Katalog

25 EKİM 2021 PAZARTESİ EKONOMİ 11 Dövizdeki artışla maliyeti yükselen inşaat sektöründe konut fiyatları durdurulamıyor y Ev almak ha al ötesi Morbid, Faiz indiriminin konut kredilerine yansıması bekleniyor. An- semptomların en cak sektör döviz artışıyla sadece demirin bir ayda yüzde 20’ye yakın arttığını belirterek talebin etkilenmeyeceğini düşünüyor. yıkıcısı eriye dönüp bakınca, “Artık eski- ükümet faizleri indirerek madığını defalarca söylemiştik, si gibi değil” ve “Her şey ne ka- piyasayı tüketimle can- anlatamadık, şimdi herkes dene- Gdar da hızlı değişiyor” duygusu- Hlandırmak isterken ger- yimleyerek anlamış oldu.” na kapılmamak olanaksız. İleriye ba- çekler tersine gelişiyor. Merkez kınca, egemen olan belirsizlik. Belli ki ALİ CAN Kiralara da yansıyacak Bankası’nın art arda gelen top- kapitalizmin özgün bir dönemindeyiz. POLAT Orta sınıfın ev alacak bir du- lam 300 baz puanlık faiz indi- rumu kalmadığını söyleyen İn- rim kararları ile dövizde öngö- İki ‘devinim’ şaat Mühendisleri Odası Başkanı Ta- rülemez bir yükseliş sürüyor. Bu yük- Kapitalizmin tarihinde, biri kısa ara- ner Yüzgeç ise faiz indirimi ile em- seliş hammaddede dışa bağımlı bü- lıklarla kendini tekrarlayan “iş devrele- lak piyasasının canlanması beklenti- rinin” içinde patlak veren (1987, 1997, tün sektörleri olduğu gibi 2018 yılın- 2007 gibi) finansal-ekonomik krizle- sinin boşa çıkacağını söyledi. Piyasa- dan bu yana krizde olan inşaat sek- ri, diğeri de uzun dönemli ekonomik, daki belirsizlik iklimi nedeniyle yurt- törünü de olumsuz etkiledi. Merkez teknolojik, siyasi kültürel dönüşümle- taşın harcama yapmada zorlandığını Bankası’nın 23 Eylül’deki 100 baz pu- ri içeren yapısal (1970’lerde geliştiri- söyleyen Yüzgeç, “Faizi indirseniz de anlık faiz indirim kararının açıklandı- len bir kavramla “birikim rejimi”) ge- insanlar geleceğini öngöremiyor. İşsiz ğı gün tonu 6.930 TL olan demirin fi- lişme/toparlanma ve kriz dönemle- kalıp kalmayacağını bilmiyor. Enflas- yatı bir ayda 8.550 TL oldu.. Çimento, ri var. Örneğin: 1830-1880’ler büyü- yonist bir ortamda geçinip geçineme- enerji maliyetlerindeki artışın da et- me gelişme toparlanma; 1880’ler-1945 yeceğini bilmiyorlar. Gerçekten çok kisiyle yüzde 10 zamlandı ve devamı yapısal kriz; 1945-1974 uzun toparlan- birikimi olan yurttaş TL’ye ve dövize bekleniyor. Seramikte bir ayda yüz- ma; 1970 -? yapısal kriz. güvenmeyip gayrimenkule yatırım ya- de 25 artış olduğu söyleniyor, aynı şe- 1987, 1997, 2007 finansal krizle- ri bu son devinim içinde yaşandı. An- pabilir ama çok yüksek fiyattan evler kilde mobilya grubunda da yüzde 15 cak, 2007/8 finansal krizinin önem- almak zorunda kalacaklar, bu da yine artış var. Sektör temsilcileri tüketi- li bir özelliği var. Kapitalizmin yapı- kiralara yansıyacak” dedi. Enflasyon ci kredilerinin faizleri düşse bile hem sal krizini 1980’lerden bu yana yöne- beklentisinin yüzde 20’nin üzerinde arz sıkıntısı hem de artan inşaat ma- ten neo-liberal küreselleşme modeli, olduğunu aktaran Yüzgeç, inşaat ma- liyetleri sebebiyle konut fiyatlarında IMF, Dünya Bankası, DTÖ gibi kurum- liyetlerinin ise yüzde 100’e yakın art- hızlı bir yükseliş bekliyor. ları, 1997-2007 arasında giderek ve- tığını söyledi. rimliliğini kaybediyor, krizi yönetme ka- Fiyatlar her hafta artıyor pasitesi sorgulanıyordu. 