Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 18 EKİM 2020 PAZAR ‘Merkez Bankacılığı’ kitabının yazarı Öztin Akgüç, güncel durumu yorumladı ‘Merkez’ Hazine Öztin Akgüç, başarılı olamayan kişilerle başarı aramanın yanlış şubesi gibi oldu olduğunu vurguladı. Türkiye’nin bugünkü siyasi yönetim sistemiyle Merkez Bankası’nın da bir şey yapamayacağına işaret eden Dr. Öztin Akgüç, “Sadece Hazine’den gelecek talimatları uygular” dedi. Merkez Bankası bağımsızlığı, özellikle Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002’de iktidara gelmesi ve 2008 bankaları daha etkili oldu. Merkez bankalarının en güçlü silahı faizdir. Her şeye evet diyen, faizi indirerek enflasyonu düküresel krizinden sonra Türkiye’de de daha şürmeye çalışan başkanla güçlü bir başçok tartışılan bir konu haline dönüştü. An kan aynı olmuyor. Faizi düşürerek enflascak bir önceki Türkiye Cumhu yonun düşeceğini söylemek teoriye ve mariyeti Merkez Bankası (TCMB) tematiği aykırıdır. Zaten Türkiye örneği de başkanının 2019 yılı ortasında, bunu gösteriyor. Döviz yükseldi, TL mevbir anlamda “kovularak” görev duatı, sermaye girişi azaldı. SERHAT ALİGİL den alınması, bu tartışma açısından Türkiye’yi dikkat çekici bir örnek yapıyor. 4 Hatalarla krizi artırabilir, iyi uygulamalarla azaltabilirsiniz. Risk yönetimi Türkiye’de yok. Bu yönetim, Merkez İşte bu nedenle, kısa süre önce “Merkez Bankası’nda daha da önemlidir. Kredi, kur Bankacılığı” adıyla kapsamlı bir kitap ya riskini yönetmek gerekirdi ama bunları aryımlayan, iktisat ve finans yazının önem tıracak adımlar atıldı. li ve birikimli ismi Dr. Öztin Akgüç ile yaşa 4 Örneğin BDDK zararlı bir yapı oldu. Finanları ve Türkiye’nin gündemini konuştuk. nansı yönetmek ve denetlemek merkez banÖncelikle merkez bankacılığında 18. yüz kalarının görevidir. Ancak “fiyat istikrarını yıldan bu yana gelişimin hiç durmadığı Merkez Bankası yönetsin” dendi ve fihatırlatan Akgüç, yaygın bağımsıznansal istikrar için BDDK gibi yalık tartışmalarının ise enflasyonun çok yüksek olduğu 1990’lı yıllara dayandığını söyledi. Kozmetik yönetim pılar kuruldu. 4 Benzer bir uygulama İngiltere’de var ama onlar Akgüç, “Bunun temel neden Türkiye’de, algı yönetiminin da bunu merkez bankasıylerinden biri, genelde kade çok yaygın olduğunu anla la tek elden yönetime dönmu bankası gibi çalışan tan Akgüç, “Kozmetik yönetim dürmeye çalışıyor. merkez bankaları üzerinanlayışı var. Bunu özel sektörde 4 Bugün TCMB, den karşılıksız borçlanma de görüyoruz. Örneğin yaşanan Hazine’nin denetiminde, nın yapılmasıdır. Merkez kriz sürecinde ne kadar şirket bat onun şubesi gibi bir kubankası bağımsızlığı içeren neoliberal yaklaşım bu enflasyon baskısı sonrası gelişti. ‘Bağımsız olurtı bilmiyoruz, 2021’de bunun işaretlerini görebileceğimizi sanıyorum” dedi. Akgüç ayrıca, tartışılan bir kurum olan Türkiye Varlık Fonu’yla ilgili şu yorumu yaptı: rum oldu. Türkiye’nin bugünkü yönetim sistemiyle de TCMB bir şey yapamaz. Sadece Hazine’den gelecek larsa kamu menfaatını ön “Yatırım için kurulduğu belir talimatları uygular. plana alırlar’ dendi. Böylece Merkez Bankası bağımsızlığı tilen TVF, denetimden kaçmak için yapılmış, kişi‘Kalkınma’ görevi neoliberal yaklaşımın bir pasel kullanıma açık bir Ayrıca gelişmiş ile gelişradigması oldu” dedi. BDDK zararlı yapı yapı gibi duruyor.” mekte olan ülkelerde merkez bankalarının farklı tipte olması