Katalog

EKONOMİ EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: SERPİL ÜNAY 1122 MART 2019 CUMA Krizi saklama çabasıVergi indirimleri bir kez daha uzatıldı ancak indirimler küçülmeyi durduramıyor, sadece sınırlıyor Konut, otomotiv, beyaz eşya ve mobilyada vergi in dirimleri bir kez daha uzatıldı. Faizlerin yüksekliği ve alım gücünün düşmesi nedeniyle kararın etkisi sınırlı olacak. 9 milyar TL’lik vergi kaybı olacak. Konut, otomotiv, beyaz eşya ve mobilya sektörlerinde geçen söz hayata geçmedi. Kredi faizlerinin halen yüksek seviyelerde olma yılın son iki ayında devre sı ve kriz nedeniyle halkın ye alınan ve 31 Mart’a kadar uzatılan vergi indirimleri yıl sonuna kadar de emre deveci alım gücünde sert düşüş olması nedeniyle vergi in dirimleri talepte ciddi bir vam edecek. Hazine ve Mali artışa neden olmuyor. Vergi in ye Bakanı Berat Albayrak, 27 dirimleri sadece talepteki daral Şubat’ta yaptığı açıklamada ver mayı bir miktar sınırlıyor. gi indirimlerinin uzatılmayacağını açıklamıştı ancak alınan Maliyet 9 milyar lira önlemlere rağmen ekonomideki Bir ekonomi yetkisi, Resmi sert küçülme devam edince bu Gazete’de yayımlanan Cumhur OTOMOTİVDE başkanı kararının bütçeye etkisinin 9 milyar TL civarında vergi Haziran SONU Resmi Gazete yer alan Cumhurbaşkanı kararına göre, konut alımlarında 31 Mart’ta sona ermesi öngörülen yüzde 18 yerine yüzde 8 KDV uygulaması 31 Aralık’a kadar devam edecek. Tapu harçlarındaki yüzde 4’ten yüzde 3’e indirim de yıl sonuna kadar devam edecek. Beyaz eşyada sıfır ÖTV uygulaması haziran sonuna kadar, mobilyada KDV’nin yüzde 18 yerine yüzde 8 olarak uygulanması da yıl sonuna kadar uzatıldı. Otomobil ve hafif ticari araçlarda ÖTV ve KDV indirimi haziran sonuna kadar geçerli hale getirildi. kaybı olarak hesaplanabileceğini belirtti. ÖTV ve KDV indirimlerinin 2018 yıl sonu enflasyonunu yaklaşık 1 puan aşağı çektiği hesaplanıyor. İndirimlerin uzatılmaması halinde enflasyona nisan ayı ile birlikte sert bir yukarı yönlü etki bekleniyordu. Enflasyonu yükseltici bu etki indirimlerin son tarihine ertelenmiş oldu. Ekonomistlere göre Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinde elini kuvvetlendirecek. TEB Yatırım’ın değerlendirmesinde, “Vergi indirimlerinin uzatılması nedeniyle talepte belirgin bir artış beklemiyoruz. Ancak tüketici harcamalarının yılın ikinci çeyreğinde daha fazla daralmasının önüne geçecektir” denildi. Yurttaş indirime rağmen alamıyor Vergi indirimlerine rağmen yurttaş konut, otomobil, beyaz eşya ya da mobilya alamıyor. Otomotivde araç satışları 2019’un ilk iki ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 52 düştü. Sektör geçen yılın tamamında yüzde 35 daralmıştı. Konut satışlarında daralma şubatta yıllık yüzde 18.2 olmuştu. Beyaz eşya iç satışları da ÖTV teşvikinin frenleyici etkisine rağmen 2018’de yüzde 17 daraldı. Son 16 yılda vatandaşların tüketici kredisi borcu 176 kat artarak 399.4 milyar liraya, bireysel kredi kartı borçları 24 kat artarak 104.8 milyar lira ya ulaştı. Krizle birlikte birçok yurttaş borcunu ödemekte zorluk yaşarken, yüksek faizler nedeniyle yeni kredi de alamıyor. TÜİK’e göre, 2017 itibarıyla Türkiye’de nüfusun sadece yüzde 59.1’i kendilerine ait bir konutta oturuyor. Nüfusun yüzde 69.2’si konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri veya borçları olduğunu, yüzde 60.8’i evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını karşılayamadığını söylüyor. Bankalarca açılan kredilere uygulanan ağırlık ortalama faiz oranları 15 Mart itibarıyla şöyle: Taşıt yüzde 23.79, ko nut yüzde 18.55, ihtiyaç kredisi 23.04, tüketici kredisi yüzde 22.74. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerine göre, ocak sonu itibarıyla banka ve diğer finansman şirketlerine bireysel kredi borcu olan kişi sayısı 31 milyon 258 bin oldu. Bireysel kredi ve kredi kartı borcunu ödememiş ve yasal takibe düşmüş kişi sayısı 3 milyon 399 bin 188’e ulaştı. Bu kapsamda kredi borcunu ödememiş kişi sayısı 2 milyon 246 bin 323 ve kredi kartı borcunu ödememiş kişi sayısı 2 milyon 421 bin 472 oldu. 1 milyar dolarla çelik kapasitesini artıracak Türkiye’nin en büyük entegre çelik üreticisi olan OYAK Maden Metalürji Grubu toplam 1 milyar dolar bütçeli yatırım yapma kararı aldı. Grup, Erdemir üretim kompleksinde gerçekleştireceği yeni projelerle üretimde yerel kaynak kullanımını, çelik üretim kapasitesini ve verimliliğini artırmayı, güncel teknoloji kullanımını geliştirmeyi ve geriye entegrasyonu tamamlayarak rekabetçilikte güçlenmeyi hedefliyor. 800 bin tonluk kok Dünya çelik üretim sıralamasında 8’inci olan Türk Çelik Endüstrisi’nin iddiasını devam ettirmesine katkı sağlayacak bu yatırımların önemine değinen OYAK Genel Müdürü Süleyman Savaş Erdem, şöyle devam etti: “Ülkelerin stratejik öneme sahip ve öncelikli sektörlerinin başında gelen çelik sektöründe ülkemizin yerini sağlamlaştırmayı ve bu hedefe katkı sunmayı önemsiyoruz. Bu kapsamda planladığımız yatırımlar ile Ereğli fabrikamız hammadde üretiminde yeterli hale gelecek ve fabrikamızın üretim kapasitesi artacak. Aynı zamanda dijital endüstride yaşanan gelişim yakalanırken, fabrikamızın verimliliği de artmış olacak.” Maden Metalürji Grup Başkanı Toker Özcan ise bu yatırımlar kapsamında yıllık 800 bin ton kapasiteli kok üretim tesisi, yıllık 5 milyon ton kapasiteli sinter üretim tesisi de olduğunu belirtti. l Ekonomi Servisi Müberra Eresin Timur Bayındır TÜROB’un yeni başkanı Eresin Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Timur Bayındır, başkanlık koltuğunu Eresin Otelleri Yönetim Kurulu Üyesi Müberra Eresin’e devretti. Eresin, TÜROB’un ilk kadın yönetim kurulu başkanı oldu. Kurumun 23. Olağan Genel Kurul’unda oylanan bu değişiklikle Armin Zerunyan, Hediye Güral Gür ve Taner Yallagöz, başkan yardımcılıklarına getirildi. Turizmde Brexit etkisi Öte yandan, genel kurulda oylama öncesi konuşan TÜROB Eski Başkanı Bayındır, ülkedeki turist sayısının artırılmasından çok, kişi başı harcamaların yükseltilmesi gerektiğine dikkat çekti. Bayındır, “Bu yıl ve gelecek yılların en önemli çalışması bu olmalı” derken; Avrupa’daki otel, restoran, bar ve kafelerin birliği Avrupa Oteller, Restoranlar ve Kafeler Birliği Başkanı Jens Zimmer Christensen ise Brexit’in turizm sektörüne olumsuz etkilerinin olabileceğine dikkat çekerek “Türkiye, Brexit konusunda yeni zorluklarla karşı karşıya kalabilir” dedi. l Ekonomi Servisi Mehmet Göçmen Çimsa Genel Müdürü Ülkü Özcan Tamer Saka Sabancı İspanya’da çimento fabrikası aldı Sabancı Holding iştiraklerinden Çimsa’nın, Meksikalı Cemex’in İspanya Valensiya’daki Bunol Çimento Fabrikası’nı yaklaşık 180 milyon dolara almak için “bağlayıcı anlaşma” konusunda uzlaştığı açıklandı. Yılın ikinci yarısında tamamlanması beklenen alım sonrası Çimsa, beyaz çimento üretim kapasitesindeki Avrupa birincisi konumu dünya liderliğine yükseltecek. Sabancı Holding Üst Yöneticisi Mehmet Göçmen, “Türkiye’deki liderlik pozisyonumuzu uluslararası boyuta taşıyan bu yatırım, portföyümüzü daha den geli ve daha dinamik yönetme stratejimiz açısından çok önemli bir adımdır” derken, Çimento Grup Başkanı Tamer Saka şunları söyledi: “Çimsa, özellikle beyaz çimento ve özel ürünler alanındaki uzmanlığı ve geniş dağıtım yapılanmasıyla Türkiye’nin ihracat liderleri arasında. Geçen yıl operasyonel kârımızın yüzde 50’sinden fazlasını yurtdışından elde ettik. Bu yatırım