Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 14 KASIM 2021 PAZAR 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Jeopolitik Tükeniş: Hedefler, Çıplak arama ve işkence söylemler ve gerçekler evgili okurlarım, işkence sorumlularının kimlikleri kay- sayılan “çıplak arama” ile da geçmiş olur. Silgili olarak iki olay, ko- HHH DR. A. MURAT ŞENER Asıl dikkat çeken, değişen kuvvet ilişkileri ve yeni jeopolitik nuyu yeniden gündeme taşıdı: HDP’li Ömer Faruk hesaplar yanında, güç kaybeden ABD’nin, müttefiklerini kendi SIYASET BILIMCI İlk olarak, Cumhuriyet’ten Zeh- Gergerlioğlu’nun Uşak Emni- ra Özdilek’in haberine göre, Ge- yet Müdürlüğü’nde gözaltına çıkarları doğrultusunda yönlendirme ve ikna kabiliyetini yani amanla değişen şartlar ve tehdit zi Direnişi sırasında gözaltına alı- alınmış kadınlara çıplak arama yumuşak gücünü, belirgin ölçüde yitirmeye başlaması. nan Taksim Dayanışması’ndan yapıldığı iddiası da Aralık ayın- algısı, ortaya çıkardığı yeni gerek- Mücella Yapıcı ve kızı Cansu da yeniden gündem olmuştu. Zsinimler doğrultusunda kendi ku- Yapıcı’ya uygulanan çıplak arama Bu iddialar İçişleri rum ve ittifaklarını da beraberinde geti- için iki kadın polis ve nezaretha- Bakanlığı ve Emniyet Genel rir. Tarihsel devamlılık içeren bu olgu, ne amiri hakkında açılan davanın Müdürlüğü’nce reddedilmişti. yükselen Çin karşısında kendini tekrar- duruşması 9 Kasım’da yapıldı. AKP Grup Başkanvekili Özlem lıyor, yeniliyor. Batı’nın geleneksel it- Olaydan sekiz yıl sonra hazır- Zengin’in şikâyetin geç yapılma- lanan iddianamede aramayı ya- sıyla ilgili olarak söylediği “Onurlu tifakları dışında, Hint-Pasifik bölgesin- pan iki polis ve nezarethane ami- kadın, ahlaklı kadın bir sene bek- de yeni ittifaklar arayan ABD, “enteg- rinin “işkence” suçundan üç yıl- lemez” sözleri de kamuoyunda re caydırıcılık” politikası için yeni müt- dan 12 yıla kadar hapsi isteniyor. çok tepki toplamıştı. tefiklere ihtiyaç duyuyor. Fakat 46 yıl Çıplak arama anını gözyaş- Ayrıca medyada, çıplak ara- sonra yeni bir “Saygon görseli” yaşatan ları içinde anlatan Yapıcı, “İki ma uygulamasından sadece Afganistan’dan çıkış ve AUKUS (Avust- kadın polis vardı, ‘soyun’ de- kadınların değil erkeklerin de ralya, Birleşik Krallık, ABD) sürecinde diler. İtiraz ettim. Ben yaşlı bir mağdur olduğu belirtiliyordu. kadınım. Çömelttiler. ‘Utanma’ Örneğin mimar Onur Yaser Fransa’yla yaşanan diplomatik gerilim, dediler. Ben de ‘niye utanayım Can’ın 2010 yılı Haziran ayında Joe Biden’ın sıklıkla vurguladığı bera- siz annenizin yüzüne bakarken İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün berlik sözlerini boşa çıkarıyor. utanın’ dedim” dedi. operasyonunda gözaltına alındı- Bölge ülkeleri, itibarı sorgulanan İkinci olarak, ilgili yönetme- ğında çıplak aramaya maruz kal- Washington ile Pekin arasında tercih likte yapılan değişiklikle “Çıplak ması nedeniyle intihar etmesi ve yapmak istemiyorlar. Rusya’dan 5.4 arama” ifadesi kaldırıldı ve yerine ardından oğluyla ilgili yaşananlara milyar dolara aldığı S-400 hava savun- “Detaylı arama” tanımı getirildi. dayanamadığı için annesi Hatice Yapılan değişiklikle, “detaylı Can’ın da 2014’te intihar etme- ma sistemlerini, aralık ayında teslim arama” şu şekilde yeniden ta- si yeniden gündeme getirilmişti. almaya hazırlanan Hindistan’ın pozis- rif edildi: Baba Mevlüt