Katalog

2 18 EKİM 2019 CUMA gorus@cumhuriyet.com.tr TASARIM: İLKNUR FİLİZ olaylar ve görüşler Trump tipi ‘yeni sağ’ Doç. Dr. Ödül Celep Işık Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Bugünlerde herkes göreve geldiği günden bu yana kişisel Twitter hesabını ülkenin resmi diplomasi kanalı gibi kullanan ABD Başkanı Donald Trump’ın birbiriyle çelişen tweet’lerini ve ani politika değişikliklerini yorumlamaya çalışıyor. Trump’ın birbiriyle çelişkili mesajları, ABD politikalarındaki pragmatizmi mi yansıtıyor, yoksa kurumlar arasında kopukluğu ya da yaklaşım farklılığını mı? Bu açıdan Trump’a biraz yakından bakmakta fayda olabilir. Trump’ın kendi kişisel motivasyonlarını anlamamızda, aslında iş dünyasından gelişi bize ipuçları veriyor. Bir iş insanı gibi kârzarar hesabı ve şirket yönetimi anlayışını Trump siyasetinde görebiliyoruz. Örneğin Trump dış siyasette, özellikle Ortadoğu ülkelerine karşı oldukça şahin bir dil kullanabiliyor. İslamofobik bir dili ve bakış açısı olması tespitiyle eleştiriliyor. Ama en baştan beri uzmanlar, ne kadar şahin bir izlenim verirse versin Trump bir iş insanı olduğu için onun son kertede rasyonel davranacağı ve savaş istemeyeceği tespitinde bulunmuşlardı. Bu da bir yerde doğru çıktı diyebiliriz. Zira savaş kârzarar dengesinde öncelikle ve maksimum seviyede zarara yol açan bir eylem olarak görülür. Farklı bir ‘sağ’ Bu niteliğiyle Trump, önceki ABD başkanlarından farklı bir sağ siyasete dayanıyor. Bir önceki Cumhuriyetçi ABD Başkanı George W. Bush farklı bir sağcı başkandı. Oğul Bush’un sağcılığı aslen Hıristiyan sağından geliyor olmasından kaynaklanıyordu. Oysa Trump, her ne kadar Evanjelik ve Hıristiyan sağ tabandan destek alıyor olsa da, sosyolojik olarak ağırlıklı kimliği, dindarlık veya Hıristiyan sağı değil. Trump’ın sağcılığı, iş dünyasından gelmesiyle, dinden ziyade sınıfla, daha ziyade ekonomik sağcılıkla alakalı. Belki de bu nedenle, bunca “çılgın” ve “dengesiz” imajına rağmen, Bush’a göre örneğin savaş gibi konularda daha rasyonel bir tavır izliyor izlenimi veriyor. 2020 seçimi belirleyici Trump’ın bir diğer özelliği ise outsider, yani “dışardan” gelen bir lider olması, yani “establishment” dediğimiz müesses nizamı temsil eden bir siyasetçi değil. Birlikte çalıştığı insanlar içinde eski bakanlar ve üst seviye bürokratlar var ve kendi inisiyatifleri Trump’ın kendi kişisel motivasyonlarını anlamamızda, aslında iş dünyasından gelişi bize ipuçları veriyor. Bir iş insanı gibi karzarar hesabı ve şirket yönetimi anlayışını Trump siyasetinde görebiliyoruz. ile yerleşik devletin geleneksel motivasyonları her zaman birbirini tutmuyor. Trump’ın kendisi de zor bir insan, huysuz, aksi, egosu oldukça yüksek ve geçinmesi zor. Ama 2020’deki başkanlık seçimlerinde Demokratlar Trump’ı alt edebilirse, o zaman ‘tek dönemlik başkan’ olarak anılacak, bazı çevrelerce ‘sadece bir sapmaydı, gerçek anlamda sürekliliği temsil etmiyordu’ diye yorumlanacaktır. Tweet konusuna dönecek olursak; içinden geçtiğimiz ve adına ‘gerçek ötesi” (post