Katalog

EKONOMI DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr AVRO STERLIN FAİZ BORSA 11 26 ARALIK 2020 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.5490 2.7 kuruş 9.2720 3.3 kuruş 10.0970 21.8 kuruş 14.77 0.08 puan 1.426 0.03 puan 3068.55 5.09 lira 457.69 1.06 lira Borsa İstanbul’daki yabancı yatırımcılar arasında Katarlıların payı yüzde 36 Katar BİST’te zirvede Kasım ayında Borsa İstanbul’un (BİST) yüzde 10’u Katar’ın devlet yatırım fonu “Katar Yatırım Otoritesi”ne satılırken BİST’te portföyü olan yabancı yatırımcılar arasında Katar, ABD’yi sollayarak birinci sıraya oturdu. BİST’te ABD’li yatırımcıların portföy büyüklüğü 2019 Eylül sonunda 12 ŞEHRİBAN KIRAÇ milyar 517 milyon dolardan bu yıl aynı dönemde 7 milyar 375 milyon dolara, İngiltere’nin portföy büyüklüğü 5 milyar 766 milyon dolardan 3 milyar 617 milyon dolara indi. 2020 Eylül itibarıyla 2019 sonuna göre yabancı yatırımcıların portföy değeri içerisinde Katar’ın payı yüzde 20’den yüzde 36’ya yükseldi. Bu dönemde BİST’te Katarlı yatırımcıların portföy büyüklüğü 13 milyar 669 milyon dolara çıktı, geçen yıl aynı dönemde bu rakam 5 milyar 735 Yabancı yatırımcı portföyünde ABD’yi sollayan Katarlılar, geçen ay BİST şirketinin de yüzde 10’unu aldı. ABD’li yatırımcı ise 5 milyar dolarını geri götürdü. milyon dolardı. ABD’nin payı yüzde 26’dan yüzde 20’ye, İngiltere’nin payı ise yüzde 14’ten yüzde 10’a geriledi. 2019 sonunda dördüncü sırada olan Birleşik Arap Emirlikleri’nin ise bu dönemde ilk 15 ülke arasına girememesi dikkat çekti. Listede İngiltere üçüncü, Lüksemburg dördüncü, İrlanda beşinci, Hollanda altıncı ve Cayman Adaları yedinci sırada yer alıyor. 11 bin yatırımcı Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ile TÜYİD Yatırımcı İlişkileri Derneği’nin OcakEylül 2020 Borsa Trendleri Raporu’na göre, üçüncü çeyrekte Borsa İstanbul’da 1.7 milyar dolar net yabancı satışı yaşandı. Yabancı yatırımcıların piyasa değerindeki payı ise 2020 Eylül sonu itibarıyla son dönemlerin en düşük seviyesi olan yüzde 48’e geriledi. Yabancıların elindeki hisse senetlerinin toplam değeri 293 milyar TL oldu. 2019’un ilk çeyreğinde Borsa İstanbul’da, ABD’de yerleşik 1243 adet yatırımcı toplam yabancı yatırımların yüzde 31’ine sahipti. Katar ise aynı dönemde 1.970 milyar dolar ile sadece yüzde 5 pay ile 5. sırada yer alıyordu. Borsa Trendleri Raporu’na göre bu yılın üçüncü çeyreğinde BİST TÜM’deki yabancı yatırımcı sayısı 11 bin 222 adet oldu. Yabancı yatırımcıların BİST TÜM işlem hacmindeki payı, 2020’nin üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre 6 puan birden düşerek yüzde 21’e geriledi. Borsa İstanbul’daki toplam yatırımcı sayısı 1 milyon 761 bin 538 adet oldu. İKTISAT DIŞI YAKLAŞIM Konuyu değerlendiren iktisatçı Prof. Dr. Erinç Yeldan, “İktisat dışı yaklaşımlarla, resmi olan ya da olmayan, kayıtlı ya da kayıtsız, AKP’nin sunduğu ayrıcalıklarla da alakalı olarak Katar sermayesinde artış var” dedi. Ekonomik krizle birlikte Türkiye’nin uluslararası yatırımcıların gözünde cazibesini yitirdiğini belirten Yeldan, hükümetin de bu sermayeden ‘hayali düşman’ yaratan söylemlerde bulunduğunu hatırlattı. Yeldan, “İster yerli ister yabancı yatırımcı olsun, güvenilir ekonomik sistem arar. Sermaye uzun vadeli planlar yapabilmek için ülkelerde makro ekonomik istikrar, bağımsız çalışabilen kurumlar ve her şeyden önce hukukun üstünlüğünü görmek ister” diye konuştu. NACİ AĞBAL TBMM’DE Fiyat istikrarıyla refah da