Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 20 ARALIK 2020 PAZAR İlk 11 ayda bütçeye gelir kaydedilen para cezalarının büyüklüğü 14.4 milyar TL Cezalar rekora koşuyor Merkez Bankası da Bütçenin önemli gelir kalemlerinden olan ve küresel Covid19 salgın önemleri kapsamında maske kullanmama nedeniyle kesilen cezalarla popülerleşen hatta mahkemelik olan para cezaları, 2020 yılını rekor seviyede kapatmaya hazırlanıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün merkezi hükümet bütçesiyle ilgili yayımladığı verilere göre yılın ilk 11 ayında bütçeye gelir olarak kaydedilen para cezaları toplamı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 14.5 artarak 14 milyar 383 milyon liraya ulaştı. 2020 yılı için 11 milyar 815 milyon lira olan başlangıç tahminini çoktan aşan bu rakam, İçinde trafik kurallarına uymama, maske kullanmama gibi nedenlerle kesilen cezaların olduğu idari para cezaları 11 ayda yüzde 46.4 arttı ve 8.2 milyar TL oldu. geçen yılın tümünde elde edilen 14 milyar 377 milyon liralık tutarın da üstüne çıktı. Ortalama 1.3 milyar TL Aylık ortalama cezanın 1.3 milyar TL olduğu göz önüne alındığında 2020 yılı toplamı 15.7 milyar TL olabilir. Para cezalarının detaylarına bakıldığında ise ilk 11 ayda geçen yılın aynı dönemine göre idari para cezaları yüzde 46.4 artarak 8.2 milyar liraya çıkarken, vergi cezaları yüzde 13.7 düşerek 5.3 milyar TL, yargı para cezaları yüzde 16.3 düşerek 493.1 milyon lira oldu. Diğer para cezaları da yüzde 63 artışla 404.4 milyon liraya yükseldi. Ayrıca geçen yılın ilk 11 ayında bütçe gelirleri içindeki payı yüzde 1.57 olan toplam para cezaları bu yılın aynı döneminde yüzde 1.54 oldu. Öte yandan merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki para cezalarının son 10 yıllık geçmişine bakıldığında, dikkat çekici bir büyüklüğe ulaşıldığı da görülüyor. Kasım 2020 itibarıyla son 10 yılda kesilen toplam para cezaları büyüklüğü 91.9 milyar liraya ulaştı. l Ekonomi Servisi ‘verimlilik’ dedi ama... Yaklaşık beş yıl önce Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı yönetiminde, Türkiye’de imalat sanayii verimliliği önündeki engelleri saptamak, onu etkileyen faktörleri ortaya koymak ve ekonomik büyümeye katkısının artırılmasını sağlamak için bir çalışma grubu oluşturuldu. Üç yıl süren proje aynı zamanda Avrupa Birliği ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından desteklendi. Projenin tamamlanmasının ertesinde o zaman Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı olan Naci Ağbal sunum konuşmasında, Türkiye’nin ortalama yüzde 5 olan potansiyel büyüme oranını yukarı çekecek esas faktörün büyük ölçüde verimlilik artışları olacağını, Bununla desteklenen büyümenin enflasyona da neden olmayacağını, ZORU BAŞARMAK Verimlilik artışlarının ekonomiyi daha rekabetçi kılacağını ve Netaş 53 yıllık Ekonomiye istikrar getireceğini vurguladı. tarihini anlattı 2 yıl sonrasına yani günümüze gelelim... Geçen günlerde Merkez Bankası Başkanlığı’na atanan Naci Ağbal, çarKanadalı Nortel ile 1967 yılında yola çıkan, Türkiye’de faaliyete başlayan teknoloji şirketi Netaş, 53 yıllık tarihini bir kitap ve belgeselde topladı. Gazeteci yazar Rıdvan Akar’ın araştırmalarından yola çıkarak kaleme alınan ve “Zoru Başarmak, 10 Bin Kişinin Yolculuğu: Netaş” başlığı