Katalog

ASTANA’DA YENİ BULUŞMA Suriye krizinin çözümü için Rusya, Türkiye, İran’ın inisiyatifiyle gerçekleşen Astana sürecinde yeni tur başladı. Kazakistan Dışişleri Bakanlığı üç ülkeden heyetlerin iki günlük zirve için dün başkent Astana’ya geldiğini, muhalif temsilcilerin yanı sıra BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan DUNYA de Mistura’nın da katılmasının planlandığını duyurdu. Görüşmelerde ana gündem konularından birinin de ABD’nin İran ile nükleer anlaşmadan çıkmasının olması bekleniyor. Bu arada Irak hava kuvvetlerinin Suriye’de düzenlediği bombardımanda IŞİD’in karargâh ve lojistik destek merkezi olarak kullandığı binanın yok edildiği açıklandı. Öte yandan İran Parlamentosu Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Üyesi Haşmetullah Felahat Pişe, İsrail’in Suriye’deki üslerine yönelik saldırıların ardından Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ı “pasif tutum takınmakla” eleştirdi. Pişe’nin şu ifadesi dikkat çekti: “Esad varlığını İran’ın danışmanlığına borçludur.” Kudüs’eSalı15Mayıs2018 dishab@cumhuriyet.com.tr kanlı açılış EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 13 Irak’ta Sadr sürprizi Irak’ta IŞİD’in yenilgiye uğratılması sonrası yapılan ilk parlamento seçimlerinde sandıktan sürpriz sonuçlar geliyor. Seçim komisyonunun resmi olmayan sonuçlarına göre, Şii lider Muk teda el Sadr’ın seküler Irak Komünist Partisi ile yolsuzlukla mücadele zemi ABD Büyükelçiliği kutlama havasında açılırken Gazze’de İsrail güçleri katliam yaptı. İsrail ateşi sonucu en az 55 Filistinli yaşamını yitirdi, 2 bin 700 kişi yaralandı ABD Başkanı Donald Trump tartışmalı kararlarından birini daha hayata geçirdi; geçen yıl uluslararası arenada deprem etkisi yaratan Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma ilanının ardından Büyükelçilik dün Tel Aviv’den Kudüs’e yaptı. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, İsrail katliamını kınayarak üç gün yas ilan edildiğini açıkladı. Abbas, “ABD artık Ortadoğu’da arabulucu değil. Yeni elçilik Kudüs’te bir Amerikan yerleşimi ile eşdeğer” dedi. Abbas’ın sözcüsü, “Bu adımla ABD yönetimi ba damadı Jared Kushner ve Hazine Bakanı Steven Mnuchin vardı. Trump ise telekonferans yöntemiyle yaptığı, daha önce kaydedilmiş konuşmasında “İsrail’in tüm diğer ülkeler gibi kendi başkentine karar verme hakkı olduğunu, İsrail’in zaten Kudüs’ten yönetil tepki yağdı ABD’nin kararı Transatlantik ittifakında makasın daha da açılmasına yol açtı. Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, İsrail’in barışçıl protesto hakkına saygı duyması, “orantılı güç kullanması” gerektiğini belirtti. Tüm tarafları barış yönünde müzakere masasına oturmaya çağırdı. ninde ortaklaşarak kurduğu Sairun İttifakı (Devrimciler) yarışı önde götürüyor. İran destekli Şii milis lideri Hadi el Emiri’nin Bedir Güçleri ise onu takip ediyor. Seçimlerden önce yapılan anketlerde kazanmasına kesin gözüyle bakılan ve önceki gün ilk sonuçlara göre yarışı önde götüren Başbakan Haydar İbadi’nin liderlik yaptığı Zafer İttifakı (Nasr) ise ülke genelindeki sonuçların açıklanmaya başlamasından itibaren üçüncü sıraya geriledi. ABD’nin de destekledi resmen taşındı. İsrail cephesi sevinç rış sürecindeki rolünü yok etmiş, dün diğini” savundu. “ABD’nin İsrail’e her Hamas’a da şiddete başvurulmaması uyarı ği İbadi’nin gösterilerine sahne