Katalog

T A Ş i i 27 EKİM 2021 ÇARŞAMBA 10 [email protected] EKONOMİ Yarın nasıl bir Türkiye’ye uyanacağımız konusunda öngörüde bulunmakta bile zorlanıyoruz Kurda düşüş beklemeyin F-TR PLATFORMU KURDULAR Prof. Dr. Yalçın Karate Pe: a rtık kimse dolar 10 lira olur mu diye sormuyor, çünkü zaten o seviyeye çok yaklaş- Mobilya markaları tı. a rtık merak edilen doların nereye kadar gidebileceğidir. Her yere gidebilir; bir tek yer hariç, aşağıya gitmez. güçlerini birleştirdi likte artmaya devam edecektir. Ta- ürk mobilya sektörünün güçlü isim- Tlerinden Adore, Çilek, Doğtaş, Ke- bii döviz alan sadece vatandaş değil, lebek, Gündoğdu, İşbir, Kilim ve Nurus yabancılar da çıkıyor. Bütün bunlara gibi markalar tecrübelerini “F-TR Furni- bir de dış politikada yaşanan geliş- ture Partners” platformu altında birleş- meleri eklediğimizde kurların yük- tirdi. Sektörün ihracat stratejilerine ön- selmeye devam edeceğini öngörüyo- cülük etme hedefiyle hayata geçirilen rum. Artık kimse dolar 10 lira olur platformun Cumhurbaşkanlığı Ekono- mu diye sormuyor, çünkü zaten o se- mi Politikaları Kurulu’nun yol gösterici- viyeye çok yaklaştı. Artık merak edi- liğiyle kurulduğu belirtildi. len doların nereye kadar gidebilece- Platform Başkanlığına ise Çilek Mo- ğidir. Her yere gidebilir; bir tek yer bilya Genel Müdürü Muzaffer Çilek se- nkara Üniversitesi Siyasal Bil- çildi. Mobilya sektörünün istihdam hariç, aşağıya gitmez. giler Fakültesi’nden iktisatçı dostu ve dış ticaret cari açığına önemli AProf. Dr. Yalçın Karatepe, kur- katkı sağladığını vurgulayan Çilek, son Enflasyon artacak ların yükselmesiyle halihazırda yük- yıllarda mobilya sektörünün bölge için n Döviz kuru artışının ekonomi- sek olan enflasyonun artmaya de- önemli bir üretim ve ihracat üssü ol- ye ve vatandaşa etkileri kısa vade- ma yolunda hızla ilerlediğini kaydetti. vam edeceğini, satın alma gücünün de ne olacak? l Ekonomi Servisi düşeceğini, yoksulluğun daha da de- Döviz kuru artışının vatandaşa en rinleşeceğini vurguladı. hızlı etkisi enflasyon üzerinden ola- Bankalardaki toplam mevduatın ARZ VE REKOLTE TAKİBİ cak. Halihazırda yüksek olan enflas- yaklaşık yüzde 55’inin döviz hesap- yon artmaya devam edecek, satın al- larından oluştuğunu, son alınan faiz ma gücü düşecek. Bu da aslında açık Gıdada artışa karşı kararıyla artmaya devam edeceğin- bir biçimde vatandaşın daha fazla ne dikkat çeken Karatepe, “Madem yoksullaşması anlamına gelecektir. erken uyarı sistemi Prof. Dr. yalçın Karatepe faiz ve kur artışı arasında bir ilişki Ücretlerde enflasyona paralel bir ar- 022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıl- yoktur, o zaman neden 128 milyar tış da olmayacağı için yoksulluk de- 2lık Programı’nda, gıda fiyatlarında- dolar sattılar” diye sordu. rinleşecek. ki dalgalanmanın önlenmesi için “er- “Yarın nasıl bir Türkiye’ye uya- s orunl Ar büyüyor n Kuru düşürmek için 128 mil- ken uyarı sistemi” kurulacağı belirtil- nacağımız konusunda öngörüde bu- yar dolar heba edildi. İktidar kana- di. Programa göre, bir süredir planla- lunmakta bile zorlanıyoruz” ifadesi- dı Merkez Bankası rezervlerinin nan tarım ürünlerinde