ile yayımlanan kitap için online bir toplantı düRıdvan Akar zenleyen CEO Müjdat Altay, kitabın sadece Netaş’ın yolculuğunu değil, Osmanlı’dan günümüze iletişim teknolojileri alanındaki gelişmelere de ışık tuttuğunu belirtti. Altay Netaş’ın, 2009 yılında Nortel’in piyasadan çekilmesinin ardından 27 ülkedeki 260 şirketinden ayakta kalan ve yoluna devam eden tek ortaklığı olduğunu söyledi. l Ekonomi Servisi Salgından korunma ve rahat yaşama arayışı, Akdeniz ve Ege’ye ilgiyi artırdı Konut fiyatları Antalya ve Muğla’da uçuşa geçti şamba günü düzenlediği 2021 yılında para ve kur politikası sunumunda klasik yaklaşımları anlattıktan sonra pek de alışkın olmadığımız birkaç yorum daha ekledi konuşmasına. Sayın Ağbal, Türkiye’de dalgalı kur rejiminin uygulanmakta olduğunu, Döviz kuru seviyesinin piyasadaki arz ve talebe göre belirlenmekte olduğunu, Merkez’in herhangi bir şekilde enflasyon hedeflemesi rejimi içinde kur hedefi ve kur seviyesine ilişkin bir değerlendirmesi olmaması gerektiğini ve Ekonomide rekabet gücümüzü artıracak esas itici gücün verimlilik artışı olduğunu, rekabet unsurlarındaki kaydedeceğimiz ilerleme olduğunu belirtti. Konuşmadaki ortak paydayı fark ettik mi? İki yıl aradan sonra, birinde reel ekonomiyi temsil ederken, diğerinde de finansal piyasaların patronu olarak yapılan konuşmada ortak noktanın doğrudan verimlilik veya verimlilik artışı olduğunu söylemek zor olmaz. Verimlik basit anlamıyla, belirli bir zaman diliminde girdilerin her birinin ya da beraber ne kadar üretim yaptığının ölHalkın gelecek için güven aracı olarak gördüğü ev sahibi olma isteği, ekonomik şartlar nedeniyle iniş ve çıkışlar gösterse de bu, pazarın ve özellikle fiyatların her zaman hareketli ol4 Bölgesel bazda en yüksek yıllık artışlar yüzde 41.8 ile “Antalya, Burdur, Isparta” ve yüzde 39.6 ile “Aydın, Denizli, Muğla”da, en az artışlar da yüzde 16.8 ile “Erzurum, Erzincan, Bayburt” ve yüzde nut kredisi hacmi yüzde 44.4 artarak 287.2 milyar liraya ulaştı. Ekim sonu itibarıyla kredi kullanan 2 milyon 628 bin kişinin ortalama borcu da 109 bin 287 TL. çüsüdür. İyi de verimliliğin merkez bankalarının amaçları ile görev alanına dokunan tarafı nedir ki sayın başkan bunu vurgulamış... İşin aslı, bizde bankanın amaç ve iştigal konusunda verimlilik ile ilgili hiçbir masına neden oluyor. 2020 yılının öne 18.8 ile “Artvin, Giresun, Gümüşhane, 4 Konut kredisine BDDK’nin il veşey yok. Diğer çoğu ülke merkez bankaNevzat Aydın Hande Çilingir GEN TÜRKİYE’DE Yeni girişimcilere yol gösterecekler Girişimcilerin dünyaya entegre olmalarına destek verme hedefiyle 178 ülkede faaliyet gösteren Global Entrepreneurship Network’ün (GEN) Türkiye ayağı kuruldu. Tanıtım amacıyla dün düzelenen online toplantıda verilen bilgiye göre yeni yapı girişimci ekosistemleri arası ilişkileri geliştirmek, ortaya çıkan belirleyenleri ise salgından korunma arayışı, ekonomiyi suni de olsa büyütme isteği ve daha özgür yaşam talebiydi. İşte detaylar: Genelde yüzde 29 4 TÜİK verilerine göre ilk 11 ayda yüzde 21.5 artışla yaklaşık 1.4 milyon adet konut satıldı. 4 Merkez Bankası’nın “Konut Fiyat Endeksi” verilerine göre ekim ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla Türkiye geneli yıllık artış yüzde 29.2 ile zirve yaptı. Bu artış yeni konutlarda yüzde 30.4, diğerlerinde yüzde 28.5 oldu. Yine ülke genelinde, metrekare başına ortalama birim fiyat ise 2 bin 843 liradan 3 bin 713 liraya yükseldi. Ordu, Rize, Trabzon”da görüldü. 