Katalog

14 26 NİSAN 2019 CUMA EDİTÖR:DOĞAN ERGÜN TASARIM: İLKNUR FİLİZ dishab@cumhuriyet.com.tr DIŞ HABERLER Kazankazan zirvesiABD ile görüşmelerde tıkanıklık yaşayan Kuzey Kore ile Rusya ittifakı sıkılaştırıyor Kim’i ağırlayan Putin, ABD’nin sunduğu güvencelerin Kuzey Kore’yi nükleer programını sona erdirmeye ikna için yeterli olmayabileceğini söyledi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Kuzey Kore lideri Kim Jongun’u ilk kez bir araya getiren tarihi zirve dün Rusya’nın Vladivos tok kentinde gerçekleşti. Lider ler, bir saati ikili, devamı heyet ler arasında yapılan görüşme lerin verimli geçtiğini ifade etti. Putin’in, nükleer silah lardan arınma konusunda ABD’nin Pyongyang’a ye terli güvenlik garantisi ver memiş olabileceğine işaret eden sözleri, Washington’la temaslarında tıkanma yaşa yan Kim’e temkinli destek olarak yorumlandı. Kore Yarımadası’nın nükle er silahlardan arındırılması ve lü müttefikleri olduğunu gös Pyongyang üzerindeki uluslara termek açısından önem taşıyor rası yaptırım baskısının azaltıl du. Zirveye Kremlin de Uzak As ması amacıyla ABD Başkanı Do ya siyasetinin önemli aktörü ol nald Trump ile yaptığı iki gö duğunu sergileme çerçevesinde rüşme başarısızlıkla sonuçla önem atfediyordu. nan Kim’in Rusya ziyareti, güç Vladivostok’a önceki gün zırh Kuzey Kore lideri Kim, Rusya ziyaretinde Putin’e bir kılıç hediye etti. lı treniyle ulaşan Kim, Putin ile Russky Adası’ndaki Uzakdoğu Üniversitesi’nde bir araya geldi. ABD’yi bilgilendirecek Putin ile temaslarının aynı şekilde sürmesini umduğunu belirten Kim, görüşmeyi “verimli ve yapıcı” olarak nitelendirdi. Putin ise Kore’nin nükleer silahlardan bütünüyle arındırılması konusunda Washington ile hemfikir olduklarını vurgularken Kim ile yaptıkları görüşme hak kında ABD’yi bilgilendireceklerini de söyledi. Öte yandan Putin, nükleer silahlar konusunda Kuzey Kore’ye “güvenlik ve egemenlik haklarının korunmasına ilişkin garanti verilmesi gerektiği” açıklamasında bulundu. ABD’nin sunduğu güvencelerin Kuzey Kore’yi nükleer programını sona erdirmeye ikna etmek için yeterli olmayabileceğini de sözlerine ekledi. Kremlin’den önceki gün yapılan açıklamada, Kore sorununun çözümü için 20032007 arasında Güney Kore, Kuzey Kore, ABD, Rusya, Çin ve Japonya’nın katılımıyla yapılan ‘Altı Taraflı Görüşmeler adres gösterilmişti. Kuzey Kore lideri, ABD’nin yanı sıra Güney Kore ve en önemli dış ticaret partneri Çin ile de temaslarını son dönemde yoğunlaştırdı. Geçen şubatta Vietnam’da ikincisi yapılan TrumpKim görüşmeleri, tarafların yaptırımlar ve silahsızlanma başlıklarında beklentilerinin karşılanmaması sonucu başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Pyongyang, yaşanan tıkanmadan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’yu sorumlu tutmuş, Beyaz Saray’dan heyetin değiştirilmesi talebinde bulunmuştu. KİEVMOSKOVA HATTI Seçim sonrası yine gerilim Moskova’nın, Ukrayna’dan tek taraflı ayrılan Donbass bölgesinde yaşayanlara Rus pasaportunun verilmesinin kolaylaştırılacağı açıklaması Kiev hattında tepki ile karşılandı. Ukrayna’da geçen hafta devlet başkanlığı seçimlerini kazanan komedyen Vladimir Zelenskiy, bu kararla Rusya’ya yönelik yaptırımların artacağını açıkladı. Batı ile Rusya arasında gerilim sahalarından biri olan Ukrayna’da kampanya döneminde Zelenskiy, mevcut Devlet Başkanı, rakibi Petro Poreşenko’dan farklı olarak ilişkilerin krizde olduğu Rusya ile görüşme yapabileceği sinyalleri veriyordu. Zelenskiy, “Bu karar maalesef bizi çözüme yaklaştırmayacak. Donbass Bölgesi Ukrayna’ya aittir” dedi. Moskova’nın kararına Avrupa Birliği’nin yanı sıra Almanya, İngiltere, ABD hükümetlerinden de tepki geldi, bunun