Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 7 27 MAYIS 2020 ÇARŞAMBA Hafter safındaki Rus şirketine bağlı ‘paralı askerlerin’ başkent çevresinden çekildiği savunuldu Trablus manevrası İç savaşın sekiz yılı aşkın süredir devam ettiği Libya’da “paralı asker” tartışmaları dinmiyor. Türkiye destekli, Birleşmiş Milletler’in tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti’ne (UUH) bağlı ordunun sözcüsü Albay Muhammed Kununu, ülkenin doğusunu elinde bulunduran General Halife Hafter güçleri saflarında çatışan Rus güvenlik şirketi Wagner’e mensup “paralı askerlerin” başkent Trablus’tan çekildiğini duyurdu. Kununu, sosyal medya hesabından önceki gün yaptığı açıklamada, “Trablus’un güneydoğusundaki Beni Velid kentindeki havalimanından, başkentten kaçan Rus özel güvenlik şirketi Wagner’e mensup paralı askerler ve beraberlerindeki ağır silah, cephane ve mühimmatın tahliyesi için 24 saatte 15 uçak geldiğini” kaydetti. Çekilen güçlere 4 Rus yapımı Pantsir hava savunma sisteminin eşlik ettiğini de söyledi. Son dönemde Trablus çevresinde Hafter cephesi saldırılarını yoğunlaştırmıştı. Buna karşı UUH’nin de operasyonları artmış, bölgede srateik noktalarda etkinliğini genişlettiği haberleri gündeme yansımıştı. UHH’ye bağlı birliklerin Vatiyye Askeri Üssü’nü almalarının ardından Terhune’ye ilerleyişini sürdü Libya’da Ulusal Uzlaşı Hükümeti’nin (UUH) başkent çevresinde hâkimiyeti artıyor. UUH, “paralı askerin”, ağır silahlarla birlikte 15 uçakla bölgeden ayrıldığını duyurdu. ğü kaydedildi. DHA’nın haberinde ise Wagner’e bağlı “paralı askerlerin” Qurayyat bölgesinde olduğu ifade edildi. ABD’den Rusya çıkışı ABD Afrika Kuvvetleri Komutanlığı (AFRICOM) ise Rusya’nın Libya’ya savaş uçağı gönderdiğini belirterek Moskova’nın Libya kıyılarında hava sahasını kapatabileceğini ve bunun Avrupa açısından önemli bir güvenlik kaygısı oluşturacağını bildirdi. AFRICOM’dan yapılan açıklamada, “Rusya’nın son zamanlarda Libya’daki Kremlin destekli özel güvenlik şirketi Wagner’e destek vermek üzere bu ülkeye savaş uçağı gönderdiği” belirtildi. ‘BAE merkezli’ ABD’de yayımlanan New York Times (NYT) gazetesinin haberinde ise Birleşmiş Milletler (BM) soruşturmasına göre “Geçen yaz Hafter’e bağlı güçlerle birlikte savaşmaları için dört ülkeden 20 paralı askere 80 milyon dolar ödendiği” aktarıldı. Soruşturmada “askerlerin Hafter’le yaşadıkları anlaşmazlık nedeniyle Libya’da sadece dört gün kalıp Malta’ya gittiklerinin ortaya çıkarıldığı” savunuldu. Habere göre BM Güvenlik Konseyi’ne geçen şubatta sunulan bir raporda, “Paralı askerlerle ilgili organizasyonun Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) yapıldığı, bu ülkedeki gizli bazı şirketlerin de operasyona finansman sağladığı, askerlerin görevinin Türkiye’nin gönderdiği silahların denizden Trablus hükümetine ulaşmasını önlemek” olduğu belirtildi. Buna göre şirketleri kontrol ettiği ya da kısmen sahibi olduğu belirtilen isim ise Avustralyalı iş adamı ve eski savaş uçağı pilotu Christiaan Durrant. Onun çok yakını olduğu vurgulanan kişi de Trump yönetimiyle yakın ilişkileriyle bilinen ABD’li güvenlik şirketi Blackwater’ın kurucusu Erik Prince. Habere göre, “Bingazi’deki Hafter, paralı askerlerin eski helikopterler getirmelerine çok sinirlendi, Hafter ile anlaşamayan askerler ise botla Malta’ya gitti”. Suriye’den taşıma Öte yandan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Rusya’nın eğittiği 450 kadar Suriyeliyi Hafter cephesi için Libya’ya paralı asker olarak göndermeye başladığı iddiasını gündeme getirdi. Gözlemevi daha önce, 300 kadar Türkiye destekli Suriyeli savaşçının Libya’ya gönderildiğini ve diğerlerinin