2007/8 finan- İhracata kota talebi Merkez Bankası’nın faiz indirimi- sal krizi bu kapasitenin artık tükendi- nin önümüzdeki hafta konut kredile- İnşaat piyasasında ihracat kotası ğini gösterdi. Ancak kimi sermaye ke- talebi olduğunu söyleyen İnşaat Yük- rine yansımasını beklediklerini söy- simlerinin basıncı, akademide “pati- ka bağımlılığı”, “algısal kilitler” gi- leyen Türkiye Emlakçılar Federasyo- sek Mühendisi Hüseyin Arslan ise ‘Ya zam yapacağız bi tıkanmaların (aklıma “Discours de aksi takdirde yurtiçinde üretilebilen nu Başkanı Hacı Ali Bayram, “Bu dü- l’Unversité”-Lacan, “Normal Science”- şüş ile birlikte talepte bir artış öngö- ürünlere de ulaşılamadığını belirtti. Kuhn, geliyor) etkisiyle, hayatta ve Bakanlığın birçok hammaddenin ih- rüyoruz elbette ama piyasa buna ya zarar edeceğiz!’ teoride, adeta bir zombi gibi kapita- hazır değil” dedi. Arz sıkıntısı yaşa- racatını izne tabi tuttuğunu hatırla- list toplumu yiyerek var olmaya de- tan Arslan, “İzin biraz piyasaların ga- nan sektörde fiyatların zaten yük- kıllı ev sistemleri üreticisi Becker timimizin, enflasyon verilerini hassasi- vam ediyor. Buna karşılık, gündemde seldiğini dile getiren Bayram, şunla- zını almak için oldu gibi. Çünkü piya- AAntriebe Türkiye Genel Müdürü Er- yetle izlemesi gerektiğini düşünüyorum. henüz yeni bir kriz yönetim mode- sadan alınan duyumlara göre herkese rı söyledi: dinç Yazganoğlu, dövizdeki ani artışın Üretici enflasyonu artışı, yaşayan eko- li yok. Kısacası bir “geçemeyiş döne- “Döviz bu hızla yükselince inşaat izin veriliyor, çok göstermelik bir şey hammaddede dışa bağımlı sektörler- nominin aktörleri olan şirketlere sadece mindeyiz”. Bu, “morbid semptomla- oldu. Dolayısıyla da piyasadaki fiyat- maliyetleri de artıyor. Yatırımlar iyice de maliyet hesabı yapmayı zorlaştırdı- iki seçenek sunuyor. Ya ürünlerinin fi- rın” (Gramsci) dönemidir. duruyor ve arz sıkıntısı daha da de- lara bir etkisi olmadı” dedi. Faiz indi- ğını söyledi. On ayda dövizde yaşanan yatlarına zam yapacaklar ya da finansal 3 TL’lik artışın, ihracat ve üretimin bü- yapılarını daha da bozacaklar. İşletme- rim kararının piyasadaki yansıması- En tehlikelisi rinleşiyor. Konut fiyatları zaten her yük oranda dövize bağlı olması nedeniy- lerin, yaşadıkları enflasyonu fiyatlarına Bu “morbid semptomların” için- hafta artıyordu, önümüzdeki haftalar- nı da değerlendiren Arslan, “ Vatan- le maliyet enflasyonu olarak işletmele- yansıtmaları demek, yeni bir enflasyon de, uygarlık düzeyinde en yıkıcı (“ex- daşsa 0.99 faizli kredi gelebilir diye da çok daha büyük artışlar bekliyo- re büyük yük bindirdiğini söyleyen Yaz- dalgası ve yeniden artırılmak zorunda tinction level event”) olanı “iklim