Katalog

EKONOMI DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY AVRO STERLIN FAİZ BORSA 1120 TEMMUZ 2019 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.6470 5.1 kuruş 6.3480 5.7 kuruş 7.0810 4.1 kuruş 17.68 0.08 puan 101.849 283 puan 1747.39 4.48 lira 259.90 72 kuruş Maaşta derin uçurumCHPGenelBaşkanYardımcısıAğbaba,ABülkeleriileTürkiye’dekimemurücretlerinikarşılaştırdı Avrupa Birliği ülkelerinde kamuda çalışanların ma aşının Türkiye’de benzer işi yapanlardan ortalama 4.5 kat fazla olduğu ortaya çıktı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Türkiye ile Av ilk 6 aylık enflasyon yüzde 5.01 olarak açıklanırken, memur maaşlarına rupa Birliği (AB) ülkele temmuz ayı itibarıyla enf ri arasında kamu çalışanlarının aldıkları ücretleri karşılaştırdı. Çalışma MAHMUT LICALI lasyon farkına bağlı olarak yapılan zam oranı yüzde 1.01 oldu. Yoksulluk sı ya göre, Türkiye ile AB ülkele nırı 8 bin TL’ye yükselirken, ri arasında ortalama ücret farkı Türkiye’de en düşük memur 4.5 katı bulurken, bazı meslek maaşı 3 bin 416 TL oldu. Bu gruplarında bu oran 7 kata ka na göre en düşük memur maaşı dar yükseliyor. yoksulluk sınırının 2.5 kat geri 2019 yılının ilk 5 ayında sinde kalıyor. Başka bir deyişle Cumhurbaşkanlığı tarafından 3 memur maaşı yoksulluk sını yapılan harcamaların 1 milyar rını aşabiliyor. Türkiye’de me TL’yi aştığını belirten Ağbaba, murların yüzde 70’i yoksulluk bu kapsamda şu vurguyu yap sınırının altında yaşıyor. tı: “Bu miktar aylık 250 bin öğretmen ve hemşirenin maaşı Öğretmen revaçta na denk geliyor.” Ağbaba’nın 4 AB ülkelerinde ortala çalışmasında öne çıkan bölüm ma en düşük memur ma ler şöyle: aşı 2 bin 500 Avro olarak 4 AKP iktidarının 17 yıl bo belirlenirken, Türkiye’de yunca uyguladığı çarpık ekono bu tutarın karşılığı 15 mik modelin neticesi olarak or bin TL’ye denk ge taya çıkan krizin bedelini yurt liyor. Buna gö taşlar ödüyor. Türkiye İstatis re Türkiye’de en tik Kurumu’nun verilerine göre düşük memur Veli Ağbaba Açığı ALMANYA’DA 15 BIN LIRA Hemşirelerin ücretleri karşılaştırıldığında da farklılıklar dikkat çekici. Buna göre göreve Türkiye’de yeni başlayan bir hemşirenin maaşı 4 bin TL civarında olurken Almanya’da yeni görev başlayan baş layan bir hemşirenin maaşı yaklaşık 15 bin TL tutarında bulunuyor. Türkiye ile Almanya’da aynı görevi yapan hemşirenin ücretleri arasındaki fark yaklaşık 2.5 ka tı buluyor. maaşının 3 bin 416 TL olduğu düşünüldüğünde AB ülkelerinde çalışan en düşük ücreti alan bir memurun aldığı ücret ile Türkiye’de en düşük ücreti alan memur arasındaki maaş farkı 4.5 katı buluyor. 4 AB’nin üç önemli ekonomisine sahip olan Almanya, Fransa ve Hollanda’da öğretmen ve hemşire maaşları oldukça yüksek. Almanya’da ilköğretimde göreve başlayan yeni bir öğretmenin maaşı 54 bin Avro’yken bu tutar 15 yıllık deneyimi olan bir öğretmende 65 bin Avro’ya çıkıyor. Türkiye’de ise gö reve yeni başlayan bir öğretmenin temmuz ayı maaş 3 bin 828 TL tutarındayken, Almanya’da göreve yeni başlayan bir öğretmenin maaşı 25 bin TL civarında. Buna göre Türkiye ile Almanya arasında göreve başlayan öğretmenler arasındaki fark yaklaşık 7 katı buluyor. l ANKARA cep kapatacak! Fiyat düşüşünde Türkiye birinci Türkiye’de konut piyasasındaki kriz, fiyatların da düşmesine neden oldu. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, dünyada reel konut fiyatlarının yıllık bazda en fazla düştüğü ülke Mayıs 2019 itibarıyla yaklaşık yüzde 14.44’lük oranla Türkiye oldu. IMF Küresel Konut İzleme raporuna göre, Ukrayna yüzde 12.14’lük düşüşle bu alanda ikinci sırada yer alırken, Slovenya yıllık yüzde 12.93’lük reel fiyat artışıyla ilk sırada yer aldı. Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, İsveç, Avustralya, Brezilya, İsrail, Fas, İtalya, İsviçre, Norveç, Vietnam, Güney Afrika, Kazakistan ve Finlandiya reel konut fiyatlarının yıllık bazda düştüğü diğer ülkeler oldu. Öte yandan, küresel reel konut fiyat endeksi, 2018’in üçüncü çeyreğinde düşüşe geçti. Dünyada konut fiyatları 20002018 döneminde reel olarak yüzde 60 oranında yükseldi. l Ekonomi Servisi Net rezervlerde Eurobond artışı Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamaya göre, bankanın net uluslararası rezervleri 12 Temmuz’da bir önceki haftaya göre 2.1 milyar dolar artışla 32.2 milyar dolara yükseldi. Rezervler bir önceki hafta 30.2 milyar dolar olmuştu. Yatırım Finansman şirketinin konuyla ilgili değerlendirme notunda, rezervlerdeki bu artışın Hazine’nin 10 Temmuz’daki 2.2 milyar dolarlık Eurobond ihracından kaynaklandığı tahmin edildi. Fitch, bankaların notunu indirdi Fitch, Türkiye’nin kredi notunu geçen hafta indirmesinin ardından, 14 Türk bankasının notunu düşürdü, görünümü negatif olarak açıkladı. Açıklamaya göre, 12 özel banka ile Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası ve Türk Eximbank’ın kredi notu indirildi. Özel bankaların kredi notu Türkiye’nin BB ülke notunun bir kademe altında belirlenirken, Fitch buna gerekçe olarak şunu belirtti: “Bu durum Türkiye’nin dışarıdan kaynak sağlamasında belirgin bir bozulma olması halinde bankacılık sektörüne devletin müdahale olasılığının devletin temerrüte düşme olasılığından daha yüksek olduğu şeklindeki görüşümüzü yansıtmaktadır.” Şirketler kapanıyor çekler ödenmiyor Her yeni açıklanan ekonomik veri, Türkiye’deki krizin sonuçlarını ortaya koymaya devam ediyor: 4 TOBB’un verilerine göre, geçen haziranda kurulan şirket sayısı 2018’in aynı ayına kıyasla yüzde 16.9 azalarak 5 bin 514 adet, kapanan şirket sayısı yüzde 4.5 artarak 686 adet oldu. Yılın ilk 6 ayında ise açılan şirket sayısı yüzde 13.6 azalarak 39 bin 976, kapanan şirket yüzde 1.8 artarak 5 bin 513 adede yükseldi. Ayrıca yine ilk 6 ayda tasfiye halindeki şirket sayısı yüzde 11 artarak 6 bin 951 oldu. 4 TBB Risk Merkezi’nin verilerine göre geçen haziranda bankalara ibraz edi len çek sayısı 2018’in aynı ayına kıyasla yüzde 19.5 azalarak 830 bin 315 adede, bunların tutarı yüzde 7.3 düşerek 53.1 milyar liraya geriledi. Buna karşın karşılıksız çek sayısı ise yüzde 2.4 artışla 22 bin 964 adede çıkarken, bunları tutarı yüzde 7 azalarak 1.3 milyar liraya indi. İlk 6 ayda ise bankalara ibraz edilen çek sayısı yüzde 18.4 azalarak 8 milyon 120 bin 952 adede, bunların tutarı yüzde 2.3 düşerek 424.5 milyar liraya geriledi. Karşılıksız işlemi yapılan çek sayısı ise yüzde 63.4 artışla 320 bin 506 adede, bunları tutarı da yüzde 64 artarak 15.6 milyar liraya yükseldi. l Ekonomi Servisi Yolcunun beraberinde getireceği cep telefo nu harç tutarı 618 TL’den 1500 TL’ye çıktı. Bütçede oluşan devasa açığı kapatabilmek için Mer raya yükseltilmişti. Dünkü kararla harç tutarı 1500 liraya kez Bankası ihtiyat akçesinin çıktı. Hazine’ye aktarılması gibi çe Mobil İletişim Araçları ve şitli önlemler almaya çalışan Bilgi Teknolojileri İşadamları hükümet, yurtdışından yolcu Derneği Başkanı Mustafa Ke beraberinde getirilen cep te mal Turnacı, yolcu beraberin lefonu maktu harç tutarını da de yurtdışından gelen telefon 618 liradan 1500 liraya yük sayısının yılda 1 milyon 500 seltti. bin civarında olduğunu söy Yılda 1.5 milyon adet ledi. Yurtdışından telefon almanın yurttaş kısmında cazi Artışa yönelik Cumhurbaşkanı kararı dün Resmi besini kaybettiğini söyleyen Turnacı, “Yurtdışından