4 Yıllık artışlar İstanbul’da yüzde 27.3, İzmir’de yüzde 28.9 ve Ankara’da yüzde 29.1 oldu. 4 TBB Risk Merkezi’nin verilerine göre Ekim 2020 sonu itibarıyla 2019’un aynı dönemine kıyasla korileri üzerinden bakıldığında da geçen yılın aynı dönemine kıyasla Eylül 2020 itibarıyla en yüksek artış yüzde 74.3 ile Aksaray’da. Bu ili yüzde 72.2 ile Elazığ izledi. En az artış ise yüzde 27.2 ile Hakkâri ve yüzde 28.3 ile Çankırı’da hesaplandı. l Ekonomi Servisi 456 MILYAR LIRALIK IŞLEM YAPILDI Tapu ve Kadastro’nun verilerine göre Türkiye’de 11 ayda 2 milyon 464 bin adet gayrimenkul (konut, işyeri, arsa, tarla) el değiştirirken tapuda bu satışlarda 456.2 milyar liralık değer ibraz edildi. Değer, geçen yılın aynı döneminde 389.2 milyar TL idi. En yüksek satış rakamı 141.5 milyar lirayla İstanbul’da görülürken satılan gayrimenkul adedi 351 bin 518 oldu. Bu ili Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Muğla izledi. l AA larının aksine banka para politikası araçlarını uygularken fiyat istikrarını gözetir, ona göre kur ve diğer göstergeleri kontrol etme amacı güder. Bu amaca rağmen, ne oldu da şimdi verimlilik kelimesini merkez bankası sentezlerinde bir temel unsur olarak koymaya başladık? Aslında bunların yanıtı yine başta belirttiğimiz projenin özetinde verilmiş... Verimliliğin enflasyon oranını nasıl düşürdüğü ve oynaklığı da azaltarak döviz seviyesinde kararlılığı nasıl sağladığı sorusu akla geliyor. Bu kapsamda, Verimlilik sayesinde artan katma değer, yüksek kârlılık olarak sermayedarlara, yüksek ücretler olarak çalışanlara ve düşük fiyatlar olarak tüketicilere yansır. Ülkenin ekonomik büyüme performançıkan girişimlerin örnek alınmasını sında verimlilik katkısı büyümenin sürdüve bunların rekabet etmeleri sağlarülebilirliği açısından avantaj oluşturur. mak için çalışmalar yürütecek. Hedef arasında girişimcilerin finansmana erişimini kolaylaştırmak da var. GEN Türkiye Yönetim Kurulu Türkiye’ye para girmesi gerekli İleri teknolojilere hâkim olan, daha ileri teknolojileri geliştirebilen eğitimli işgücünün yetiştirilmesi ile uluslararası piyasalardaki rekabeti ağırlıklı olarak Başkanı Nevzat Aydın, başkan yarfiyat indirmek biçiminde gerçekleştiren dımcıları Hande Çilingir, Sezai Hazır, Gülden Yılmaz ve Göktekin Dinçerler oldu. l Ekonomi Servisi ROMANYA’YA GİTTİ Karsan, elektrikli 20 otobüs ihraç etti Romanya’nın Dej Belediyesi’ne ait toplu taşıma sistemlerinin modernize edilmesi kapsamında Avrupa Birliği Bölgesel Kalkınma Fonu desteğiyle açılan ihaleyi yüzde 100 elektrikli araç üreten Karsan kazandı. İhale kapsamında 14 adet Atak Electric ve 6 adet Jest Electric otobüsün teslimatı gerçekleştirildi. Atak Electric, şarjsız 300 km., Jest 210 km. gidebiliyor. l Ekonomi Servisi Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) Prof. Dr. Daron Acemoğlu, ekonomik olarak Türkiye’nin önünde çok zor dönemler olduğuna dikkat çekti. Bilim Akademisi’nin toplantısında konuşan ve “Asıl problem içeride” diyen Acemoğlu, şu noktalara dikkat çekti: “En başta demokrasinin kuvvetlendirilmesi lazım. Ekonomik kurumlardaki iyileşme araçlarının daha bağımsız, otonom