Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 9 5 NİSAN 2020 PAZAR Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği öncülüğünde 29 meslek örgütü ortak açıklama yaptı ‘Çalışanı koru’ çağrısı İşverenlere işçi çıkarmama çağrısı yapan 29 örgüte göre muhtaç olunan kaynak kısa çalışma ödeneğinde mevcut. Ortak açıklamaya katılan örgütler arasında işçiyi Hakİş ve Türkİş temsil etti. DİSK katılmadı. Koronavirüs nedeniyle çalışma hayatında yaşanan işten çıkarmalar artarken ağırlığını işverenlerin oluşturduğu 29 meslek örgütü ortak açıklama yaparak “çalışanını koru” çağrısı yaptı. İşten çıkarmaların önlenmesi için gösterilen adres ise “kısa çalışma ödeneği” oldu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde biraraya gelen meslek örgütleri Türkiye’nin koronavirüse karşı topyekun mücadele verdiğine dikkati çekerek “Bu süreçte bizim yapmamız gereken, dayanışma içinde olmaktır. Bu salgına karşı 83 milyon hep birlikte mücadele vermektir” değerlendirmesinde bulunuldu. Şartlar iyileşti Koronavirüse karşı tedbirlerin alınıp ve kurallara uyulma ‘İSTIHDAMI KORUYALIM’ Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, “Koronavirüs sürecinin başından beri ‘önce sağlığımız, sonra da işletmelerimizin sağlığı’ dedik. Sağlığımızla birlikte işletmelerimizin ve istihdamımızın sağlığını korumak önceliğimiz olmalı. Özellikle istihdamımızı koruyamazsak zincirin önemli bir halkasını kırmış oluruz” dedi. sının, çalışanların, firmaların, üretim ve hizmet kapasitesiyle istihdamın korunmasının önemi vurgulanarak, kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartlarının da iyileştirildiği belirtildi. Başvuru için gereken belge sayısının düşürüldüğü vurgulanan açıklamada, şu ifadelere yer verildi: “Bizler de şimdi hep birlikte diyoruz ki ‘Çalışanını işten çıkarma, istihdamını koru, ihtiyacın olan kaynak kısa çalışma ödeneğinde.’ Faaliyetlerini durduran veya azaltan firmalarımız, 3 ay süreyle çalışanlarının maaşlarını buradan karşılayabilir. Tüm firmalarımızı, bu imkânı kullanmaya çağırıyoruz.” Çağrıya imza veren meslek örgütleri şöyle: Anadolu Aslanları İşadamları Derneği, DEİK, Hakİş, KAGİDER, MemurSEN, MÜSİAD, Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu, TÜMSİAD, Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu, TÜSİAD, Türk Veteriner Hekimler Birliği, Türkiye Barolar Birliği, Türkiye Emekliler Derneği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kooperatifleri, TESK, TÜGİAD, Türkiye Genç İşadamları Konfederasyonu, TİM, TİKAD, Türkİş, TİSK, Türkiye Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu, Türkiye Müteahhitler Birliği, Türkiye Noterler Birliği, TOBB, TOBB Kadın Girişimciler Kurulu, TOBB Genç Girişimciler Kurulu, TÜRSAB, YASED. SİGORTALI İŞÇİ SAYISI AZALIYOR SGK'ya göre, Ocak 2020'de Aralık 2019'a kıyasla sigortalı işçi (4a) sayısı 160 bin 145 azalarak 14 milyon 154 bin 168 kişiye indi. İşten çıkarmalar acilen yasaklanmalı Kısa çalışma ödeneğini adres gösteren 29 örgütün çağrısının içeriğine katılmadıklarını söyleyen DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu ise KESK, TMMOB ve TBB ile imzaya açtıkları 7 Acil Önlem metnindeki talepleri hatırlattı. Hükümetten talep edilen önlemler şöyle: “Temel, zorunlu ve acil mal ve hizmet üreten işler dışında bütün işlerde salgın süresince çalışma acilen durdurulmalıdır. Salgın süresin ce