gerektiğine vurgu yapan Akgüç, Ancak 20072008 küresel krizinden sonTürkiye gibi ülkelerde büyüme, kalkınra bağımsızlığın dünyada bir sorun olmak ma, dış ticaret ve cari açık gibi sorunlar oltan çıktığı yorumunu yapan Akgüç, bugün duğunu kaydetti. Akgüç şu önerileri yaptı: herkesin bağımsız olmadıkları konusunda “Kalkınmaya yönelik merkez bankaları olikna olduğunu düşünüyor. Artık vurgu da malı. Tabii bu iktidarın değişimine de bağlı. ha çok “araç bağımsızlığı”na. Türkiye’de ise Türkiye’de Merkez Bankası 1970’lerde probağımsızlık ifadesinin 2001 krizinden son je kredisi verir ve yönlendirirdi. Büyümenin ra kullanıldığını, yasal düzenlemelere girdi yolu işgücünü değerlendirmek, üretim yapğine atıf yapan Akgüç, yaşanan süreci ve so maktır. Merkez Bankası’nın yurtdışı ilişkinuçlarını şöyle özetledi: lerde, ödemeler dengesinde istikrar sağla4 Oysa her şeyi siyasi otorite belirliyor: En yacak hedefleri olmalı. Örneğin bazı durumbüyük sermayedar Hazine. Kanunlar aynı, larda serbest kur olmayabilir, çift kur olabideğişmedi ama uygulamalar çok farklı oldu. lir. Bazı şeylere izni Merkez Bankası verebi4 Güçlü başkanlarla yönetilen merkez lir. Bunlar bugün de uygulanabilir.” KURTULUŞ ARI ATATÜRK’ÜN 6 ILKESI TEMEL BELIRLEYICIDIR Türkiye’de son dönem yapılan siyasal ve ideolojik tartışmaları, Cumhuriyet’in temel değerlerine ve kurumlarına yönelik saldırıları tarihsel bir perspektiften değerlendiren Dr. Öztin Akgüç, öncelikle şuna dikkat çekti: “Türkiye’de halkın tümü bağımsızlığı benimsemedi. Örneğin Nutuk’ta iç isyanlar vurgusu çoktur. ‘Bağımsızlık savaşına herkes katıldı’ demek çok doğru değil. Bir kısmı Cumhuriyet karşıtlarının yanına geçti. Bunları zaman zaman değişik partilerde gördük. Emperyalist güçlerin de genel olarak “tam bağımsız sosyalist milliyetçi” bir iktidarı istemeyeceğini vurgulayan Akgüç, şöyle devam etti: CHP, aktif olmalı “Öncelikle buradaki milliyetçiliği şöyle açıklamak isterim: Türkiye’nin çıkarlarını savunmak milliyetçiliktir. Ben diğerini anlamıyorum. Atatürk’ün 6 ilkesi var. Bunlar temel belirleyicidir. Örneğin, devrimcilik değişimdir. Bu ilkeleri yeniden yaşama geçirmek gerekir. Bu konuda CHP daha etkin olmalı. Tek başına iktidar olabilmeli. İttifak oluşumları belediye seçimlerinde başarı getirdi ama bu konuya abartılı bir yaklaşımla bakılıyor. Örneğin İstanbul seçiminde büyük farka neden olan sonucu Cumhurbaşkanı Erdoğan’a tepki belirledi. Geçmişte SHP örneği de budur. O zamanki belediye seçimlerinde de halk Başbakan Turgut Özal’ı istemedi.” “Demokratik düzen” için her alanda yenilemeye işaret ederek seçim sistemi ve siyasi partiler yasasının değişmesini öneren Akgüç, güçlendirilmiş parlamenter sistemin ne demek olduğunun da tartışılmasını istedi. Akgüç ayrıca, siyasette de özel sektörde de iyi yönetici bulmanın çok önemli olduğunu hatırlatarak “İşi yönetecek kişiyi bulmak her zaman ilk öncelik olmalı. O ekibi kurar ve uygulamayı yapar. Bu kişi kamu yararını düşünen, ilkelere uygun hareket eden biri olmalıdır” diye konuştu. KAGİDER ve Sanofi Türkiye’nin kadın liderler programı bin kişiye ulaştı ‘Geleceği inşa edeceğiz’ Suudi Arabistan’da bir market “Türk mallarına dokunmayın” yazısı astı. Suudi Arabistan’la ‘savaş’ hızlanıyor Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki jeopolitik gerilim, ticaret alanında atılan yeni adımlarla büyüyor. Bu