arz ve rekolte n Merkez Bankası Başkanı kes görüyor ve bunun ağır fatu- ni kullanan Prof. Dr. Yalçın Karate- artıda olduğunda ısrarlı. Bu ne ka- tahminlerinin sağlıklı yapılabilmesine (t CMB), Meclis komisyonun- rası da geniş halk kesimlerine çı- pe ile ekonomideki son gelişmeleri dar gerçekçi? imkân sağlanacak. Gıda ürünlerinde fi- da yaptığı sunumda “Kurlarda- kıyor. Bunu ne yapacağız? Hata- konuştuk. yat dalgalanmasının büyük veri ve ile- Türkiye’de, özellikle son yıllarda, ki yükseliş ile bizim faiz indir- da ısrar etmenizin bedelini öde- n TL’deki erimenin nedenleri ne- ri analitik yöntemler kullanılarak yakın- artan ekonomik sorunlar, vatandaşı me kararımız arasında bir iliş- meye mahkûm muyuz? Türkiye ler? Dolar nereye kadar çıkar, bir dan takip edileceği ürün gözetim me- finansal kavramlar ve temel hesap- ki yoktur” açıklaması yaptı. Bu sizin yanlış fikirlerinizi test ede- öngörünüz var mı? kanizması hayata geçirilecek. lamalar konusunda uzman yaptı. Bu açıklamalar ne kadar gerçekçi, ceğiniz bir oyun alanınız değildir. Erken uyarı sistemi çalışmalarına ta- Dolar kurunun yükseliyor olması- açıdan baktığımızda, sanırım finan- yeni bir faiz indirimi bekliyor Özellikle, bağımsızlığı kanunun- rım ürünleri fiyat ve maliyetleri konu- nın sebebi iktidardır. Uygulanan kö- sal okuryazarlığı en yüksek toplum musunuz? da yazılı olan bir kurumun baş- sunda Merkez Bankası’nın belirlediği tü ekonomik politikalar nedeniyle haline geldik. Hangi ülkede ortala- ürün seti ve periyot çerçevesinde ve- Bunun doğru olmadığı geçen kanı bu tür değerlendirmeler ya- artan belirsizlikler ve riskler, ilk et- ma bir vatandaş swap işlemlerini ri desteği sağlanacak. Erken Uyarı Sis- hafta Merkez’nin almış olduğu fa- parken ekonomik gerçeklik ile ta- kisini kurların yükselişinde gösteri- günlük sohbetlerine konu eder? Biz- temi izleme sonuç raporları gerekli ted- iz indirimi kararı sonrası kurlarda limatına uymak zorunda hissetti- yor. Yarın nasıl bir Türkiye’ye uya- de ediyor. Şimdi durum bu olunca, birlerin alınması için haftalık olarak Ta- yaşanan sıçramada gördük. 200 ği siyasi irade arasında sıkışma- nacağımız konusunda öngörüde bu- siz istediğiniz kadar “Bizim rezervle- rım ve Orman ile Ticaret bakanlıklarıyla baz puanlık indirim sonrası anın- malı, özgürce doğru kararların al- lunmakta bile zorlanıyoruz. Durum rimiz şu kadar” diye açıklama yapın. paylaşılacak. l Ekonomi Servisi da 9.50’ye kadar çıkan kurlar bu- tına imza atmalıdır. Ama maale- bu olunca, herkes kendisini ekono- Vatandaş anında o telaffuz ettiğiniz radan da yükselmeye devam etti. sef Türkiye’nin yönetim modeli, mik olarak korumaya çalışıyor. Bu- sayının detaylarına bakıyor ve duru- 2022’DE HAZIR OLACAK Madem faiz ve kur artışı arasında bir kişinin her alanda söz söyle- gün TL cinsi enstrümanların getiri mun hiç de öyle olmadığını görüyor. bir ilişki yoktur, o zaman neden me yetkisine sahip olduğu inan- oranı enflasyonun altındadır. TL ta- Sizin olan ile sizin olmayan arasın- Dijital Tl için 128 milyar dolar sattılar? cı ve kurumsal yapının da bunun sarruf edenler paralarının satın al- daki fark net durumunuzu