Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 11 EKİM 2021 PAZARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Mudanya Mütarekesi 99 yaşında PROF. DR. MUSTAFA ÖZYURT yaşanmıştır. 11 Ekim 1922 saba- 11 Ekim 1922 sabahı imzalanan Mudanya Mütarekesi hı imzalanan Mudanya Mütare- 14 maddeden oluşur. Koşullarından en önemlisi şudur: 22. DÖNEM BURSA MILLETVEKILI kesi 14 maddeden oluşur. Koşul- Yunanistan, tüm sivil memurlarıyla birlikte, Doğu Trakya’yı larından en önemlisi şudur: Yu- Bir cumartesi günü, urtuluş Savaşı’nın sonun- boşaltacak, 30 gün içinde Türklere teslim edecektir. nanistan, tüm sivil memurlarıyla da, Türkiye Cumhuriye- birlikte Doğu Trakya’yı boşalta- iki lider ve iki video... ya Mudanya’da ateşkes antlaşma- Yoksa barış istemeye ya da barış Kti için barışın başlangıcı, cak, 30 gün içinde Türklere tes- sı önerisine, Mustafa Kemal ve koşullarını dikte ettirmeye değil’’. 11 Ekim 1922’de Mudanya’da atı- ki gün öncesi, cumartesi... lim edecektir. arkadaşları “Mudanya bizim için İlk önce İstanbul’a gidelim. Atık kâğıt top- lan imzalarla başlamış ve günü- Karaya çıkamadılar İlayıcılarına operasyon yapıldığı bir dönem- uygun” diyeceklerdir. müze değin kazasız belasız gelmiş- Manidar “rastlantı” de CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, dikkat Mudanya Mütarekesi görüşme- tir. Büyük önder Gazi Mustafa Ke- çekici bir ziyarette bulundu. Ümraniye’de geri İçgüdüsel rövanş Ayrılık günü, uğurlama töreni leri, Rus asıllı ticaret adamı Alek- mal Atatürk ve arkadaşları tarafın- dönüşüm işçileriyle buluştu. CHP lideri, işçi- için yalının önünde askeri bando Burada, “Neden İzmit değil de, sandr Ganyanof’un yalısında, 3 dan başlatılan Kurtuluş Savaşı so- lere, “O, sizin haklı mücadelenizi farklı göste- yerini alır. İsmet Paşa, konuk ge- Mudanya” sorusu akla gelebilir. Ekim 1922 salı günü öğleden son- nuçlanmadan aylar önce Müttefik- rebilir. Siz o konuda çok dikkatli olun. Rahat- nerallere veda ederken bir bölük Şevket Süreyya Aydemir’in yanı- ra başlamıştır. ler, Mart 1922’de Paris’te yaptıkla- lıkla toplayacaksınız, sosyal güvenliğiniz ola- asker selam görevini yerine getir- tı şöyledir: “30 Ekim 1918’de im- Aslında müttefik generaller, bir cak, huzur içinde çalışacaksınız, kimse size rı toplantıda, Türklere önerilecek mek için hazırdır. Generaller as- müdahale etmeyecek” diyor... zalanan Mondros Mütarekesi’nin gün önce Mudanya’ya kadar gel- barış koşullarını kararlaştırırken HHH kerlerimizin önünden selamlaya- öcünü, adı M harfiyle başlayan yi- miş, kıyıya çıktıklarında kendile- Anadolu’nun boşaltılacağını baş- Önümde bir video. Çekçeklerine el konulan, rak geçerken, askeri bandonun ne küçük bir kıyı kasabası olan rini İsmet Paşa’nın karşılamadığı- tan kabul etmişlerdir. 