kararıyla Avrupa’nın yanı sıra Kuzey Afrika ve Güney Amerika pazarlarında da güçlü bir ihracat ağı kuruyoruz.” l Ekonomi Servisi Dövize kaçışa çare aranıyor Yurttaşın TL yerine dövizi tercih etmesinin önüne geçmek için hükümetten stopaj adımı geldi. Döviz mevduat hesaplarından alınan stopaj yükseltilirken, yurtdışı piyasalara ihraç edilen dolar cinsi borçlanma araçlarının yatırımcılara sağladığı faiz gelirinden yapılan kesinti düşürüldü. Uzmanlar kararın döviz hesaplarının çekiciliğini bir miktar azaltırken, özel sektörün döviz cinsi borçlanma araçlarının çekiciliğini ise artırdığını belirtiyor. Düzenlemeye göre özel sektörün yurtdışında ihraç ettiği borçlanma araçlarının faizlerinden alınan tevkifat vadesi 1 yıla kadar olan tahviller için yüzde 10’dan yüzde 7’ye, 13 yıl arası olanlar için yüzde 7’den yüzde 3’e, 3 yıl ve daha uzun vadeliler için de sıfırlandı. Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemelere göre ay rıca döviz tevdiat hesaplarında (DTH) bir yıla kadar vadeli hesaplarda stopaj oranı yüzde 20’ye yükseltildi. Daha önce bu oran altı aya kadar yüzde 20, altı ay ile 1 yıla kadar yüzde 16’ydı. Bir yıldan uzun vadeli DTH’lerdeki stopaj ise yüzde 13’ten yüzde 18’e yükseldi. TEB Yatırım’ın değerlendirmesinde “DTH hesaplarından TL’ye önemli miktarda dönüş olacağını düşünmüyoruz” denildi. 176 milyar dolar Bu stopaj oranlarına rağmen bankalardaki döviz birikimleri artıyor. Merkez Bankası verilerine göre yurtiçi yerleşiklerin döviz hesapları 15 Mart ile biten haftada 4 milyar dolar artışla 175.8 milyar dolara yükselerek rekor tazeledi. Bankalardaki mevduatlarda TL’nin payı yüzde 50’nin altına gerilemiş bulunuyor. Devletin borcu hızla artıyor Kriz ve vergi indirimleri nedeniyle gelirlerde kayıplar yaşayan devletin borçları ise hızla artıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, Şubat 2018’de 896.8 milyar TL olan merkezi yönetim içi ve dış toplam borç stoku, Şubat 2019’da 1 trilyon 126.2 milyar TL’ye ulaştı. Bir yıldaki artış miktar olarak 229.4 milyar TL, oransal olarak yüzde 25.5 oldu. Öte yandan, merkezi yönetim dış borç stoku şubatta 96.4 milyar dolara yükseldi. İki ayda yükseliş 5.2 milyar dolar oldu. Kriz döneminde finans dışı özel sektörün dış borcu azalırken, kamunun dış borcu arttı. Dış borçlanmada faiz oranları yüzde 78 seviyelerine kadar yükselirken, Hazine’nin faiz ödemeleri de hızla yükseliyor. l Ekonomi Servisi Adalar ve seçim A dalar’ı önemsiyorum. Benim yaşam alanım. Doğup büyüdüğüm yer. Onun da ötesinde sahip olduğu tarihsel, kültürel, coğrafi özellikleri nedeni ile de son derece önemli; korunması, gözetilmesi gereken bir mücevher. Bu yalnız benim gerçeğim değil. Öyle olmadığı, değeri bütünsel bir kabul gördüğü içindir ki kentsel sit kapsamında. Ve ne yazık ki bir süredir kentsel ve rantsal kapitalizmin çarkları arasında bir yandan öğütülürken bir yandan da kendini korumak için debelenip duruyor. Giderek artan günübirlik turistin talep ve ihtiyaçlarına yönelik değişen ve özellikle merkezde taşralaşan çehresi, faytonlar ve deniz ulaşımı ile ilgili yaşanan sorunlar, kıyı işgalleri, kaçak yapılar... Bu yüzden tıpkı diğer seçimlerde olduğu gibi bu kez de, 1 Nisan’dan itibaren 4 yıl süre ile kimin tarafından yönetilmeye başlayacağı benim için son derece önemli. Uzun yıllardan beri Adalar ilçesinde yerel yönetim CHP’li belediyelerde. AKP’li büyükşehir belediyesinin CHP’li belediye üzerindeki baskısını biliyorum ve buna karşın gördüğüm yanlışların üzerine gitmekten, kıyasıya eleştirmekten hiçbir zaman çekinmedim. Gelelim sadede... Bu kez CHP merkez yönetimi, Adalar’a belediye başkan adayı olarak Adalı olmayan birini seçti. Erdem Gül’ü... Ve kıyamet de