Katalog

EKONOMİ [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY 111 MART 2019 CUMA Faturayı ödeyemiyoruz100liralıkelektrikfaturasının48TL’sivergi,harç,dağıtımbedeli,TRTpayıgibikesintilerdenoluşuyor Geçim sıkıntıları nedeniyle İstanbul Avrupa yakasında 450 bin aile, elektrik faturasını zamanında ödeyemiyor. Aboneler ayda ortalama 100150 TL elektrik faturasıyla karşılaşıyor. Uyarılara ve gecikme faizine rağmen yılda yaklaşık 600 bin abone faturayı ödemiyor. Bir ailenin 200 kilovatsaatlik asgari tüketim için aylık ödemesi gereken elektrik fatura faturada 1.5 lira kâr ediyoruz” dedi. 591 bin taşınma sı 100 TL’yi aşıyor. Geçim sıkıntıları nedeniyle faturasını ödemekte zorlanan ŞEHRİBAN KIRAÇ CK Enerji Boğaziçi Elektrik’in İstanbul Avrupa yakasının Gayrimen yurttaşın elektriği ise 1718. kulün Enerjisi Raporu’na gö gün kesiliyor. re 2018’de 591 bin taşınma ha İstanbul Avrupa yakasında reketi gerçekleşti. 2018’de 130 ki yaklaşık 4.5 milyon elektrik bin 380 gayrimenkulün kapısı abonesinin 450 bini faturasını ilk kez açılırken ikinci elde 461 zamanında ödeyemiyor. Uyarı bin taşınma hareketi gözlendi. lara ve gecikme faizine rağmen Halit Bakal tarafından açıklanan yılda yaklaşık 600 bin abone fa raporda şu tespitlere yer verildi: turayı ödemiyor. Yurttaşa orta 4 Avrupa Yakası’nda 2017’de lama 100150 TL fatura geliyor. 28 milyar 112 milyon kilovatsa CK Enerji Boğaziçi Elektrik at olan toplam elektrik tüketimi Genel Müdürü Halit Bakal, fa yüzde 2.5’lik artışla 2018’de 28 turasını zamanında ödeyeme milyar 768 milyon kilovatsaa yen abonelere 11. gün SMS te yükseldi. İlçe bazında bakıldı gönderdiklerini, 12. gün ise ğında yıl içinde en yüksek tüke ihbar ilettiklerini anlatarak tim Avcılar’dan geldi. 2017 yı “SMS’ten sonra 100 bin kadar lında Avcılar’ın elektrik tüketi abone faturasını ödüyor. Ama mi 6 milyar 276 milyon kilovat ay sonunda yaklaşık 45 ile 50 saat iken 2018’de bu rakam yüz bini faturayı ödemiyor. Yakla de 3 artarak 6 milyar 465 mil şık 15 milyon TL ödenmemiş yon kilovatsaate çıktı. borç var” dedi. 100 TL’lik fatu 4 2018’de 130 bin 380 gayri ranın 48 TL’sinin direkt kesin menkulün kapısı ilk kez açılır tilere ve vergilere gittiğini anlatan Bakal, “52 liralık aktif enerji bedelinde firmaların kârı yüzde 2.38. 100 TL’lik bir ken 2018’de ikinci el gayrimenkule geçişte 461 bin 189 taşınma hareketi yaşandı. Taşınmanın en yoğun olduğu dönem ise okulların açıldığı eylül ayında TÜDKOETĞIMAILAGZAAZLDI gözlendi. 4 İstanbul Avrupa Yakası’nın en hareketli bölgesi olarak Esenyurt öne çıktı. 2018’de toplam Türkiye’nin doğalgaz tüketimi geçen yıl bir önceki taşınma hareketinin yüzde 15’i yani 87 bin 863’ü yıla göre yüzde 8.28 azalarak Esenyurt’ta yaşandı. 48 milyar 907 milyon metre 4 Mesken abone küpe düştü. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu verilerine göre, bu dönemde, doğalgaz ithalatı da yüzde 8.85 azalarak 55 milyar 249 milyon metreküpten 50 milyar 360 milyon metreküpe geriledi. Türkiye’nin doğalgaz üretimi geçen yıl bir önceki yıla gö lerinin yüzde 14.1’i yani, 605 bin 413’ü İstanbul nüfusuna kayıtlı. İkinci sırada ise 156 bin ile Si vaslılar var. Sivaslılar, Sultangazi’de yüzde re yüzde 20.90 artarak 428 11.35’lik milyon metreküp oldu. Söz payla ilk konusu dönemde ihracat da