kapsamda, dün Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Bakanlığı’nın “ithalatta haksız rekabetin önlenmesine ilişkin” tebliğine göre, Petkim Petrokimya Holding AŞ’nin başvurusuna dayanarak Suudi Arabistan Krallığı menşeli “alçak yoğunluk polietilen” ürününe yönelik damping soruşturması açılması kararlaştırıldı. Damping, iç piyasada satılan bir malın, başka bir ülkenin ihracatçısı tarafından ilgili ülkede normal fiyatının altında satılması anlamına geliyor. Suudi Arabistan’da, Türk mallarına “yarı resmi” boykot başlatılmıştı. Marketlere yazı Buna karşın Suudi Arabistan’ın Türk mallarına resmi olmayan boykotu sürüyor. Hükümetin Türk mallarını mağaza ve marketlerinde satmamaları için yaptığı baskı karşılık buldu. Dünya.com’un haberine göre, Suudi Arabistan’da faaliyet gösteren bir markette çekilen fotoğrafla boykot uygulaması da görüntülenmiş oldu. Korkmaz Çelik’in ürünlerini raflardan kaldırarak bir alana toplayan market, müşterilerin satın alma yapmasına engel koydu. Market bu alanı alışverişe kapatarak “Türk mallarına dokunmayın” yazılı kâğıtlar yapıştırdı. Müşterilerini Türk mallarını almamak üzere uyaran marketin fotoğrafları tepki yarattı. Bir grup Arap aktivist buna karşı çıktı. l Ekonomi Servisi Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) ve Sanofi Türkiye işbirliğiyle gerçekleştirilen “Geleceğin Kadın Liderleri” projesinin 2020 yılı buluşması, geçen hafta dijital olarak gerçekleştirildi. Bu yıl bin başvurunun alındığı dört günlük eğitim programı sonunda Türkiye’nin her yanından gelen başarılı 200 genç kadınının dört günlük eğitimlerini tamamlamasıyla, proje mezunlarının sayısı 10. yılda bine ulaştı. Etkinliğe katılan KAGİDER Başkanı Emine Erdem, cinsiyet eşitsizliğinin kadınların profesyonel yaşamını son derece zorlaştıran toplumsal bir sorun olduğunu, kadınların kariyer basamaklarında fırsat eşitliği yakalayabilmesi için bu çalışmayı başlattıklarını hatırlatarak “Bizler aydınlık bir gelecek için kadının çok önemli bir rolü olduğuna yürekten inanıyoruz. Biz kadınlar birlikte güçleneceğiz, birlikte çalışarak geleceği inşa edeceğiz. Ülkemiz için çok olumlu sonuçlar veren bu programı daha uzun yıllar birlikte yürüteceğimize, genç kadınların hayatlarını değiştirmeye devam edeceğimize inanıyorum” diye konuştu. Konuşmak yetmez Sanofi Türkiye Kurumsal İletişim Direktörü Pınar Kaya da şunu vurguladı: “Sorunu konuşmak yetmez, çözüme katkı sağlamak lazım. Bu projemiz ile Türkiye’nin dört bir yanında, birbirinden değerli, gelecekte ülkemize yön verecek genç kadınları hayatları boyunca istifade edecekleri bilgi ve becerilerle desteklemeyi, ülkemizin kadın liderler yetiştirmesine katkıda bulunmayı hedefliyoruz.” l Ekonomi Servisi Emine Erdem Pınar Kaya TÜRKÇE UZANTILI INTERNET SITELERININ ALAN ADI PAZARI 10 MILYON TL TR verme yetkisi BTK’de TR uzantısında en büyük pay yüzde 83.1 ile ‘com.tr’de. Pazar büyüklüğü yaklaşık 10 milyon lira olan “.tr” alan adlarını verme yetkisi, artık Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) yerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nda (BTK) olacak. Ayrıca dün Resmi Gazete’de yayımlanan İnternet Alan Adları Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile alan adları yönetimine dair ihtiyaç duyulan bazı güncellemeler de yapıldı. Türkiye’deki “.tr” uzantılı internet sitelerinin alan adlarının tahsis yetkisi, 29 yıldır ODTÜ’de bulunuyordu. Yetkinin