Ukrayna’nın egemenlik haklarına saldırı olduğu görüşü belirtildi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise “Ukrayna ile ilişkilerimizi tamamıyla geliştirmeye hazırız, fakat bunu tek taraflı gerçekleştirmemiz mümkün değil” diye konuştu. Bu arada Ukrayna parlamentosu, Ukrayna dilinin devlet kurum ve kuruluşlarında kullanımını zorunlu hale getiren yasayı onayladı. Moskova’dan buna “skandal karar” tepkisi yükseldi. TATBİKAT GERGİNLİĞİ Uçak gemileriyle Rusya’ya mesaj ABD’nin Rusya Büyükelçisi John M. Huntsman, Abraham Lincoln ve John C. Stennis uçak gemilerinin Akdeniz’de başlattığı ortak tatbikatın Rusya’ya “uyarı niteliği taşıdığını” söyledi. 130 uçak, 10 gemi ve 9 bin askerle 23 Nisan’da başlayan tatbikat hakkında Huntsman, “Rusya, ABD ile gerçekten daha iyi ilişkilere sahip olmak istiyorsa, dünyanın dört bir yanındaki istikrarsızlığa yol açan eylemlerine son vermesi gerek” ifadelerini kullandı. SALVİNİ KARAKOL AÇTI... İtalya’nın aşırı sağcı İçişleri Bakanı Matteo Salvini, ülkenin faşist Mussolini iktidarının İtalyan partizanlar tarafından yıkıldığı 25 Nisan Kurtuluş Günü’nde, Sicilya’nın Corleone kentindeki polis merkezinin açılış törenine katıldı. Salvini’nin resmi törene kot pantolonla katılması dikkat çekti. Corleone, ünlü “Baba” filmine de konu olan bölge. Başkent Hartum’da “milyon kere güçlü” sloganıyla dün de eylemler vardı. Meydan sesini duyurdu Sudan’da hayat pahalılığına karşı sokaklara çıkarak ülkeyi 30 yıldır demir yumrukla yöneten Ömer el Beşir’in darbeyle devrilmesine giden süreci başlatan protestocular, orduya karşı sivil hükümet talebiyle sürdürdükleri eylemlerde ilk büyük kazanımlarını elde etti. Darbe sonrası geçiş yönetimini üstlenen Yüksek Askeri Konsey, sokak gösterilerinin çatı örgütü konumundaki Özgürlük ve Değişim İttifakı ve ordu temsilcileri arasında önceki gün yapılan toplantının ardından, protestocuların taleplerinin birçoğunun kabul edildiğini duyurdu. Konsey sözcüsü Şemseddin el Kebbaşi, “Temel ilkeler üzerinde anlaştık. Bunların ilki, Konsey ile Özgürlük ve Değişim İttifakı’nın birbirini tamamladığı ve Sudan’ı krizden çıkarma konusunda birlikte hareket edecekleridir” diye konuştu. Kebbaşi ayrıca, söz konusu güçleri halk hareketinin temsilcisi olarak gördüklerini dile getirdi. Özgürlük ve Değişim İttifakı sözcüsü Ahmed el Rabia da, iki tarafın geçiş sürecinde yapılacak düzenlemeler ve devlet kurumlarının yetkilerinin belirlenmesi için ortak bir komite oluşturulması konusunda anlaştığını kaydetti. Konseyden istifalar Açıklamaların üzerinden çok geçmeden, protestocuların rejimin mirasçıları olarak tanımladığı, El Beşir yönetimine yakın üç generalin Konsey’e istifalarını sunduğu bildirildi. İstifaların kabul edilip edilmediği ise açıklanmadı. Protesto eylemlerini düzenleyen ana örgütlerden birisi olan Sudan Meslek Odaları Birliği (SPA) de haberi Twitter hesabından duyurdu. Açıklamada, ordu ve protestocular arasında ortak komite kurma kararı almasının, “mevcut anlaşmazlıkların tartışılması için kapsayıcı bir anlaşma olduğu” vurgulandı. Öte yandan, taraflar arasındaki uzlaşmanın, başkent Hartum’da dün yapılan dev protesto gösterisinin hemen öncesinde gelmesi dikkat çekti. Protestocuların “milyon kere güçlü” sloganıyla düzenlediği yürüyüş kapsamında hâkimler, ordu karargâhı önündeki oturma eylemlerine ilk kez katıldı. Sudan’da geçen aralık ayında ekmek zamları gerekçesiyle başlayan gösteriler, hızla başkent Hartum ve ülke genelinde rejim karşıtı protestolara dönüşmüştü. Aylar süren protestoların ardından 30 yıllık Ömer el Beşir iktidarı, 11 Nisan’da askeri darbeyle sona erdirilmişti. Beşir sonrası yönetimin sivillere bırakılması talebiyle ordu karargâhı