Katalog

Çarşamba 14 Mart 2018 EDİTÖR: EMRE DEVECİ TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi 11 Lirada sert kayıp Yurtdışı ve içinden gelen kötü verilerle TL’nin değeri eridi. Dolar son 3 ayın zirvesini görürken, Avro ve sterlin rekor tazeledi Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in Türkiye’nin kredi notunu düşürmesi ve cari açığın beklentilerin üzerinde gelmesinin ardından TL’deki değer kaybı dün de sürdü. 10 yıllık tahvil faizlerinin dün 12.76 ile 29 Kasım 2017’den bu yanaki en yüksek seviyeye yükselmesi de TL’deki değer kaybını artırırken, Dolar/TL kuru, 3.8744 ile 15 Aralık 2017’den bu yana en yüksek seviyesini gördü. Avro ve sterlin sırasıyla 4.7929 ve 5.4058 ile TL karşısında rekor tazeledi. ABD enflasyon verisinin beklentilerin üzerinde gel memesi ve ABD Başkanı Donald Trump’ın Dışişleri Bakanı Tillerson’u görevden almasından sonra Dolar’da yaşanan hafif değer kaybı ise akşam saatlerine doğru TL’ye destek oldu. Dolar endeksi 90 civarından 89.75’lere gerilerken Dolar/TL kuru saat 17.12’de 3.8628’den işlem gördü. Aynı dakikalarda avro/TL 4.78 ve sterlin/TL 5.39’dan işlem gördü. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi ise yatay hareketle 118.400 seviyelerinde hareket etti. Enflasyon ve cari açık Uzmanlara göre, enflasyon ve cari açık gibi ekonomik göster gelerdeki bozulmanın kalıcılık göstermesi TL varlıkları baskı altında bırakıyor. Enflasyonun ardından önceki gün cari açığın beklentiler üzerinde gelmesi piyasaları endişelendirdi. Bu arada 10 yıllık gösterge tahvilde geçen hafta başından beri yükseliş 90 baz puana yaklaştı. Beklentilerin üzerinde gelen enflasyon sonrası başlayan yükseliş TCMB faiz kararı ve Moody’s’in not indirimi sonrasında devam etti. GCM Menkul Kıymetler’den araştırma uzmanı Enver Erkan, piyasadaki son gelişmeleri Cumhuriyet’e şöyle değerlendirdi: “Cari açık verisinin yük sek gelmesinin ardından, özellikle yabancı analist yorumlarının işaret ettiği dış finansman ihtiyacı ve bunun Türk ekonomisi açısından kırılganlık yaratabileceği algısı ilk satışlara konu olurken, ABD enflasyon verileri öncesinde gerek lokal tahvil faizlerindeki yükseliş, gerekse de dolar endeksi ve ABD tahvil faizleri gibi değişkenlerin yukarı yönlü eğilim göstermesi kur üzerinde yukarı yönlü baskı yarattı. ABD’de enflasyon ve faiz endişelerinin artması hem küresel risk iştahı, hem de gelişmekte olan piyasa varlıkları açısından negatif olabilir.” l Ekonomi Servisi Gelir çok, vergi az Taksiciler, “Uber vergi ödemiyor” diyor ancak yılda 100 bin TL kazanan taksi plakası sahiplerinin yılda ödediği vergi 6 bin TL’yi bile bulmuyor Taksiciler ile akıllık telefon üzerinden araç çağırma uygulaması Uber ni ancak taksi plakası sahiplerine büyük vergi kolaylığı sağlandığına dikkat çekti. arasındaki çekişme gündemin ilk sıralarına yerleşti. Taksici ÖTV yok lerin Uber’e tepkisi son günler Cumhuriyet’e konuşan de fiziki saldırılara kadar ile Bingöl, taksi plakası sa ri giderken, Uber’e karşı dava hiplerinin ÖTV’siz araç açan İstanbul Taksiciler Esnaf aldığını, KDV ve sto Odası adına konuşan oda baş paj ödemediğini ve kanı Eyüp Aksu, basit usulde gelir be Uber’e karşı ge yanında bulunarak rekli yasal dü büyük vergi avantajı zenleme ve