BTK’ye geçmesi için dava açılmış, 2019’daki davayı BTK kazanmıştı. ODTÜ, kararı temyize taşısa da yetki BTK’ye geçmişti. Türkiye’nin ilk internet ağı projesi ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından başlatılmış, ilk bağlantı 12 Nisan 1993’te sağlanmıştı. Öte yandan Türkiye’de 2020’nin birinci çeyreği itibarıyla “Nic.tr” kayıtlarında 417 bin 100 “.tr” uzantılı olan site yer alıyor. l ANKARA HARIBO 100 YAŞINDA ‘Ülke ekonomisine değer katıyoruz’ Dünyanın en büyük şekerleme üreticilerinden biri olan HARIBO, global olarak 100. yaşını kutluyor. Verilen bilgiye göre şirket, Türkiye’de de kapasite olarak dünyadaki üçüncü büyük üretim merkezi olan İstanbulHadımköy fabrikasından 60’a yakın ülkeye ihracat yapıyor. “Yerli üretim gücümüzle Türkiye ekonomisine değer katmaya ve istihdam artışına devam ediyoruz” diyen HARIBO Gelişen Pazarlar ve Türkiye Başkanı Kostas Vlacho, bu yıl için 500 milyon TL’nin üzerinde ihracat hedeflerinin olduğunu açıklandı. l Ekonomi Servisi Kostas Vlacho ‘TASARRUF AKADEMİ’ Her çalışanına 2 bin 171 saat eğitim verdi Birevim İnsan Kaynakları Direktörü Mirsat Öğretmenoğlu, sektöre nitelikli insan kaynağı sunmak için çalıştıklarını açıkladı. İki yıl önce “Tasarruf Akademi”yi kurduklarını hatırlatan Öğretmenoğlu, şöyle devam etti: “Bugüne kadar sektörümüze 958 kişilik nitelikli istihdam sağladık. İlk 9 ayda ise her bir çalışanımıza, 45 kişilik uzman bir ekiple, kişisel, kurumsal ve sektörel gelişim amaçlı 2 bin 171 saatlik bir eğitim olanağı sunduk. Pandemi nedeniyle kurulan ‘Online Akademi’ de ilk mezunlarını verdi.” l Ekonomi Servisi ‘ŞEHRİN İYİ HALİ’ 6 bin üniversiteli gence çağrı yaptılar Akbank’ın “6. Şehrin İyi Hali” gönüllülük projesi için başvurular başladı. Son başvuru tarihi ise 5 Kasım. Proje bu yıl 6 bin gönüllü üniversiteli gencin katılımıyla çeşitli alanlarda faaliyet gösteren 16 sivil toplum kuruluşu işbirliğiyle online olarak gerçekleşecek. Akbank Kurumsal İletişim Bölüm Başkanı Murat Göllü, “Gençlerimizin STK’lerle tanışması ve içinde bulundukları toplumun sorunlarından haberdar olmaları ve çözümün bir parçası olmak için emek harcamaları bizim için çok kıymetli” dedi. l Ekonomi Servisi PAYTR VE KİRAPRATİK Kiracılar için ödeme kolaylığı sunuyorlar PayTR’nin, kira ödeme ve yönetimi sunan platform KiraPratik ile yaptığı işbirliğiyle kiracılara ödemelerde büyük bir kolaylık ve yenilik sunduğu açıklandı. Bu sistemle kiracılar, kiralarını isterlerse ön ödemeli kartlar, banka kartları ya da kredi kartları ile ödeyebiliyor, düzenli ödeme talimatı verebiliyorlar. PayTR Genel Müdürü Tarık Tombul, “Kira ödemelerini tamamen dijitale dönüştürme isteğimiz doğrultusunda gerçekleştirdiğimiz bu işbirliği aynı zamanda nakitsiz toplum hedefine yönelik bir adım” dedi. l Ekonomi Servisi Emre Turanlı 500. SHELL SELECT ‘Yolculukları daha iyi hale getiriyoruz’ Her gün 1 milyondan fazla tüketiciye hizmet veren Shell&Turcas’ın, “Shell Select” marketlerinin sayısı 58 şehirde 500’e çıkardığı açıklandı. Bu marketlerde, kendi ürünleri de dahil olmak üzere 11 farklı kategoride 1500’den fazla ürün sunulduğunu belirten Shell&Turcas Üst Yöneticisi Emre Turanlı, “Misafirlerimizin zamanlarını verimli bir şekilde kullanmalarına yardımcı olup hayatlarını kolaylaştırıyor ve yolculuklarını daha iyi hale getiriyoruz” dedi. Market sayısı yılsonuna kadar 600’e çıkacak. l Ekonomi Servisi