Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Varlık değil borç fonuBloomberg’e göre dünyada varlık fonlarının kredi alması olağan bir durum değil 118 ŞUBAT 2019 CUMA Ağustos 2016’da kurulan ve dev kamu kuruluşlarını devralan Varlık Fonu’nun ilk icraatı 1 milyar Avro kredi için Citigroup ve Çinli banka ICBC’nin kapısını çalmak oldu. Kurulduğu Ağustos 2016 tarihinden bu yana herhangi bir faaliyette bulunmayan Türkiye Varlık Fonu, 1 milyar Avro’luk sendikasyon kredisi için ABD merkezli Citigroup ile Çin merkezli ICBC’yi yetkilendirdi. Böylece fonun ilk icraatı, borçlanma oldu. Kredinin vadesinin 2 yıl olması, 1 yıl da uzatma opsiyonunun bulunması planlanıyor. Varlık Fonu, Citi ve ICBC konuya ilişkin yorum yapmadı. Suudi Arabistan var Bloomberg, dünyada varlık fonlarının kredi almasının olağan bir durum olmadığını, bu durumun bir istisnasının geçen sene Suudi Arabistan’ın aldığı 11 milyar dolarlık kredi olduğunu aktardı. Kendini atamıştı Varlık fonları genellikle cari fazla veren ülkelerde kuruluyor ve elde edilen kaynaklar yeni yatırımlarda kullanılıyor. Türkiye ise yüksek cari açık veren bir ülke olduğu için varlık fonu kurulması eleştirilere neden olmuş, fonun kamu varlıkları teminat gösterilerek mega projeler için dış borçlanmada kullanılacağı öne sürülmüştü. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Resmi Gazete’de 12 Eylül 2018’de yayımladığı cumhurbaşkanı kararıyla kendisini Türkiye Varlık Fonu (TVF) başkanlığına, Hazine ve Mali Hazine’nin varlıkları fona devredildi Ağustos 2016’da kurulan Türkiye Varlık Fonu, 160 milyar dolarlık aktif varlığa ve yaklaşık 40 milyarlık özkaynağa sahip. Türk Hava Yolları, Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin yüzde 6.68 oranındaki hissesi, Ziraat Bankası, Halkbank, Türkiye Petrolleri, Botaş, PTT, Türksat, Milli Piyango, Borsa İstanbul, TCDD, Türkiye Denizcilik İşletmeleri, Eti Maden İşlet meleri, Kayseri Şeker Fabrikası, Çaykur ve çeşitli taşınmazlar Hazine’den Türkiye Varlık Fonu’na devredilmiş durumda. Bu kuruluşların dağıttıkları kâr payları da artık Hazine’ye değil bu fona aktarılıyor. Hazine’nin elinde şu an Devlet Hava Meydanları İşletmesi, Devlet Malzeme Ofisi, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Türkiye Taşkömürü Kurumu, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, Elektrik Üretim Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik İletim A.Ş., Et ve Süt Kurumu bulunuyor. ye Bakanı olan damadı Berat Albayrak’ı da başkan vekilliğine atamıştı. Genel müdürlük koltuğuna Zafer Sönmez (Malezya Varlık Fonu eski yöneticisi) oturtulurken, diğer yönetim ku rulu üyeleri şöyle: Rıfat Hisarcıklıoğlu (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı), Selim Arda Ermut (Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı), Hüseyin Aydın (Türkiye Bankalar Birli ği Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü), Prof. Dr. Erişah Arıcan (Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı) ve Fuat Tosyalı (Tosyalı Holding’in patronu). l Ekonomi Servisi Asgari ücretlinin alım Emeklilikte yaşa takılanlar hakkını istiyor MUSTAFA ÇAKIR Kamuoyunda ‘Emeklilikte Yaşa Takılanlar’ (EYT) olarak bilinen yüz binlerce mağdur, pazar günü başkentte buluşacak. Önce sabah 09.30’da Anıtkabir’i ziyaret edecek olan EYT mağdurları daha sonra 13.00’te Nâzım Hizmet Kültür Merkezi’nde miting gibi