yargı sağladığını dile getirdi. kararı çıkmazsa EMRE DEVECİ “sabırlarının taşacağını” açıkladı. Hükümet ise düzenleme yapacağını duyur sa da düzenlemenin ne olacağı henüz net değil. Uber’de şoför ödüyor Taksicilerin Uber’e karşı öne çıkan argümanların 2017’de basit usulde sınırın 43 bin TL olduğunu ve taksi plakası sahiplerinin yıllık 40 bin TL civarında gelir beyan ederek yılda sadece 6 bin TL vergi ödediğini dile getirdi. Taksi plakası sahiplerinin yılda 90100 bin TL gelir ettiğini hatırlatan Bingöl, gerçek usülde ve hasılat üzerinden vergilendirme olması gerekti eUdbeenr’lietrearcrtihıyor İstanbul’da Uber’e kayıtlı 5 bin araç var. Bunların 2 bini sarı taksi. 3 bini ise ‘XL’ olarak tanımla reti öğrenmek ve kredi kartı ya da banka kartı ile ödeme mümkün. Araçlar kaliteli. Uber, 83 ül dan biri, Uber’in vergi ödeme ğini vurguladı. Bingöl, “limo nan ve 10 kişilik oturma kapasi kede ve 632 şehirde hizmet ve yerek haksız rekabet sağla natada bile ÖTV var ama tak tesi olan siyah renkli minibüsler. riyor. 50 milyon kullanıcısı var ve dığı yönünde. Bir dijital plat sicinin aldığı araçta ÖTV yok” Akıllı telefonlardaki Uber uygula dünyada Uber’e kayıtlı sürücü sa form olan ve verilen hizmetten diyerek vergi adaletsizliğine ması üzerinden en yakındaki tak yısı 7 milyon. Şirketin piyasa de yüzde 20 kesinti yapan Uber, dikkat çekti. siyi çağırmak, gidilecek yere üc ğeri yaklaşık 50 milyar dolar. Türkiye’de vergi ödemiyor ancak İstanbul’da Uber’e kayıtlı 5 bin araç var ve araç sahip Vatandaş taksilere tepkilileri vergi ödüyor. Öte yandan, aylık 7 bin 500 liraya kiralama yapan taksi plakası sahiplerinin de gerektiği kadar vergi ödemediği de bir gerçek. Vergi uzmanı Ozan Bingöl, yaklaşık 1.6 milyon TL yatırım TaksiciUber kavgasında vatandaşın taksicilere tepkisi dikkat çekiyor. Taksicilere dönük tepkilerde öne çıkan nedenler şöyle: n Kısa mesafeye git miyorlar n Yolu uzatarak fazla pa ra almaya çalışıyorlar, bedeli yukarı yuvarlıyorlar n Araçlar kalitesiz, içleri temiz değil n Şoförler sigara içiyor ve müşteriye kötü davranıyorlar n Özellikle turistlerden fazla para alma yaygın. yapan taksi plakası sahiplerinin yatırım Plaka SAYISI ÇEYREK ASIRDIR DEĞİŞMİYOR larının karşılığını almak için, çok da İstanbul Taksi Esnaf Odası verilerine göre, ülke yor. İstanbul’da bir taksi plakası fiyatı 1.6 milyon TL civarında. Bu rakam 1999’da 55 bin TL idi. nüfusu, 16 milyonu aşmış durumda. 25 yıl önce 2 milyon civarında turist gelirken, şu an ha az bir yatı de 75 bin civarın Taksi plakasının değerinin bu İstanbul’a yılda 10 milyonun rımla faaliyette da olan taksi sa kadar hızlı artmasında nüfus ve üzerinde turist geliyor. Ancak bulunan Uber’e tepki göstermesinin bir açıdan haklı olabileceği Ozan Bingöl yısı, İstanbul’da 17 bin 395. İstanbul’daki taksi plakası sayısı çeyrek asırdır değişmi İstanbul’a gelen ziyaretçi sayısı hızla artarken taksi plakası sayısının sabit kalması oldu. 1992’de 8 milyon olan İstanbul buna rağmen taksi plakası sayısı değişmiyor. Taksi plakası İstanbul’da ortalama 7 bin 500 TL’den kiraya veriliyor. Çin’de finans devrimi Çin, 42 trilyon dolar büyüklüğündeki bankacılık ve sigorta sektöründe düzenleyici kurumları birleştirirken, merkez bankası gibi politika oluşturma