işten çıkarmalar yasaklanmalı, küçük esnaf desteklenmeli, çalışanlara ücretli izin verilmeli ve işsizler için ise koşulsuz işsizlik maaşı ödenmelidir. Tüketicinin borçları ertelenmelidir. Özel sağlık kuruluşları kamu Arzu Çerkezoğlu kontrolüne geçirilmelidir. Bilgi paylaşımında açık ve şeffaf olunmalıdır. Başta hekimler, sağlık ve belediye çalışanları olmak üzere, tüm zorunlu işlerde koruyucu ekipman başta olmak üzere bütün eksiklikler giderilmelidir. Hiçbir geliri ve birikimi olmayan yoksullar, göçmenler ve tutuklu/hükümlüler için yaşamlarını ve sağlıkları nı koruyacak fiili ve yasal düzenlemeler hayata geçirilmelidir.” l Ekonomi Servisi NAKIT AKIŞINA DIKKAT ‘BIZBIZE YETERIZ’ ILE 1 MILYAR TL TOPLANDI Cevdet Alemdar Sabancı’da sanayiyi Alemdar yönetecek Sabancı Holding’de Cenk Alper’in Üst Yönetici (CEO) olarak göreve başlaması sonrası boşalan “Sanayi Grup Başkanlığı”na Brisa Üst Yöneticisi Cevdet Alemdar atandı. Alemdar’ın 27 yıldır holding bünyesinde görevlerde bulunduğunu belirten Alper, “Sabancı Topluluğu’nun en güçlü geni olan sanayicilikte gelecek vizyonumuza çok güçlü bir katkı yapacağına inanıyorum” dedi. 1992’de Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Alemdar, İşletme Yüksek Lisans derecesini (MBA) 2000 yılında Sabancı Üniversitesi’nden aldı. Ayrıca Alemdar, bir süre daha Brisa’daki görevini de sürdürecek. l Ekonomi Servisi Koçtaş 65 yaş üstü için kolaylık sağladı Mağazaların yeniden açılacağı güne kadar mobil uygulamaları ve koctas.com. tr ile kesintisiz hizmet vermeyi sürdürdüğünü duyuran Koçtaş, bu süreci evlerinde geçiren 65 yaş ve üzeri müşterilerinin yanında olmak amacıyla harekete geçti. Şirket, bu kapsamdaki müşterilerinin Koçtaş Çözüm Merkezi’ni arayarak verecekleri mutfak, mobilya ve banyo dolabı alışverişlerinde nakliye ve montaj hizmetlerini ücretsiz olarak sunuyor. Ayrıca, sipariş sırasında talep edildiğinde ampul takma, kulp sıkma, dolap kapak ayarı, gevşeyen vidayı sıkma, mobilya ayak ayarı gibi küçük tamirat işleri de yapılacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 1 milyar TL’ye ulaştığını açıkladığı “Bizbize yeteriz Türkiyem” kampanyasına iş dünyasının katkısı sürüyor. Son olarak Cengiz Holding de vefa kolileri ile birlikte 34 milyon TL vererek kampanyaya katıldı. İş dünyasından kampanyaya katılan şirketlerden bazıları şöyle: Limak Holding vefa kolileri ile birlikte 11 milyon TL bağış yaparken Koç Holding; Yapı Kredi, Tüpraş, Opet ve Aygaz’ın desteğiyle toplam 20 milyon lira katkı sağladı. Aydem Enerji, 3 milyon lira katkıda bulundu. Anadolu Grubu 30 milyon TL’lik destek verdi. Eczacıbaşı Holding ise şirketin, salgınla mücadelede ilk günden bu yana sağlanan desteğin bugün itibarıyla 4.5 milyon lira düzeyine ulaştığını açıkladı. Doğuş Holding de bir açıklama yaparak grup olarak 15 milyon TL katkı sağlandığını açıkladı. Grand Hyatt ve Soho House otellerinin de süresiz olarak sağlık çalışanlarına tahsis edildiği belirtildi. Türkİş’ten 3 milyon lira Türkİş, Milli Dayanışma Kampanyası’na 3 milyon lira bağışladı. Bağış çekini, Türkİş Genel Sekreteri Pevrul Kavlak, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’a teslim etti. l Ekonomi Servisi İHRACAT TARIMDA ARTTI, SANAYIDE DÜŞTÜ Dünya genelinde koronavirüs salgınının etkisinin en fazla hissedildiği mart ayında Türkiye’nin ihracatı tarım ürünlerinde yüzde 4.5 artarken