gösterir. Maalesef bizde şöyle bir durum karşısında dur(a)maması sorun- ma gücünü bile koruyamıyorlar. Bu 15 Ekim tarihi itibarıyla 125.7 mil- çalışma hızlandı var: Yetki bende, söz bende, ben larımızın giderek büyümesine yol nedenle eline bir miktar para geçen yar dolar olarak açıklanan brüt re- bildiğimi yaparım. İyi güzel, siz açıyor. Günün sonunda, olan ça- zervden 161.6 milyar dolan olan yü- dövize yöneliyor. Bankalardaki top- umhurbaşkanlığı yıllık programında bildiğinizi yapıyorsunuz da sizin lışan halk kesimine oluyor: Daha lam mevduatın yaklaşık yüzde 55’i kümlülüğü çıkardığımızda, net re- Cdijital para politikasına dair kararla- bildiğinizin yanlış olduğunu her- fazla yoksulluk. zervin eksi 35.9 milyar dolar oldu- döviz hesaplarından oluşmaktadır ra da yer verildi. Programa göre, dijital TL ve bu son alınan faiz kararı ile bir- ğunu görüyoruz. için çalışmalar hızlandırılacak. Daha ön- ce Merkez Bankası, ASELSAN, HAVEL- SAN ve TÜBİTAK-BİLGEM ile ikili mutaba- kat zabıtları imzalamıştı ve “Dijital Türk Lirası İşbirliği Platformu” oluşturulmuş- Temel tu. Şimdi de Türkiye Cumhuriyet Mer- FaTura ağır olacak kez Bankası’nın (TCMB) Dijital Türk Lirası sorun kö Tü Araştırma Geliştirme Projesi birinci faz pi- n Türkiye’nin brüt dış borcu 448 mil- mız hem Türkiye’nin risklerinin artıyor ol- değildir. Geniş tanımlı işsizlik neredeyse lot bulguları doğrultusunda, daha yaygın yönetim yar doları aştı. Bu borcu döndürmek ması birlikte değerlendirildiğinde, dış bor- yüzde 30’a ulaşmış durumda. Bir taraftan ve geniş katılımlı ileri aşama pilot testler için nasıl kaynak bulunacak? cun çevrilme maliyetinin artacağı açıktır. yeni istihdam üretemezken diğer taraftan yapılacak. Mevcut ve ileri teknolojilerin 10 ülke büyükelçisinin “istenmeyen ki- Artan bu finansman maliyeti, borçlu şir- refah artışına yol açmayan büyüme veri- n Türkiye ekonomisinin en can dijital Türk Lirası gereksinimlerine uygun- şi” ilan edilme çağrısı, Türkiye’nin Mali ketlerin bilançoların olumsuz etkileyecek. sine de çok fazla anlam yüklememek ge- yakıcı sorunları neler? Çözüm için luklarına yönelik araştırma ve geliştirme Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından “ka- Özellikle dış borç ödemesi yapan ve geliri rekir diye düşünüyorum. Enflasyonun art- neler öneriyorsunuz? çalışmaları devam edecek. raparanın aklanması ve terörizmin finans- ağırlıklı olarak TL olan şirketlere etkisi da- maya devam edeceği açık. Faizlerde yapı- Türkiye’nin temel sorunu kötü yö- Programlanabilir para ve çevrimdı- manı” ile mücadele konusunda üzerine ha yüksek olacaktır. Hem ülke riski primi lan indirimin banka kredilerine yansıma- netiliyor olması. Cumhurbaşkanlı- şı ödemeler katman servislerine yönelik düşeni yapmadığı gerekçesi ile “gri liste- hem de kurlar artıyor. Bunun, finansman sını pek beklemiyorum. Halkbank’ın “Fa- ğı hükümet sistemi adını verdikleri teknolojik altyapı oluşturularak araştır- ye” alınması, dış finansman konusunda gideri anlamında faturası ağır olacaktır. izlerde bir indirim söz konusu değil” açık- ve tüm yetkinin bir kişide toplandığı, ma, geliştirme ve test çalışmaları yapıla- sorunlara yol