kri- ruz. Konut piyasasında balon var di- bekliyor. Artık gelse bile evi iki katı ganoğlu şöyle konuştu: “Ekonomi yöne- bırakılan faiz oranları anlamına geliyor.” zidir”. İklim krizi, aşırı sıcaklar, ku- fiyatına alır” diye konuştu. ye haber yapan arkadaşlara bunun ol- raklık, aşırı yağışlar, sıklaşan, sert- leşen fırtınalar, su baskınları, or- man yangınları, su-gıda krizleri de- mek. Bu krizler kaynak savaşlarına, Müteahhitler Birliği sektörü ve kamuyu uyararak destek istedi kitlesel göçlere, sonuç olarak büyük toplumsal istikrarsızlıklara yol açıyor, diğer patojenik, siyasi semptomla- rı da besliyor. İklim krizinin arkasında CO2, metanı gaz emisyonlarıyla, or- İnşaatta kış sert geçecek manları tüketerek, atıklarıyla çevre- KONYA ŞEKER’DEN yi kirleterek yaşayan “kâr makinesi” ürkiye Müteahhitler Birliği (TMB), viz kurlarında yaşanan artıştan kaynaklı kinceli olduğu da belirtilerek bunda piya- (sermaye) var. T“Sert Geçecek Kışa Doğru” başlıklı, olarak da Türk inşaat sektörü için sorunun sadaki belirsiz durum ve sürekli olarak ar- 32 milyon TL “Kâr makinesinin”, organlarını tam “Ekim 2021 İnşaat Sektörü Anali- ağırlaştığına işaret edilerek büyüme tan maliyetlerin etkisine değinildi. Ayrıca, anlamıyla insana ve doğaya yapış- motorin avansı zi Raporu”nu yayımladı. Rapor- için inşaat yatırımlarının hızlanma- TMB’nin kamu projelerinde inşaat firma- tırmaya başladığı sanayi devrimi sı- da, inşaat sektöründe yüzde sına ve yatırımlara yeterli öde- larına ilave fiyat farkı ödenmesi ve şartsız rasında, atmosfere yıllık CO2 salı- onya Şeker, üreticiye 32 milyon 3.3 ile yüzde 3.1’lik sınırlı bü- nek sağlanmasına, girdi maliyet- tasfiye ve devir hakkı tanınması talebi de mı 15.06 milyon ton düzeyindey- K60 bin liralık motorin avansı da- yüme kaydedildiği belirtildi. lerinin yarattığı baskının ve vergi yenilendi. Son olarak, gelişmiş ülke mer- miş. Bu emisyon yaklaşık üç kat ar- ğıtılacağını duyurdu. 13 bin 735 Salgın ortamında emtia fiyat- yükünün azaltılmasına ihtiyaç du- kez bankalarının faiz politikalarında ataca- tarak 1880’de yıllık 42.13 milyon to- üreticiye sözleşmeli olarak şeker larındaki yükseliş ile girdi mali- yulduğu açıklandı. Raporda, sek- ğı sıkılaşma adımlarıyla proje finansmanı na yükselmiş. 1950’ye geldiğimiz- pancarı ektiren Konya Şeker’den yetlerinin dünya genelinde arttığı- törün konut arzını artırmak için alınan konusundaki zorlukların artacağı da hatır- de karşımızda 6.10 milyar ton gi- yapılan açıklamaya göre moto- na, iç ekonomik gelişmeler paralelinde dö- ruhsatlara rağmen yatırım konusunda çe- latıldı. l Ekonomi Servisi bi bir büyüklük var. Yıllık CO2 emis- rin avansı ekimin başladığı bugün- yonu 1980’de 19.37 milyar to- lerde verilmeye başlandı. Panko- na ulaştı. Küresel ısınma sorunu- birlik Genel Başkanı Recep Konuk, AKP’nin Türk ekonomisini getirdiği son nokta: 50 kuruşun maliyeti 66 kuruş nun bilinçlere çıkmaya başlamasına, “Türkiye’nin tek seçeneği, üretim, 1995 Berlin Çerçeve Toplantısı’na, üretim, üretim... Bunun da tek