9 Eylül 1922 gözaltına alınan işçiler muhalefet liderine, bir çaldığı marşın ritmine ayak uy- Mudanya’da almak gibi bilinçaltı nı görünce geri dönmüşlerdir. Er- günü bayrağımızın İzmir Hükümet siyasetçiye içini döküyor. Yürek burkuluyor... durarak rıhtıma doğru yürürler. içgüdüsünün dışa yansımasından tesi gün İngiliz, Fransız ve İtal- Konağı’nın gönderine çekilmesiy- “1. işçi: Urfa’dan, Diyarbakır’dan Bingöl’den Müttefik generaller rıhtıma doğru kaynaklanmış olabilir”. yan generallerin karşısında, 38 15-20 bin insan burada, İstanbul’da bu atık le, Anadolu düşman askerinden toplamaktan ekmek yiyor. Bizim ekmeğimize ilerledikçe, marşın temposu hız- O günlerin Mudanyası’nı ün- yaşındaki Garp Cephesi Komuta- bir ölçüde temizlenmiştir. taş koyuyorlar. Memlekette aileleri var bu in- lü ABD’li gezgin yazar Ernest He- nı İsmet Paşa oturmaktadır. İtilaf lanır. Sonunda da oynak bir ha- Ancak Türk birlikleri 24 sanların, göz ardı edilmemesi lazım. mingway, şu sözlerle anlatır, 23 Devletlerinin dört yıldır destekle- vaya dönüşür. Bu bir rastlantı mı- Eylül’de Çanakkale üzerine yürü- 2. işçi: Bize TAB belgesi verilmiyor, verildi dır? Yoksa bando şefinin zekice meye, müttefiklerin “tarafsız böl- Ekim 1922 günkü The Toronto Da- diği Yunanistan delegesi Mudan- de almadık mı biz. Belediye, bizim sorumlulu- bir oyunu mudur? Bilinmez. Ama ge” diye tanımladıkları yerlere ily Star gazetesine: “Marmara kıyı- ya açıklarına kadar gelmiş, ama ğumuzda değil, diyor. Bizim topladığımız mal- sında sıcak, toz toprak içinde, yol- gemiden karaya çıkacak cesareti Mudanya Mütarekesi’ni imzala- lara el koyup gidip satıyorlar. girmeye başlayınca, bütün dün- 3. işçi: Ben esnafım, Siverek’te dükkânım ya ve Türkler nefesini tutmuş, İn- ları arnavutkaldırımı döşeli, evle- gösterememiştir. yan generaller, Mudanya’yı bu var benim. Pandemiden dolayı hiç satış olma- oynak marşın temposunda terk gilizlerle çatışma olasılığını kay- ri ahşap, sivrisinek yuvası ikinci Konferans dokuz gün boyunca, dı. Kredi çektim Esnaf Kredi’den (Koopera- gılı gözlerle izlemiştir. Tam bu sınıf kıyı kasabasıdır. Batılılar bu- bir sinir harbi şeklinde geçmiştir. ettiklerini herhalde ömürleri bo- tif demek istiyor sanırım) altı ay ödemeli, ge- aşamada Müttefiklerin İzmit ve- raya barış dilenmeye geliyorlardı. En önemli gelişmeler 10 Ekim’de yunca unutmamışlardır. ri ödeyemiyorum. Ben atık toplamaya buraya geldim. İş bulamıyorum. Atık toplamayı bile te- kelleştirmeye çalışıyorlar. 11 EKIM 1922 MUDANYA MÜTAREKESI 4 işçi: Valilik yönerge gönderdi, devlet ener- jisini çalma, devlet malını çalma adıyla... 15 dakika içinde valizlerinizi alın gidin, bu malla- ra el koyduk dediler. Bizim topladığımız atıkları Batı emperyalizminin boyun eğdirildiği gün alıp belediyelerin arka bahçesinde bazı firma- lara ihale yoluyla sattılar. Kartonu, alüminyu- Mudanya Mütarekesi ile kurulacak yeni Türk devletinin sızlığa uğramıştır. Türk ulusunun BURSA BAROSU mu, plastiği gitti buradaki işçilerin. Sabah 6’da hiçbir zaman hak etmediği bu çekçeğe çıkıp gece 12’ye kadar çalışanlar var. dış siyasasının, ulusal onurun ön planda tutulduğu, ugün Ulusal Kurtuluş Savaşımızı sona erdi- başarısızlık, ülke yönetimindeki- Ben bir Fen-Edebiyat, dört yıllık biyoloji mezu- gerçeklere dayanan bir temel üzerinde yürütüleceği lerin Anadolu ihtilalinin tarihsel Bren, bizlere Lozan yolunu açarak laik Türkiye nuyum, üniversite mezunuyum, öğretmenim; açıkça vurgulanmıştır. Bu sözleşmede dış politika anlamını