olurken Doğu yaya, Filistinlilere, Araplara, hakaret zaman çok iyi bir arkadaş, barış ve öz sında bulundu. Öte yandan AB’nin ABD’nin “IŞİD’le mü Kudüs’ü gelecekte kurulacak bağımsız devletlerinin başkenti olarak gören Filistinliler sokaklara döküldü. Gazze’deki protestolarda aralarında altısı 18 yaş altı çocuk olmak üzere, en az 55 Filistinli İsrail güçlerinin ateşi sonucu hayatını kaybetti. Filistin sağlık yetkilileri olaylarda 2700 kişinin yaralandığını duyurdu. Altı gazetecinin de yaralandığı belirtildi. ‘Kudüs’te ABD yerleşimi’ ABD’nin Kudüs Büyükelçiliği’nin açıldığı gün, İsrail’in 2014’teki Gazze saldırılarından beri bir günde en çok Filistinlinin öldürüldüğü kanlı günlerden biri olarak tarihe geçti. Filistin yönetimi İsrail’i “korkunç bir katliam” ile suçlarken hükümet sözcüsü ulusla etmiş, provokasyon ve istikrarsızlık yaratmıştır” ifadelerini kullandı. Öte yandan, Beyaz Saray ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise ölümlerin sorumlusu olarak Hamas’ı gösterdi. İsrail ordusu Gazze’yi yönetimi altında tutan Hamas’ı Filistinlileri “provoke etmekle” suçladı. Hamas’tan ise eylemlerin süreceği çıkışı geldi. Elçiliğin açılışına katılan ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı John Sullivan liderliğindeki heyette Trump’ın danışmanlı gürlük mücadelesinde ortak olacağını” söyledi. ABD’nin bir barış anlaşmasına varılması çalışmalarına bağlı olduğunu savundu. Haremüş Şerif dahil, Ku hamlesine ortak tepkisi üç ülkenin engeline takıldı. Birlik’in plana karşı ortak açıklama yayınlama girişimine Romanya, Macaristan ve Çekya karşı çıktı. Fransa Dışişleri Bakanlığı, tüm taraflara işaretle tansiyo düs’teki kutsal yerleri koruma taahhü nu yükseltecek adımlardan kaçınılması ge dünde de bulundu. rektiğini vurguladı. Londra hükümetinden ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman’ın konuşmasında elçiliğin adresini “Kudüs, İsrail” olarak vermesi alkışlarla karşılandı. Netanyahu ise Washington’ın kararına katılmadıkları ve büyükelçiliği Tel Aviv’den Kudüs’e taşımak gibi bir planları olmadığı açıklaması geldi. AB liderliği gibi Britanya’dan da iki devletli çözüme bağlı oldukları vurgusu yükseldi. “ABD’yi İsrail’in en büyük müt BM’den de İsrail’e tefiki olarak” niteledi, “Trump’ın tepki vardı. Siville tarih yazdığını” söyledi. Açılış tö re yönelik ateşin renine İsrail’de diplomatik temsilciliği bulunan 86 ülkenin hepsinin davet edildiği ancak bunlardan yalnızca 33 tanesinin ka tılmayı kabul ettiği belirtilmişti. Açılışta Trump’ın kızı ve damadı da vardı. sona ermesi, yaşam hakkına saygı duyulması çağrısı yapıldı. Rusya ise elçiliğin taşınmasının Ortadoğu’da tansiyonu yük cadelede ba şarılı oldu Binlerce Sadr ğu” yönünde destekçisi önceki gece ki hakim görü kutlamalar yaptı. şe rağmen oy kaybetmesi, ülkede oldukça yaygın olan yolsuzluklara yönelik tepkinin bir yansı ması olarak görülüyor. Sadr, hükümetin yolsuzluklarla mücadele etmesi için iki yıl önce protesto eylemleri yapan komü nistler ve diğer bağımsız laik siyasi par tilerle Sairun İttifakı’nı kurmuştu. Mukteda el Sadr Irak’ın en etkin di ni ve siyasi liderlerinden biri olarak bili niyor. Şii liderin, düşük gelirli vatandaş lar arasındaki popülerliği yanında ABD ve diğer işgalci kuvvetlere karşı direni şin sembol isimlerinden olarak Sünni nüfustan da destek almayı başardığı yo rumları yapılıyor. Geçen