sanayi ürünlerinde yüzde 20.5 azaldı. Salgının yayılma hızı artan ülkelerin güvenli gıda gibi temel ihtiyaçlara talebinin artmasının etkilediği gıda ihracatı 2 milyar 38 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerinden derlenen bilgilere göre Türkiye’nin genel ihracat toplamı geçen ay yüzde 17.8 azalarak 13 milyar 426 milyon dolar olarak gerçekleşti. Fındık ihracatı yüzde 53.3 artarak 208.8 milyon dolar, meyve ve sebze ihracatı yüzde 26.9 yükselişle 162.4 milyon dolar, yaş meyve ve sebze ihracatı yüzde 178.9 milyon dolara ulaştı. Hububat ve bakliyat dış satımında yüzde 7.9’luk artış oldu. Sanayiye dayalı sektörlerde ise düşüşte başı ihracatı yüzde 49.8 azalarak 141.8 milyon dolara gerileyen savunma ve havacılık sanayisi çekti. l Ekonomi Servisi Virüs ‘mola’ları uzatıyor Koronavirüsle ilgili gelişmeler üretim molasının uzamasına neden oluyor. Ford Otomotiv, Kocaeli ve Eskişehir fabrikalarındaki üretim molasını 27 Nisan’a uzattı. Yine, Makina Takım Endüstrisi Gebze’deki tesislerinde üretime “geçici süre” ara verdi. Yİ BİTAŞ, Yozgat Çimento Fabrikası klinker üretim hattını “yaklaşık 3 ay” durdurdu. Ege Endüstri, Pınarbaşı ve Serbest Bölge fabrikalarında başlattığı molayı 9 Nisan’a uzattı. Türk Traktör de, üretim molasını 20 Nisan’a kadar uzattı. l Ekonomi Servisi Deloitte, otomotiv sektörü oyuncularına virüs sonrası günler için tüketiciye yeni ulaşma kanallarına ve nakit akışına odaklanmalarını önerdi. Koronavirüs salgının hem üretim hem satış olarak en çok etkilediği sektörlerden biri olan otomotivin, yeni yol haritasına ihtiyaç duyduğu açıklandı. Satışa destek şart Bu sektörün Türkiye için de lokomotif olduğunu belirten Deloitte Tüketim Endüstrisi ve Otomotiv Sektör Lideri Özkan Yıldırım, “Sonuçlarının ne kadar yıkıcı olacağını tahmin etmek için çok erken. Ancak sektör, bu salgınla ortaya çıkan çalışma modellerindeki hızlı değişime ayak uydurmak için dijitali kullanarak satış ve satış sonrası deneyimleri geliştirmeli” dedi. Deloitte tarafından raporlaştırılan çö züm öneriler arasında şunlar dikkat çekiyor: 4 Müşteri talebi ve temas noktalarının oluşturulmasına odaklanılmalı. Dijital araçlar önemli. Satış sonrası hizmet artırılmalı. 4 Çalışanı koruma, sağlığını güvence altına alma ve kariyer planlama gerekli. Yetenek gelişimine destek olunmalı. 4 Perakende kanallarında, nakit akışı riskine bakılmalı. Sektörler arası risklere dikkat edilerek nakit akışı iyi planlanmalı. Satış kanallarına destek güçlendirilmeli. 4 Üretime ve satışa dönük işbirliğini güçlendirme, tedarik zinciri esnekliği geliştirilmeli. Arztalep hızı esnek olarak ayarlanmalı. l Ekonomi Servisi EnCazip.com kurucusu Kırım, tahmini elektrik faturası uygulaması konusunda uyardı: Kapsam dışı işyeri beyan etsin SERHAT ALİGİL Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK), elektrikte kıyasen faturalandırma ya da tahmini tüketimden faturalandırma kararını yorumlayan EnCazip.com kurucusu Çağada Kırım, bunun farklı ülkelerde sıkça uygulanan bir metod olduğunu belirtti. Bu yöntemin, örneğin İngiltere’de normal koşullarda da uygulandığını, sayaç okumanın yılda 12 defa yapıldığını, diğer dönemlerde ise tahmini tüketime bakıldığını anlatan Kırım, tahminle gerçek arasındaki küçük farkın ise mahsuplaşmayla giderildiğini vurguladı. Kırım, “Zaten tahminler de gerçek tüketime oldukça yakın oluyor” dedi. Bu