Katalog

Pazar 22 Nisan 2018 4 Kendilerine uydurdular haber EDİTÖR: ÖZGÜR ÖZKÜ TASARIM: İLKNUR FİLİZ Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin mini uyum paketinden 2. turda Erdoğan’a karşı ittifak için 24 saatlik süre ve ittifak dışında muhalif adaya engel getirildi Partiler için grup kararı ile adaylık Cumhurbaşkanlığı’na siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5’ini almış olan siyasi partiler ve en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek. Aday gösterilmek, kişinin yazılı muvafakatine bağlı olacak. TBMM’de grubu bulunan partiler “grup kararı” ile, TBMM’de grubu bulunmayan partiler ise yetkili organlarının kararıyla Cumhurbaşkanlığı’na aday gösterebilecek. YSK tarafından ilan edilecek süre içinde partiler, adayların isimleri, muvafakat belgeleri ve gerekli diğer belgelerle birlikte YSK’ye başvuracak. Her parti veya parti grubu sadece bir aday için başvuruda bulunacak. Yurtdışı seçmene de zaman kısıtLı Mevcut yasalara göre seçimden önceki 7. güne kadar oy kullanabilen yurtdışı seçmenlerin Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 2. tura kalması halinde oy verme süreleri kısıtlanıyor. Düzenleme ile yurtdışı seçmenlere, ikinci tur seçimlerde seçimden önceki 3. güne kadar oy vermeleri olanağı tanınıyor. Ayrıca, yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenlerin, yurtdışında bulunan herhangi bir temsilcilikte oy kullanabilmeleri sağlanıyor. Yurtdışındaki seçmenlerin randevu ile oy kullanması usulünden vazgeçiliyor. 100 bin imza ile adaylık koşulları Teklifle anayasa değişikliği ile hukuk sistemine yeni getirilen, Cumhurbaşkanlığına seçmenler tarafından aday gösterilmesinin usul ve esasları belirleniyor. Süreç, seçmenlerce aday gösterilmek isteyen kişinin YSK’ye başvurmasıyla başlayacak. Cumhurbaşkanlığına en az 100 bin seçmenin yazılı teklifiyle aday gösterilebilecek. Seçmenlerce aday gösterilmek istenen kişi, kimlik ve açık adres bilgilerini içeren başvuru dilekçesi ve seçilme yeterliğine ilişkin belgelerle, en yüksek derecedeki devlet memuruna mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarının on katı yani (131 bin lira) ilgili maliye veznesine emaneten yatırıldığına dair makbuzla YSK’ye bizzat başvuracak. 20 vekil imzası yetmeyecek Daha önce Cumhurbaşkanlığı’na aday göstermek için grup kararı değil 20 milletvekilinin imzası yeterli oluyordu. Yeni durumda bir partinin veya ittifakın içinde, parti ve ittifak dışında bir Cumhurbaşkanı adayı gösterilmesi mümkün olmayacak. Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin teknik düzenlemelerin yer aldığı uyum paketi önceki gece Meclis’e sunuldu. Meclis’te grubu bulunan partilerin “grup kararı” koşuluna bağlandı. Ayrıca bir parti grubunun birden fazla kişiyi Cumhurbaşkanlığı’na aday göstermesi de engellendi. Öte yandan ikinci tur için aday belirleme koşulları da ağırlaştı. Birinci turda 2. olan adayın, 3. lehine çekilmesi için 24 saatten kısa süre tanındı. AKP’li Mustafa Şentop ile MHP’li Mustafa Kalaycı’nın imzasını taşıyan, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa Teklifi TBMM Başkanlığı’na önceki gün geç saatlerde sunuldu. Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin düzenlemeleri içeren teklifin ayrıntıları şöyle: n Aday çelişkisi: Bir parti birden fazla kişiyi Cumhurbaşkanlığı’na aday İYİ Parti’YE MHP engeli İYİ Parti’nin seçimlere girme yeterliliği elde edip etmediği tartışması ise sürüyor. Bunun için, Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin uyum paketinde özel bir düzenleme yapılacağı, teşkilatlanma için belirlenen 6 aylık sürenin, İYİ Parti’nin seçimlere girmesi için 3 ay gibi bir süreye indirileceği dile getiriliyordu. Ancak böyle bir düzenleme teklifte yer almadı. Yer almamasının MHP’nin itirazına dayandırıldığı belirtilse de MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin “YSK seçime girebilir diyorsa bir emek boşa gitmemiş olur. Seçime de girsin” açıklamasını yapması da dikkat çekti. gösteremeyecek. Ancak bir kişi birden fazla parti için aday gösterilebilecek. Çelişkili düzenleme sadece resmen ittifaka giren partilerin Cumhurbaşkanı adayı göstermesine olanak tanıyor. n İkame aday süresi kısıtlandı: Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 1. tur oylamada bir adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu alamaması halinde oylamayı takip eden 2. pazar günü 2. tur oylama yapılacak. 2. tur oylamaya, ilk tur oylamada en çok oyu alan iki aday katılacak. Düzenleme ye göre, bu tura katılmaya hak kazanan adaylardan birinin “herhangi bir nedenle” seçime katılmaması halinde, boşalan adaylığa ilk tur oylamadaki oy sırasına göre aday ikamesi yapılacak. Yani ilk turda en çok oyu alan 3. aday 2. tur oylamaya girebilecek. Ancak bunun süresi düzenlemede oldukça sınırlı tutuldu. İkame aday başvurusu, ilk tur oylamayı takip eden gün saat 17’ye kadar yapılabilecek. n 24 saatten kısa sürede: Bu durumda, AKPMHP ittifakına karşı ilk turda 2. olan adayın, 3. aday lehine çekilmesi gibi ittifak tartışmalarının tamamlanması ve başvurunun yapılması için 24 saatten kısa bir süre, 25 Haziran saat 17’ye kadar zaman tanınacak. n Hem Cumhurbaşkanı hem vekil adaylığı olmayacak: Bir kimse Cumhurbaşkanlığı’na ve milletvekilliğine aynı anda aday olamayacak ve aday gösterilemeyecek. Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa TBMM üyeliği de sona erecek. Cumhurbaşkanlığı ve TBMM seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılacak. n Eksiklerin giderilmesi için 5 gün süre: Adaylara, başvuru bilgi ve belgelerinde eksiklik belirlenmesi halinde 5 günlük süre verilecek. 5 gün içinde eksikleri gidermeyen partiler, aday göstermekten vazgeçmiş sayılacak. YSK, başvuru dilekçeleri ve belgeleri 2 gün içinde inceleyecek. YSK’nin reddettiği adaylar yeniden inceleme talebinde bulunabilecek. YSK bu talebi 3 gün içinde karara bağlayacak. YSK şimdi de ‘uyum’u bekliyor Seçimlerin erkene alınması ile gözlerin çevrildiği YSK’de ise iki gündür seçim güvenliği toplantıları yapılıyor. Daha önce seçim takviminin belirlenmesi için, Meclis’ten çıkacak erken seçim kararının beklendiğinin açıklanmasına karşın, YSK’nin şimdi de seçim takvimine ilişkin taslakları hazırlamış olmasına karşın Meclis’e sunulan uyum paketinin yayımlanmasını beklediği öğrenildi. Öte yandan Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Karaman başkanlığındaki Saadet Partisi heyeti YSK’yi ziyaret ederek, seçim güvenliği ve Meclis’e sunulan uyum paketi ile ilgili görüşlerini aktardı. Gelecek hafta kabul beklentisi 5+5 yıl SONRASI ERKEN SEÇİM UZATMASI Mini uyum yasa teklifi, 23 Nisan Pazartesi günü saat 18.00’de Anayasa Cumhurbaşkanı’na 3. dönem kapısı: Cumhurbaşkanı’nın 5+5 en fazla iki dönem görev yapması kuralı ise 2. dönemin sonunda erken seçim kararı alması halinde 3. döneme kapı açacak şekilde uzatıldı. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilecek ancak cumhurbaşkanının ikinci döneminde Mec lis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilecek. Cumhurbaşkanının görev süresinin dolması, seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi ya da seçimlerin tamamlanamaması hallerinde yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Komisyonu’nda görüşülecek. Teklifin, gelecek hafta içinde de TBMM Genel Kurulunda görüşülerek kabul edilmesi bekleniyor. ‘Darbenin yeni türü’ Anayasa hukukçusu Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, “yetki KHK”si’ ile Başkanlık sistemine uyum düzenlemeleri planı hukuksuz” dedi SİNAN TARTANOĞLU Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin Meclis kararının, Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin uyum yasasından önce alınması anayasal bir tartışma yarattı. Anayasa hukukçusu İbrahim Kaboğlu, Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede, 16 Nisan halkoylamısının, Türkiye’yi ciddi bir siyasal ve anayasal belirsizliğe sürüklediğini belirtti. Aykırılıklar diz boyu Erken seçim kararının “dayatma şeklinin, demokratik yöntemden tamamen uzak olduğunu, hukuki zorlamalar ve bunalımlar zincirini beraberinde getireceğini” dile getiren Kaboğlu, sıkıştırılmış seçim takviminin anayasada öngörülen seçim ilkelerini olduğu kadar Avrupa İnsan Hakları Sözleş mesi hükümlerine de aykırı olduğunu söyledi. Başkanlık sistemine ilişkin zorunlu düzenlemelerin KHK ile yapılması için Bakanlar Kurulu, Meclis’ten yetki istemesi; yetki alınması halinde de uyum düzenlemelerinin yetki KHK yolu ile 24 Haziran’dan önce yapılması yönündeki beklenti için de Kaboğlu, şu değerlendirmeyi yaptı: “Devlet yapısındaki radikal değişikliklerin TBMM dışlanılarak yapılacağı anlamına geliyor. Bahçeli’nin 17 Nisan’da AK Parti’ye meydan okuması ardından 18 Nisan’da Erdoğan ile birlikte, seçimlerin 24 Haziran’da yapılacağına dair açıklaması, iki gün içinde TBMM kararına dönüştü. Aynı Meclis, kendisi için 16 Nisan’da 6 aylık süre içinde yerine getirilmesini öngör tirmeden kendini dağıtması, düğü yükümlülüğü, ara Anayasa’nın üstünlüğü il dan bir yıl geçtiği halde ye kesine aykırıdır. Bunun, ka rine getirmedi. Buna kar nun hükmünde kararname şılık, Anayasa’da öngördü yolu ile yapılması ise, baş ğü seçim süresini bir bu ta Anayasa’nın birçok mad çuk yıl öne almakta sakınca desine aykırıdır. Böyle bir görmedi. TBMM’nin anaya düzenleme, eğer bir OHAL sal yükümlülüğü yerine ge KHK’si ile yapılırsa bu hu kuken yok hükmünde olur. Eğer yetki kanunu çerçeve sinde olursa Anayasa’ya ay kırı olur; çünkü böyle bir düzenlemeyi kanunlaştıra cak olan 24 Haziran’da seçi lecek olan yeni Meclis ola cağından, yetki veren yasa ma organındaki değişiklik, 91. maddenin amacına ay kırılık teşkil eder. Kaldı ki, Cumhuriyetin temel organ larının tasfiyesi veya de ğişikliğini içeren yasal düzenlemelerin KHK yoluyla yapılması, anayasal darbe sü Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu recinin yeni bir türü olarak görülebilir.” l ANKARA En Büyük Tehlikeejim değişikliğinin “yasal” temellerini atan 16 Nisan referandumu, R“evet” oyu verenlerde yaygın bir cüretkârlığı tetikledi. “Hayır” oyu verenlerde ise “kazanıldığı halde yitirildiği” düşüncesi, içe dönük bir öfkeye, buna bağlı olarak da gittikçe büyüyen “kazanırız ama vermezler” algısına yol açtı. Büyük tehlike dediğimiz budur. İktidarı vermek istemeyebilirler. Seçim öncesi ansızın seçime karar vermek gibi oyunlarla; oy verme ve saymada hileye başvurmak gibi hukuksuzluklarla; sayımdan sonra oldu bittilerle deneyebilirler. Ama kazanılmış seçimin zorbalığa teslim edilmesi söz konusu olmaz. HHH Çok önemsememek gerekir ama ABD dahil Batı ülkeleri “Olağanüstü Hal altında yapılacak seçimlerin demokratik olmayacağına” ilişkin kaygılarını açıkladılar. Bilgileri eksiktir; uygulama OHAL ölçülerinin çok üstündedir. Yasalar uygulanmıyor, darbe dönemlerinin yöntemleri pek çok alanda yürürlüktedir. Ama zaten Batı’nın asıl