artacak Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal, dün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı ilk sunumda fiyat istikrarı vurgusu yaptı. Ağbal şöyle dedi: “Kalıcı fiyat istikrarı; sürdürülebilir büyüme, istihdam, adaletli gelir dağılımı ve toplumsal refah artışı için bir önkoşul. Merkez bankaları, toplumsal refah artışına en büyük katkıyı fiyat istikrarını sağlayarak yaparlar.” Ağbal, faiz politikasına ilişkin de “Parasal duruşun sıkılığının, enflasyonda kalıcı düşüşe ve fiyat istikrarına işaret eden güçlü göstergeler oluşana kadar kararlılıkla sürdürüleceğini” belirtti. Ağbal, enflasyon hedefine ilişkin, “Ben yüzde 5’e inanıyorum. Başka ülkeler enflasyonu yüzde 12’de tutuyor da Türkiye Cumhuriyeti neden tutamasın? Bizim ne eksiğimiz var? Yapabiliriz” dedi. Merkez Bankası altın rezervinin 42 milyar dolar, döviz rezervinin 49.8 milyar dolar olduğunu söyleyen Ağbal, “Kripto paralarla ilgili 2021 yılı ikinci yarısında pilot testlere başlamaya hazırlanıyoruz” dedi. l ANKARA TURIST SAYISI YÜZDE 72 DÜŞTÜ Küresel Covid19 salgınının Türkiye turizmi üzerindeki etkisi netleşiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından dün yayımlanan verilere göre Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 61.93 azalarak 834 bin kişide kaldı. Yılın ilk 11 ayında ise turist sayısı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 71.95 azalışla 12 milyon 35 bin kişiye düştü. Geçen yılın tümünde Türkiye’ye 45.1 milyon turist gelmişti. Hizmet, perakende ve inşaat şirketlerinde kaygı, aralık ayında hızlı arttı Sektörel güven inişte MİGROS ARAŞTIRDI ‘Yalnız yılbaşı’ oranı yüzde 28 Migros’un yılbaşı alışkanlıkları araştırmasına göre ankete katılanların yüzde 93’ü seyahat etmeyi planlamıyor. 2019’da yılbaşı gecelerini çoğunlukla yalnız geçirmeyi planlayanların payı yüzde 13 iken bu yıl yüzde 28’e yükseldi. Yılbaşını aile, arkadaş veya komşu gibi yakınlarının evinde karşılamayı planlayanların oranı da yüzde 12’den yüzde 6’ya geriledi. Arkadaş veya komşu ile geçirmeyi planlayanların oranı da 7 puan düştü. Market alışverişlerinde en çok atıştırmalık, meyve ve sebze öne çıkıyor. Katılımcıların yüzde 73’ü de sevdiklerine hediye alacak. l Ekonomi Servisi Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “Sektörel Güven Endeksleri, Aralık 2020” raporuna göre temel sektörlerin kasım ayında yeniden başlayan güven sorunu aralık ayıyla hızlandı. Dün açıklanan verilere göre mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi, aralık ayında bir önceki aya kıyasla hizmet sektöründe yüzde 9.2 düşüşle 70.4, perakende ticaret sektöründe yüzde 7.8 düşüşle 87.6 ve inşaat sektöründe yüzde 7.2 düşüşle 73.3 puana indi. Bu endeks Kasım 2020’de bir önceki aya göre hizmette yüzde 2.8 ve inşaatta yüzde 5.7 azalırken perakende ticarette aynı kalmıştı. Ayrıca bu endekslerin 100 puanın altında olmasının karamsarlık işareti olduğu da gözden kaçmamalı. Aralık ayındaki düşüşün alt detaylarına bakıldığında ise gelecek 3 aylık döneme ilişkin talep, iş hacmisatış, alınan sipariş sayısıyle ilgili beklentilerde yüzde 710 arası oranlarda düşüşler var. Merkez Bankası’nın imalat sanayiindeki durumu gösteren reel kesim güven endeksi ise aralık ayında bir önceki aya göre 2.9 puan artarak 106.8 oldu. Ancak imalatta gelecek 3 ayla ilgili istihdam azalışı beklentisi var. KKO’da gerileme Yine Merkez Bankası’nın dün açıkladığı verilere göre imalat sanayii genelinde kapasite kullanım oranı (KKO) aralık ayında bir önceki aya