Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO ekonomi@cumhuriyet.com.tr STERLIN FAİZ BORSA 15 29 ARALIK 2020 SALI ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.4500 9.1010 10.0820 14.77 1.439 9.9 kuruş 17.1 kuruş 1.5 kuruş Sabit 13.26 puan İşçiyi dinlemediler! Asgari ücret 2021 için brüt 3 bin 577 lira 50 kuruş, net 2 bin 825 lira 90 kuruş oldu Hükümet Türkİş’in “en az 3 bin lira olsun” talebine karşın net asgari ücreti işverenlerle birlikte 2 bin 825.90 TL olarak belirledi. Bunun 268 TL’sini asgari geçim indirimi (AGİ) oluşturuyor. Brüt asgari ücret de 3 bin 577.50 TL oldu. Buna göre: 4 2021 asgari ücreti 2020’ye göre 501 TL (yüzde 21.56) artmış oldu. 4 Asgari ücret, evli ve eşi çalışMUSTAFA ÇAKIR mayan işçi için 2 bin 879.57 TL; evli, eşi çalışmayan 1 çocuklu için 2 bin 919.81 TL; evli, eşi çalışmayan 2 çocuklu için 2 bin 960.06 TL; evli, eşi çalışmayan 3 çocuklu bir işçi için de 3 bin 13.72 TL olarak belirlendi. 4 İşverenlere gelecek yıl da 75 TL asgari ücret desteği verilmeye devam edilecek. Bu, işverene toplamda yaklaşık 6.5 milyar TL ek destek anlamına geliyor. 4 Bekâr işçi için net asgaİşçinin “en az 3 bin” talebi karşılıksız kaldı. Geçinebilmek için şimdiden 250 TL eksik olan bu rakama sendikalar, “yine sefalet ücreti açıklandı” diyerek tepki gösterdi. ri ücret vergi dışında ancak evli ve çocuklu asgari ücretlilerden yıl boyunca yine vergi alınmaya da devam edilecek. Örneğin evli eşi çalışmayan 3 çocuklu asgari ücretli yıl boyunca 3 bin 13.72 TL alamayacak. Yılın ikinci yarısında bu rakam düşecek. 4 Karara muhalif kalan Türkİş’in hesabına göre, bir işçinin yaşayabilmesi için yapması gereken asgari harcama tutarı kasım ayında 3 bin 74 TL idi. Yani asgari ücret daha şimdiden yaklaşık 250 TL eksik. İşçi ve memur tepkili 4 Türkİş’in “asgari ücret en az 3 bin lira olsun” söylemi de hükümetin rakamı biraz daha yükseltmesinde etkili oldu. Hükümetin bundan daha düşük bir rakam üzerinde durduğu ancak işçinin “en az 3 bin” vurgusu ile rakamı biraz daha artırdığı öğrenildi. 4 Türkİş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat, çalışanların 2021’de de zor günler geçireceğine dikkat çekerek karara tepki gösterdi. 4 Birleşik Kamuİş Genel Başkanı Mehmet Balık da kararla “emekçilerin sokağa atıldıklarını” vurguladı. Rakamın “sefalet zammı” olduğunu kaydeden Balık, “Asgari ücretin derhal 3 bin 720 liraya düzeltilmesini bekliyoruz” dedi. 4 TİSK Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol ise komisyonun çalışanların durumunu ve işletmelerin geleceğini de dikkate alarak zor koşullarda, enflasyonun 7 puan üzerinde bir refah payı ile kararını verdiğini söyledi. l ANKARA DİSK’TEN KADIKÖY’DE EYLEM Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), 2021 asgari ücret kararına tepki göstermek amacıyla dün Kadıköy’de bir eylem yaptı. Açıklanan rakamla, bir işçinin ailesi ile birlikte geçinmesinin mümkün olmadığına vurgu yapan DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “2 bin 825 lira ile 2021 yılı boyunca bu ülkenin işçisinin, emekçisinin geçinmesine olanak yoktur. İşçiler bir kez daha yok sayılmıştır. Bu mücadele burada bitmez. Çok net bir şekilde söylüyoruz 1 Ocak’tan itibaren asgari ücret ve civarı maaş alan işçi kardeşlerimiz olmak üzere 2021 yılının asgari ücretinin değiştirmek, yükseltmek ve insan onuruna yaraşır bir ücret haline getirmek için mücadeleye devam edeceğiz” dedi. Birleşik Metalİş Sendikası’ndan yapılan açıklamada ise şöyle denildi: “Yine sefalet ücreti açıklandı. Her gün yapılan zamlar, asgari ücrete yapılan artışı çok kısa süre içinde eritecek.” l Ekonomi Servisi İYIMSERLIK HAKIM TL yüzde 1.5 değerlendi Küresel yatırımcılar piyasadan yeni yıl öncesi büyük ölçüde çekilmesine karşın TL dün dolar karşısında yüzde 1.5 değer kazandı. Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “TL’de bugün değer kazancı için özel bir neden göremiyoruz. Kurumsal tarafta biraz TL’ye geçiş görüyoruz. Yabancı pek yok piyasada tatil nedeniyle. Ancak genel olarak TCMB’nin ve ekonomi yönetiminin yeni adımlarının yansıması için önümüzdeki yılın ilk aylarında beklenti TL piyasalara girişlerin belirginleşmesi yönünde” dedi. l Reuters YÜZDE 0.3 ARTTI Sebze üretimi yavaşladı Bu yılki sebze üretimi, geçen yıla göre sınırlı arttı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Bitkisel Üretim İstatistikleri, 2020 verilerine göre, 2019’da yüzde 3.5 artan sebze üretimi, 2020’de ancak yüzde 0.3 artabildi. Buna göre, sebze üretim miktarı 2019’da 31.1 milyon ton iken, 2020’de 31.2 milyon ton oldu. Üretim miktarı, 2020’de bir önceki yıla göre meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde yüzde 5.8 arttı. l Ekonomi Servisi 18 ÜLKEDE VAR Vispera, yeni projelerle kararlı Türk teknoloji şirketi Vispera, yapay görme ve makine öğrenmesi alanında geliştirdiği teknolojileri 18 ülkede sürdüreceğini duyurdu. Şirketten yapılan açıklamada, “Türkiye, Hindistan, Romanya, Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Almanya ve Polonya’da elde ettiği yeni müşterilerle yeni projeler başlattık. Bu yıl sonunda Hollanda’da kurduğumuz Vispera BV ile küresel bir teknoloji şirketi olma kararlılığını 2021’de de sürdüreceğiz” denildi. l Ekonomi Servisi Sokakta, güvencesiz bir şekilde çalışmak zorunda olan yoksul yurttaşlar, günlük en fazla 1520 TL kazanıyor. Oysa, Birleşik Metalİş’in 2020 Kasım ayı açlık yoksulluk sınırı verilerine göre, sağlıklı bir biçimde beslenebilmeleri için günlük en az 81.3 TL kazanmaları lazım. VEDAT ARIK ‘Zenginden alınacak servet vergisi, 6 milyon aileye bin TL destek sağlar’ YOKSULA EL UZAT! Türkiye, pandemiyle birlikte ağır bir yoksulluk tablosuynın 2021’de yüzde 15’i aşması bekleniyor. la karşı karşıya. En korunmaAltınbaş Üniversitesi Öğsız bu kesimin içinde bebeğine retim üyesi Prof. Dr. Hayri mama yediremediği için hazır GAMZE Kozanoğlu’nun, yoksul vatançorba içiren de var; akrabasıBAL daşlar için bir önerisi var: Konın bahçesine kurduğu barakazanoğlu, ülkedeki 6 milyon da yaşamak zorunda kalan da... 350 bin aileye 6 ayda bin TL ödenDerin Yoksulluk Ağı verileri, pan mesinin toplam maliyetinin 38.1 demi öncesinde en azından kommilyar TL olduğunu; 1 milyon liraşudan bir tas çorba alınırken şimnın üzerinde mevduatı olanların hedi komşuda da olmadığını; bakkal saplarından kesilecek yüzde 1.5 serdan gramla alınan şeylerin dahi alı vet vergisi ile 38.1 milyar TL’nin namadığını; çöpten gıda toplayanla karşılanacağını söylüyor. Kozanoğrın sayısında önemli bir artış oldu lu, “Kaydı bulunan bu ailelere yılbağunu; marketlerden atılan gıdalaşı öncesi ödeme yapılabilir” dedi. ra bile erişemeyecek hale geldiklerini, çünkü ‘Şartsız gelir sağlayın’ oraya giden insanlaDerin Yoksulluk Ağı’ndan