koptu. Dirençler, istifalar, kavgalar... CHP ilçe yönetimi istifa etti, yeni yönetim oluşturuldu vs... Kimileri DSP’ye geçti ve başka adayı desteklemeye başladılar. Ki o aday, Adalı olmasına karşın 2004 yerel seçimlerinde kendisine oy verenleri kandırarak seçimlerden birkaç ay sonra AKP’ye geçmiş biri... Erdem Gül: Birlikte yöneteceğiz Benim de ilk tepkim, “Keşke Adalı ve Adaları iyi tanıyan biri aday gösterilseydi” şeklinde olmuştu. Ama gerek kopan kıyamet gerekse daha sakin düşünmem sonucunda şu karara vardım: Adalar gibi küçük kapalı ve siyasetin dar kalıplara sıkıştığı, birkaç kişinin tekelinde kaldığı yerlerde, dışardan tarafsız bir göz, o kalıpların dışından bir dokunuş belki de biz Adalıların şansı. Erdem Gül bir dönem Cumhuriyet’te beraber çalıştığımız arkadaşım. Gazeteci. Biliyorsunuz MİT TIR’ları ile ilgili davada yargılandı, hapis yattı ve beraat etti. Siyasete şimdiye kadar gazeteci gözlüğüyle yaklaşması neden bir avantaj olmasın? Buna demokratik kişiliğini, hoşgörü kültürünü ve bilincini de ekleyin. Üstelik dürüstlükle, “Adalı değilim belki ama öğreniyorum ve öğrenmeye devam edeceğim” diyor. “Asla Adalar ranta ve betona açılmayacak” sözü bu açıdan önemli. Adalar’ı Adalılarla birlikte yönetmek istemesi bunu dillendirmesi de... Burgazada’da 1. derece sit alanında bulunan Marta Koyu’nun, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından açık artırmayla özel kişilere devredilmesine karşı çıkan Adalıların düzenlediği panele katılan tek belediye başkan adayı olması, konuyu sahiplenmesi Gül’ün ilk önemli sınavıydı... Geçen hafta CHP’li birkaç milletvekilinin de katılımıyla bir toplantı düzenledi ve Adalar için oluşturduğu programını, vaatlerini açıkladı. Son derece önemli birkaç tanesini özetleyeyim: 4 1/5000 ölçekli koruma amaçlı, hemen ardından da 1/1000 ölçekli koruma amaçlı planlarının onaylanması için başta Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği olmak üzere sivil toplum örgütleriyle işbirliği yapacağız. Terk edilmiş tarihi yapıların korunması ve restorasyonu için çözümler üreteceğiz. Biz Adalar’ı genişletmeyeceğiz, geliştireceğiz. 4 Mahalle meclislerimizi hayata geçireceğiz. Her mahallenin meclisi olacak. Bu meclisler, Adalar halkının öneriler getirmesi, önerilerinin projelendirilmesi, destek ve kaynak arayışları gerçekleştirmesi amacıyla kurulacak. 4 Kent konseyimizi yeniden etkin bir yapıya kavuşturacağız. Konseyimizin çalışmalarına Adalar halkının en geniş şekilde katılımını sağlayacağız. 4 Hem kendi tarımsal ihtiyaçlarımız için hem de satış amaçlı olarak solucan gübresi üretimine geçeceğiz. Çöpleri ayrıştıracak ve çöplerden gelir elde edeceğiz. 4 Adalar’ın, anakara ve adalar arası ve ada içi ulaşım sorununu geçici değil, kalıcı olarak çözmek için İBB ve Ada halkıyla birlikte ADALAR ULAŞIM MASTER PLANI’nın hazırlanmasını sağlayacağız. Sonuç: Erdem Gül öğrenerek yönetecek. Biz Adalılar ona destek olacağız. Ve yine Adalılar olarak en sıkı muhalefeti, en sıkı eleştirileri ona önce biz yönelteceğiz. Çünkü Adalar başta da belirttiğim gibi korunması gereken bir mücevher. Hazır mısın Erdem Gül bu zor göreve? Turkcell’den tarım cihazı Turkcell, verimlilik artışı ve sulamada yüzde 10 tasarruf sağlayan tarım cihazı Filiz’i, 3 bin 300 TL’den satışa sundu. Servis ücreti ve internet paketi ile Akıllı Tarım Tarifesi’nin fiyatının, 12 ay taahhütle 59.90 TL olacağı duyuruldu. Yerel hava durumu tahmini yapabilen ürün, saatlik toprak sıcaklığı ve nemi ölçüp, tarlaya ve ürüne özel sulama önerileri de sunuyor. Genel Müdür Yardımcısı Ayşem Ertopuz, cihazda şiddetli yağış ve don gibi ekstrem hava durumlarına karşı uyarı sistemi bulunduğunu söyledi. l Ekonomi Servisi C MY B