geldi Gazete’de yayımlandı. Tutar 8 ği için 3 sene boyunca pasaKasım 2018 tarihinde yayım porta kaydedilen hattan baş lanan kararla 170.7 liradan 500 liraya çıkarılmıştı. IMEI ka bir hat çalışmayacak, ayrıca 2 yıllık telefon garantisin kayıt harcı da 1 Ocak 2019 tarihinde yeniden değerleme oranında artırılarak 618.60 li den yararlanamayacak” ifadelerini kullandı. l Ekonomi Servisi İdil Yiğitbaşı Selim Yaşar Feyhan Yaşar Pınar ürünleri Esenyurt’taki merkezden dağıtıma çıkacak Bünyesinde Pınar markasını da bulunduran Yaşar Holding, İstanbul Esenyurt’ta yeni lojistik merkezi açtı. 25 milyon Avro yatırımla hizmete sokulan İstanbul Yaşar İş ve Lojistik Merkezi’nin açılış töreni, önceki akşam yapıldı. Yeni bina ile hem alınan siparişlerin bir gün içinde ulaştırılması, hem karbon emisyonunu azaltma ile enerji verimliliğinin sağlanması amaçlanıyor. Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Selim Yaşar, “Bizim ana işimiz gıda ve içecek. Pınar markalı ürünlerimizi üretimden tüketicilere ulaşana kadar en iyi şekil de muhafaza etmek her zaman öncelikli hedefimiz. Operasyonel mükemmelliğin bizi rekabette farklılaştıran en önemli unsur olduğunu biliyoruz. Bu noktada Pınar ürünlerimiz tüketicilerimize en taze ve hızlı şekilde Avrupa yakasındaki bu merkezimizden ulaşacak” dedi. Yaşar Holding Başkan Vekili İdil Yiğitbaşı ise “Yaşar Topluluğu olarak uzun yıllardır ilk kez İstanbul’da bu boyutta büyük bir yatırım gerçekleştirdik. Böylesine bir yatırımı hayata geçirmiş olmaktan son derece mutlu ve gururluyuz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi TÜSİAD: Ortak çıkarlar gözetilmeli TÜSİAD Başkanı Simone Kaslowski ve beraberindeki heyet, ABD’nin Başkenti Washington’da temaslarda bulundu. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi ve ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri ve Kongre üyeleriyle de görüşen heyet adına açıklama yapan Kaslowski, “İlişkilerinde S400, F35 ve yaptırımlar konusu ile başlayan gerginliğin her iki tarafın da transatlantik dünyanın ortak değer ve çıkarlarını gözetmesiyle akılcı ve akil bir yaklaşımla çözüme kavuşturulmasını diliyoruz. Türkiye’nin stratejik ve tarihsel yöneliminin iki temel unsuru AB üyelik perspektifiyle NATO üyeliği ve bununla birlikte ABD ile olan stratejik ilişkileridir” dedi. l Ekonomi Servisi vv Ekonomi yönetiminde sihir, sihirbaz yoktur Önceki gün Meclis’te kalkınma planı görüşmeleri vardı. Zorlama yapılan canlı yayınların, Meclis görüşmelerinin demokrasimizdeki işlevi, etkinliğinin dibe vuruşu ile doğrudan ilişkili olarak siyasete duyarlı, zaman yaratabilecek izleyiciler için bile izlenirliği diplerde. Kendi adıma hiç değilse kürsüye çıkan milletvekillerinin derslerini çalışanları için geçerli olmak üzere sunulan bilgilerden havayı koklamak üzere izlemeye çalışıyorum. Gündemde kalkınma planı, konuşmacı DPT’nin ve de ekonominin duayenlerinden CHP İstanbul Milletvekili İlhan Kesici’nin grubu adına diyeceklerini izlemeyi görev bildim. İyi ki de izlemişim. Birçok manşet habere taşınabilecek yorum ve başlıklar altında verilmiş, ekonominin aynı iktidar erki, sorumluluğunda, 17yıllık icraatlarla çökertilmesinin, unutturulmuş, yok sayılmış çarpıcı sonuçlarının dudak uçuklatan verileriyle yüzleştik. Bizim sağ siyasal popüler kültürümüzde, “plan değil, pilav lazım” polemiği ile beş yıllık planların aslında bilime, ekonomiye, demokratik bilimsel verilere oturtulması gerekli içeriklerinden kaçınmaya öncelik verilse de.. 21. yüzyılda devletin ekonomideki rolü, ülkenin bütünüyle uluslararası rekabete hazırlanması gereği tartışılamaz değerde. İlhan Kesici de tam da bu nedenle ister insan odaklı sosyal devlet, isterse güçlü ekonominin sermayeden yana öncelikleri ağır bassın, Türkiye’yi bir bütün olarak uluslararası rekabete açma yolunda özel sektörün çalışma ikliminin belli bir düzeni için, eğitimin düzeyinin uluslararası rekabete açılması zorunluluğunun altını çizerek söze giriyor. 