açabilir. n Yılsonu, büyüme, işsizlik, enflas- lamasından birkaç dakika sonra üç kamu kurumların işlevsiz hale geldiği, ku- cak. Dijital Türk Lirası sisteminin ilgili di- Ama şunu söylemek mümkün: Her ko- yon ve faiz öngörüleriniz nelerdir? Bu bankasının kurumsal kredi ve konut kre- ralların bağlayıcılığının olmadığı, bir ğer sistemlerle entegrasyon çalışmaları- şulda dış finansman maliyetimiz artacak- alanlarda ne tür riskler görüyorsunuz? dilerinde faiz indirimine gidildiğinin duyu- kişinin hayatın her alanına ilişkin is- na başlanacak. l Ekonomi Servisi tır. Hem yurtdışı piyasalarda faizlerin ar- Büyüme rakamının yüksek geleceği an- rulması, Halkbank’ın bile faizleri indirece- tediği gibi kararlar alabildiği bu sis- tırıldığı bir döneme laşılıyor. Ama refah artı- ğini bilmediği anlamına gelir. Çünkü faiz- tem, diğer alanlarda olduğu gibi eko- girmiş olma- şına yol açan bir lerin indirilmesi kararını veren de iktidar- nomide de çok kötü sonuçların orta- e s s büyüme du- dır. Banka yöneticileri de bizim gibi ke- ya çıkmasına yol açıyor. Ekonomik n e r rumu söz nardan seyrediyor. Bunun talimatla yapıl- anlamda en önemli ve giderek artan ü konusu dığı aşikâr. Üstelik ticari kredi ve konut sorunumuz yoksullaşmadır. Özellik- n Döviz kurunu rin bir anlamı kalmı- kredisi faiz oranları indirilirken, halkın te- le kurların artmasıyla birlikte artan belli bir seviyede tutmak yor. Eğer Türkiye’de halkın mel ihtiyaçlarını karşılamak için kullandı- enflasyon, bu yoksullaşmayı derin- için hangi adımlar atılmalı? refahını önceleyen ekonomi poli- ğı ihtiyaç kredisi faiz oranlarında bir indi- leştiriyor. Çalışanlar karınlarını do- Döviz kurunun istikrar kazanabil- tikalarının uygulanması bekleniyorsa rime gidilmemiş olması, iktidarın eko- yuracak bir gelire bile sahip de- Engin Aksoy Emre Ergun mesi için öncelikle Türkiye ekonomisi- bunun ilk adımının mevcut iktidar anlayı- nomik tercihlerinin ne yönde oldu- ğiller. Ama maalesef, üzülerek ne olan güvenin tesis edilmesi gerekir. Bu- şının değişmesi olduğu açıktır. 20 yıldır ikti- ğunu açıkça gösteriyor. görüyoruz ki “rekabetçi kur ‘HER ŞEY YANIMDA UYGULAMASI’ nun tesis edilmesi de bu iktidar anlayışı nede- darda olanların ve şimdiye kadar uyguladıkları Risklerin belirgin bir biçimde politikası” dedikleri yak- niyle pek mümkün görünmüyor. Bunu açıkça be- politikalar ile halkı derin yoksulluğa sürükleyenle- arttığı bir dönemde özel ban- laşımla çalışanların reel Vodafone, e-ticarette lirmek gerekir. İktidarın ülke gerçekliği ile bağı kop- rin değişmelerini beklemek de aşırı iyimser bir bek- kaların, sadece TCMB’nin bir anlamda daha da yok- muş, tüm karar ve icraatlarını sınırlı bir zümrenin lenti olur. Bu nedenle, Türkiye’de bir an önce seçime haftalık faiz oranı düştü di- sullaştırılması üzerinde ilk üçe oynuyor menfaatına ve bunların iktidar olmalarının olanakla- gidilmesi ve hukukun üstünlüğünü, ifade özgürlüğünü, ye, uzun vadeli ve düşük fa- kurgulanmış bir politi- rından ve dolayısıyla kamu kaynaklarından yararlanma- temel hak ve hürriyetleri, akıl ve bilimi önceleyen, halk- odafone, Vodafone Yanımda uygula- izden kredi