de Türk kamplarında eğitim aldığını öne sürmüştü. BM daha önce pek çok kez Libya’da silah ambargosu ihlallerine dikkat çekmişti. Libya’ya silah ve savaşçı gönderen ülkelere yaptırım tehdidinde bulunulmuştu. Rutte annesine veda edemedi Hollanda Başbakanı Mark Rutte’nin yaşamını yitiren annesini son günlerinde koronavirüs tedbirleri nedeniyle ziyaret etmediği dün gündeme yansıyan haberler arasındaydı. Mieke RutteDilling’in (96) Lahey’deki bir bakımevinde 13 Mayıs tarihinde hayatını kaybettiği belirtiliyor. Hollanda hükümet sözcüsü Başbakan’ın koronavirüs salgınına karşı yürürlükte olan “tüm talimatlara” uyduğunu açıkladı. ABD’DE KORONAVIRÜSTEN ÖLÜM SAYISI 100 BINI GEÇTI ABD’deki koronavirüsten yaşamını yitirenlerin sayısı 100 bini aştı. ‘Worldometer’ internet sitesine göre, ilk ölümün 1 Mart’ta gerçekleştiği ülkede virüsten ölenlerin sayısı 100 bin 21’i, vaka sayısı da 1 milyon 713 bini buldu. Danışman krizi hükümeti sarstı İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın, koronavirüse karşı seyahat kısıtlamalarını ihlal eden Başdanışmanı Dominic Cummings’e destek vermesi ada siyasetini karıştırdı. Ailesiyle başka şehre giden Cummings, yaptıklarını “pişman değilim” diyerek savunmuştu. Cummings’in görevden alınmamasına tepki gösteren Devlet Bakanı Douglas Ross’tan istifa kararı geldi. İngiliz basını da Johnson’un, Cummings’i korumasını eleştirdi. Hükümet yanlısı Daily Mail gazetesi, “Başbakan, Başbakanlık zorbasına yüzsüzce destek verdi” ifadelerini kullandı. Daily Mirror gazetesi de Cummings’i “hilekar”, Johnson’ı ise “korkak” olarak niteledi. ABD Başkanı Donald Trump, beş gün önce “Açık Semalar Anlaşması”ndan çekile ceğini duyurdu. Gerekçe si Rusya’nın anlaşmanın taahhütlerine uymaması. Uluslararası alanda bugü MUSTAFA K. ERDEMOL ne kadar bu tür bir iddia dile getirilmemişti. Bunun böyle olduğuna Trump’ın inanması yetiyor. Gerisinin önemi yok. ABD Başkanı’nın bu kararı, Rusya’nın açıkça ifade ettiği gibi “Avrupa’nın gü venliğini tehlikeye atacak” bir karar. Kongre’deki çoğunluğuna güvenerek bu tür kararları alırken, önünü sonu nu düşünmeyen Trump bunu hep yapı yor. Birçok anlaşmadan çekildiği, ba zılarını yeniden müzakere konusu yap tığı biliniyor. İsrailFilistin Barış Anlaş ması adını taşıyan Filistinsiz bir anlaş ma yapıp “dünya barışına” sözüm ona “katkıda” bu lunurken Trans Pasifik ya da İran Anlaşması gibi bü yük sözleşmele ri iptal edebiliyor. Oval Ofis’e girdiği Trump 2016’dan beri se çim kampanyası sırasında vazgeçeceği sözünü verdiği anlaşmalardan çekildi. Çekildiği anlaş maların çoğunlukla Barack Obama dö neminde yapılanlar olması bir rastlan tı değil. Çünkü neredeyse seçim kam panyasının tamamını Obama’nın içe ride/dışarıda yaptığı anlaşmaları iptal etme vaadi üzerine kurmuştu. Bunlar içinde ABD iç siyasetinde yoksulların ŞİLİ’DE ALARM Salgının Güney Amerika ülkelerinde ağır tablosu sürüyor. Şili’de önceki gün son 24 saatte, aralarında iki ba kan da dahil yaklaşık 5 bin vakanın tespit edildiği açıklandı. Ülkede can kaybı ise 43 olarak duyuruldu. Sağcı Pinera yönetimine karşı önceki gün Santiago’da protestolar vardı. Eylemciler salgınla mücadelenin yetersizliğini ve ekonomik krizi protesto etti. Tartışmalı ilaca sarı ışık Yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınında dünya genelinde vaka sayısı 5 milyon 611 milyonu geçerken can kaybı 348 bin 364’e yükseldi. Gözler salgına karşı aşı ve ilaç çalışmalarında. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tartışmalı hidroksiklorokin isimli ilacın denemelerinin “güvenlik endişeleri” nedeniyle geçici olarak askıya alındığını duyurdu. ABD Başkanı Donald Trump, koronavirüsden korunmak için sıtma tedavisinde kullanılan hidroksiklorokin almaya başladığını açıklamıştı. Almanya’da aşıların lisanslandırılmasından sorumlu Paul Ehrlich Enstitüsü’nün Başkanı Klaus Cichu Japonya’da OHAL uygulamaları kaldırılmaya başlandı. tek, iki aşının daha klinik deney aşamasına yaklaştığını açıkladı. Aşılama sürecininse aylar alacağına dikkat çekti. ABD basınına yansıyan haberlere göre ise ülkede faaliyet göste Kimseyle anlaşamayan adam... zararına olan en büyük iptal Obamacare olarak da bilinen sağlık sigortasıydı. Güvenlik kaygısıyla değil Uluslararası anlaşmalardan, sadece güvenlik kaygılarından ötürü çıkılmış değildi. Örneğin, müzakereleri tam yedi yıl sürmüş olan 12 Pasifik ülkesi ile yapılan TransPasifik Ortaklığı’nın ABD’ye ne zararı vardı, hala bilinmez. Obama’nın ikinci döneminde ihracatı arttırmak, açık pazara erişmek amaçlı bir anlaşmaydı bu. Trump’ın gerekçesi, anlaşma sayesinde söz konusu ülkelere gidip çalışacak olan ABD işgücünü önlemekti. Hepsi bu. Bunun üzerinden çok da zaman geçmemişti ki, 1 Haziran 2017’de Trump, yine Obama döneminde imzalanan, küresel ısınmayla mücadele amaçlı uluslararası bir iklim anlaşması olan, karbondioksit ve metan gibi sera gazı emisyonlarını kademeli olarak azaltmayı hedefleyen Paris İklim Anlaşması’ndan da çekildi. ABD’nin çimento, kömür ve çelik sanayiinin (ki hepsi küresel ısınmaya yol açan sektörler) isteği doğrultusunda alınmış bir karardı bu da. Seçim kampanyası sırasında en önemli vaadlerinden biri İran’la yapılan anlaşmayı sonlandırma sözüydü. Trump’a göre ülkesinin ulusal güvenliğine aykırıydı bu, mutlaka iptal edil meliydi. Dediğini yapmakta gecikmedi. Resmi adı Ortak Kapsamlı Eylem Planı olan anlaşmayı tek taraflı olarak kaldırdı, İran’a yaptırımlara başladı. UNESCO’dan da… Trump, amacı dünya çapında okuryazarlığı özendirmek, kültürel mirası korumak olan UNESCO’dan da çekildi, Ekim 2017’de. Kararda Filistin’in UNESCO’ya üye kabul edilmesinin etkisi vardı. ABD, Kanada ve Meksika’yı ticari olarak birbirine bağlayan 25 yıllık Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’ndan da (NAFTA) çekildi Trump. Bunun yerine Meksika ile yeni bir ikili anlaşma yaptı. Çok sonra Kanada da bu yeni anlaşmaya dahil edildi. Ekim 2019’da Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması’ndan da ayrıldı. Anlaşma ABD ve Rusya arasında her iki ülkenin karaya fırlatılan balistik füzeleri yok etmesini içeriyordu. ABD, Haziran 2019’da Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi’nden de çekildi. Karar, Trump’ın göçmen çocukları sınırda ebeveynlerinden ayıran sığınma yasaları üzerine yapılan eleştirilerden sonra geldi. İnsan Hakları Konseyi, Beyaz Saray’ı “insan hakları standartlarına aykırı” davranmakla suçlamıştı. Trump, BM’nin Filistinli Mültecilere Yardım Programı”na mali katkı vermeyeceğini de açıkladı. Bu karardan bir hafta önce Filistin’e yaptığı 200 milyon dolardan fazla ekonomik yardımı iptal etmişti. ren biyoteknoloji firması Novavax, Microsoft kurucusu Bill Gates’ten koronavirüs aşısı için 388 milyon dolar yatırım aldı. Novavax’ın, yeni tip koronavirüse karşı geliştirilen bir aşının Avustralya’da insanlar üzerindeki deney sürecine dün başladığı belirtildi. ‘Yakın zamanda ikinci zirve gelebilir’ DSÖ’den ise koronavirüs tedbirlerini hafifleten ülkelere “salgının ilk dalgasında ikinci zirve” uyarısı geldi. DSÖ’nün Acil Durumlar Programı Direktörü Dr. Mike Ryan, salgının düşüşe geçtiği ülkelerde çoğunlukla ikinci dalgadan söz edildiğini ama mevcut ilk dalgada yakın zamanda ikinci bir zirve yaşanabileceğini söyledi. Ryan, karantina önlemlerini hafifletmeye başlayan Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinin sosyal mesafe, izleme ve test tedbirlerini sürdürmesi gerektiğini vurguladı. İdlib’de AnkaraMoskova arasında uzlaşı, ortak devriyeler sürerken önceki gün TSK konuşlanması yakınında bir grup gösteri yaptı. AFP’nin haberine göre, eylemciler evlerine dönüş izni verilmesini talep etti. Putin’den Şam’a yeni atama geldi Moskova ile müttefiki Şam kenin üçte birinin kontroyönetimi arasında iple lü yeniden Esad’a geçse de, rin gerildiği iddialarının çık güney vilayeti Dera’daki ye tığı bir dönemde Rusya Dev ni isyanların muhalif hareket let Başkanı Vladimir Putin’in, lenmeleri canlandırabileceği, Şam Büyükelçisi Aleksandr İdlib’de yaşananların da Esad Yefimov’u Suriye ile ilişkilerin yönetimini zora soktuğu” be geliştirilmesi için özel tem lirtildi. Suriye’deki çatışmalar silcisi olarak atadığı haberi Mart 2011’de Dera’daki mu gündeme yansıdı. halif isyanlarla başlamıştı. Sputnik’in haberine gö Gazeteye konuşan Chatham re atama 25 Mayıs’tan itiba House düşünce kuruluşundan ren yürürlüğe girdi. Yefimov, Lina Khatip, “Esad, giderek İran Rusya ile Suriye arasında gö ve Rusya’nın desteğine daha ba rüş ayrılıkları olduğuna da ğımlı hale geliyor. Seçmenleri ir haberlerin gerçeği yansıt ne tedarik edebileceği kaynak madığını söylemişti. Putin’in ları yok. Uluslararası meşruiye Suriye Özel Temsilcisi Alek ti yok ve çatışma öncesi aske sandr Lavrentyev. ri güce artık sahip değil” dedi. Analizde Rus medyasında ‘Esad’ın zorlu dönemi’ çıkan Esad’ın siyasi tavizlerde bulunmamasını, yolsuzluk ve suçla mücadele için etkili Öte yandan ABD’li Was bir yönetim sistemi kurama hington Post gazetesinin masını eleştiren yazılara de analizinde “(Suriye Devlet ğinildi. Ancak kimi uzmanın Başkanı Beşşar) Esad’ın Su “Esad’ın Rusya desteğine ba riye’deki dokuz yıllık savaş ğımlı olduğu ama siyasi ola tan bu yana en zorlu dönemi rak Rusya’nın da ona bağımlı ni yaşadığı” savunuldu. “Ül olduğu” görüşü aktarıldı. ‘Üst düzey IŞİD’li öldürüldü’ iddiası IŞİD liderinin yardımcısı olarak bilinen Moataz alJubouri’nin, Irak’ta güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğü iddia edildi. Irak Özel Operasyonel Kuvvetleri, IŞİD’in lideri Abdulnasır Kardaş’ın yardımcısı ve ‘Irak valisi’ Moataz alJubouri’nin öldürüldüğünü duyurdu. Irak’ın resmi haber ajansı INA’ya konuşan güvenlik yetkilileri, IŞİD’in öldürülen elebaşı Ebubekir Bağdadi’nin halefleri arasında ismi geçen Abdulnasır Kardaş’ın yakalandığını duyurmuştu. Tahran’dan boru hattı suçlaması İran Petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene, Türkiye’yi geçen mart ayında bir patlama sonucu hasar gören doğalgaz boru hattını tamir etmelerine izin vermemekle suçladı. Söz konusu hat, Türkiye’de bulunuyor. Devlet radyosuna yaptığı açıkla mada, hattan Türkiye’ye yılda yaklaşık 10 milyar metreküp doğalgaz ihraç ettiklerini söyleyen Zengene, “Patlama nedeniyle ihracatımız kesildi. Birkaç günden uzun sürmeyeceği halde Türk tarafı hâlâ tamiri gerçekleştirmiş değil” diye konuştu. İran’ın tankerleri Venezüella’da İran’ın, ABD yaptırımlarının yon varil petrol taşıyor. yol açtığı kriz nedeniyle pet Önceki gün Venezüella El rol rafinerilerini etkin çalıştı Palito’ya ulaşan “Fortune” ramayan Venezüella’ya yol tankerinin petrolü aktarmaladığı beş petrol tankerinden ya başladığı açıklandı. Devikincisi de ülke karasularına let Başkanı Nicolas Madugirdi. ABD yaptırımları altın ro, İran’dan yardım istemişda olan ve petrolü satmak ti. İran tankerlerin engelta zorlanan İran’ın ‘Fortune’, lenmesi durumunda misil‘Forest’, ‘Petunia’, ‘Faxon’ ve lemeyle karşılık verecekleri ‘Clavel’ tankerleri, 1.5 mil uyarısında bulundu.