yıl Suudi Ara rası topluma “Gazze’de İsrail işgal güç ğını da üstleleri tarafından gerçekleştirilen katlia nen kızı Ivanmı durdurmak için müdahale” çağrısı ka Trump ile BUGÜN ‘BÜYÜK FELAKET’ GÜNÜ Habmomasb’aar dıman Açılış için sıkı güvenlik önlemleri alındı, yak selteceği uyarısında bulundu. Arap Birliği bugün olağanüstü toplanacağını açıkladı. İHA’nın haberine göre, İslam İşbirliği Teşkilatına Üye Ülkeler Parlamentolar Birliği Genel Sekreteri Mahmut Erol Kılıç’ın da katıldığı olağanüstü Filistin komitesi oturumunda İran Parlamento Başkanı Ali Larica bistan Veliaht Prensi Bin Selman ile görüşen Sadr’ın ofisinden buluşmayla ilgili “Müslüman Arap bölgesindeki mezhep çatışması için sonun başlangıcı olmasını umuyoruz” denilmişti. ABD’nin tepki yaratan elçilik adımı İran’a yönelik ABDİsrail cephesinin baskısının arttığı bir dönemde geldi. Trump, geçen hafta İran’la uluslararası nükleer uzlaşıdan çıktığını duyurmuştu. Halihazırda İsrailİran arasında Suriye üzerinden çatışma da alevlenmiş halde. Gözler ise Filistinlilerin topraklarından sürülmelerine neden olduğu için Nakba yani Büyük Felaket Günü olarak da anılan bugünde. Filistinlilerin geniş çaplı eylemler yapması bekleniyor. Gazze’de 30 Mart’tan beri süren Toprak Gü nü kapsamında Büyük Dönüş Yürüyüşü’nde İsrail askerlerinin gerçek mermi kullanması sonucu en az 54 kişi hayatını kaybetti. Trump’ın, Kudüs’ü İsrail’in başkenti tanıma kararı, ABD’nin bu konuda onyıllardır yürüttüğü tarafsızlık politikasına son verme anlamını da içeriyor. Bu karara karşın Washington’dan hâlâ iki devletli çözüme bağlı oldukları iddiası da yükseliyor. laşık 1000 polis konuşlandırıldı. İsrail ordusunun Gazze ve Batı Şeria’daki asker sayısını iki kat artırdığı belirtildi. AFP’nin haberine göre Gazze’ye üzerinde “Gazze 2025? Seçim sizin elinizde” yazılı, Paris’in ünlü alışveriş bulvarı Champ Elysees’nin fotoğrafının olduğu broşürler atıldı. Akşam saatlerinde ise İsrail’in Hamas kontrolündeki Gazze Şeridi’ne hava saldırısı düzenlediği haberi gündeme düştü. ni, “Müslüman ülkeler ve dünya kamuoyuna bu eyleme karşı hemen tepki göstermeleri yönünde çağrıda bulunuyoruz” ifadesini kullandı. Laricani, “Trump’ın kararlarının uzun dönem sonuçlarını anlayabilecek kapasitede değil” dedi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise “Büyük utanç günü” yorumunu yaptı. Lübnan Başbakanı Saad Hariri, ABD’nin adımını “provokatif” olarak nitelendirdi, Filistinle dayanışma mesajı verdi. İsrail’e bir tepki de Uluslararası İnsan Hakları Örgütü’nden. “İsrail’in orantısız güç kullanımının uluslararası hukukun dehşet verici ihlali” olduğu vurgusu yapıldı. ‘Barış ihtimali yok oldu’ İran diplomatik destek turunda İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ABD’nin uluslararası nükleer anlaşmadan (JCPOA) çekilmesinin ardından tarafların yükümlülüklerini yerine getirmesi için diplomasi turuna devam ediyor. Moskova’da bir araya geldiği Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile düzenlediği basın toplantısında Zarif, ABD’nin çekildiği nükleer anlaşmaya destek çıkan ülkelerden “Tahran’ın çıkarlarının korunacağına dair güvence” istedi. RIA ajansının haberine göre Zarif, Rusya’nın anlaşmaya saygı gösterileceğinin garantisini verdiğini belirtip Moskova ile nükleer anlaşmanın kurtarılması için Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ, uluslararası