Can’ın da oğluyla yonunu, eski Dışişleri Bakan’ı Sliyam “Hükümlünün üzerinde, kuru- ilgili olarak polisler aleyhine yü- Saran, “Tüm yumurtaları aynı sepe- rini kendi çıkarları doğrultusunda yön- ABD’ye bağlılığın ve müttefikliğin ne ma sokulması veya bulundurul- rütülen yargılamada sonuç alına- te koyamayız” sözleriyle açıklıyor. Ke- lendirme ve ikna kabiliyetini yani yu- anlama geldiğini sorguladığını söyledi. ması yasak madde veya eşya bu- mamışken Ekim 2019’da ölmesi io Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yoshihide lunduğuna dair makul ve ciddi sonrasında kız kardeş Ezgi Sev- muşak gücünü, belirgin ölçüde yitirme- Hint - Pasifik’e bakınca... emarelerin varlığı ve kurum en gi Can da ailece yaşadıklarına Soeya da, “Çin tehdidine vurgu yaptık- ye başlaması. Hindistan, Endonezya, Vi- üst amirinin gerekli görmesi ha- isyanını yeniden dile getirmişti. ça, ABD’ye daha bağımlı kalıyorsunuz. ABD’nin Afganistan’dan çıkışının etnam gibi stratejik konuma sahip po- linde, çıplak olarak veya beden HHH Japonya’nın arzusu buysa, sözde strate- yarattığı güven bunalımının küre- tansiyel müttefiklerin, ABD’nin bekledi- çukurlarında aşağıda belirtilen Sevgili okurlarım, iş- jik özerkliğini kaybedecektir” diyor. sel etkilerinin en çok hissedildiği ül- ği kararlı ve net duruşu sergileyememe- usullere göre arama yapılabilir.” kence konusunda Gökçer ke, Çin anakarasından 161 km uzak- si, Trump’la başlayan, Biden’la trajiko- Yönetmelikte, “arama sıra- Tahincioğlu’nun tüyler ürper- Trajikomik hal ta olan Tayvan. Tayvan’ın Kinmen ada- mik hal alan güven kaybının sonucu. sında hükümlüye tek kullanım- tici olayları anlattığı T24’teki Dış politikada önceliğini Hint-Pasifik ları ile Çin’in liman şehri Xiamen ara- lık giyim önlüğü verilmesi” ge- 16 Haziran 2019 tarihli “İki bölgesine çeviren ABD, temmuz ayın- reği belirtildi ve arama sırasın- Ayten, tek devlet” başlıklı ya- Dikkat çekici tespitler sındaki mesafe 2 km. İster istemez ak- da, “görevli tarafından eldiven zısı şöyle bitiyordu: dan beri, diplomatik ataklar yapıyor. 15 Eylül’de Avustralya’ya nükleer de- la “Dün Saygon, bugün Afganistan, ya- kullanılması” koşulu getirildi. “JİTEM tarafından kaçırı- Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Gü- nizaltı sağlama sözü veren AUKUS An- rın Tayvan mı?” sorusu geliyor. Çin Dış Eski yönetmelikteki “Ara- lıp işkence ile öldürülen Ayten ney Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) üye- laşması, Fransa’nın Avustralya’yla im- İlişkiler Üniversitesi Uluslararası İliş- ma ve sayımlar sırasında insan Öztürk’le, transporter araca ko- si ülkelerden mevkidaşlarıyla görüştü, zaladığı 90 milyar dolarlık savunma an- kiler Enstitüsü’nden Prof. Dr. Li Hai- onuruna saygı esastır” düzen- nularak gizli bir merkeze gö- kararlılık mesajı verdi. Bunu, ağustos- laşmasının iptali anlamına geliyordu. dong, Afganistan’da yaşananların Ta- lemesi de genişletildi ve “Ara- türüldüğünü söyleyen Öztürk ta ABD Başkan Yardımcısı Kamala Har- ma ve sayımlar sırasında insan arasında 27 yıllık bir zaman ol- Fransa, bu gelişmeyi anlaşmanın duyu- yan açısından “uyarı” hatta “tahmin” onuru ve haysiyetine saygı ile sa da değişmeyen bir uygula- ris ve Savunma Bakanı Lloyd Austin’in rulduğu gün öğrenirken ABD beraber- niteliği taşıdığını söylüyor. Buna gö- utanma duygusunun ihlal edil- ma var. de katıldığı Singapur, Filipinler, Viet- lik çağrısı yapıyordu. Fransa’nın uğra- re, Washington’a güvenerek bir ça- memesi esastır. Bu kapsamda O dönem, Diyarbakır’da her- nam ziyaretleri izledi. 