organlarına yeni güçler veriyor ve yeni bakanlıklar oluşturuyor. Ülkenin resmi yayın organı People’s Daily’de yer alan habere göre, söz konusu düzenlemelerle Başkan Şi Cinping, iktidardaki Komünist Partisi’nin ülke yönetimindeki ağırlığını artırmak istiyor. Kiralık ve satılık binalara ceza Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ev alırken ya da kiralarken binanın enerji kimlik belgesi (EKB) olup olmadığına dikkat edilmesi gerektiğini açıkla dı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın, enerji kimlik belgesi (EKB) olmayan binalara 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren cezai yaptırımlar uygulamaya başlayacağı belirtildi. OECD’den revizyon OECD, 2018 yılı için büyüme beklentisini yüzde 4.9’dan yüzde 5.3’e yükseltirken, 2019 tahminini de yüzde 4.7’den 5.1’e çıkardı. Küresel büyüme tahminini 2018 ve 2019 yılları için sırasıyla yüzde 3.9 ve 3.9 olarak belirlendi. ABD büyüme beklentisi 2018 ve 2019 için yüzde 2.9 ve 2.8; Avro bölgesi bekleyişleri de yüzde 2.3 ve 2.1 olarak belirlendi. Çiftlik Bank mağdurları hayvan tesisini bastı Yüksek kazanç vaadiyle 500 bine ulaşan üye ler dolandırıldıklarını anlayınca baskın yaptı Bursa’nın İnegöl ilçesindeki Çiftlik Bank tesisleri, mağdur olan üyeler tarafından basıldı. Kamyonlarla gelerek mağduriyetlerine karşılık tesislerden hayvan almak isteyen kalabalık nedeniyle jandarma ekipleri güvenlik tedbirleri almaya başladı. Yüz binlerce üyesi ve dolandırıcılık iddialarıyla aylardır gündemde olan Çiftlik Bank’ın mağdurları şirketin İstanbul Ümraniye’deki genel merkezinin ardından Bursa’nın İnegöl ilçesi Sungurpaşa Mahallesi’ndeki büyükbaş hayvan tesisini bastı. Kaybettikleri paralara karşılık kamyonlarla geldikleri tesisten hayvan almak isteyen üyeler, jandarmanın engellemesiyle karşılaştı. Koyunları istediler Kalabalığın sayısı kısa sürede 300’ü aşarken, çevre il ve ilçelerden de birçok mağdur vatandaşın tesise gelmek üzere yola çıktığı bilgisine ulaşıldı. Öfkeli kalabalığın sıyısı artarken, jandarma da tesisin çevresinde aldığın önlemleri artırdı. Çiflik Bank’ın Bursa İnegöl’deki büyükbaş hayvan çiftliğindeki gerginlik, alacaklıların verdikleri paralara karşılık burada bulunan hayvanları yanlarında getirdikleri kamyonlarla almak istemesiye tır mandı. Kalabalığın giderek artması üzerine Bursa İl Jandarma Komutanlığı’ndan Jandarma Özel Harekât (JÖH) ekibi takviye olarak tesise gönderildi. Kısa sürede arttı 2016’da bir yazılımcı Mehmet Aydın tarafından kurulan Çiftlik Bank isimli sanal çiftlik uygulaması yüzde 40’a varan bir kazanç iddiasıyla kısa sürede 500 bini bulan üye sayısına ulaştı. SPK, Çiftlik Bank kurucusu Mehmet Aydın ve eşinin hesaplarında inceleme başlattı. Hazırlanan raporda Çiftlik Bank’ın, 20162017 arasında 77 bin 843 kişiden toplam 511.7 milyon TL topladığı, 62 bin 877 kişiye 398.3 milyon TL ödeme yaptığı saptandı. Ayrıca raporda alan 113.4 milyon liranın Kuzey Kıbrıs’a aktarıldığı, ardından farklı ödeme sistemlerinden de Kıbrıs’a yaklaşık 120 milyon lira daha gönderildiği saptandı. l Yurt Haberler DTSO seçimlerine siyasilerden müdahale MAHMUT ORAL Nisanda yapılacak Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) seçimlerine “Yeşil Liste” olarak giren grubun başkan