Katalog

Pazartesi 10 Temmuz 2017 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: İLKNUR FİLİZ BMD PERAKENDECİBuayşakradnıı BICAK SIRTINDA Son dönemlerde birçok yabancı marka Türkiye’yi terk ederken, yerliler kepenk indiriyor. BMD Başkanı Öncel’e göre mağazalar bomboş, takır takır kapanıyor Dolar kurunun artması en çok dö üzerindeki maliyet baskısının her geçen gün daha da art vizle kira ödeyen ması üzerine bu so sektörleri vurdu. Ma runu önceliklerimiz liyetler birçok mar arasına aldık. Çünkü kanın belini büker maliyetler nedeniyle ken, turistin gelmemesi nedeniyle satış yapamayan fir ŞKeırhaçriban mağazaların kapanması, üretimin kısılması ve gençlerimi malar ya küçülme zin işsiz kalması an ye gidiyor ya da çözümü yurt lamına geliyor. İstihdamı art dışına yatırım yapmakta bu tırmamız gereken bir dönem luyor. Türkiye perakende pa de elbette bu arzu edilecek bir zarındaki rekabet ve iyi stra sonuç değil. Kapanan her ma teji belirlemeyen araların ğazanın sosyal ve ekonomik da C&A’nın da bulunduğu bir problemleri artıracağını bildi çok yabancı marka ise Türki ğimiz için “Çarşıyı koruma” ye pazarından çıkıyor. Türki söylemini geliştirdik. Üstelik ye’deki organize perakendeyi bunu ABD’deki AVM’lerin ‘ka temsil eden Birleşmiş Marka panma’ çağına girdiği bir dö lar Derneğinin (BMD) Yönetim nemde ve geleceğin eticarette Kurulu Başkanı Sinan Öncel’e olduğunu bilerek söyledik. göre, AVM’lerdeki yüksek döviz kiraları karşısında firmala Duyarsız kalanlar var rın ciddi sıkıntı yaşadıklarını n Kaç tane AVM bu çağrı belirterek, birçok yabancı ser ya kulak verdi? mayeli AVM’nin kiraları TL’ye Toplam 380 AVM var. çevirme ya da uyumlaştırma AVM’lerin önemli bir bölümü çağrılarına olumlu yanıt ver hiçbirşey yapmadı. Duyarsız mediğini söyledi. “2017’nin kalanlar oldu. Ortak bir nok ilk yarısında bir ayağımız gaz taya varamadık. 2016’da hiç da, öteki frende temkinli bü bir ülkede tarihleri boyunca yümeye odaklandık” diyen Si benzeri yaşanmayacak olum nan Öncel ile perakende sek suzluklar yaşadık. Arka arka törünün çıkış yollarını ve ya gelen bu kadar sıkıntı kar AVM’lerle yaşadıkları kira so şısında hiçbir şey yapmadan runlarını konuştuk. duyarsız kalanlar var. ‘Benim Bir ayağımız frende de döviz borcum var’ın arkasına sığınılması, indirim ya n Yılın ilkyarısı perakende pan, kur sabitleyen AVM ya sektörü için nasıl geçti? tırımcılarına karşı çok bü Organize perakende sektö yük bir ayıp. Gelin açılmış rü olarak zor bir yılı geride bı AVM’ler, milli servet. Binler raktık. 2017’nin ilkyarısında ce insan çalışıyor. Yaşanabi bir ayağımız gazda, öteki fren lir, adaletli bir yapı oluştura de temkinli büyümeye odak lım. Ana prensipler üzerin landık. Yurtiçi kadar belki da de anlaşalım diyoruz. Ama te ha da yüksek bir oranda yurt lefona cevap vermeyen ül dışı mağazalaşmaya ağırlık ke gerçeklerden soyut verdik. 2017’de büyümeyi, ve lamış kendisini... rimlilik odaklı yönetmeye gay Böyle olmaz. Üye ret ediyoruz. Bu perspektif miz AVM’den çık ten hareketle 4 önemli gün mak istiyor 25 dem maddesi arasında birin sene önce im ci önceliğimizi verimsiz mağa za atmış, or zaların kapatılmasına verdik. tam gül İkinci olarak yeni yatırım ya parken eski hataların tekrar lanmamasına dikkat ediyoruz. Daha fazla ihracata ağırlık ve riyoruz. Yabancı harcamaları perakende ekonomisinin can lanmasında büyük rol oynu yor. Turizmde ne yazık ki bu yılın ilkyarısında da işler tam istediğimiz