15 Eylül’de AU- dığı ekonomik zarar bir yana, tarihsel tışma kışkırtılırsa sonuç Vietnam ve gerekli her türlü tedbir alınır” kesin adresini bildiği JİTEM’in KUS stratejik ortaklık antlaşması im- bir Hint-Pasifik politikası olan, bölgede Afganistan’dan farklı olmayacak. hükmü getirildi. işkencehanesi soruşturulmu- zalandı. 24 Eylül’de Japonya, Avustral- 8 bin askeri, 1.5 milyon yurttaşı bulu- 21 Ekim’de Biden, gerekirse Tayvan’ı Yapılan değişiklikler “Çıplak yordu, şimdi ise Ankara’da ya, Hindistan devlet başkanları, Beyaz nan bir NATO üyesinin, bu coğrafyada savunacaklarını söyledi. Tayvan’ı Çin’in arama”nın adının “Detaylı ara- kentin göbeğinde iki ayrı yerde Saray’da ağırlandı. Tayvan Boğazı’na ma” olarak değiştirilmesinden kurulduğu iddia edilen işkence dışlanmasını açıklamak zor. Fransa tep- parçası olarak gören ABD; geleneksel “be- ve olayın haysiyet kırıcı niteli- merkezleri araştırılmıyor. vurgu yapıldı. QUAD’ın (ABD, Avustral- kisini, ABD ve Avustralya büyükelçile- lirsizlik” politikasında değişikliğe giderek ğini önlemeyen birkaç ayrın- Manipülasyon, günü kurtar- ya, Japonya, Hindistan) hızla evrime so- rini geri çağırarak gösterdi. Fransız Dı- Tayvan’ın savunmasında kararlılık göste- tının vurgulanmasından baş- mak, devlet adına sloganlar at- kulması dikkat çeken diğer gelişmeler- şişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, ABD rir mi? Bilinmez. Fakat asıl sorul şu: Tay- ka bir fark yaratmıyor. mak kolay. di. En son, aşı diplomasisinin etkili ol- dış politikasındaki tutarsızlığa dikkat van, ABD’nin Çin’le savaşı göze alması- Belki tek bir önemlice husus, Ancak gerçekten adaletli bir duğu Filipinler, ABD’ye Basa ve Bautis- çekerek, durumu, ancak Trump hükü- nı gerektirecek stratejik öneme sahip mi? “tutanakta, arama yapan gö- ülke olmanın yolu büyük büyük ta hava üslerinde erişim hakkı tanıdı, metinden beklenebilecek bir “sırtından Çin’le yaşanan gerginliğin özünde nüfuz revliler ile hükümlünün imzası- laflardan değil işkenceyi son- ABD’yle bir dizi askeri ve altyapı proto- nın bulunması ve hükümlünün landırmaktan ve hesabını sor- bıçaklama”, Biden’ı ise Trump’ın tweet- rekabeti yatıyor. Diğer bir deyişle, Tay- imzadan kaçınması halinde bu maktan geçiyor.” kolü imzaladı. siz versiyonu olarak değerlendirdi. Av- van burada amaç değil, bölgeyi ideolojik durumun tutanağa geçirilmesi” HHH Asıl dikkat çeken, değişen kuvvet iliş- rupa Konseyi Başkanı Charles Michel, satranç tahtası olarak gören ve siyasetini düzenlemesi olabilir. İşkence insanlık suçudur kileri ve yeni jeopolitik hesaplar yanın- bunun tüm Avrupa’ya karşı yapılmış meşru zemine oturtmak isteyen ABD için Böylece en azından olayın ve mutlaka önlenmelidir. da, güç kaybeden ABD’nin, müttefikle- bir küstahlık olduğunu, Avrupa’nın, sadece araç. Nasıl ki toplum kendisinin bilgisine gazetecilik faaliyeti Kurtlar sofrasında aracılığıyla sahip oluyorsa, gazetecilik faaliyetini sürdürenler de toplumun 30 23 20 35 bilgisine toplum aracılığıyla GAZETECILIK sahip olur. Kurtlar sofrasında kaybolmamak için kendimiz İKİ KİTAP İKİ KİTAP üzerine düşünmek, bu üzerine düşünmek 47 47 nedenle hakikati aramanın