truth) çağı denilen zamanlara bu şekilde bir isim verilmesinde Trump’ın yalan yanlış tweet’lerinin etkisi olduğunu söyleyebiliriz. Gerçek ötesi, tamamıyla yanlış haber anlamına da gelmiyor aslında, daha karmaşık bir şey. İçinde demagojiyi ve gerçekle yalanların karışımını barındıran, provokatif söylemleri de barındıran bir dil bu. Ve kesinlikle demokrasilere katkı sağlamayan, demokrasinin altını oyan bir dil. ABD başkanlarının “ak” dediğine hemen sonrasında “kara” demesi çok sık rastlanan bir durum değil ve bu denli bir tutarsızlığın sürekliliği yok. Ama bu durumu kurumsal değil, da ha ziyade Trump’ın kendi kişisel özellikleriyle ilgili olarak değerlendirebiliriz. Twitter üzerinden bir yorum yapıyor, muhtemelen kendisine içeriden ayar veriliyor, o da durumu tekrar toparlamak için başka bir tweet atıyor ve yine yanlış mesaj vermiş olabiliyor, sonra yine ayar veriliyor. Bu böyle devam edip gidiyor. Siyasetin iki yüzü Ve elbette ABD başkanlarının bir iç siyaset, bir de dış siyaset yüzü var. Biz Türkiye’den başkanların daha ziyade dış siyaset yüzlerine maruz kalıyoruz. İçeride ise bir azil süreci başlayacak. Süreçte ilk aşama olan ve Demokratların çoğunlukta olduğu ABD Temsilciler Meclisi’nde azil kararı çıkacaktır ama Senato eninde sonunda Trump’ı kurtaracaktır. Cumhuriyetçilerin Senato’daki sayısal ağırlığını düşündüğümüz zaman, Trump’ın azledilmesi neredeyse olanaksız. Özetle Trump’ın siyasi kaderi azille değil, gelecek seçimlerde belirlenecek. Dolayısıyla Demokratlar başkanlığı kazanırsa, ABD’nin Ortadoğu siyaseti buna göre yeniden şekillenecektir. İnönü ve Orhan Birgit Değerli okurlarım, dünyanın ve ülkenin siyasal krizleri hem kişisel engellenmiştir. O Sivil Darbe de askerlerin Anayasayı korumak için yap yaşamımızdaki olayları, hem de kültürsanat etkinliklerini tıkları 27 Mayıs’a ve İnönü’nün karşı çıkmasına rağmen siya gölgeliyor. setin kana bulanmasına yol aç Oysa, doğumlar, evlenme mıştır. ler, ölümler gibi olaylar insan 1961 Anayasası, İnönü’nün ların kişisel yaşamlarında çok Demokrasi hamlesini tamam önemli bir yer tutar. lamış ama o da sonradan sağ Ben de bu arada, bir yandan politikacılar ve askeri darbe ABD’de bir konferansla uğra ler tarafından ortadan kaldırıl şır, öte yandan ailedeki yeni bir mıştır. doğumun heyecanını yaşarken, HHH çok sevdiğim bir arkadaşımın Türkiye’nin “Çok Partili Dü ölüm haberiyle sarsıldım: zene” geçişi ve bunun “Ata Ankara’da yıllarca komşu türk Devrimlerini” taçlandı luk yaptığımız sevgili Orhan ran önemi ne yazık ki ülke Birgit aramızdan ayrılmıştı. mizde sağ politikacılar tara Orhan Birgit’in en önem fından gölgelenen ve iyi anla li özelliği İnönü sevgisi ve na şılmayan tarihsel bir olaydır. muslu, dürüst bir politikacı İşte 29 Ekim Cumhuriyet olmasıydı. Bayramı dolayısıyla, Pembe Pek çok kişinin siyaset ya Köşk olarak bilinen  İSMET parak zengin olduğu ülkemiz İNÖNÜ EVİ’nin  26 Ekim’de, de, bakanlık makamından ay okulların ve halkın ziyareti rıldığında serveti olarak sade ne ücretsiz olarak açılması, bu ce ödeyeceği