önünde başlatılan oturma eylemleri ise yaklaşık 20 gündür devam ediyor. Macron: Siyasal İslam tehdit Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “ulu Macron, “Siyasal İslam, sal müzakere” Fransız Cumhuriyeti'ni bölmeye yönelik bir tehdit” dedi. Macron, sarı yelekli toplantılarının ardından basın toplantısı düzenledi. lerin eylemlerine neden olan sorunlara çözüm bulmak için ülke çapın da düzenlenen “ulusal müzakere” toplantıları nın ardından basın top lantısı düzenledi. Çalı şan vatandaşların öde ne zarar verdiğini söyledi. Macron, mesi gereken gelir vergisinin dü şiddet olaylarının daha da artacağı şürüleceğini söyleyen Macron, sa nı söyleyerek “Okullarımızda yap rı yeleklilerin eylemlerinin sürdü tığımız yasalar bazı Müslümanlar ğünü ancak kamu düzeninin yeni ca gerginlik konusu oluyor. Fransa, den tesis edilmesi gerektiğini belirt 1905’te laik bir Cumhuriyet olmuş ti. Ülkede son iki yılda yapılan re tur. Ülkemiz kilise ile devlet arasın formları doğru bulduğunu dile geti daki ayrımı düzenleyen bir yasayı ren Macron, “Sarı yelekliler hareke kabul etti. Buna uyalım” ifadeleri ti derin bir adaletsizlik duygusunu ni kullandı. Macron ayrıca ülkenin aktarıyor” dedi. Laiklik vurgusu ya göçmen politikasının yeniden inşa pan Macron, siyasal İslam’ın ülkesi edilmesinin önemine dikkati çekti. Hafter’e Trump ‘desteği’ Libya’da, başkent Trablus’u ele geçirme hamlesiyle gerilimi yükselten Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’ne bağlı Ulusal Kurtuluş Ordusu (UKO) lideri General Halife Hafter’in, ABD Başkanı Donald Trump’tan destek aldığı öne sürüldü. Bloomberg’ün ABD’li yetkililere dayandırdığı haberine göre, Trump geçen hafta Hafter ile yaptığı telefon görüşmesinde, UKO’nun Trablus’ta Birleşmiş Milletler tarafından tanınan, Feyyaz el Saraj liderliğindeki Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni devirme girişimine destek verdi. ABD Başkanı Trump’ın söz konusu görüşmeyi Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) liderleriyle temaslarının ardından yaptığına dikkat çekildi. BİDEN DA YARIŞTA ABD eski Başkanı Barack Obama’nın yardımcısı ve Demokrat Parti’nin kıdemli isimlerinden Joe Biden, çok uzun zamandır beklenen başkan adaylığını duyurdu. ABD Başkanı Cumhuriyetçi kanattan Donald Trump’ı Kasım 2020 seçimlerinde yenmek için Demokrat Parti’nin adayı olmak için yarışacağını sosyal medya hesabından paylaştığı bir videoyla duyuran Biden, “Bu ulusun temel değerleri, dünyadaki itibarımız, bizim özgün demokrasimiz, Amerika’yı Amerika yapan her şey tehlikede. İşte bu yüzden ABD Başkanlığı için adaylığımı açıklıyorum” ifadelerini kullandı. ‘Uykucu Joe..’ Trump, Biden’ın açıklamasının ardından Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Yarışa hoşgeldin uykucu Joe. Sadece akıllı ve başarılı (bundan şüpheliyim) bir kampanya yürütmeni umuyorum. Bu kötü olacak. Gerçekten kötü ve hastalık lı fikirleri olan insanlarla uğraşacaksın. Eğer bunu yapabilirsen, seni giriş kapısında göreceğim” ifadelerini kullandı. Biden’ın katılmasıyla Demokrat Parti’de başkan aday adaylığını açıklayanların sayısı şimdiden 20’ye ulaştı. Parti içerisindeki ilerlemeci kanadın giderek daha çok sesini duyurmaya başladığı Demokratların aday adayları arasında, bu kanadın başını çeken sosyalist Senatör Bernie Sanders ve parasız üniversite gibi vaatleriyle öne çıkan Senatör Elizabeth Warren da var. Biden, siyasi gafları ve kadınlara yönelik “cinsel saldırı” suçlamalarına da yol açan el hareketleriyle de tanınıyor. Geçen günlerde bir dizi kadın, Biden’ın siyasi kampanya etkinliklerinde kendilerini rahatsız ettiğini, bu nedenle adaylıktan geri durması gerektiğini söylemişti. Başta bu iddiaları