Hacer rın sayısının çoğaldı Foggo ise en yoksul mahallelerdeki ğını ortaya koyuyor. ailelerin taleplerinin şunlar olduğuDünya Bankası veri nu söylüyor: “Temel gıda ihtiyaçlarına lerine göre de pande ulaşmak, işini kaybedenler için sosyal mi, Türkiye’de yok destek, fatura ödemelerinde indirime sul nüfusu 1.2 milgidilmesi.” Foggo, “Bu ailelere bir an yon kişi artıracak. TÜ önce ulaşılmalı ve düzenli gıda desteği İK verilerine göre ulaştırılmalı. Ayrıca bu gıda ve hijyeise, sürekli yoksul nik paketler evdeki her bireyin (yaşluk oranı 2018’de lı, engelli, kadın ve bebek) ihtiyacı göz 12.7 idi. Bu oraönüne alınarak hazırlanmalı” diyor. Hayri Kozanoğlu Foggo’dan aldığımız bilgilere göre, bu insanlar 100 TL’lik bir yardım kartı için bile aylarca bekletiliyor. Yetmiyormuş gibi bir de aşırı yoksulluk yaşayan bir sürü aile, pandemiye rağmen hem kamu hem belediyelerin yardım listelerinden çıkarıldı. En fazla gelen şikâyetlerden biri, kamu kurumları, kaymakamlık, büyükşehir ve ilçe belediyelerdeki sosyal destek hatlarını arayanlara şeffaf yanıt verilmemesi. Foggo, şunu talep ediyor: “Her bireye çözüm odaklı ve uygulanabilir bilgilendirme yapılmalı ve yaptıkları başvurular acil olarak işleme alınmalı. Yaşam koşullarının düzeltilmesi için en az bir yıl şartsız düzenli gelir sağlanmalı ve Covid19 krizi boyunca bu duruma engel olacak tüm şartlar askıya alınmalı.” Hacer Foggo HAMMADDE SIKINTISI BÜYÜYOR Sanayici, 2021 siparişlerini hazırlayamaz hale geldi. Fiyat istikrarsızlığı nedeniyle üretime 23 gün ara verilmek zorunda kalındı. Geçen hafta İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO), sanayicinin yaşadığı hammadde sıkıntısına ilişkin açıklamasının ardından benzer bir açıklama da Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği’nden (EVSİD) geldi. EVSİD Başkanı Burak Önder, “Çelik, alüminyum, plastik, sac gibi hemen hemen tüm alt kategorilerde hammadde konusunda hem fiyat hem de miktar açısından ciddi problemler yaşıyoruz ve bu durum üreticilerimize zor günler yaşatıyor” dedi. Üretim ve ihracat odaklı çalışan, merkezi Afyon’da bulunan Avşar Emaye Genel Müdürü Murat Tabak ise “Üretimler durma noktasına geldi” diye konuştu. l AA 3040.04 28.51 lira 451.1 1 6.58 lira Asgari ücrette de dağ fare doğurdu.. Geçmiş uzun yılların deneyimleri üzerinden bu yılın asgari ücret tartışmalarında, kimi işlevsel adımların atılabileceği üzerinden yaratılan ilgi, umutlar göreceli olumlu sayılabilirdi. Haklılığın dayanılmaz gerçekliği, itici gücü karşısında işçi sınıfının 12 Eylül’den günümüze uzanan, sorunlarının kartopunu andıran büyümesi, çaresizliği içinde en yerleşik slogan “Bir şey yapmalı” yeniden gündeme gelmişti. Hani ülke nabzını tutmada iddialı sınırlı sayılarda da olsa kimlikleri ile saygınlıklarını koruyabilen az sayıda gazeteci var ya.. Onlar dahi Tekadam rejimi kaynaklarıyla yetinmeyerek, işveren grupları, piyasaların, ekonominin uzmanlarını da katmış olarak, muhalefetin tüm taraflarının, sendikaların da tezlerini harmanlamış bilgilerle kamuoyunun önüne azıcık işçiden yana daha ağırlıklı gerçekleri dillendirmekten kaçınmadılar.. Ülkemizde artık asgari ücretle çalışacak bir işçi için belirlenecek ücret, gerçeğinde ülkenin ortalama ücretinin üstünde sigortalı çalışan milyonların ücreti olmuştu. Dünyada böylesine bir garabet örnek yoktu. İşin kötüsü de virüsün etkisiyle