gibi gitmedi. Gençler işsiz kalıyor n Dövizin artmasıyla maliyetleriniz arttı. AVM kiraları ile son durum nedir? Kira, perakende sektörünün en önemli maliyet kalemlerinden birini oluşturuyor. Farklı sektörlere ve farklı metrekarelere göre ideal kiraciro oranı yüzde 5 ile yüzde 12 arasında değişebiliyor. Oysa bu oran bugün bazı yerlerde yüzde 3035’lere ulaşmış bulunuyor. Markalarımız AVM’ler başta olmak üzere mağaza kiralamanın ağırlıklı bölümünü döviz üzerinden yapıyor. Döviz kurlarında geçen yılın ikinci yarısında başlayan hızlı yükseliş trendiyle markalarımız lük gülistanlıkmış, Rus uçağı düşmemiş, 15 Temmuz olmamış, turist sayısı düşmemiş vs... Görevin, zorluk içinde batmakta olan birinin üzerine düşüp, bana kira ver.. Zaten olsa kalacak adam orada. AVM’den çıkmak isteyen mağazaya ceza uygulama. 400 bin kişiye iş Sinan Öncel’in verdiği bilgiye göre toplam perakende sektörü 2016’yı yaklaşık 670 milyar TL ciro ile kapattı. Bu cironun içinde organize perakendenin payı 220 milyar TL. BMD’ye üye 412 marka yurtiçinde 378 AVM’de ve caddelerde yaklaşık 70 bin mağazası bulunuyor. Bu mağazalarda yaklaşık 400 bin kişiyi çalışıyor. Halen 99 BMD markasının 110 ülkede 2 bin 500’ün üzerinde mağazası var. Bu sayıyı yıl sonunda 3 binin üzerine, 2020’de 4 bin 500’e çıkarılması amaçlanıyor. Yapılan araştırmalara göre 2017’nin tamamında işler iyi giderse sadece organize perakendede 67 bin yeni istihdam hedefleniyor. Sinan Öncel Sektörün MR’ı çekiliyor n Şu anda AVM’lerden çıkmak isteyen kaç marka var? Şu anda bilmiyoruz. Perakendenin MR’ını çekecek bir çalışma yapıyoruz. Bir dönetim şirketi ile anlaştık. Önemli firmaların son 3 yıllık finansal verilerini analiz edeceğiz, başladık. Yakın zamanda bitiririz. n Bu zor koşullarda firmalar ne yapıyor? Birincisi bir sürü AVM’ye uyarlama davaları açılıyor. İki, insanlar 3 kira 4 kira neyse verip, yeter ki ben buradan kurtuyalım deyip çıkmış. Markala ra şunu öneriyoruz: Yeni girilecek AVM’lerle çıkış planınızı mutlaka sözleşmeye ekleyin diyoruz. Hararet yük seldiğinde birinin insafına kalmaya başlıyorsunuz çünkü. Sözleşmelerde bir, çıkış senaryo ve kolaylığının garanti edilmesi lazım. Ben çıkmak istiyorum diyene zorluk çıkarılmasın. Önerimiz ilk iki yıl ciro kirası olsun. En küçük 100 m2 mağazanın yatırımı 200250 bin lira. n ABD’deki gibi Türkiye’de de AVM’lerin kapanma riski var mı? Geçmişte organize perakendenin hızlı büyüme sürecinde insanları mutlu eden bir süreç yaşadık. Bu süreç 2015’te yataya geçti, durgunluk başladı. En önemli sebeplerden biri de birbirine çok yakın lokasyonlarda açılan AVM’ler oldu. 2016’da döviz artışı ve sıkıntı larla bu zirveye geldi. AVM’ler artık en fazla yüzde 5060 dolulukla açılıyor. Düşünsene girmişsin AVM’ye ama mağazaların yarısı boş. Piyasanın doygunluk dönemindeyiz. Çağrımız şu, amacımız, o binaların, çalışan insanların, güvenlikten temizliğine kadar hepsinin aileleri var. Gelin, bu insanlara karşı sorumlu olun. Devlet ne yapıyor, teşvik ediyor, KDV indirimleri yapıyor sektörler bazında.. Biz de diyoruz ki AVM’cilere 2 yıllık plan yapalım beraberce. 