Katalog

KÜLTÜR EDİTÖR: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN [email protected] 22 ŞUBAT 2019 CUMA Doğal2 haftadır gösterimdeki ‘Göç Mevsimi’, Kolombiya’nın Oscar adayı marihuana çiftliği Cannes’ın “Yönetmenlerin 15 Günü” bölümünde gösterilmiş bir Kolombiya filmi seyrettim geçen gün, hem de dakikalarca bitmek bilmeyen reklamlara katlanarak: “Pajahueras de VeranoGöç Mevsimi”. İngilizce adı “Birds of Passage” olan film, 1960’la 1980 arasında Kolombiya kırsalında yaşanmış gerçek olaylara dayanan, 2 saatlik bir dram. Bir halk ozanının konuyla ilgili, yöresel ritüellerle de destekli, şairane, özlü deyişleriyle başlayıp “Refah”, “Savaş”, “Mezarlar”, “Araf” gibi başlıklarla sunulan 5 Canto’dan (bölümden) oluşan “Göç Mevsimi”, doğal yoldan en iyi kalite marihuananın (otun) yetiştiği, zaten en ünlü uyuşturucu baronu Escobar’ın nerdeyse kokainle özdeşleşmiş ülkesi olan Kolombiya’da geçiyor. Çıkarları gereği barışı, uyuşmayı seçmeleri gerekirken ilişkilerinin bir intikam ve kan davasına dönüşmesini engelleyemeyip kanlı bir çatışmaya giren, Wayuu’lar Otantik müzikleriyle de seyircinin ilgisini sürekli ayakta tutabilen, sıra dışı bir soundtrack kazandırılmış, renkli karakterleri ve mekânlarıyla da göz alan film, aslında öteden beri üreticisine değil de satıcısına büyük paralar ve güç kazandıran uyuşturucu ticaretinden gerçekçi kesitler sunuyor. ve Alijuan’lar denen, 2 ayrı aşiret bireylerinin trajik hikâyelerini konu edinen filmin esas kahramanı, sıfırdan başlayıp gözü doymaz, haris arkadaşı Moises’le (John Narvaez) birlikte, kahve çuvallarına karşılık edindiği, eşek, keçi ve katır yüklü torbalarca otu, komünizm düşmanı Amerikalılara amcası Peregrino’nun (Jose Vicente) rehberliğinde satarak köşeyi dönen Rapayet (Jose Acosta). Bilge kadın Ursula... Onu hor gören, aileye, geleneklere göreneklere çok bağlı, “rüyalar ruhun varlığının kanıtıdır” diyen, şamanımsı bilge kadın Ursula’nın (Carmina Martinez) inzivadan yeni çıkmış, güzel kızı Zaida’yla (Natalia Reyes) evlenip zaman içinde çoluğa çocuğa karışıyor Rapayet, baş lık parası olarak kaynanasına verdiği 30 keçi, 20 inek ve çeşitli değerli kolyeler karşılığında. Gerçekçi... Giderek iyice kontrolden çıkıp 2 Amerikalı’yı vurunca kankası Moises’i Ursula’nın dayatmaları sonucunda öldürmek zorunda kalan, mezarları da silah deposu olarak kullanan, dünün çulsuz köylüsü Rapayet, “Dünyaya mutluluk getiren marihuana”ları küçük uçaklarla taşıyarak iyice zenginleşirken öteki aşiretin, inadım inat diyen reisi, kardeşinin öldürülmesini onca tazminat önerisine karşın bir türlü hazmedemeyen Anibal’le (Juan Batista Martinez) süregelen limoni ilişkisi de, artık büyüyüp delikanlı olmuş, şımarık kayınçosu Leonidas (Greider Meza) yüzünden bozu luyor ve gelsin katliamlar... Maria Camila Arias’ın hayatla ölüm üstüne kurulu, 5 bölümlü senaryosundan çekilmiş olup genelde sinemada 195060’lı yıllardan itibaren uyuşturucu savaşları üstüne yapılmış (çoğu da Hollywood imalatı) filmler zincirine yeni, insancıl ve çok gerçekçi bir halka eklediği söylenebilecek “Göç Mevsimi”, Cristina