kavrayamamış oldukla- dört yıldır bu işi yapıyorum. Ben bir üniversi- Cumhuriyeti’nin doğuşunu müjdeleyen Mudan- te okudum, başımı önüme eğip bu işi yapıyor- rından, yine Sevr'in anlamını bil- ya Mütarekesi’nin yıldönümü. Üzerinden 99 yıl açısından çıkarılacak pek çok ders vardır. sam, tam uçurumun kenarında kendime tutu- mediklerinden ya da bilmek is- geçmesine rağmen bu anlaşma tarihsel önemin- Değerli aile dostumuz rahmetli Prof. Ca- niz?!” Elbet böyle karşılayacak- nacak bir dal bulduysam ve birileri gelip benim temediklerinden, Mudanya’dan den hiçbir şey yitirmedi. Kuşkusuz bu olgu, ulu- hit Tanyol'dan dinlemiştim: Bir Batılı gazeteci, tır Mustafa Kemal bu cahilane bu emeğimi hiçe sayıyorsa ben burada bir sı- Lozan'a hangi koşullarda gidildi- sal bağımsızlık savaşımızın Türk ulusunu yok et- kıntı duyuyorum. Biz hepimiz yoksul ve mağ- Mustafa Kemal'e "Yunanlarla yaptığınız bu sa- soruları. Çünkü o, emperyalizme ğini anlayamadıklarından, anla- mek isteyen Batı emperyalizmine karşı verilmiş dur ailelerin çocuklarıyız. Bizim bulunduğumuz vaş hakkında sizden bilgi almak istiyorum" der karşı savaşmış ve başarmıştı. mak istemediklerinden ve bu zih- olmasından, zaman kavramıyla bağlı olmayan topraklar da yoksul. Biz bir çöp aldığımızda, ve bazı sorular sormak ister. Mustafa Kemal, Mudanya Mütarekesi, Türkiye niyetteki siyasal iktidarların ön- biri konteynere baktığında başımızı önümüze kendine özgü niteliğinden, çağdaş, hümanist ve Cumhuriyeti'nin kuruluş harcın- bu gazetecinin sözünü keser ve şu yanıtı verir: görüsüz, yanlış iç ve dış siyasa- eğiyoruz. Utanıyoruz. Genç insanlarız. Ben 28 evrensel değerler içermesinden kaynaklanıyor. “Efendim? Anlayamadım? Yunanlarla mı dedi- daki en belirgin özelliğin antiem- dan kaynaklanmıştır. yaşındayım. Biri bana, o çöpü karıştırma dedi- peryalist, antikapitalist nitelikli ğinde ben utanıyorum. Ama yoksulum, mağ- olduğunun ve aynı zamanda ulu- Açıklamadaki derin durum, mecburen ben bu işi yapacağım. Çün- sal bağımsızlık savaşımızın Yu- anlam kü uçurumun kenarındayım, tutunacak son da- nanlara karşı değil, gerçekte em- lım budur. Bugün Mudanya Mütareke bi- peryalistlere karşı verildiğinin en 2. işçi: Bize baskın yaptılar. Mallarımıza el nasını ziyaret edecekler, asıl somut belgesidir. Türk delegas- koydular. 200 bin lira bir ceza kestiler. Mali- metni Fransızca yazılı sözleşme- yonu ile müzakereye girerek İn- ye… Şurada 300 genç var. Polis memurları bu nin sonuç bölümünde şu sözleri giltere adına General Harrington, 300 kişinin siciline bir girsinler. Herhangi biri- okuyacaklardır: “Pour le gouver- İtalya adına General Monbelli ve nin adına bir suç, bir örgüt adına bir hırsızlık... nement de la grande assamblée Fransa adına General Charpy 11 Üstümüz kirli olabilir, üstümüz her zaman kir- national de Turquie (Türkçesi: Ekim 1922'de bu sözleşmeye li oldu. Ama içimiz bir gül bahçesi. Kalbimiz bir Türkiye Büyük Millet Meclisi Hü- imza koymuşlardır. gül bahçesi. Üniversite hayalimdi benim. Çok kümeti adına)” büyük bir hayalimdi. Dünyada tek istediğim Yunanların Mudanya şey üniversite mezunu olmaktı. Bırak mesleği, Mütarekesi'ne (silah bırakışma- İmza: M. (Mustafa) İsmet bir üniversite okuyabileyim, ama maalesef or- sına), kendilerini doğrudan ilgi- Basit gibi görünen bu sözcük- taokulda bırakmak zorunda kaldım. Neden bı- lendirdiği halde katılmayıp Mu- ler Türk ulusu için çok büyük raktım? Sekiz küçük kardeş vardı bende. On- danya açıklarında bir savaş ge- bir anlam taşıyor. Zira Batılı em- lara bakmakla yükümlüydüm. 