yolu 1997 Kyoto Protokolü’ne, 2015 Paris üretene ve üretime destek” dedi. Anlaşması’na, hızlanan teknolojik ge- lişmelere karşın, yıllık CO2 emisyonu FIRTINA SONRASI ROTA Türk Lirası hurdaya düştü 2019’da 36.42 milyar tona tırmandı. Birikimli olarak bakınca da 1751’den Avrupa bankalarına SERTAÇ EŞ bu yana üretilen CO2’nin yarısından Kuruşlar bulunmuyor fazlasının son 30 yılda, yapısal kriz Paralardaki maden değerlerinin kriz uyarısı döneminde gerçekleştiği görülüyor. ürk ekonomisinin göstergesi olan yükselmesiyle piyasada bazı made- merikan yatırım danışmanlık şir- Kısacası, kâr makinesinin, hidrokar- TTürk Lirası’ndaki erime, mecaz ni paralar bulunmuyor. Tüm araştır- Aketi Bain&Company’nin “Avrupa bonlara “madde bağımlılığıyla”, ulus- anlamının yanı sıra gerçekliğe dö- malarına karşın 1 ve 5 kuruş bulmak- Bankaları için Fırtınadan Sonra Ye- lararasılaşmasıyla, küreselleşme- nüştü. CHP Uşak Milletvekili Özkan ni Bir Rota Belirleme Zamanı” başlık- ta zorlandıklarını dile getiren Yalım, nin hızlanmasıyla CO2 artışı arasında Yalım, bir çalışma yaparak özellik- lı yeni raporu yayımlandı. Rapora gö- şöyle konuştu: “Madeni paraları eritip doğrudan bir ilişki var. le madeni paraların basımındaki ma- re, hükümetlerin kredi geri ödeme- Diğer taraftan, bildiğiniz gibi orman- içindeki madenleri ayrıştırarak sat- lerinde askıya alma kararlarını kaldı- denlerin fiyatının yükselmesi ile pa- lar, gezegenin CO2 gazını temizleyen mak kârlı hale geldi. Bu yüzden Mer- racakları 2022’de Avrupa’da sorunlu ra maliyetinin nasıl yükseldiğini or- ciğerleri, bir anlamda sağlık sigorta- kez Bankası hükümetin izlediği yanlış kredi akışının 0.9 trilyon ve 1.2 tril- sıdır. Ancak “kâr makinesi” bunları da taya koydu. Yalım, “Darphane’nin politikalar nedeniyle madeni para ba- yon Avro arasında değişeceği tahmin tüketmeye devam ediyor. Bu tüketime enerji, personel ve diğer giderleri sımında zarar ediyor. Madeni parala- ediliyor. Bankaların bu gibi sorunları hektar olarak yıllık orman kaybı bazın- var. Merkez Bankası madeni para ba- ma yapan Yalım, 1 kuruşun basımın- rı toplayan hurdacılar da kâra geçiyor. aşmak için atması gereken adımlarsa da bakarsak, 1700-1850 döneminde sımında ciddi zarar ediyor” dedi. da 26 kuruşluk maden kullanıldığı- Kuruşları toplayıp erittikleri için pi- şöyle sıralandı: Dijitalleşme hızlan- 19 milyon olan kayıp, 1860-1920 dö- CHP Uşak Milletvekili Özkan nı saptadı. Yani 1 kuruş basmak için dırılmalı, Maliyetler sürdürülebilir bir yasada yeterince kuruş bulunmuyor. neminde yıllık 30 milyona, 1930-1980 Yalım’ın çalışmasına göre, halkın şekilde kontrol altına alınmalı, kârlı Merkez Bankası, 26 kuruşluk bakır Ayrıca maden kendiliğinden para ol- döneminde 115 milyona, 1980-1990 büyüme için yeni yollar bulunmalı. “bozuk para” olarak nitelendirdiği 1, ve nikel madeni alıyor. 