reddetme eğiliminde olan Biden, daha sonra özür dileme yoluna gitmişti. Suriye krizinde yeni tur görüşme Sekiz yılı aşkın süredir devam eden Suriye savaşı sa Komitesi’nin oluşturulması, mültecilerin ülkeye dönü nın sona ermesine yönelik si şü, İdlib konusu da yer alıyor. yasi çabalar çerçevesinde Türk heyetine Dışişleri Baka dün “çatışmasızlık bölgeleri” nı Yardımcısı Sedat Önal baş uzlaşısının çıktığı Astana sü kanlık ediyor. reci kapsamında yeni tur görüşmelere başlandı. Sürecin garantörleri Rusya, Türkiye Ruslar 49 yıl Tartus’ta ve İran’dan temsilciler dün Şam hükümetinin en Kazakistan’ın eski adı Astana önemli müttefiki Rusya’nın, olan başkenti Nur Sultan’da Suriye’nin en büyük lima bir araya geldi. Suriye konu nı Tartus’u 49 yıllığına kirala lu 12. tur toplantıya Suriye ması için anlaşmaya varıldığı yönetiminden ve muhalifler bildirildi. Yerel basına yansı den de heyetler katılıyor. İki yan habere göre, Suriye Ulaş gün sürecek toplantıda dün tırma Bakanı, Rus Stroytrans kü oturumda Türkiye, Rus gaz adlı şirketle anlaşmaya ya ve İran arasında ikili varıldığını, şirketin 500 ve üçlü formattaki teknik görüşmeler yapıldı. ‘1600 sivil öldü’ milyon dolarlık yatırım yapacağını duyurdu. An BM’nin de yer aldığı toplantıların gündemin Uluslararası Af Örgütü’nün raporuna göre, Suriye’nin Rakka kentine yönelik bölgenin IŞİD kontrolün laşmanın, limanın “işletimi, geniş de olduğu dönem olan 2017’deki letilmesi ve de Suriye’de ABD liderliğindeki koalisyonun ha yürütülecek siyasi çözüm va bombardımanında dört ayı operasyonla için önemli görülen Anaya aşkın bir sürede en az 1600 sivil yaşamını yitirdi. rı” kapsayacağı belirtildi. ÖLÜ SAYISINA ‘DÜZELTME’... Sri Lanka’da saldırılarda ya şamını yitirenlerin sayısı 359 olarak açıklanırken dün bazı yetkililer yanlışlık yapıldığını söyledi. Can kaybını “yaklaşık 253” olarak duyurdu. Bu arada kurbanlar için Pakistan’da da anmalar vardı. İstihbarat skandalında ilk istifa Paskalya kutlamaları sırasında intihar saldırılarına hedef olan Sri Lanka’nın Savunma Bakanı Hemasiri Fernando istifa ettiğini duyurdu. Fernando, Reuters’e yaptığı açıklamada, “Kişisel olarak hata yapmadığını ancak başında bulunduğu kurumların hatalarından dolayı sorumluluğu kabul ettiğini” söyledi. IŞİD’in üstlendiği kanlı sal dırıdan yaklaşık 10 gün önce Ulusal Tevhid Cemaati adlı radikal İslamcı örgütün Paskalya bayramı sırasında ülkede kiliselere saldırıları düzenleyeceğine yönelik istihbarat alındığı ortaya çıkmıştı. Devlet Başkanı Sirisena, raporun kendisine iletilmediğini söyleyerek Savunma Bakanı ve Emniyet Genel Müdürü’nün istifasını istemişti. Pekin ‘İpek Yolu’ için hızlanıyor Tarihi İpek Yolu’nu canlandırmak üzere yaklaşık 2 trilyon dolarlık bir hacme ulaşması beklenen Kuşak ve Yol İnisiyatifi için adım atan Pekin yönetimi, yaklaşık 100 ülkeden temsilcinin katıldığı zirveye ev sahipliği yapıyor. Pekin’de ikincisi düzenlenen İpek Yolu için Kuşak ve Yol İnisiyatifi Zirvesi çerçevesinde dün yapılan forumda konuşan Çin Maliye Bakanı Liu Kun, girişimin bölge ülkeleri için borç tuzağı olabileceği yönündeki eleştirileri redddederek projenin “sürdürülebilir” olduğunu belirtti. Rusya, Pakistan, Malezya, Tacikistan, Filipinler, Moğolistan, Kamboçya ve Laos’un da aralarında olduğu çok sayıda ülkenin liderler düzeyinde katıldığı zirve kıta dışından da ilgi çekiyor. Peru’nun da yakında projeye dahil olacağı gündeme yansıdı. ABD’nin Pekin’in Güney Amerika’da etkinliğini artırma hamlesine tepkisi biliniyor. Öte yandan Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic de “Daha fazla şeffaflık sağlanması durumunda AB firmalarının projenin altyapısının bir parçası olmak istediklerini” söyledi.