GalleCiro Guerra yönetmen ikilisinin imzasını taşıyor. Açık havadaki geniş panoramik çekimleriyle etkileyici bir görselliğe ulaşmış, konusuna cuk oturmuş, otantik müzikleriyle de seyircinin ilgisini sürekli ayakta tutabilen, sıra dışı bir soundtrack kazandırılmış, renkli karakterleri ve mekânlarıyla da göz alan film, aslında öteden beri üreticisine değil de satıcısına büyük paralar ve güç kazandıran uyuşturucu ticaretinden gerçekçi kesitler sunuyor, aile güzellemeleriyle karışık intikam hikâyeleri eşliğinde, 125 dakika süresince. Sessiz sedasız 2 haftadır gösterimdeki “Göç Mevsimi”ne dikkati çekmek için oturduk yazdık bu satırları. Nürnberg’de bu yıl Jüri Başkanı Kadir İnanır Rashit’in 25. Yılı Türkiye’nin ilk Punk Rock grubu olan Rashit, 25’inci yılında pek çok konuk grup ve sanatçıyla beraber bu akşam 20.00’de IF Performance Hall Beşiktaş sahnesinde olacak. 1996 yılında Fransa’da çıkardıkları “Kadıköy’den Hareketler” EP’si ile o dönem Avrupa’da ilk plak çıkaran Türk Rock grubu olan Rashit, 1999 yılında çıkardıkları “Telaşa Mahal Yok” albümü ile Türkiye’nin ilk yasal punk albümüne imza attı. Etkinlik biletleri Hammer Müzik Metal Shop, Mephisto Kitabevi, IF Performance Hall Beşiktaş ve Leman Kültür Beşiktaş gişelerinden temin edilebilir. Çocuklara destek konseri Şirket CEO’ları ile yöneticilerinden oluşan “CMajör İşten Sesler Korosu”, kuruluşunun 25’inci yılında 7 milyon çocuğun eğitimine destek olan Tüvana Okuma İstekli Çocuk Eğitim Vakfı (TOÇEV) yararına büyük bir etkinlik düzenleyecek. 28 Şubat Perşembe günü İş Sanat’ta sahne alacak olan “CMajör İşten Sesler Korosu”nun yanı sıra birçok sanatçının da konser vereceği etkinliğin geliri, TOÇEV’e bırakılacak. Aralarında DenizBank CEO’su Hakan Ateş, Bosphorus Gaz Yönetim Kurulu Başkanı Ali Şen, Ener Holding Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Işık, Ceylan İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Muammer Ceylan, Dedeman Otelleri Yönetim Kurulu Başkanı Murat Dedeman, Tezmaksan Yönetim Kurulu Üyesi Fatma Aydoğdu, Vakıfbank Genel Müdürü Mehmet Emin Özcan gibi iş insanlarının yanı sıra mizahçı ve yönetmen Gani Müjde, yazar Ahmet Ümit, tiyatrocu Behzat Uygur, Fatih Erkoç, Suzan Kardeş, Altan gibi isimlerin de yer aldığı koro 100 kişiden oluşuyor. l Kültür Servisi Almanya’nın Nürnberg kentinde düzenlenen 24. Türkiye Almanya Film Festivali’nin bu yılki jüri başkanlığını Türk sinemasının efsane ismi Kadir İnanır yapacak. Dokuz gün sürecek olan 24. Türkiye Almanya Film Festivali’nde bu yıl toplam otuz sekiz film izleyiciyle buluşacak, bunlardan 16’sı yarışma dışı özel bölümlerde gösterilecek. Festivalin en önemli ödüllerinden birini teşkil eden ve ülkelerinin sinemasını nesiller ötesinde kalıcı olarak etkileyen ve uluslararası alana taşıyan toplumsal duyarlılığını sanatına yansıtan sanatçılara verilen “onur ödülü” bu yıl üç isme takdim edilecek. Türkiye’den Filiz Akın ve Ediz Hun, Almanya’dan ise yönetmen Margarethe von Trotta 24. Türkiye Almanya Film Festivali’nin onur ödüllerini alacak. Margarethe von Trotta ve Ediz