de katmerlenmiş olarak, 2002’den günümüze iktidar yürüyüşünde, ekonomide gelinmiş verilerle, işsizlikte rekorları kıran milyonların yanında, aynı ürkütücü büyüklüklerde sigortasız kayıt dışı çalıştırılanların sayıları ürkütücüydü. Gerçek toplusözleşme haklarını kullanabiliyor olanların sayıları bir avuç, kayıtlı çalıştırılanların kimilerinin ellerine yine kayıt dışı azıcık ek gelir verilme yolları bulunsa da çoğunluk asgari ücret üzerinden çalıştırılmaktaydı. İşverenler adına üretilmiş, işlenen olumlu çözüm arayışları içinde asgari ücretin üzerinden alınan vergi oranlarının düşürülmesi işe yarayabilirdi, itirazları yoktu. Bir adım ileri, sonrasında daha çok sayılarla asgari ücretli çalıştırma olmaması yolunda, bütün işçiler için asgari ücret tutarı olan bölümde, eşitlikçi bir vergi indirimi düşünülebilirdi.. Kestirmeden vergi indirimi oranları ile asgari ücretlinin işverenhükümet ortak paylaşımında eline geçen net ücreti yükseltmek pratik çözüm olacaktı. Dünkü resmi açıklamadan sonra dağ fare doğurmuş olarak vergiden vazgeçilmedi. Net 3 binin üzerinde bir ücret hayal oldu. HHH Dün bu haberin yazılması zorunlu olan son saatlere kadar yine çok dillendirilmiş bir kavrama ilişkin, “Ağanın eli tutulmaz”, “Saray’dan vergi indirimi ile jest gelebilir”.. umutlarına ilişkin kapılar kapanmamıştı. Doğrusu sıkça örnek verilen, iktidarlarının jet projeleri üzerinden, açılış törenlerine gelme aşamalarında Başkan Erdoğan ile ihaleyi almış şirketlerin yöneticileri arasında geçen, kamuoyu önünde yapılan son pazarlıklar anımsatılıyordu. Bu son dakika pazarlıklarında, kimi zaman sınırlı süreler, özel bayramlarla da çakışmışsa, ücretsiz geçişler, süreye bağlanmış geçiş indirimleri, işçilere kimi ek haklar istenmesi gündeme gelirdi. “Sıkı pazarlık!” üzerinden sevindirik olma halleri vatandaşa dönük olmak üzere koparılanların, gerçeğinde, kamu ihalelerinin olması gereken ilkeleri yok sayılmış olarak, ayrıcalıklı, çağrı ile verilmiş işlerin önceden öngörülmüş eşantiyon, armağan karşılığı nitelikleri atlanıverilirdi ya.. Kimseler evrensel hukukun olmazsa olmazı, bir işçinin asgari geçimi için, insanca yaşama, beslenme ücretinin belirlenmesinde, hesaplanması zorunluluğunda nasıl kullanılmasının düşünülebildiğini sorgulamayacaktı. Sözün özü çaresiz tabloda üretilebilecek, üretilmiş izlenimi verilmiş tüm formüller üzerinde aylardır boşuna çene yorulmuş. Finalde hiçbirinin karşılığı, eseri görülmedi. Püf noktası gerçekler bu kadar mı ağır, bu kadar mı atlandı? Sözün özü ile ekonomik kriz, tükenmişlik öylesine ağır noktalarda ki.. Asgari ücretten, işverenlerin de istediği vergi indirimleri yolu ile asgari ücretlinin eline geçecek ücretin net üç binin üzerine çıkarılabilmesi için vergi indirimine Tekadam rejimi evet demek istemiyor. Dahası dün sabah açıklanan asgari ücret kararının üzerinden görüşleri alınan ekonomistler, şimdiden yeni belirlenen asgari ücretin, istatistiksel, oransal artışı üzerinden, daha ilk ayda, ocak ayı içinde, işçi için yaşamsal yiyecek fiyatlarında aynen, aynı oranlarla artışın görüleceğini iddia edebiliyorlar. Asgari ücretteki haksız, dünyada örneği olmayan vergi oranlarının sonucu, işçinin ocak ayı başındaki net ücreti ile sonundaki ücreti arasındaki farkı da bir başka kambur olarak anımsatıyorlar. MEF Üniversitesi öğrenci kimliğimi kaybettim. Hükümsüzdür. ÖYKÜ KALKAN