kıyasla 0.2 puan azalarak yüzde 75.6 oldu. KKO tüketim malında yüzde 72.6’dan yüzde 71.4’e, dayanıklı tüketim malında yüzde 74.1’den yüzde 73.6’ya, dayanıksız tüketim malında yüzde 72.3’ten yüzde 71’e düşerken yatırım malında yüzde 74.1’den yüzde 76.6’ya çıktı. l Ekonomi Servisi TMSF’DEN IKI SATIŞ, BIR IPTAL Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), “Çukurova Beşiktaş Gayrimenkulü Ticari ve İktisadi Bütünlüğü”nü 230 milyon TL, “Vera Denizcilik Ticari ve İktisadi Bütünlüğü”nü 3.5 milyon dolar muhammen bedelle satış çıkardı. Resmi Gazete’deki ilanlara göre ihaleler 19 Ocak ve 2 Şubat’ta yapılacak. Öte yandan KAP’a yapılan açıklamaya göre “Royal ve Atlas Halı Ticari ve İktisadi Bütünlüğü” ihalesinde, 23 Aralık’ta verilen son teklifin de muhammen bedelin altında kalması nedeniyle TMSF Kurulu ihalenin onaylanmamasına karar verdi. Bu şirket için muhammen bedel 353 milyon TL idi. l Ekonomi Servisi C DAYANIŞMA İLANLARINIZ İÇİN İLETİŞİM BİLGİLERİMİZ İSTANBUL : 0212 343 72 74 ANKARA : 0312 442 30 50 İZMİR : 0232 441 12 20 Email : ilan@cumhuriyet.com.tr ‘EFT ve havale ücreti kalkmalı’ Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, bankaların Covid19 salgını döneminde yurttaştan EFT ve havale ücreti almaktan vazgeçmesini talep etti. Salgın döneminde çalışma süresi kısalan bankalara “ellerini taşın altına koyma” çağrısında bulunan ve banka işlemlerinin çoğunu yurttaşın internet üzerinden yaptığına dikkat ni taşın altına koyarak işlem çeken Palandöken, şunları ücretlerinden feragat etmeli. kaydetti: Bankalar salgın döneminde “İnsanlar işlemlerini EFT ve havale ücretinden daha çok kendisi yapıvazgeçmeli.” Palandöken, yor. Buna rağmen EFT internet bankacılığı kullave havale ücreti de hanan kişi sayısının marttan len alınıyor. Bansonra 6 ayda 69 kalar, herkesin milyondan 72.5 artık kuruşlamilyona çıktığını rın dahi hesada belirtti. bını yaptığı bu l Ekonomi dönemde eliBendevi Palandöken Servisi Sigaranın ÖTV’si düşürüldü Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararına göre sigara ve bazı tütün ürünlerinde asgari maktu vergi tutarı 0.4883 TL, maktu vergi tutarı ise 0.42 TL olarak sabit tutuldu. Yine Temmuz 2020’de yüzde 67 olarak belirlenen ÖTV oranı ise 2021 ilk 6 ay için yüzde 63’e indirildi. Bu düzenlemeler sonrası sigara fiyatlarında değişiklik beklenmezken yıllık enflasyonda (TÜFE) 0.5 puan düşüş öngörülüyor. Evlerine gitmeyi bilen ile bilemeyen siyasiler.. Çoğunluğumuza göre çok uzun gazetecilik yıllarının tanıklıkları üzerinden çalışmalar yapmaya çalışıyorum ya.. Geriye dönük belge bilgilere başvurduğumda içinde yaşadığım pek çok olayın, o tarihlerde yaşananların sıcaklığı, koşturmacasında püf noktaları sayılabilecek gerçeklerini atladığımı, çok da anlamlı gerçekleri değiştirebilecek gelişmelerden de bilgi sahibi olamadığımı öğreniyorum.. Sadece benim için geçerli bir durum olmadığını da o dönemlerin içinde yaşayanların, tanıdıkların geri dönüşleri ile paylaşmış oluyorum.. Birden fazla 1970’li yılların tanıklıklarında yaşananların içinde önemli rol almış gazeteci, gençlik, siyasal, meslek örgütleri liderlerinden de dostların kendi anılarını yazmaya heveslendiklerini öğrenmekten keyif alıyorum.. Girizgâhım başlığa aldığım “Evlerine gitmeyi bilen ve bilemeyen siyasiler..”e ilişkin çok sıcak, son tartışmadan.. Hani yorumcuların mezheplerine göre Devlet Bahçeli’nin, İYİ Parti Başkanı Meral Akşener’i hedef alarak “Evine dön” sözcükleri ile yaptığı çağrı ile Akşener’in “Bakın