sırada yüzde 6.76 artarak 673 milyon metreküpe çıktı. Halit Bakal yer aldı. En gençleri Esenyurt, en yaşlıları Bakırköy’de Gayrimenkulün Enerjisi Raporu’na göre, 30 yaş ve altı abonelerin oranlarına bakıldığında Esenyurt yüzde 11 ile ilk sırada yer aldı. Onu yüzde 10 ile Şişli izledi. Bakır köy ise yüzde 42 ile en yüksek 60 yaş ve üzeri abone grubuna sahip ilçe oldu. Bakırköy’ü yüzde 41 ile Sarıyer, yüzde 39 ile Beşiktaş ve Bayrampaşa takip etti. İstan bul Avrupa Yakası’ndaki abonelerin yüzde 60’nın 60 yaş ve üzeri olduğu görüldü. 2018’de toplam 57 bin 956 yabancı abone başvurusu gerçekleşti. SEÇIM AYARLI DESTEK MUSTAFA ÇAKIR Meslek örgütlerinin taleplerine karşın yıllardır yoksul hanelere elektrik desteği için adım atmayan hükümet, seçimlere 1 ay kala düzenlemeyi yaşama geçirdi. Ancak bu kez de kişi sınırı koydu. 150 kilovatsaatlik destekten yararlanabilmek için hanede en az 5 kişinin bulunması gerekecek. Hanedeki kişi sayısı düştükçe desteğin miktarı da azalacak. Destekten 2 milyon 22 bin hane yararlanacak. İhtiyaç sahibi hanelere elektrik desteği verilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı kararı dün yayımlandı. Karara göre, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca düzenli yapılan sosyal yardımlar veya aylıklardan yararlandırılan hanelerden Türk vatandaşı hak sahiplerine, hak sahipliği kriterlerini kaybedinceye kadar elektrik tüketim desteği ve rilecek. Destek kap eden Selçuk, des samında bulunan hanelere, hanedeki kişi sayısı kriteri dikkate alınarak Hükümet, seçim öncesinde elektrik desteğini tek miktarının evde yaşayan kişi sayısına göre 40.31 ile yaşama geçirdi. 80.63 TL ara aylık 150 kilo Hanedeki kişi sayısı sında değişe kAcSmdFnğvtymmiaaaoıoaemoieaeltnktknnsessmtu.ıtlyui,dlşaaçketeEaÇlaemaariaakrlnlsısratecyBaYaısktlknaikıeyhadaauştkkaaığrkğturmlakrldiTiiaelaryşkdalıaeuöankanımnalştmnrlçııvürıaölvılcğaneaukdideıkrışneueSnalbmidFynkoküyuoaealsteyelnkçyaitavasuaetenpeeezlsrkınlitHDlaiönaaumkoialdecytzadaaleaizrrıkkka. tlçaaarc7llşyrsooıidaaau5lvvmUayrdekaadkatyisatt,şuingsslct5o.aauoeıhvlaallvıkaaaağttenmtc,ızesead4iellaalkeeanenyak.khlrayteiimteaş,anrotgi3ciipeafl.kö1kaaelıykSelr2izrğdalşeiarıel5şickeaii,nkllniasçe1ki1k1ğtPurbkiie5el0ı2şkTeonağ0i0T,ldyvıkiiyördaküdavikalşdtieeueriieat şılanacak. TMMOB Makina Mühendis Aile, Çalışma ve Sosyal Hiz leri Odası, “Hanelerdeki ki metler Bakanı Zehra Zümrüt şi sayısından bağımsız olarak Selçuk, uygulamadan yakla 150 kilovatsaatlik sınır, as şık 2 milyon 22 bin hanenin gari yaşam koşulları için eşik yararlanmasını beklediklerini değer olarak kabul edilmeli bildirdi. Desteğin bugünden dir” değerlendirmesini yaptı. itibaren başlayacağına işaret l ANKARA CHP, kararı ‘çiftçinin kullandığı mazottan her türlü vergi alınıyor’ diye eleştirdi Kürkte ÖTV sıfırlandı Nicolas Maduro Venezüella’dan altın alımı durdu Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, 2018’de Venezüella’dan 900 milyon dolarlık altın ithal eden Türkiye, son iki ayda bu ülkeden hiç altın almadı. ABD’nin 1 Kasım 2018’de Venezüella’nın altın ticaretine yaptırım kararı alması sonrasında Türkiye’nin bu ülkeden hiç altın ithal etmemesi dikkat çekti. ABD’nin Terörizmin Finansmanıyla Mücadeleden Sorumlu Hazine Bakan Yardımcısı Marshall Billingslea’nın 1 