derdi demokrasi falan değildir. AKP’nin arada sırada kafa tutmasının iç politikaya malzeme yaratmak amaçlı olduğunu biliyorlar. İktidar partisi anti emperyalist olduğu için değil, bölgede olup bitenden pay istediği, emperyalist olmaya heveslendiği için Batı’yı kaygılandırıyor. HHH Bugüne kadar harçla borçla ekonomiyi çevirmeyi başaran AKP yolun sonundadır. İdeolojik hırsları, hesap verme korkusu nedeniyle koltuğu bırakmak istemiyorlar. İlk rüzgârlarını hissettiğimiz ekonomik kriz ise korkutucudur. Seçimi kazansalar da yakın bir gelecekte ekonominin tetikleyeceği siyasi kriz onları iktidarı bırakmaya zorlayabilir. Borçlanarak, yakında patlayacak bir balona benzeyen inşaat işlerine sanayi gibi davranarak, yol yaparak bu kriz atlatılamaz. Kısacası, nereden bakarsanız bakın, yolun sonu görünüyor. HHH Somut durum böyleyse “kazansak da iktidarı bırakmazlar” algısı yersizdir. Üstelik iktidara aday siyasetçiler böyle yaklaşımlarla politika yapılmayacağını bilmelidirler. Kendilerine oy verecek, gerektiğinde demokratik hakları koruyacak kitlelerde bu türden yanlış algıların yerleşmesine yol açmaktan kaçınmalıdırlar. Sonuç olarak, yılgınlıklara, “vermeyeceklerse ben de kendimi boşuna yormayayım” türü konformist davranışlara prim verilmemelidir. HHH Bir gerçeği daha unutmamakta yarar var; iktidarı devralacak olanlar iflas etmiş bir ekonomiyle, ödenecek borçlardan ibaret bir tereke ile karşılaşacaklar. Bu nedenle halkçı, kamucu bir iyileşme modeli için şimdiden kolları sıvamalıdırlar. “Vermezleri” bırakıp “kazandıklarında neyi nasıl yapacaklarını” düşünseler daha iyi olacaktır. Halkın katılımını öne alan bir minimal programı merak edenler sosyalistlerde bulabilirler. HHH Seçimlerde iktidar perspektifine sahip olmadıkları halde ilgiyle, somut önerilerle ortaya çıkan sosyalistlerin söylediklerini küçümseyerek dinleyen kimi sosyal demokrat siyasetçiler muhtemel bir yenilgiden en çok halkın etkileneceğini unutuyorlar. Ortaya çıkacak siyasi, ideolojik değişim, niteliği tümüyle farklı, başka türden bir mücadeleyi zorunlu kılacaktır. 1919 öncesine döneriz. Sosyalistlerin seçimlere yakın, aktif, militanca ilgisinin bir nedeni de budur. HHH İktidar partisi, sürekli güç yitiren küçük ortağı kendilerini bekleyen çok yönlü yenilginin telaşıyla olmadık işler yapabilirler. Bu nedenle de bir bütün olarak muhalefet kendisini olmayan meşruiyetin sınırları içine hapsetmekten, iktidarın çizdiği çerçeveyle sınırlandırmaktan hızla vazgeçmeli, anayasal haklarına sahip çıkmalıdır. Eski meseldir: “Ölümden korkup da gününü sayan, ölür gider yâr koynuna giremez” denilmiştir. Ankara’da ‘özgürlük buluşması’ ‘Memleket Biziz’ bir araya geliyor Türkiye’nin dört bir yanından yeni bir toplumsal muhalefetin inşası için yola çıkan “Memleket Biziz”, bugün Ankara’da düzenlenecek olan Özgürlük Buluşması’nda bir araya gelecek. Memleket Biziz, 13 Mart’ta “Ses çıkaralım, durduralım, ülkemizi yeniden kuralım” diyerek Türkiye’de yeni bir toplumsal muhalefetin inşası için çağrıda bulunmuştu. Başta 41 imzacıyla çıkılan yolda imzacıların arasına KHK’yle ihraç edilen akademisyeninden mahallesinin sorunlarıyla ilgilenen muhtarına kadar pek çok kişi katıldı. İstanbul’da, Antalya’da, Adana’da, Çorum’da ve daha pek çok ilde “Memleket Biziz” diyenler toplantılarda bir araya gelerek memleket gündemini değerlendirip neler yapılabileceğini tartışarak Özgürlük Buluşması’na hazırlandı. İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkezi Teoman Öztürk Salonu’nda yapılacak olan Özgürlük Buluşması’nda, direniş potansiyelleri üzerine tartışmalar yapılacak. l ANKARA/Cumhuriyet C MY B