Hun’a onur ödülleri festivalin 9 Mart tarihindeki açılış galasında, Filiz Akın’a ise festivalin 16 Mart Cumartesi akşamı yapılacak kapanış töreninde sunulacak. Açılış galasında ayrıca Margarethe von Trotta’nın, romantik komedi filmi “Forget about Nick / Eski Koca(mız)” gösterilecek. Türkiye ve Alman kültürünün ve sanatının odak merkezine dönüşecek festivalde, film gösterimlerinin yanı sıra, söyleşiler ve paneller yapılacak, okumalar ve müzik dinletileri düzenlenecek. l Kültür Servisi Kemal Karpat yaşamını yitirdi Tarih alanında önemli çalışmalara imza atan, çok sayıda makale ve kitap yazan Prof. Dr. Kemal Karpat (96) ABD’nin Wisconsin eyaletinde çoklu organ yetmezliği nedeniyle önceki akşam yaşamını yitirdi. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın Twitter’dan yaptığı açıklamada, “İlim ve fikir dünyamızın mümtaz şahsiyetlerinden Kemal Karpat Hoca, 96 yaşında Hakka yürüdü. Geride yüzlerce eser, talebe ve hatıra bıraktı. Vasiyeti gereği cenazesi Türkiye’de defnedilecektir” ifadelerini kullandı. l Haber Merkezi ‘Vaad Edilmemiş Topraklar’ Pilevneli’de 1984’ten bu yana, farklı platformlarda kadın ve popüler kültür üzerine yaptığı işlerle tanınan Kezban Arca Batıbeki’nin; “Vaad Edilmemiş Topraklar” isimli yeni sergisi 24 Mart’a kadar Pilevneli Mecidiyeköy’de ziyarete açık olacak. Pilevneli Project tarafından düzenlenen sergide, mülteci üreten coğrafyalardan ayrılan ya da ayrılmak zorunda bırakılan insanların hikâyeleri yer alıyor. Batıbeki, kolajlarında kullandığı imgelerinde; mültecilerin otantik temsiliyeti ya da marjinalleştirilmesi riskine karşı her zamanki mesafeli tavrını korurken, kendine özgü sanatsal yorumlama pratiğiyle temayı dengeli ve yaratıcı bir aktarımla, farklı bir şekilde ele alıyor. l Kültür Servisi Conrad Talks’un Şubat teması Conrad İstanbul Bosphorus’un kültür ve sa nat dünyasın dan isimleri ko nuk ettiği “Conrad Söyleşileri”nde bu kez sürrealist si nema masaya ya tırılıyor. 28 Şu bat Perşembe gü nü saat 19.30’da Conrad İstan bul Bosphorus’un Lobby Lounge ala Murat Tırpan nında gerçekleşe cek olan “Conrad Talks”, Pera Mü zesi‘ndeki Parajanov sergisinden yola çıkılarak hazırlandı. 1924 yılında Tiflis’te doğan Ermeni asıllı Sergey Parajanov’un çeşitli disiplinlerdeki üretimleri ve kronolojik yaşamöy küsü ile donatılan sergideki çalış malarını yönetmen Ezel Akay ve film eleştirmeni aka demisyen Murat Tırpan, sanat eleş tirmeni Ayşegül Sönmez ile konu şacak. “Gerçekle Sorunlular” başlı ğı altında geçecek konuşma, Paraja nov sergisinden Ezel Akay hareketle gerçek le sorunlu diğer film ve yönetmenlerini de hatırlamamızı sağlayacak. lKültür Servisi Romeo ve Juliet Üzerinden yüzyıllar geçse de yeniliğinden bir şey yitirmeyen klasik kavramı, yalnızca bir edebiyat, sanat döneminin adı diye tanımlanamaz. Klasiklerin neden okunması gerektiğini 14 maddede gerekçelendiren Italo Calvino, 3’üncü maddede, o nitelikteki kitapların, imgeleme dünyamıza unutulmaz biçimde yerleştiğini, belleğimizin kıvrımları arasına bilinçdışı kılığında gizlenerek belirli bir etki yarattığını savunur. Geçen