Şubat 2019’daki Ankara ziyaretinde Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkililerinin yanı sıra Türk iş insanlarıyla da buluşmuş ve Venezüella ile altın ticareti yapmamaları konusunda uyarılarda bulunmuştu. ‘Türkiye’ye taşındı’ Öte yandan, Reuters’ın, Venezüella’da muhalefet kaynaklarına dayandırdığı haberinde, Maduro yönetiminin “yaptırımlarla başa çıkabilmek adına” en az 8 ton altını ülkeden çıkardığını iddia etti. Muhalefet vekillerinden Angel Alvarado ve ismini açıklamak istemeyen 3 hükümet kaynağına dayandırılan haberde, altınların geçen hafta çarşamba ve cuma günleri çıkarıldığı iddia edildi. İddialara göre Venezüella Merkez Bankası, söz konusu altınların bir kısmının Venezüella’nın güneyindeki altın madenlerinden satın aldı ve yurt dışına çıkarılan bu altınlar, temel gıda kaynaklarının satın alınmasını finanse etmek için Türkiye ve diğer başka ülkelere gönderildi. DIŞ TICARET OCAKTA YÜZDE 15 AZALDI Ekonomideki küçülmeye paralel olarak Ocak 2019’da Türkiye’nin dış ticaret hacmi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15 azalarak 33.9 milyar dolardan 28.8 milyar dolara geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; aynı dönemde ihracat yüzde 5.9 artarak 13 milyar 170 milyon dolar, ithalat ekonomideki olumsuz gidişat nedeniyle yüzde 27.2 azalarak 15 milyar 673 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ocak ayında dış ticaret açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 72.5 azalarak 2 milyar 503 milyon dolara gerilerken, aynı dönemde ihra catın ithalatı karşılama oranı yüzde 57.8’den yüzde 84’e yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; Ocak 2019’da ihracat bir önceki aya göre yüzde 5.4, ithalat yüzde 4.9 arttı. Almanya’ya yapılan ihracat 2019 Ocak ayında 1 milyar 289 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 937 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 783 milyon dolar ile İtalya takip etti. İthalatta ise Rusya 1 milyar 709 milyon dolar ile ilk sırada yer aldı. Bu ülkeyi sırasıyla; 1 milyar 462 milyon dolar ile Çin, 1 milyar 199 milyon dolar ile Almanya takip etti. l Ekonomi Servisi İhracatçıların talebini değerlendiren hükü met, ham kürkte ÖTV’yi sıfırladı. Çiftçiye ÖTV’siz akaryakıt talebi karşılanmazken, tır nak makasında bile ÖTV olması tepki çekiyor. Ham kürkler ve dabaklanmış, aprelenmiş açılmış oldu. Pırlanta ve yat gibi lüks kürklerde özel tüketim ürünlerde sıfır ÖTV uygula vergisi (ÖTV) oranı yüzde masına ham kürk de ekle 20’den sıfıra düşürüldü. nirken, tırnak makası ve do Yürürlüğe giren Cumhur ğalgazda ÖTV bulunuyor. başkanı kararına göre, CHP Yozgat Milletveki kürkler ve taklit kürkler li Ali Keven, karara tepki ile bunların mamüllerin göstererek “Kürkten vergi de (bu fasılda yer alan ko alınmazken çiftçinin nak yun, kuzu, keçi, oğlak ve liyeci esnafının ödediği 6 sığırların postları, kürk lira 40 kuruşluk mazottan leri ve taklit kürkleri ile her türlü vergi alınabili bunlardan mamul giyim yor” dedi. eşyası, aksesuarları ve di Türkiye İhracatçılar Mec ğer eşya hariç) ise ÖTV lisi (TİM) Başkanı İsma oranı yüzde 25 olarak be il Gülle, Türkiye’nin üre lirlendi. Öte yandan, ih tim ve ihracatı adına, ham raç edilen araçlardaki ilk kürk ve deriler ile ihraç dolum akaryakıtında da edilen