kapsamda farklı bir konuya dikkat çeken Kırım, EPDK’nın genelgesi dışında kalan işyerleri konusunda uyardı: “Ofis gibi bu tür işyerlerinin hali hazırda kapalı olduğu gözönünde bulundurulduğunda, bunların açık dönemlerdeki tüketimleri üzerinden faturalandırma riski var. Tüketicilerin elektrik tüketimlerinin durduğunu beyan etmeleri bu durumun önüne geçecektir.” Kırım ayrıca, EPDK’nın geçici ve sınırlı başlattığı bu uygulamayı, ileride ortaya çıkabilecek ve toplum sağlığını etkileyecek daha olumsuz durumlarda genişletilebileceğini hatırlattı. 3 ay ek süre EPDK, yeni bir kararla ön lisans ve üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin inşaat öncesi yükümlülüklerini 10 Mart itibarıyla 3 ay uzattı. NAKLIYECIYE YENI ARAÇ YASAK Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü, salgın nedeniyle geçici bir düzenlemeye giderek, taşımacılık faaliyetlerine imkân sağlayan C2 yetki belgesi verilmesi ve mevcut firmaların da filoya yeni araç katma işlemlerini geçici olarak durdurdu. Alınan karar araç sıkıntısı yaşayan nakliyecilerin tepkisine neden oldu. Bu kararın araçlarını teslim almaya hazırlanan firmaları zora sokacağı dile getiriliyor. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), Otomotiv Distribütörleri Derneği, Ağır Ticari Araçlar Derneği, Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) ortak yazı ile karara karşı çıkacak. Cem Atacık Uzaktan eğitime yerli yazılım desteği verdi Uzaktan eğitim çözümleri sunan ve Türkiye’nin “ilk yerli sertifikalı kuruluşu” olan Advancity’nin, yazılımları aracılığıyla 2 milyon 250 bin öğrencinin eğitim almasını sağladığı açıklandı. Üst Yönetici Cem Atacık, “23 Mart’tan itibaren bir haftada 76 üniversite ve 26 ortaöğretim okulunda eğitime taşıdığımız yeni öğrenci sayısı 400 bin oldu” dedi. Atacık’a göre, geleneksel eğitiminde etkili bir destekçisi olan uzaktan eğitim, sadece salgın hastalık dönemlerinde değil, her zaman etkili ve verimli bir eğitim yöntemi olarak kullanılabilir. Atacık, altyapılarını sürekli geliştirdiklerini belirtti. Gocardi ile Menapay ‘ödeme’de anlaştı Dubai merkezli Gocardi’nin 2 milyondan fazla müşterisinin Netflix, Spotify, Apple Music, PlayStation ve Fornite gibi servislerin ödemelerini MenaPay ile yapabileceği açıklandı.Tüketiciler Gocardi’de yapılan alışveriş sırasında ödeme yöntemi olarak MenaPay’i seçtikten sonra sitedeki QR kodu MenaPay uygulamasıyla okutarak ödemeyi herhangi bir kişisel bilgi veya kart bilgisi girmeden yapabilecek. Kullanıcılar blockchain teknolojisini kullanacak. MenaPay, MENA olarak anılan Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde özellikle banka kullanmayı tercih etmeyen müşteriler için hizmet sunuyor. l Ekonomi Servisi Huawei ‘MateBook D 14’ pazara çıkıyor Teknoloji şirketi Huawei, PC ürünlerini yeni cihazlarla güçlendirdiğini açıkladı. Şirket, “Güncellenen özellikleri ve şık tasarımıyla öne çıkan” MateBook D 14’ü Türkiye’de satışa çıkartmaya hazırlanıyor. Yeni dizüstü bilgisayar, HuaweiShare özelliğiyle oyun ve multimedyadan okul ve iş ihtiyaçlarına kadar, birçok ihtiyacı sorunsuz bir şekilde karşılıyor. Öte yandan şirketin 2019’daki küresel satış geliri yüzde 19.1’lik artışla 123 milyar dolar, net kârı ise 9 milyar dolar olarak açıklandı. Şirketin tüketici elektroniği grubunun elde ettiği satış geliri de yüzde 34 artışla 66.9 milyar dolar oldu.