hukuk ve anlaşmalar ile her şeyi yapmaya hazır olduklarını söyledi. Diğer yandan Britanya Başbakanı Theresa May, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ru BMGK kararlarına göre Kudüs’ün, Filistin hani ile telefon görüşmesi yaptı. İran’da Devleti’nin tartışmasız başkenti olduğu tutuklu bulunan çifte vatandaşların du nu söylerken “ABD’nin İsrail büyükelçili rumunun konuşulduğu görüşmede May, ğini Kudüs’e taşıması, bölgeye huzur, ba Ruhani’ye rış ve istikrar getirmeyecektir” dedi. İsrail Britanya’nın, ateşinde yaşamını yitiren Filistinlilere işa İran ile ya retle “Bu katliamlardan dolayı İsrail’i ve al pılan nükle dığı haksız/hukuksuz kararla bu hadise er anlaşmaya Erdoğan’dan soykırım çıkışı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Londra’da Türk öğrencilerle buluşmasında yaptığı konuşmada İsrail’e sert tepki gösterdi. Erdoğan “Bu soykırımı lanetliyorum. İsrail, bir terör devletidir. ABD, İsrail’le acımasızca bir işbirliğine girmiştir. Teröristlerle verdiğimiz mücadele sebebiyle, teröristleri öldürdüğümüz zaman bizi hesaba çekenler şimdi en ufak bir ses çıkarmıyorlar. Bugünün, İslam dünyası olarak Kudüs’ü kaybettiğimiz bir gün olmasına asla izin vermeyeceğiz. Sayın Abbas ve BM Genel Sekreteri başta olmak üzere pek çok liderle görüşmeler yapacağım” dedi. lere ve ölümlere neden olan ABD yönetimini kınıyorum. Bu katliamdan, İsrail hükümeti kadar ABD yönetimi de sorumludur” ifadesini kullandı. ABD’nin elçiliğini Kudüs’e taşımasının, bölgedeki barış ihtimalini yok ettiği vurgusu yapan Bozdağ şöyle devam etti: “Bölgede daha nice insanın can kaybına ve yaralanmasına; yıkıma ve felakete neden olacak fitili ateşlemiştir. ABD/İsrail ne yaparsa yapsın Türkiye için yok hükmündedir. Kudüs eninde sonunda tam özgürlüğüne kavuşacaktır.” ‘Kanlı pazartesi’ Bozdağ, Bakanlar Kurulu toplantısından sonra yaptığı açıklamada da “Bu katliam ABD ve İsrail’in eseridir. Tarihe “kanlı pazartesi” olarak geçecektir. BMGK harekete geçmelidir. BM’nin terörist İsrail devletini durdurması şarttır. Kırmızı Pazartesi romanında olduğu gibi herkesin engelleme durumu olup kimsenin engellemediği bir durum ile karşı karşıyayız” dedi. “ABD ve İsrail’e karşı bir İstanbul’da dün Filistin’e destek eylemleri gerçekleşti. yaptırım olacak mı” sorusuna net bir karşılık vermeyerek “İsrail’e karşı ve İsrail’i destekleyenlere karşı Filistinlilerin yanında durmaya devam edecektir” ifadesini kullandı. Üç gün milli yas Bozdağ, basın toplantısına son verdikten birkaç dakika sonra ise tekrar açıklama yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’la “istişare” edildiğini duyuran Bozdağ, “3 gün milli yas ilan edildi. İslam İşbirliği Teşkilatı Cuma günü için olağanüstü toplantıya çağrılıyor. Tel Aviv ve Washington elçilerimiz istişare maksadıyla Ankara’ya çağrıldı. Yarın (bugün) TBMM de Kudüs özel gündemiyle bir oturum yapılacak” diye konuştu. Başbakan Binali Yıldırım ise “Bu bir alçak katliamdır. Şiddetle kınıyoruz” dedi. ABD’nin “sivilleri katleden İsrail’in yanında bu insanlık suçuna ortak olduğunu” kaydetti. Bir tarafta eğlence düzenlendiğini bir taraftan da gençlerin hayatını kaybettiğini vurgulayan Yıldırım, “Bir tane İsrailli ölen var mı?.. Bu gençler sadece dünyanın dikkatini çekmek için silahsız bir şekilde, feryatlarını haykırmaktan başka bir şey yapmıyorlar. Ellerinde bomba, silah yok. ABD