toplantı gerçekleştirecek. Etkinlik için yurdun dört bir yanından otobüsler kaldırılacak. Etkinlik, Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği tarafından gerçekleştirilecek. Dernek Başkanı Gönül Boran Özüpak, “Biz siyaset üstüyüz. Haklarımızın iadesini istiyoruz. Bu elimizden alınan haklarımızın mücadelesidir” dedi. Yüz binlerce kişinin talebine karşın, hükümet EYT’lilerin isteklerine kulak tıkıyor. Son olarak Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “EYT konusu Cumhurbaşkanımızın da söylediği çerçevede şu an itibarıyla gündemimizde yok” dedi. EYT’liler ise taleplerini dile getirmeye devam ediyor. Etkinlik için her ilden EYT mağdurları başkente gelecek. Dernekten alınan bilgiye göre sadece İstanbul’dan 56 otobüs kaldırılacak. Katılım geniş olacağı için salonun dışına da dev ekranlar kurulacak. l ANKARA Levent Çakıroğlu Dijitalin Koç’u Microsoft Türkiye Ofisi’nde dördüncü kez gerçekleşen Dijital Dönüşüm Ödülleri ‘IDC Directions 2019’da “Türkiye’nin Dijital Dönüşüm Lideri” ödülünün sahibi Koç Holding oldu. International Data Corporation Türkiye ofisi tarafından ilk defa verilen Dijital Dönüşüm Ödülleri, danışma kurulu değerlendirmesi ile ödül alacak kurum ve projeler belirlendi. Verilen 26 ana ödülün 13’üne hayata geçirdikleri projeler ile Koç Topluluğu Şirketleri lâyık görüldü. Ödülü Koç Dijital Dönüşüm Lideri Dr. Murad Ardaç aldı. 2016’da Koç Holding’de başlattıkları Dijital Dönüşüm Programı’nın stratejik öncelikleri arasında yer aldığını belirten Koç Holding Üst Yöneticisi (CEO) Levent Çakıroğlu, “Değişen dijital teknolojiler bir yandan fırsatlar getirirken, diğer yandan değişimi yönetemeyen şirketler için tehdit oluşturuyor. Amacımız teknolojinin getirdiği imkânları en iyi şekilde değerlendirerek, şirketlerimizin rekabetçi gücünü arttırmak, onları daha verimli yapılara dönüştürmek. Gelişmiş analitik imkânları kullanarak iş yapma disiplinini kültürümüzün vazgeçilmez unsuru haline getirmek” dedi. l Ekonomi Servisi gücü yüzde 4.5 eridi Kaynak: BİSAM Gıda fiyatları artıyor Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından derlenen, tahıllar, yağlı tohumlar, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen dünya gıda fiyatları endeksi ocak ayında aralıktaki 161.8 seviyesinden 164.8’e çıktı. Endeks bu yükselişe rağmen geçen yılın ocak ayı seviyesinin yüzde 2.2 al tında bulunuyor. FAO süt ve süt ürünle ri fiyat endeksi yedi aydır süregelen düşüşün ardından ocakta bir önceki aya göre yüzde 7.2 yükseldi. FAO iç talebin arttığı Avrupa’dan ihracatın sınırlı kalması nedeniyle süt ürünleri fiyatlarının arttığını belirtti. Bitkisel yağlar fiyat endeksi ocakta bir önceki aya göre yüzde 4.3, şe ker yüzde 1.3 yükseldi. Hububat fiyatları sınırlı artış kaydederken, et fiyatları değişmedi. FAO dünya 2018 hububat üretim tahminini aralık ayına göre sınırlı artırarak 2.611 milyar tona yükseltti. Küresel hububat üretim tahmini artsa da 2017 yılında görülen rekor seviyenin yüzde 1.8 altında kalması bekleniyor. l Ekonomi Servisi Asgari ücretlinin geliriyle 2018 Ocak ayında alabildiği kadar soğan alabilmesi için asgari ücretin 5 bin 305 TL olması gerekiyor. Birleşik Metal İşçileri Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi’nin (BİSAM) araştırmasına göre özellikle sebze fiyatlarındaki yüksek artışlar, kimi temel harcama kalemleri için asgari ücretin alım gücünü yarı yarıya azalttı. 