bir borç vardı ya büyük eksikliğimizi telafi ede nında. Alev Coşkun, Birgit’i an cek çok önemli bir kültürel hizmettir. lattığı çok güzel bir yazı yaz Pembe Köşk Müzesi’nde dı. Hiç kuşkusuz İnönü hak bu yıl, “Demokrasiye Geçiş kında hem “Asker İnönü”, Çabaları: 19451950” konulu hem de “Diplomat İnönü” ki fotoğraf, belge ve obje sergi taplarını yazmış ve “Çok Par si yer alacak. tili Dönem”i hazırlamakta Sergide 19451950 seneleri olan Coşkun bu konudaki en arasında çıkan gazete başlıkla önemli tanıktır. rı, resimleri ile o günlerin heye HHH canı yansıtılıyor. İnönü tarihte eşi görülme Bu arada, Cumhuriyetimi miş bir biçimde, “Tek Adam” zin uluslararası tapu belge yetkilerini, “Çok Partili Dü si olan Lozan Efsanesi’nin fo zen” kurmak uğruna terk et toğrafları ve belgeleri de do miş bir “Devrimcidir”. kunmatik ekranda izlenebile Bir “Devrimcinin”, “Tek Parti cek. Yönetimi”nden “Çok Partili Dü Müzede, Atatürk ile çok zene”, (üstelik sosyoekonomik eskilere dayanan yazışma ve sınıfsal/ideolojik gelişme ye lar gibi belgelerle, Pembe terli değilken) barışçı bir biçim Köşk’te, İnönü Ailesi’nin yaşa de geçmesinin tarihte başka mına tanıklık ediliyor. bir örneği yoktur. Ankaralıların bu fırsatı iyi Ne yazık ki İnönü’nün bu kullanmalarını ve yurttaşları eşsiz hamlesi Demokrat Par mızın sırf bu sergiyi görmek ti tarafından hazmedilememiş için bile olsa, yeni bir yöneti ve Türkiye’nin Demokrasi de me kavuşan “Mansur Yavaş neyimi, Menderes’in “Tahki Ankarası”nı ziyaret etmeleri kat Encümeni Darbesi”yle ni öneririm. Mustafa İsmet Paşa GANİ AŞIK Mustafa Kemal Atatürk ve Mustafa İsmet Chp Kayseri Eski MilletvekiliMüftü İnönü... Onlar “iki ayyaş” değil, elden İslamın kurucu güneşi Hz. Muhammed Mustafa ile çıkmış vatanımızı bize yeniden kazandıran ve devletimizi kuran kahramanlarımızdır. Türk milli tarihinin askerlik te, siyasette ve diplomaside mızın tapusu olan Lozan Ant nin tersi ile itmesi önünde, kutup, yıldızları olan Musta laşması süreci boyunca as milletçe saygı ile eğilmemiz fa Kemal ve Mustafa İsmet’in ker olmasına rağmen göster gerekir. 14 Mayıs seçimleri aynı ismi taşıyor olmaları ba diği diplomatik başarı bir şa için “Bu benim en büyük ba na göre bir rastlantı değil, ila heserdir. şarım” diyerek devleti dev hi bir tecellidir. Nasıl ki Hz. Muhammed, yaşadığı çağın özelde Araplarına, genelde insanlığa ahlak, adalet, medeniyet ve zulme başkaldırı mesajları vermiş ise Mustafa Kemal Atatürk de en yakın kader arkadaşı Mustafa İsmet ile aynı yola baş koymuşlardır. Onlar “iki ayyaş” değil, elden çıkmış vatanımızı bize yeniden kazandıran ve devletimizi kuran kahramanlarımızdır. Sultan Vahdettin’in vatanı değil, koltuğunu kurtarmanın sinsi hesapları içinde olduğunun anlaşılması üzerine Mustafa Kemal, tarih sahnesinden silinmek üzere olan soylu Türk milletinin hayatını (canını) hiçe sayarak yazgısına el koymuştur. Türk mucizesi Belanın büyüklüğüne karşılık imkânların sınırlılığı dikkate alındığında Mustafa Kemal’in halk desteğini de arkasına alarak ulaştığı sonuç, ancak “mucize” olarak tanımlanabilir. Tüm dünya mazlum milletlerine de ilham kaynağı olan bu mucizeye Batı Cephesi Komutanı olarak İsmet Paşa’nın katkıları büyüktür. Cumhurbaşkanı (Milli Şef) olarak Türkiye’yi 2. Dünya Savaşı’na sokmama ve tarafsız kalabilme uğrunda Almanlarla, Rusya dahil Batı İttifakı ülkeleri arasında yürüttüğü ince diplomasi ve denge politikası, merhumun devlet adamlığı vasıfları ve çapının açık göstergesidir, nankörler inatçı bir inkâr içinde olsalar bile... Vatanı İnönü ile ilgili iğrenç bir yalan “Devrimin tek amacı, hatta en önemli amacı okumayazmanın yaygınlaşması değildir. Devrimin temel gayelerinden biri yeni nesillere geçmişin kapılarını kapatmak, Arap İslam dünyası ile bağlarını koparmak, dinin toplum üzerindeki etkisini zayıflatmaktı (...) Dini eserler eski yazı ile yazılmış olduğundan okunamayacak, dinin toplum üzerindeki etkisini azalacaktı.” (İsmet İnönü Hatıralar cilt 2. syf 223 ). Soyu kırıklar, inandırıcı olabilmek için sahte kaynak da gösteriyorlar, oysa ki, gösterilen kaynakta asla böyle bir ifade yok ve olamaz da.. İnönü de Atatürk gibi halkın dini / inancı ile değil, hokkabaz, düzenbaz ve sahtekarların dini kullanarak, saf insanların kanını emmesi ile mücadele etmiştir. Bu sahte metni sosyal medyada dolaşıma sokanlar, namus ve ahlak yoksunu olmalarının yanında, Türklük duygu ve onurundan uzak, Palikarya’nın öz kardeşleridir. İsmet İnönü’nün devlete ve millete hizmetleri özetin özeti halinde bile bir makalenin sınırlarına sığmaz ve benim boyumu da aşar ise de, bu şanlı devlet adamımızın, 14 Mayıs 1950’de demokrasi tarihimizin en dürüst seçimi ile Çankaya Köşkü’nden Pembe Köşk’e yürüyerek gitmesi ve devrin komutanlarının “devleti kime bırakıyorsunuz Paşam” itirazlarını eli rettiği Demokrat Parti’nin (DP) yayın organı Zafer gazetesi, onun için “Gönen’de yuhalanan milli münafık, Sındırgı’da baygınlık geçirdi” başlığı atabildi ve hayatına dahi kastedildi. İktidarı bu çılgınlıktan vazgeçirmek için söylediği “Benim ölüm, dirimden daha tehlikelidir” sözü çok ünlüdür. Yazıyı, Uşak’ta uğradığı saldırı üzerine Behçet Kemal Çağlar’ın yazdığı şiirden bir kesit ile, İkinci İnönü Savaşı sonrası Mustafa Kemal’in kendisine çektiği tarihi telgraftan birkaç cümle ile bitirmek isterim : “Dünkü karargâhıdır, bugün geldiği Uşak / bütün şehir ayağa kalkıp selamlamalı / başına taş atan kim, hangi utanmaz uşak / ey hırsının uşağı, eğer varsa utanman / kırılası eline al budala başını / o iki damla kandan / doğuyor bir yeni tan / kamaşan gözlerinle başına çal taşını...” “Adınızı tarihin şeref abidelerine yazan ve bütün millette size karşı sonsuz bir minnet ve şükran duygusu uyandıran büyük savaş ve zaferinizi tebrik ederken, üstünde durduğunuz tepenin size binlerce düşman ölüleri ile dolu bir şeref meydanı seyrettirdiği kadar, milletimiz ve kendiniz için yükseliş pırıltıları ile dolu bir geleceğin ufkuna da baktığını ve egemen olduğunu söylemek isterim. Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Kemal” (Alev Coşkun, Asker İnönü, sf 390 ).