hale gelmesi lazım. Makroekonomik olarak da şirket ve bankaların bilançolarının düzelmesi gerekiyor. Bunun için de yurtdışından para gelmesi lazım. Şu anda sadece kurumsal açılardan yapılacak reyüyemez. Çünkü bankaların ve şirketlerin bilançoları o kadar kötü durumda ki bunun için yeni bir kaynak yaratılması lazım.” Dünyada demokrasinin krizden geçtiğini, bunun en net Türkiye’de görüldüğünü ifade eden Acemoğlu, kurumların kalitesinin özelikle 2008’den sonra bozulduğunu anlattı ve şu örneği verdi: “Dünya Bankası raporuna göre ekonomi konusundaki kararnameler ve yeni kurallarda 2008’den sonra korkunç bir artış var. 500’den 4 bine çıkıyor. Bunların büyük kısmının keyfi ve denetlemeye tabi olmadan Cumhurbaşkanı, Başbakanlık kararı ya da başka denetlemeye tabi olmayan kararnameler olduğunu görüyoruz.” ZORUNLU OTOPARK YINE ERTELENDI Müteahhitlerin yeni yapacakları apartmanlarda, her daireye en az bir otopark yapmalarını zorunlu hale getiren yönetmelik, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yine ertelendi. Yeni yapılacak binalarda her daireye bir otopark yapma zorunluluğu 31 Aralık 2020’de başlaması gerekirken dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle süre 31 Mart 2021 tarihine uzatıldı. Bu erteleme ile normalde 1 Haziran 2018 yılından itibaren uygulanması gereken otopark zorunluluğu 7. kez ertelenmiş oldu. l Ekonomi Servisi firmalarımıza önemli bir verimlilik katkısı sunar. İmalat sanayiine, dijitalleşmeye katkı yapan ekonomik politikalar verimlilik artışı ile dış ticareti ve rekabet gücünü yükseklere taşıyarak döviz kurunda kararlılık yaratır. Her şey güzel de neden bunlar bu proje kapsamında bu zamana kadar yapılmadı ve dolayısıyla döviz kuru inanılmaz seviyelere geldi ve ekonomi hâlâ bir türbülansın içinde? Yanıt da soru gibi basit aslında... Bilimin ve bulguların ışığında yol almıyoruz da ondan... Bilime inanmıyoruz da ondan! Elektrik faturasında ‘temsil’ olmayacak formlarla Türkiye bü Daron Acemoğlu l Ekonomi Servisi Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Resmi Gazete’de yayımlanan Dağıtım TarifeT.C. SULTANGAZİ TARIM VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ’NDEN İLANEN TEBLİĞİ sinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile elektrik faturalarıyla ilgili güncel tartışmada geri adım attı. 03/08/2020 tarihinde kontrol görevlileri tarafından Sultangazi İlçemizde kurulan Sultangazi Belediyesi geçici kurban satış alanında yapılan denetimde Mevzuata aykırı olarak canlı hayvan taşıma faaliyetinde bulunan 50950591554 T.C. Kimlik No’lu Nihat KAZANCI adlı şahısa 5996 sayılı kanunun 36. Maddesi (f) bendi gereğince kesilen ve tebliğ edilemeyen Sultangazi Tarım ve Orman Müdürlüğünün 07/10/2020 tarih ve E.3042753 sayılı İdari Para Cezası Yaptırım Kararı (1 adet) iş bu ilanın yayımı tarihi itibariyle 7 (yedi) gün içerisinde ilgiliye tebliğ Yeni tebliğe göre bağış, sponsorluk, reklam ve tanıtım, temsil ve ağırlama, ilan, dernek aidat giderleri ile tebliğde sayılanlar dışında kalan ceza ve tazminat giderleri düzenlemeye esas işletme gideri hesaplamalarında dikkate alınmaedilmiş sayılır yacak. Bu uygulama perakende tarifelerinde de Resmi ilanlar: www.ilan.gov.tr’de (Basın: 1281247) geçerli. Önceki düzenlemeye göre bunlar tüketiciden alınacaktı. l Ekonomi Servisi