2018’in Ocak ayı ile 2019’un Ocak ayı karşılaştırıldığında asgari ücretlinin alım gücünü gıda ürünlerinde yüzde 4.5 kaybettiği görülüyor. Asgari ücretlinin alım gücü kaybı yaşadığı ürünlerin başında soğan geliyor. Ocak 2019’da asgari ücretli alım gücünü soğan karşısında yüzde 62’i kaybettti. Sivri biberde alım gücü kaybı yüzde 50, ıspanakta yüzde 45 oldu. 5 bin 305 TL Asgari ücretlinin geliriyle 2018 Ocak’ta alabildiği kadar soğan alabilmesi için asgari ücretin (Ocak 2019’da) 5 bin 305 TL, aynı miktar sivri biber alabilmesi için asgari ücretin 3 bin 710 TL, aynı miktar ıspanak alabilmesi için asgari ücretin 3 bin 710 TL, aynı miktar patlıcan alabilmesi için asgari ücretin 3 bin 590 TL, aynı miktar patates alabilmek için 3 bin 382 TL olması gerekiyor. Asgari ücretlinin maaşı 2018’in Ocak’ta 935 kg patatese denk gelirken, Ocak 2019’da 558 kg patatese denk geliyor. l Ekonomi Servisi Fiyatlar belediyelerle inmezUzmanlara göre Hal Yasası gibi tanzimli satış da gıda fiyatlarını düşürmeye yetmez GAMZE BAL Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yükselen sebzemeyve fiyatları için ‘biberiydi, domatesiydi, gerekirse ayar çekme kararı aldık’ demesinden sonra ne yapılacağı belli oldu: Belediyeler gelecek haftadan sonra tanzimli satışa başlayacak. Tüketiciye uygun fiyattan satışı öngören tanzimli satış, gelecek hafta Ankara ve İstanbul’da başlayacak. Sorun gölgeleniyor Ancak Hal Yasası gibi tanzimli satışın da fiyatları düşürmeye yetmeyeceği düşünülüyor. Bir diğer soru işareti de belediyelerin bu ürünleri nereden temin edeceği... Tanzimli satışa 2 yıl önce başlayan İzmir Tire Süt Kooperatifi gibi ürünler kooperatiflerden mi temin edilecek yoksa ihale açılıp rant mı dönecek so rusu gündeme geldi. Tarımdaki yüksek girdiler ve plansız üretim gibi yapısal sorunlar çözülmeden gıda fiyatlarının düşmeyeceğini söyleyen TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Özden Güngör, “Hal Yasasıyla, tanzimli satışla fiyatlar düşmez. Girdi maliyetlerini düşürün, bakın gıda fiyatları nasıl düşecek! Ayrıca tanzimli satıştan kim kazanacak, kimlere rant verilecek” dedi. Son dönemde gıda fiyatlarının ‘spekülatif’ ya da ‘fırsatçılar’ algısıyla tartışıldığına dikkat çeken Güngör, bu durumun asıl sorunu gölgelediğinin altını çizdi. Güngör, “Tarım şu anda yerlerde sürünüyor. Çiftçi bir yandan yüksek girdi maliyetleriyle diğer yandan da iklim değişikliğiyle uğraşıyor. Tarım alanları daraldı. Önce bu sorunları çözmek lazım” diye konuştu. Kooperatiflerle anlaşılmalı İzmir Tire Süt Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Eskiyörük, “Belediyelerin tanzimle satacakları ürünler kooperatiflerden karşılanmalı. Böylece hem tüketiciye ucuz ve sağlıklı ürün satılır hem de çiftçi kazanır” dedi. Tire Süt Kooperatifi, hükümetin hedeflediği tanzimli satışı 2 yıldır İzmir’de uyguluyor. Bu girişimle açılan ve etsüt ürünleri, zeytinyağı ve bal satılan Çiftçi Market’te hem raflar ülke genelindeki tüm kooperatiflere açılarak üreticinin kazanması sağlanıyor hem de aracılar ortadan kaldırıldığı için tüketiciye yüzde 510 indirim uygulanıyor. Şimdi ise Çiftçi Market’in her ilçede kurulması hedefleniyor. “Hükümetin başlatacağı tanzimli satışın kesin çözüm getirmesi için kooperatiflerle anlaşılmalı” diyen Eskiyörük, “Aracıların ortadan kaldırılmasının en sağlıklı yolu, kooperatiflerle