araçlardaki ilk do ÖTV sıfırlandı. lum akaryakıtında ÖTV’nin Kararla kürk ve deri üre sıfırlanmasının, ilgili sek ticilerinin maliyetleri dü törlere büyük katkı sağla şürülürken, bu alandaki it yacağını vurguladı. halatın da önü daha fazla l Ekonomi Servisi ‘Sıfır vergiye’ uzatma Kuru soğanda dün itibarıyla dolacak olan “sıfır gümrük vergisi” uygu ru soğan ithalatında dün sona ermesi gereken “yüzde sıfır gümrük vergisi” 31 Mart’a ka lamasının süre dar uygulamada kala si 31 Mart’a kadar uzatıldı. Konu ya ilişkin, İthalat cak. Kararla kuru soğan fiyatlarında yaşanan artışın önüne geçilebil Rejimi Kararı’na mesi, iç piyasada fiyat ek Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayım ların makul seviyelerde tutulabilmesi ve spekülatif fiyat hareketleri lanarak yürürlüğe ne meydan verilmeme girdi. si amaçlanıyor. Buna göre, ku l Ekonomi Servisi Neden üniversite okusunlar ki? Demek ki öyle adım başı üniversite açmakla olmuyormuş. Eğitimde sıçrama binayı yapmakla, içine olur olmaz öğretim üyesi koymakla, kontenjanları şişirmekle yapılamıyormuş. Eğitim insan yaşamının en önemli kademelerinden biri ama tek başına beş para etmiyor. Eğitim insanın iş hayatında ve yaşamının diğer basamaklarında kendisini ileriye taşıyacak bir adım sadece. O da doğru ve kaliteli olursa, doğru istihdam politikaları ile yönlendirilebilirse... Rakamlar ortada. TÜİK verilerine göre işsiz üniversite mezunlarının sayısı 1 milyonu aştı. Her 100 gençten 28’i ise ne okuyor ne çalışıyor. MEB’in verdiği bilgilere göre son 5 yılda 1 milyon 115 bin 530 öğrenci büyük umutlarla kayıt yaptırdığı üniversitelerinden kayıtlarını sildirmiş ya da dondurmuş. Bunlar ne anlama geliyor? Büyük umutlarla kazanıp gittiği üniversiteden mezun olunca iş bulamıyor, bekliyor, sabrediyor yıllarca yine bulamıyor. Bu yüzden kimi bunu erken fark edip kimi de ekonomik nedenlerle yükseköğretimlerini tamamlamaktan vazgeçiyorlar. İşin bir diğer ilginç yönü de üniversite mezunlarının işsizlik oranlarının lise mezunlarından daha yüksek olması. Bunların hepsi birer sonuç? Peki neden bu haldeyiz? MEF Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Erkut bu konudaki saptamalarını, hatta çözüm önerilerini “Yükseköğretimde Kontenjan Balonu” başlıklı çalışmasında çok güzel özetliyor. Rapor TEPAV’ın sitesinde ocak ayında yayımlandı. Özetleyerek aktarmak istiyorum. 2005 yılında üniversite sayısı 77 idi. Bugün 203 üniversite var. Peki bu yeni üniversitelere öğretim üyeleri nasıl yerleştirildi? Aslında normal olanı bu 77 üniversitenin doktora programları ile yeni öğretim üyesi yetiştirmeleri. Ancak yeni öğretim üyesi üretebilme kapasitesi katbekat aşılarak sadece 5 sene içinde üniversite sayısı iki mislinden fazlasına çıkarıldı. Üniversitelerin lisans programlarında arz sürekli artarken talep son yıllarda bariz şekilde azaldı. Doluluk oranları devlette 2015’te yüzde 99’dan 2018’de yüzde 85’e, vakıflarda ise 2015’te yüzde 91’den 2018’de yüzde 73’e düştü. Toplam doluluk oranının sadece 3 yıl içinde 15 puan birden (yüzde 96’dan yüzde 81’e) düşmesi yükseköğretim talebinde ciddi bir değişimin yaşandığını gösteriyor. Erkut, bunun nedenlerini de şöyle özetliyor: Ülkede üniversite kapasite arzı doygunluğa ulaştı. 