13 yaşında gel- misinde beklemeleri, sonra yet- peryalistler uluslararası bu res- dim çekçek çekmeye. Biz ülkemizde neden bir ki konusunda çekince koymaları mi sözleşmeyle ilk kez Tük ulu- mülteci muamelesi bile görmüyoruz? Bak, şu ve sözleşmenin kendileri yerine sunun verdiği bağımsızlık sava- an bu barakalarda yaşıyoruz. Kışın, bizim üze- emperyalist devletlerin imzala- şı karşısında yenildiklerini ka- rimize gelenlerin bir oğlu gelsin bir gece bu- rıyla oluşturulması gerçeği Ana- bul ediyor, Türkiye Büyük Mil- rada kalsın, işi onlara bırakırız. Bizim mağdu- dolu macerasına Batılı emperya- let Meclisi adına İsmet Paşa’nın riyetimiz burada. Biz gidip şöyle bin lira kaza- listlerin kışkırtmasıyla sürükle- nayım, akşam gidip 200 lirasını kafede yiyim... imzasıyla yeni bir Türk devleti- nen Yunanların, “Batılı güçlerin” Biz bir restoranda yemek yemeyi bilmiyoruz. nin doğuşu 11 Ekim 1922 tarih- piyonu olduklarını kanıtlar. Biz bir bıçak sağ elde mi, çatal sol elde mi bil- li Mudanya Mütarekesi ile bütün miyoruz. Bir gün bir salonda yemeğe gittik, ar- bir dünyaya ilan ediliyordu. Dünü anlamamanın kadaşım sırıttı. Niye? Çünkü biz bir dünya gör- Böylece TBMM’nin ölümsüz medik. Ama biz gene şükrettik. Gene razı kal- bedeli başkanının deyimi ile: “...Türk dık. Bu, bize reva değil aslında. Biz attığınız Ne acıdır ki Türkiye ulusu mukadderatını Büyük Mil- çöpten ekmek çıkarıyoruz. Burası Ümraniye Cumhuriyeti'nin kuruluşundaki let Meclisi'nin yetenekli ve yurt- Belediyesi’nin bize gösterdiği yerdir. Bize gös- bu antiemperyalist ve antikapi- sever eline emanet ettiği gün- terdiği yere baskın düzenledi, belediye düş- talist temel, özellikle 1950 yılın- den itibaren karanlıkları sıyırıp manca bir tavır sergiliyor bize karşı.” dan itibaren ülke yönetimini ele HHH kaldırıyor ve ümitleri boğan fe- geçiren siyasal iktidarlarca göz- Şimdi de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir di- laketlerden milletin gözlerini ka- ardı edilmiş ve yozlaştırılmıştır. zi açılış için gittiği Adana’ya bakalım. Erdoğan maştıran güneşler ve zaferler çı- Mudanya Mütarekesi ile ku- toplanan kalabalığa şöyle sesleniyor: karıyordu" “...Ondan sonra içer- rulacak yeni Türk devletinin dış “Amerika’nın halini görüyorsunuz değil mi, de ve dışarda saygı ile tanınan siyasasının, ulusal onurun ön İngiltere’nin halini görüyorsunuz değil mi? Benzin yeni vatan, yeni bir toplum, yeni yok benzin. Aynı şekilde Almanya’da kuyruklar, planda tutulduğu, gerçeklere da- bir devlet ve bunları başarmak Fransa’da kuyruklar. Yiyeceklerini bulamıyorlar. yanan bir temel üzerinde yürü- için arasız devrimler..." Elhamdülillah Türkiye’de böyle bir sorun yok.” tüleceği açıkça vurgulanmıştır. Mudanya