anlaşılmasıdır. Yerel yönetimlerin kooperatifleri desteklediği uygulamalar, tüketiciye kaliteli, sağlıklı ve ucuz ürün sağlıyor” diye konuştu. Mahmut Eskiyörük Taşerona sözleşme dayatması MUSTAFA ÇAKIR Merkez Bankası’nın Ankara Ulus’taki binasında çalışan taşeron temizlik işçilerine yönelik “sendikadan istifa edin” baskısının aşılmasının ardından yeni bir gelişme daha yaşandı. Merkez Bankası’na bağlı bütün işyerlerinde temizlik ihalesini alan yeni taşeron firma, işçilere yeni bir sözleşme getirdi ve işçileri başka bir şehre de gönderebilme yetkisi istedi. İlgili sözleşme maddesi şöyle: “Personel gerektiğinde çalıştığı işyeri sınırları içinde unvanı ve niteliği benzer işlerde yahut işverenin aynı il veya diğer ilin komşu ilçesinde olan işyerinde geçici veya devamlı olarak işveren tarafından görevlendirilir. Personel işverenin geçici veya devamlı olarak görevlendirdiği diğer işyerlerinde de çalışmaya peşinen muvafakat etmiştir.” Yine bu sözleşmeye göre personel, işverenin yazılı izni olmadan işveren iş ve işlemleri konusunda basın yayın organlarına yazı yazamayacak, demeç veremeyecek. Ayrıca ilgili yargı kararlarına karşın, işçilerin parmak izi, retina taraması ile mesai takibine izin veren, işçilere gece ve bayramlarda da mesai getiren sözleşme büyük tepki çekti. İşçilerin büyük bir bölümü sözleşmeyi imzalamayı reddetti. l ANKARA İhtiyaç kredisi 60 ay yapılandırılabilecek Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), ‘Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik Taslağı’nı görüşe açtı. Kredilerle ilgili taslaktaki geçici madde ile ihtiyaç kredileri yeniden yapılandırılabilecek. İlgili madde şöyle düzenlendi: “Bu maddenin yürürlük tarihinden önce kullandırılan ve anapara ve/veya faiz ödemelerinin tahsili geciken ihtiyaç kredilerinin borç bakiyeleri, borçlu tarafından talep edilmesi durumunda en fazla 60 ay ile sınırlı olmak üzere yeniden yapılandırılabilir.” l Ekonomi Servisi Sanayici sigortadan ‘check up’ bekliyor İstanbul Sanayi Odası Başkanı Yardımcısı İrfan Özhamaratlı, sanayici için sigortanın üretimin devamı anlamına geldiğini vurgulayarak, sanayi ile sigorta arasındaki ilişkiyi hekimhasta ilişkisine benzetti. Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB) düzenlediği “Sigorta ve Emeklilik Sektörü Strateji Belirleme Çalıştayı”nda konuşan Özhamaratlı, “İkisi bir araya geldiği zaman sigortacı sanayiciye checkup yapmalı. Sanayicilere riskleriyle ilgili optimum sigorta paketleri sunmalı. Çünkü bugün sanayicinin değerinin altında ya da üstünde sigorta yaptırması önemli sorun. Sigortacı sanayiciyi takip etmeli ve yeni riskleri anlatmalı. Sanayici önlem aldıkça da primler ucuzlamalı” diye konuştu. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Göksel Aşan ise sektörün gelişimi için özel sektörle görüşerek, “BDDK gibi bir yapının” kurulması için çalışmalar yaptıklarını ifade etti. l Ekonomi Servisi İki işçi yaşamını yitirdi Samsun’da Atakum ilçesinde önceki gün, bir inşaatta çalışan işçi Yılmaz Uzun dengesini kaybederek 5’inci kattan merdiven boşluğuna düştü. Hastaneye kaldırılan Uzun, yapılan tüm müdahalelere karşın kurtarılamayarak hayatını kaybetti. Denizli’nin Merkezefendi ilçesinde onarım işi için çıktığı bir fabrikanın çatısından düşerek ağır yaralanan Göksel Karaçoban (37), kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi. l Haber Merkezi C MY B