saygınlığını yeniden sağlamak dayım. Ben sustum mu korkuyo- dir yani ben aracılığıyla” diyor, ve bunu deneyenlere pek rum demektir. Çirkin olan bu.” Hegel. Nasıl ki toplum kendisi- çok anlamıyla destek olmak 20 20 28 32 Çirkinliğin neredeyse güzel nin bilgisine gazetecilik faaliyeti zorundayız. olanın yerini aldığı kurtlar sofra- aracılığıyla sahip oluyorsa, gaze- sında doğruyu duymak ve haki- tecilik faaliyetini sürdürenler de ERDINÇ KAYGUSUZ kati aramak, bir anlamıyla top- toplumun bilgisine toplum ara- İKİ KİTAP İKİ KİTAP lumu düşünmek ve toplum üze- cılığıyla sahip olur. Kurtlar sof- aşadığımız günler ve için- rine düşünmektir. Gazetecilikte rasında kaybolmamak için ken- Yde bulunduğumuz toplumsal 40 49 üretilen bilgi, haber, yorum, var dimiz üzerine düşünmek, bu ne- manzara kurtlar sofrasını anımsa- olanın bilgisinden ve var olan denle hakikati aramanın saygın- tıyor. Derin yozlaşma, ekonomik üzerine üretilen bilgiden ayrıla- lığını yeniden sağlamak ve bunu kriz, sosyal kayıplar ve psikolojik maz. Bu noktada Türkiye’de ga- deneyenlere pek çok anlamıyla çöküşlerle çevrili etrafımızda, ga- zetecilik faaliyetini çeşitli biçim- destek olmak zorundayız. 23 23 45 15 zeteciliği toplum olmanın, toplum lerde ve koşullarda sürdürenler, olarak kalmanın iradesi ve haz- Hakikatin izini sürenler kamu fikrine ve kamusallığa da- zının arkasına sığınarak yeniden Kolay değil kurtlar sofrasında yanan “ortak iyi”nin geliştiril- düşünmek zorundayız. hakikatin izini sürmek. Bir yan- mesi için kurtlar sofrasında mü- İKİ KİTAP İKİ KİTAP da gazeteler kamu ilanlarını kes- cadele ediyorlar, edecekler. Doğruyu duymak, me cezalarıyla, dolar endeksli 40 49 hakikati aramak Hakikatin kendisi olmak olması nedeniyle artan kâğıt fi- Hakikat ile yalanın, öz ile gö- Gazetecilik bir bakıma da top- yatlarıyla ve baskı maliyetleriy- rünümün, doğru ile yanlışın, ka- lumun kendi üzerine düşünmesi, le, basılı gazete okuma oranının mu vicdanı ile bireysel çıkarın toplumsalı düşünmesidir. İnsanlar düşme eğilimiyle çeşitli düzey- 25 25 25 23 çarpışmasında gazetecilik, ha- kendilerinin dolaysız deneyimle- lerde tehdit altında. Diğer yan- yati önemdedir. Attilâ İlhan’ın ri ve pratikleri dışında kalan çev- da ise gazeteciler, hukuku elin- gazetecilik faaliyetini merke- reyle gazetecilik faaliyeti aracılı- de sopaya dönüştürenlerin dava- ze koyduğu ve bunu toplumsal ğıyla dolayımlanan ilişkiler kurar- larıyla ve itibarsızlaştırma giri- İKİ KİTAP İKİ KİTAP yaşamın rutin bir parçası ola- lar. Burada resmedileni, gösteri- şimleriyle karşı karşıya. rak kurguladığı romanı Kurtlar leni, anlatılanı toplum hem özne- Gazeteciliği yaşatmak ve güç- 43 40 Sofrası’nda bir karakter şöyle si hem de nesnesi kendisi olduğu lendirmek gerek. Hakikatin izi- sesleniyor okurlara: için kendisine resmetmekte, gös- ni sürenleri anlamak, destekle- “Gazeteciyim ben, duyduğu- termekte, anlatmaktadır. mek ve onlara saygı göstermek mu, gördüğümü yazarım. Yedi- “Ben kesinliğe bir başkası ara- gerek. Daha çok düşünmek ge- ğim ekmeği, aldığım parayı çal- cılığıyla sahip olurum, yani eş- rek. Çünkü gerçekten kolay de- mamış olmam için, doğruyu yaya ve bu aynı zamanda bir ğil kurtlar sofrasında hakikatin www.galeatiyayinevi.com galeatiyayincilik gletiyayincilik galeati2017 duymak, gerçeği görmek zorun- başkası aracılığıyla kesinlikte- izini sürmek.