haftaki yazımda, bir Köy Enstitüsü öğrencisi olarak, Calvino’nun “belirli etki” dediği yaratının ürünü olan bir sözün belleğimin kıvrımlarında bugün bile canlılığını koruduğunu belirtmiş, Romeo ve Juliet gibi, her yüzyılda ayrı bir yaratıcılıkla sahnelerde oyun, opera, bale olarak yer bulan klasik bir yapıtın gençlik ve çocuk yazını açısından önemine değinmiştim. İlginç bir çeviri William Shakespeare’in dünya yazınına armağan ettiği Romeo ve Juliet sonsuz aşkın dünya klasiğidir. Rastlantıya bakın ki, Can Çocuk, sanki beni duymuş da yerine getirmişçesine, 10, 11, 12 yaşlarındaki öğrencilerin okuyabileceği bir Romeo ve Jülyet yayımladı. Yıllar önce Fernando Pessoa’nın Huzursuzluğun Kitabı’nı çevirip yazın dünyamıza katan Saadet Özen, öğrencilerin bilgi alanını göz önünde bulundurarak Juliet adını okunuşuyla yazmış: Jülyet. Sevda sözleri Bir yazlık sinemada izlediğim “Romeo ve Juliet” filminde, Romeo’nun Juliet’i uzaktan görüp söylediği sevda sözleri bende duygu esintileri yaratıp, imgeleme dünyama yerleşmişti: “Meşalelere parlak yanmayı gösteren o! Bir Habeş kulağında duran pırlanta gibi, gecenin ortasında haşmetle ürperen o! El sürmeye kıyılamayacak kadar güzeldir o! Kargalar arasında ak güvercin o! Onunkine değerek kutsallaşsın elim. Yüreğim hiç sevmiş miydi? Gözlerim, inkâr edin! Güzeli görmemişim ben, bu geceye kadar!” İnsan, gelişim evresine, doğa algısını somuttan soyut sonuçlar yaratarak girmiştir. Klasik kültür bu evrenin ürünüdür. Sokrates’ten Platon’a ilk klasiklerde olaylardan çok düşünce, mantık, duyumsama, imgeleme egemendir. O nedenle ilkokul çocuğu da olsa onu somut verilerden soyut bir dünyaya geçmesini sağlayan metinlerle karşılaştırmak gerekir. Bu bağlamda, Romeo Juliet’teki rahibin şu doğa yorumunu çocuğun rahatlıkla algılayabileceği kanısındayım: “Toprağın karnından birbirine benzemeyen nice çocuklar doğar: Hepsinin meziyetleri vardır, ama hepsi başka başkadır. Ah! Ne büyük gücü var taşın, toprağın, otların! Yeryüzünde faydasız hiçbir şey yok, ama iyi kullanılmazsa zarar vermeyecek bir şey de yok. İyi kullanılmazsa erdem bile dönüşür kusura. Keza, kusur da eylemle düzelip erdeme dönüşür çabayla. Şu cılız çiçeğin çanağında hem zehir var, hem şifa. Koklarsan iyi eder, yersen öldürür. Otlar gibi insanda da iyiyle kötü bir arada işler. İyi ve kötü duygular hep dövüşür. Kötü galip gelirse şayet, ölüm kurdu otu yiyip bitirir.” Toprak ve insan Büyükler kadar, çocukların da düşünsel alanını genişleten böyle bir metin, klasiğin insan yaşamındaki önemini anlamaya yeter. Kolay, beyni çürütür. Öğrenci, çocukluğunda çözüm üretmeye elverişli sorunlarla da karşılaştırılmalı. Bir; kurgusu uydurma, dil düzeyi düşük bir metin düşünün, bir de gerçeğin özüne inen Shakespeare’in aynı zamanda bitkibilimle uğraşan rahibinin aklı kökünden besleyen şu kısa doğa yorumunu... Biri uçup gider; öbürü benliği besleyerek, gerçekle gerçekdışını sorgulayan bir bellek yaratır insanda. Her biri açıklandığında koca bir kitabı dolduran Calvino’nun 14 maddelik o klasik yorumu vardırıyor beni bu yargıya. C MY B