Mütarekesinin 99. Önümde yine bir video. Erdoğan’ın açılış yap- Bu sözleşmede dış politika açı- şeref yılına ulaşırken başta tığı alanda yurttaşların polis kumanyasından ar- sından çıkarılacak pek çok ders Türk devriminin en büyük kah- tan yiyecekleri topladığı görüntüler sosyal med- vardır. En önemlisi de "Ulusların yada. Cumhurbaşkanı’nın ekonomiyi övdüğü sı- ramanı Gazi Mustafa Kemal dış politikalarının duygusallıktan rada halk, artan yiyecekleri topluyor!.. ATATÜRK’ü, Mudanya Mütare- çok, akla, gerçeklere ve ulusla- İki lider iki video!.. Aynı gün, neredeyse aynı kesini başarıyla yöneten ve Lo- rarası siyasal dengelere dayan- saatlerde biri İstanbul’da biri Adana’da çekil- zan barış yolunu açan Musta- ması” gerektiği gerçeğidir. di. Türkiye’nin en büyük sorunu “ekonomi” ve fa İsmet İNÖNÜ’yü, Türk İstiklal Bugün öngörüsüz, gerçekler- çığ gibi artan “yoksulluk”. İktidarın ve liderinin Savaşı’nın kahraman ve üstün den uzak dış politikalarla tarih halkın gerçeklerinden derin bir kopuş yaşadı- ahlaklı tüm komutanlarını, tüm boyunca bir siyasal bataklık ol- ğı Türkiye’de iki video yoksulluğu, açlığı yüzü- muş Ortadoğu, özellikle Suriye vatan şehitlerini sonsuz minnet müze tokat gibi çarpıyor. politikası da ne yazık ki başarı- ve saygı ile anıyorum. Osmanlı'nın Balkanlar’dan çekilişi, birbirinden kanlı Atatürk gibi olun çocuklar. Yağmurlarla Topraklar'da Necati Cumalı, ağır ağır savaşların, yılların, çekilen acıların, kayıpların Çalışkan, cesur ve yurtsever. doğan ve birden gelişen bir aşkı anlatırken, bir sonucu, Balkan topraklarından Anadolu topraklarına Atatürk gibi olun çocuklar. yandan, öğretmen, avukat, doktor olarak doğru kaçınılmaz büyük göçün yaşanması... Anadolu'nun küçük kentlerinde yaşayan binlerce Yurdumuza ve yurttaşınıza hizmeti, aydının ortak çilesini, tutucu çevrelerin baskısı Uzaktan algılanmayan güçlü bir haberleşme, En yüce görev sayın. altında güvensiz yaşayışlarını, yalnızlıklarını dayanışma ağları içinde, Osmanlı askerlerinin yansıtıyor; bir yandan da somut örneklerle bizdeki Balkanlar’dan çekilişi, Mustafa Kemal'in içinde Bilimin gösterdiği yoldan gidin. toprak mülkiyetinin temellerine inerek toprak olduğu birliklerle eşgüdümlü olarak, güvenlik reformuna; vakitli vakitsiz yağan yağmurların yol Emeği en yüce değer sayın. adına da aile bağları içinde de gerçekleştiriliyor... açtığı sevinçler üzüntülerle ekicilerin doğa ile olan Haktan ve emekten yana olun. Kitap okuduğunuzu biliyoruz. ilişkilerine ışık tutuyor. Hayatın özünde olduğu gibi Asıl mucize, en çok yararlanılacaklar listesine Haksızlığa boyun eğmeyin. değişik olayları iç içe yansıtan, sağlam, usta işi alınmış, Mustafa Kemal'in kafasında seçilmiş Atatürk gibi olun. büyük roman bu. kişilerin, il il görevlendirilmelerinin, sonuçta Gazi Meclis'in açılış günü Ankara'da görev yapabilmele- Turan Karakaş'tan çocuklar için Necati Cumalı’nın bu ölümsüz eseri yeni kapağıyla rini sağlayacak bir takvimi içinde çakışıyor şiirsel bir Atatürk anlatımı... siz değerli okurlarımızla yeniden buluşuyor... olmasında... 20x27 - 56 sayfa - Çocuk 20x27 - 80 sayfa - Çocuk 13,5x19,5 - 448 sayfa - Roman