evime gidiyorum” yanıtı üzerinden her kafadan bir ses çıkıyor ya.. Bendeniz tanıklıklar üzerinden siyasetin söylemde her şeyi tersyüz edebilme, özelinde bu söylemler üzerinden gerçeğinde ters şeyler yaptırabilme oyunları üzerinden çok faza somut gerçekle yüzleşmekteyim ya.. Kafamın içinde beni üzmüş sonuçlar üzerinden, siyaset oyununun daha insancıl oynanması üzerinden, yaşanmış olabilecek olumlu gelişmeler üzerinden senaryolar yazıp durmaktayım.. HHH Örneğin Yassıada yargılamaları, Menderes ve arkadaşlarının 3’lü idamı, demokrasimiz için çok acı bir insanlık suçu, üstelik toplumsal tarihimiz adına sonuçları tersine tepecek; demokrasi, insan hakları savunucularının önünü kesecek bir eylem. Hangi aklın ürünü, hangi çaplarda evrensel emperyal oyunların maşalığı olduğu üzerinde hâlâ hiçbir fikrimiz yok. Amerikan emperyalizminin darbeler kültüründe, zarar vermek, karıştırmak istediği ülkelerde, hele de Mustafa Kemal’in kurtuluş, kuruluş savaşları üzerinden dünyadaki gelişmekte olan ülkelere bağımsızlıkçı ruhu aşılama, örnek olma yetisi yüzünden hedef tahtasında olduğu hiç saklanmadı ki.. İşçi hakları savaşımındaki çabaları ile can arkadaşım olmuş, 12 Eylül yasaklı anayasası ve yasaları üzerinden ortak kitap yazdığımız, ILO’da uluslararası sendikal hareketin tepki kararlarında katkıda bulunduğumuz Önder Aker’in babası, Demokrat Parti içinde ekonomi bakanlığı yapmış Abdullah Aker’in yaşamı üzerinden yazılmış bilimsel kitabın tanıtılmasına da bulaşıp, Önder Tülin kardeşlerden çok fazla anıyı da paylaştığım için olacak Yassıada üzerinden çok düşündüm.. Benim çocukluk, göçmenlik yıllarım, çocukların beyinlerinin tarafsız kayıtları çok daha canlı işler.. Menderes hükümetini getirmiş, Amerika’dan yana siyaset yapmasında yönlendirmiş, emperyal Amerika’nın, Kore’de askerlerimizi savaştırmaya çeken siyasetinin Türkiye’ye, yapısal köklü değişimlerine yol açan yönlendirmeleri ortada. Ancak Menderes’in sadık icracı hükümet olarak kullanılmasından sonra, “işi bitti değiştirelim” raconu içinde Yassıada ile idamla gönderilmesi içime oturmuş. Menderes’in, işçi hakları, demokrasi sözleri ile iktidara gelmişken, sendikal hakları tanımamakta diretmesi, giderayak işçi sınıfının 1 Mayıs Bayramı’nı kutlaması içime oturmuş. Rusya ile görüşme çabası daha da acıtıcı iz bırakmış.. Gözü kara otoriterleşme iktidar yürüyüşünde, evine dönme zamanının geldiğini biraz olsun görebilseydi, Yassıada yüz kızartıcı, insan hakkı, hukuk gaspı idamlardan Türkiye kurtulamaz mıydı? Örneğin Demirel’in en kritik zamanlarda şapkasını alıp gidebilmesi, biraz eğlenceli anlatılır. Ama 12 Mart gerçekleriyle de yüzleştikçe, aslında Menderes’ten çok daha fanatik, inanmış, Amerikancılığı benimsemiş o günlerdeki kişiliği ile sağ siyasal İslamın kullanılmasında da çok daha katı, acımasız başarılı olmuş. Evine gitmesi gerektiğinin zamanlamalarını galiba hem Cumhuriyetin yarattığı eğitim olanaklarından çok iyi yararlanmış olmak ile, hem de mühendislik zekâsıyla çok iyi başarmış.. Örneğin yeterli oyu yokken, Diyanet İşleri Başkanı’nı, bana anayasa değiştirebilecek daha yüksek oy verin diyerek almışken, yasal konumu bile uygun olmayan Tunagür’ü vekâleten, üstelik Aramco’dan getirebilmesi ustalık değil de ne? Sözün özü bugünün siyasilerine kimlerin ne dediği değil, hangi oyunları oynamakta oldukları önemli. Kimlerin evine dönmesinin zamanı geldiği ise herkese göre değişik yorumlansa da insan hakları, demokrasiye verdikleri zararlarla çırçıplak ortada..