2018’de (açıköğretim ve uzaktan öğretim dahil) toplam kontenjan 1 milyonun üzerinde idi. Kapasite planlaması iyi yapılmıyor. Kontenjanlar ekonominin gelecekte yaratacağı olası talep yerine geçmişteki aday talebine göre belirleniyor. Adaylar tercih yaparken maalesef miyopik davranıyor ve sadece günümüzün şartlarını düşünüyorlar. Bu nedenle ekonomiye bağlı olarak (2018’de inşaat mühendisliği ve mimarlıkta görüldüğü gibi) bazı alanların popülaritesi hızla düşebiliyor. Oldukça ciddi bir ekonomik krizin içindeyiz. Önünü göremeyen aileler üniversiteye gitme kararını ötelediler ve tüm üniversitelerin talebi azaldı. Adaylar “iş garantili” programların peşinde. Örneğin 2018’de psikoloji ve siyaset bilimindeki talebin azalmasının yanında sağlık bilimlerindeki talebin güçlü kalmış olmasının temel nedeni bu. Öğrenciler üniversitenin her derde deva olmadığını fark ettiler ve “herhangi” bir programa girmeyi reddediyorlar. Üniversiteler öğrencilerin ve iş dünyasının beklentisine cevap veremiyorlar ve toplum bunun yavaş yavaş farkına varıyor. Sonuç: Karşılığını bulamayan arz, gelecek için gereken insan gücünü yetiştirmede milli servetin israfı demek. Erkut Hoca üniversitelerde şişirilmiş kontenjanların eğitimin kalitesini de ciddi biçimde düşürdüğünü vurguluyor. “Eğitimde 44 bin, Hukukta 16 bin, Siyasette 30 bin ve İktisatta 24 bin kontenjan aşırıdır” diyerek. Raporda Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’in hukuk öğrencileri üzerine yaptığı araştırmanın ilginç sonuçları da var. Hukuk fakültelerinin öğrenci sayıları son 7 yılda iki misli artmış ama; mezun olan öğrencilere baktığımızda, l Öğrencilerin yüzde altmışının derse devam etmeden mezun olduğunu, l Yüzde sekseninin hiç soru sormadığını, l Yüzde seksenden fazlasının hiç araştırma yapmak için kütüphaneye girmediğini, l Yüzde yetmişinin hiç tartışmadan mezun olduğunu, görüyoruz. Peki gelecekte üniversiteye talep ne olacak? Uzamaya devam eden ömür nedeniyle nüfusumuzun 2068’de 96 milyona çıkması bekleniyor. Öte yandan düşen doğum oranı nedeniyle, genç nüfusta ciddi bir azalma söz konusu. 2024 yaş aralığındaki nüfus önümüzdeki 50 yılda 6.5 milyondan 5.2 milyona düşecek. Yani üniversite çağındaki nüfusumuz yüzde 20 azalacak. Geçen 50 yılı kapasite artırma çabaları ile geçiren üniversite sistemimizi yeni ve alışık olmadığımız bir dönem bekliyor: Talebin azalmaya başladığı bir dönem. Yükseköğretimimizin sistemik bir şekilde küçülmeyi öğrenmesi gerekiyor. Yurtdışından getirilecek öğrenciler ile sistemdeki küçülme geciktirilebilir, fakat demografik deprem er veya geç diğer ülkeler gibi Türkiye’yi de etkileyecek. KISA... KISA... l Koç Holding yurtdışında dolar cinsi tahvil ihracı için bankaları yetkilendirdi. İhraç için BofA Merrill Lynch, Citigroup Global Markets Limited ve J.P. Morgan Securities’in yetkilendirildiği ve ihraç için Avrupa ile ABD’de bugünden itibaren yatırımcı toplantıları düzenleneceği ifade edildi. l Rus Sberbank Denizbank’taki hisselerinin satışını 2019’un ilk yarısında tamamlamayı planladığını açıkladı. Denizbank 2012’de ana ortak Dexia tarafından, Sberbank’a 3.5 milyar dolar değerle satılmıştı. l Türkiye genelinde milyonlarca gayrimenkul sahibini ilgilendiren beyan dönemi bugün başlayacak. Kira gelir beyan dönemi, her yıl olduğu gibi bu sene de 1 Mart’ta başlayıp 25 Mart’ta sona erecek. C MY B