5, 10, 25, 50 döneminde de 151 milyona çıkmış. muyor. Bunun için kurulmuş Darpha- 5, 10, 25 ve 50 kuruşlukların mali- Ondan sonra uygarlığın özellikle geliş- kuruşluklar ve 1 TL’lik madeni pa- ne var. Orada çalışanlar var, harcanan YARGITAY KARARI miş ülkelerde aklını başına toplamaya, yetleri son dönemde inanılmaz ölçü- ralarda ise bakır ve nikele ek olarak enerji, personel ve diğer giderler var.” kaybın da azalmaya başladığı görülü- de yükseldi. Yalım, bozuk paralarda çinko da kullanılıyor. Hesaplamaya İktidara yakın medya kanallarının Vasıflı işçiye asgari yor. Ancak 2009-19 döneminde yıllık kullanılan madenlerin maliyetleri- göre 5 kuruşun maden maliyeti 28 sürekli diğer ülkelerde yaşanan eko- kayıp hâlâ 47 milyon hektar düzeyin- ni belirledi. Buna göre, madeni para- ücret verilemez kuruşa, 10 kuruşun maliyeti 31 ku- nomik zorlukları haber yaptığını, bu- de seyrediyor. larda bakır, nikel ve çinko madenle- ruşa, 25 kuruşun maliyeti 39 kuruşa nunla Türkiye’deki kötü durumun Bu ayın sonunda Glasgow’da argıtay 9. Hukuk Dairesi, vasıflı ri kullanılıyor. Dövizdeki artışla bir- ve 50 kuruşun maliyeti de 66 kuru- normalleştirilmeye çalışıldığını belir- COP26 iklim zirvesi var. Gelen haber- Ybir işçinin büyükşehirlerde asga- likte madeni paraların maden değer- şa yükselmiş durumda. 1 TL’nin ma- lere göre, Brezilya, Arjantin, Avust- ten Yalım, ülke tarihinde benzer bir ri ücretle yaşamasının hayatın ola- leri de yükseldi. Paralardaki maden ralya, Japonya, Suudi Arabistan (et ğan akışına ters olduğuna hükmet- den maliyeti ise 79 kuruş olarak he- durumun daha önce tespit edilmedi- kömür petrol, orman) ve OPEC zir- ti. Hukuk bürosunda avukat kâtibi değerlerinden yola çıkarak hesapla- saplanmış. ğini vurguladı. l ANKARA veden çıkması olası kararları sulan- olarak çalışan genç, maaşlarının dırmak için lobi faaliyetlerini artırmış- ödenmediğini iddia ederek istifa et- lar. Bir Chatham House raporu, eğer ti. Hukuk bürosu, mahkemede 4 bin Galatasaray Ödülü “ y aprak d ede”ye 2 üretimi bugünkü düzeyde artma- CO TL aldığını söyleyen genci yalanla- ya devam ederse ortalama sıcaklık yarak “Davacı asgari ücretle çalışı- alatasaraylılar Derneği’nun bu yıl ki deri Ali Nihat Gökyiğit “İnsanoğlu artan şid- artışı 2050’ye kadar 7 C°’ye ulaşabilir, yor” dedi. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Gödülü “Yaprak Dede” olarak tanınan Ali dette doğayı tahribe başladı. Çevreyi koru- dünyanın çok büyük bir kısmı yaşan- işin vasıflı bir iş olmasının işçinin kı- Nihat Gökyiğit’e verildi. 2012 yılından bu mak için herkesin üstüne düşeni yapma- maz olabilir diyor. demi ve yaşadığı şehir dikkate alın- yana verilen ödülün bu yılki teması “Çevre” sı gerekiyor” dedi. Galatasaraylılar Derne- “Kâr makinesi” en azından denet- dığında asgari ücretle çalışmasının olarak belirlenmişti. 96 yıllık yaşamının son ği Başkanı Fidel Berber ise çevre ve iklim lenmeden(?), bu süreci geri çevirmek yaşamın olağan akışına uygun ol- 30 yılını Türkiye’de çevre bilincinin yerleş- krizinin göz ardı edilemeyecek kadar büyük olanaklı değil. madığı vurgulandı. Ali Nihat Gökyiğit Fidel Berber mesine adamış, iş insanı ve sivil toplum li- tehlike oluşturduğuna inanıyoruz” dedi,.