adayı Dicle Toplumsal Araştırmalar Merkezi (DİTAM) Başkanı Mehmet Kaya, DTSO seçimlerine siyasetin müdahalesinin zarar verdiğini söyledi. Kaya “Yerel bazı siyasilerin müdahalesi net bir şekilde ortadır” dedi. Sivil toplum kuruluşlarının en büyük handikabının, siyasi yapının arka bahçesi olmaları olduğuna işaret eden Kaya, “Diyarbakır’ın yapısal dönüşüme ihtiyacı vardır. Temsiliyeti tek merkezli odaktan çıkararak sanayi odası, kadın meclisi, iş konseyi gibi yapıları kurarak kentin yönetimini tamamen birlikte yapacağımız bir yapısal dönüşümün ilk adımlarını atacağız. Sadece merkezi hükümetin açıkladığı teşvik paketleriyle değil, yerel ayaklarının da hazır olmasıyla gelişebilecektir” dedi. Bağımsız ama tarafsız olmadıklarını anlatan Kaya, Diyarbakır’dan yana taraf, barıştan yana taraf olduklarının altını çizdi. l DİYARBAKIR AVM ciro endeksi ocakta arttı AVM ciro endeksi ocakta bir önceki yılın aynı ayına göre ve enflasyondan arındırılmadan hesaplandığında yüzde 22.6 artışla 244 puan oldu. Alışveriş merkezlerindeki kiralanabilir alan başına düşen cirolar, ocakta İstanbul’da 1.097 TL, Anadolu’da 818 TL oldu. Kategori bazında en yüksek ciro artışı teknolojide yaşandı. Teknolojide artış enflasyondan arındırılmadan yüzde 41.7 oldu. Geçen yılın ocak ayı ile karşılaştırıldığında AVM’lerdeki diğer kategori ciroları yüzde 25.6, giyim ciroları yüzde 22.3, yiyecek içecek yüzde 15.9, hipermarket ciroları yüzde 13.1 ve ayakkabı kategori ciroları yüzde 6.2 arttı. l Ekonomi Servisi Talih kuşu devlete kondu Şans oyunları ve piyango biletlerinde 1 milyar 394 milyon liralık vergi ve kamu payı kesintisi yapıldı. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in şans oyunlarıyla ilgili soru önergesine yanıt veren Maliye Bakanı Naci Ağbal, geçen yıl satılan piyango bileti ve şans oyunlarından, 1 milyar 394 milyon 191 bin TL vergi ve kamu payı kesildiğini açıkladı. 64 milyon 828 bin 430 adet piyango bileti satıldığını bildiren Bakan Ağbal, satılan hemen kazan bileti sayısının da 256 milyon 839 bin 500 olduğunu söyledi. 1.4 milyar lira kamuya CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, önergesinde “Şans oyunlarında hile” iddialarına TBMM gündemine getirdi. Ömer Fethi Gürer, devlet eliyle oynatılan şans oyunlarda (Milli Piyango, idda, Sayısal Loto, Şans topu) büyük ikramiyelerin, 15 Temmuz öncesinde belirlenen kişilere çıkarıldığı yönünde söylentilerin olduğunu ifade ederek “Kurumların bu yönde yaptı ğı inceleme var mıdır? Oyunlarda istenen kişiye ikramiye çıkarılması olası mıdır? Yargıya intikal eden şans oyunlarına yönelik davalar var mıdır? Şans oyunlarını oynayan 2017’de kişi sayısı kaç olmuştur? Sağlanan vergi geliri ne kadardır” şeklinde sorular yöneltti. Maliye Bakanı Naci Ağbal, 20.000 TL ve üzeri ikramiye kazanan talihlilere ait kimlik bilgileri Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’na düzenli olarak bildirilmekte olduğunu ifade etti. Ağbal, yargıya intikal etmiş davaların olmadığını, numaraları önceden bilinmesinin mümkün olmadığını söyledi. Ağbal’ın verdiği bilgiye göre, 2017’de sayısal oyunlarda oynanan kolon sayısı 1.419.156.582, satılan piyango bilet adedi 64.828.430 ve hemen kazan bilet adedi 256.839.500 oldu. l Ekonomi Servisi C MY B