kullandırmaları- kayı benimsemiş gö- sı üzerine kurulmuştur. Durum bu olunca bizim ekono- çı ekonomik politikaları hayata geçirecek bir anlayışın nı beklemiyorum. Vmasından verdiği yeni hizmeti “Her rünüyorlar. mi kitaplarından öğrendiklerimizle yapacağımız önerile- iktidar olması gerekir. Şey Yanımda” platformunu tanıttı. Plat- formun, Vodafone Türkiye CEO’su En- gin Aksoy, İcra Kurulu Başkan Yardım- cısı Emre Ergun ve sanatçı Aras Bulut İynemli’nin katılımıyla düzenlenen top- it O: 29 ülkeye muafiyet olumlu iç pazar daralınca ihracata döndü lantıda tanıtıldı. ‘Her Şey Yanımda’ ile ilk bir yılda aylık 50 milyonun üzerin- de tıklanmaya ve 1 milyonu aşkın sipari- ürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası “İhracat bedellerin yurda getirilme ükselen döviz kuru ve şehir- 961 adede ulaştı. Mercedes- şe ulaşmayı hedefleyen Vodafone, “Her Tİhracat Genelgesi güncellenmiş ve süresinin fiili ihraç tarihinden itibaren Yler arası seyahat firmalarının Benz Türk, Ocak-Eylül 2021 dö- Şey Yanımda”da yapılacak her alışveriş- ihracat ürünlerinin yurda getirilme sü- 180 günü geçemeyeceğine ilişkin yü- içinde bulunduğu mali kriz yur- neminde Türkiye iç pazarına te bir çocuğun eğitim masraflarına katkı resinde yalnızca üç ülkeye tanınan mu- rürlükte olan genelgede muafiyet tanı- tiçinde otobüs satışını zorlaş- 165 adet şehirler arası, 24 adet sağlamak için TOÇEV’e bağış yapacak. afiyet, toplamda 29 ülkeye tanınmış- nan ülke sayısı 29’a çıkarıldı. Bu, ihra- tırdı. 2021’in ilk dokuz ayında de şehir içi otobüs olmak üzere Dijital marka olmayı önemsediklerini tı. İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı catçımızın operasyonel süreçlerini ko- 1228 adet şehirler arası otobüs toplamda 189 adet otobüs satı- söyleyen Vodafone Türkiye CEO’su En- Şekib Avdagiç, yaptığı yazılı açıklama laylaştıracaktır. İlerleyen süreçte inanı- ve 271 adet de şehir içi otobüs şı gerçekleştirdi. gin Aksoy, “Bir dijital servis şirketi ola- ile güncellemeyi olumlu karşıladıkları- yoruz ki bu kapsam daha da genişleti- üreten Mercedes-Benz Türk, bu Mercedes-Benz Türk Oto- rak biz de e-ticaret sektöründe güçlü nı bildirdi. Avdagiç, salgın sonrası ihra- lecektir.” sürede 1250 adet otobüsü ih- büs Üretiminden Sorumlu İc- Bülent Acicbe bir oyuncuya dönüşmeyi ve bu sektör- cata büyük ağırlık verilen bir dönemde, Avdagiç, peşin bedel karşılığı ihraca- raç etti. İç pazardaki daralmanın ra Kurulu Üyesi Bülent Acicbe, de üç yıl içinde en büyük üç oyuncu- ihracatçının üzerindeki bürokratik yü- tın 24 ay içinde yapılmasının zorunlu da etkisiyle üretilen otobüsle- “2021’in ilk dokuz ayındaki ih- dan biri olmayı hedefliyoruz” diye ko- kü kaldıracak her çalışmayı değerli bul- olduğunu hatırlatarak yeni genelge ile rin yüzde 83’ü ihraç edilirken, ilk ihracatın racatımızla ülke ekonomimize yaklaşık nuştu. l Ekonomi Servisi duklarını kaydetti. Avdagiç açıklama- bu konuda da bir yıla kadar ek süre ta- gerçekleştirildiği 1970 yılından bu yana 165 milyon Avro katkı sağladık” dedi. sında şu ifadelere yer verdi: nındığını belirtti. l Ekonomi Servisi ihraç edilen toplam otobüs sayısı 61 bin l Ekonomi Servisi T V G