2014 yılında Türkiye’nin, 130 küsur ülke içinde 44. sırada iken, 2018’de 55. sıraya düşmesi gerçeğini sorguluyor. İki anlamlı eksiklik olarak ise, planların ortalama 15 yıllık, üç dönemli gelişmeler içinde değerlendirilmesi gereği yanında bir yıllık gecikmeyle Meclis gündemine taşınmasını sıralıyor. Geçen yıl bu aylarda Meclis’e sunulmamış 11. Beş Yıllık Plan’ın sayısız ilkesel hazırlık koşullarına uyulmaması sorunları yanında, 2019 bütçesinin plan programı olmadan hazırlanması gibi eksiklikle yüzleşilmesinin altını çiziyor. Meclis’te planlama ve ekonomi, bütçe alanlarında çok sayıda uzman her partiden milletvekillerinin varlığına karşın gerek plan gerekse bütçe hazırlık çalışmalarında bu bilgi birikimleri, deneyimleri demokratik işleyişlerin, hukukundan yararlanılmamasının olumsuz sonuçlarını sorguluyor.. HHH 10. Plan’ın öngörüleri, sonuç yanılsamaları üzerinden dahi 11. Plan’a aktarım yapılmamasının ise çok daha ciddi sorgulanması gereği üzerinde duruyor. 10. Plan’ın başarı, başarısızlıklarının sorgulanması yapılmadan 11. Plan öngörülerinin konmasının sakıncalarının altını çizerken, ekonomi yönetimlerinin ellerinde sihirli değenek, sihirbaz olamıyacağı gerçeğinin altını çizerken, “Hele de bizim gibi ülkeleri bekleyen en büyük tehlikenin, en kötü günler geride kaldı, önümüz, ufukumuz açık..” yaklaşımlarından kaygılanılması gereğine işaret ediyor. İlkinden günümüze bütün planlama çalışmalarını incelemiş, içlerinde görev almış olarak, 10. Plan’ın öngörüleri üzerinden yaşanmış çok çarpıcı kimi sapmalardan örnekler verme gereğini duyuyor.. Milli gelir 1 trilyon 285 milyar dolar olarak hedeflenmiş, 184 milyar dolara ancak ulaşılmış.11. Plan’a 1.3 milyar dolar gibi bir hedef konmuş. İyi mi, gerçekçi mi, ortada hiçbir veriye dayalı karşılaştırma yok ki? Kişi başına milli gelir için 16 bin dolar olsun denmiş. İyi güzel de, bir önceki planda 25 bin dolar olaktı, 9600 olmamış. Milli gelirde 2023 yılına konan hedef 2 trilyon dolarken 11. Plan’da 1 trilyon dolara indirilmiş. Kişi bişanı milli gelir öngörüsü de yarı yarıya düşürülmüş. 10. Plan’ın başarısızlıkları sorgulanmadan 11.’Plan öngörülerinin havada kalması gerçeği bir yana, dış borç patlaması, ülke tarihinin en yüksek özelleştirmeleri ile, süper projelerle halkın tümüne yüklenmiş vergiler, ağır borçlanmaların dudak uçuklatan rakamlarından örnekler sıralanıyor.. Kamuoyunun çok duysa da anlamlarını algılamakta zorlandığı bol sıfırlı rakamlarla bir özetlemeye yerimiz kalmadı. En iyisi çok övünülen Osmanlı Devleti’nin nasıl ve neden, hangi borçlanmalar yüzünden çöküp parçalandığı verilerinin de bir özetine geçmeden, sorusunu meraklıları için anımsatmakla noktayalalım mı dersiniz? KISA... KISA... l 26 şirketle birlikte Premiere Vision New York fuarına katılan Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği Başkanı Pınar Taşdelen Engin, artık gelişmiş ülkelerle rekabet eder hale geldiklerini belirtti. l Vestel’in, dünyanın en prestijli teknoloji ve tasarım yarışması Plus X Award 2019’dan 8 ürünü ile 32 ödül alarak beyaz eşya kategorisinde en çok ödül kazanan firma olduğu açıklandı. l Tüpraş’ın ortaklarından olduğu “BiZeolCat” ArGe projesi, Avrupa’nın önemli programı Horizon2020’nin “Endüstriyel Sürdürülebilirlik” çağrısı kapsamında desteklenmeye hak kazandı.