iç yangınını dışarıda ateş yakarak gözden kaçırma gayretindedir” ifadelerini kullandı. Dışişleri Bakanlığı da ABD’nin elçilik adımına uluslararası hukukun ihlali olduğu tepkisini verdi. “Bu tasarrufu hukuki açıdan yok hükmünde saydığımızı yineliyoruz... ABD’nin büyükelçiliğini taşıma hamlesiyle cesaretlendirdiği İsrail’in yaptığı katli olan bağlılığını sürdürdüğünü belirtti. LavrovZarif Endonezya diken üstünde Endonezya’nın Surabaya kentinde ön ceki gün kiliseleri hedef alan, en az 13 kişinin öldüğü intihar saldırılarının ardından, kentte dün sabah saatlerinde yine bir intihar saldırısı düzenlendi. Polis, son patlamaların önceki günkü intihar eylemlerinde olduğu gibi bir aile tarafından gerçekleştirildiğini açıkladı. Aynı aileden 5 kişinin iki motosikletle gerçekleştirdiği bombalı saldırıda 10 kişinin yaralandığı bildirilirken dört saldırganın öldüğü, aileye mensup 8 yaşındaki kız çocuğun ise yaralandığı belirtildi. Saldırının arkasında, IŞİD bağlantılı örgütün olduğu tahmin ediliyor. Shakespeare örneği amı kınıyoruz” denildi. Önde gelen düşünce kuruluşlarından olan Chatham House’da ‘ortadoğu’nun bağrına hançer’ Demirtaş ortak miting çağrısı yaptıABD’nin kararı İsrail’de solcu gruplarca da pro yaptığı konuşmada ise Erdoğan, “Shakespeare bugün hayat CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan, ta olsa ve Hamlet isimli ese “Gazze’de katliam var, kınıyoruz. İn rini yeniden yazsa, Prens Hamlet’e yeniden aynı şeyi söyletirdi: ‘Dünyanın çivisi çıkmış” diye konuştu. Erdoğan’ın ko sanlık açısından bir büyük utanç tablosu. Trump ve İsrail, Ortadoğu’nun bağrına hançer saplamıştır. Bu uygulamalar barışa değil çatışmaya, savaşa davetiye çıkaran uygulamalardır. Trump’ın maceracı tutumu, İsrail’in onunla ittifakı Ortadoğu’da yeni bir çatışma alanı nuşmasının öncesin yaratmıştır. Bütün insanlığa zerrece kalmış insan de dışarda protesto lık değerleri için başsağlığı diliyoruz” dedi. lar vardı. E‘Türkiye geç kaldı’ Türkiye’nin çatışmaları önleme konusunda etkin bir pozisyon almada testo edildi. Doğu Kudüs’te araçlar yakıldı. geç kaldığını belirten Tezcan şu ifadeleri dirne F Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan HDP’nin cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş, yaşanan katliamı protesto et kullandı: “AKP hükümeti Türkiye’yi etkin çö mek ve Filistin halkı ile dayanışmak için tüm züm merkezi olmaktan çıkarmıştır. Bunun acı cumhurbaşkanı adaylarına ortak miting çağ sını bölge halkları kan ve acı ile ödemektedir. Türkiye bütün çatışma süreçlerinde barışın temsilcisi olan bir aktör olarak yer almak zorundadır. Bunun yolu da Türkiye’nin dış politikasını yeniden bu merkezde inşa etmesinden geçiyor.” rısında bulundu. Demirtaş’ın Twitter hesabından yapılan açıklamada, “İsrail hükümetinin sınır tanımayan barbarlığını lanetliyorum...İsrail hükümetinin vahşetini bir an önce durdurabilmek için güçlü bir ses, ortak bir duruş gösterilmesi gerekir” ifadesi kullanıldı. Sivil toplum öncülüğünde, İstanbul’da büyük bir miting çağrısı yapıldı. HDP eş genel başkanları Pervin Buldan ve Sezai Temelli de yazılı açıklamada, “Bu vahşete sebep olan İsrail hükümetini en sert şekilde kınıyor ve protesto ediyoruz... Bu çok tehlikeli provokasyona karşı başta Birleşmiş Milletler olmak üzere uluslararası kamuoyunu ve tüm sorumlu hükümetleri acilen göreve çağırıyoruz” dedi. C MY B