2 yıl rahatlatın insanları, zorlamalarınız sonucunda perakende kan kaybediyor. Çarşıları AVM’leri eski canlılığına döndürelim. Bu mümkün. Canı yanan biziz n AVM’lere ziyaretçi sayısı da düşüyor insanlar güvenlik endişesi taşıyor, bu sorun nasıl çözülecek? Güvenlik, tüm dünyada en önemli noktada. Bombalar patladığında hepimiz çekindik, 15 gün restoranlar siftah etmedi. Hayatına sahip çık kampanyası yaptık. Canı yanan biziz. İnsanımızla karşı karşıya kalan biziz. Müşteriyle dokunan, temas eden biziz. Perakende, ekono minin parmak ucu. Kanı buradan alıyorsun. Nabzı perakendeden ölçebilirsin. Perakende nin zarar görmesi, ayağına taş çapması tüm sektörleri etkileyebilecek bir konu. Tüm perakende sürecinde 2 milyon kişi çalışıyor. Maliyetler yükselince bunlar tehlikeye giriyor. Sosyal adalette sıkıntı yaratıyor. Terazinin kantarını bozuyor. Bu yüzden feryat figanımız. n Sektör olarak maliyetleri artacağını öngöremediniz mi, Dolar tahmininiz yok mu bu AVM’lere girince? Rus uçağının düşürülmesini nasıl öngöreceksin ki? Kol kola girilmesi lazım. Tak diye kirada indirim yapan yatırımcılar gördük. Ama önemli miktarda yabancı yatırımcı anlaşmaya yanaşmadı. Ülke riski denilen bir mesele var. Bizim kültürümüzde sıkıntıya düşene vurulmaz. Sıkıldım gidiyorum demiyor ki. Kolay bir karar değil ki mağaza kapatmak. Uyum göstermek lazım. n Son yıllarda birçok yabancı marka Türkiye pazarından çıktı, yerlilerden iflaslar var neden kaynaklanıyor? n Mağazalar bomboş, takır takır kapanıyor. Çok ciddi önemli markalar, gerek strateji belirlemedikleri gerekse piyasa koşullarında rekabetçilikleri kalmadığı için kapatmak zorunda kaldılar. Kırılganlığı çok yüksek sektör. Kanlı canlı oturuyorum karşında ama yarın ölüyüm. Perakendede bunları araştırıyoruz. Aldığımız veriler, insanların bıçak sırtında iş yaptıklarını gösteriyor. Kira konusunda siyasi otoriteden de bir talebimiz var. Biz mağazalarda ürünlerimizi yüzde 8 KDV ile satıyor ancak kirayı yüzde 18 KDV ile ödüyoruz. Kiraciro oranları, dövizdeki dalgalanmalarla beraber öngörülenin 810 puan üzerine çıktı. Bu durum pek çok perakendeciyi devletten KDV’de alacaklı duruma getirdi ve üzerimizde ciddi bir finansal yük oluşturmaya başladı. Markafoni’yi Cafer Mahiroğlu alıyor Güney Afrika merkez pers Grubu ile el sıkıştı. Yapılan an li Naspers Grubu, laşmaya göre Mar Türkiye’nin önde ge kafoni markası len eticaret site Mahiroğlu’na geç lerinden Markafo Mahiroğlu ti. İngiltere mer ni ile ilgili kritik bir kezli Selectfashi karar almıştı. Alınan ka on.co.uk’un sahibi olarak rara göre Markafoni’nin tanınan Cafer Mahiroğ 30 Haziran itibari ile faa lu, İngiltere’nin en zengin liyetleri sona erdi. 20 yıl 100 işadamı arasında gös dır İngiltere’de yaşayan teriliyor. Anlaşma ile ilgi Armondi Tekstil’in sahi li bugün İstanbul’da basın bi Cafer Mahiroğlu, Nas toplantısı düzenlenecek. İstanbul’da petrol için devler buluşuyor Küresel petrol ve doğalgaz sektörünün geleceği İstanbul’da belirleniyor. Dün başlayan 22. Dünya Petrol Kongresi’ne 5 günde 20 bin ziyaretçinin katılması bekleniyor. Kongrede petrol ve doğalgaz ile ilgili yatırımlardan, işbirliklerine kadar enerji alanında pek çok konu tartışılacak. ‘TurKEY for Energy’ (Enerji için anahtar Türkiye) motto suyla gerçekleşecek olan zirve, 3 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayesinde gerçekleşecek bu yılki zirveye ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ve Azerbaycan, Sırbistan, Arnavutluk, Bulgaristan devlet başkanları katılacak. İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlenen Kongre 13 Temuz’a kadar sürecek. ‘Herkese #adalet’ İş dünyası adalet çağrıları herkese #adalet” ifadesini kullandı. na sessiz kalmadı. TÜSİAD Genel Türk Sanayicileri Sekreteri Bahadır ve İşadamları Der Kaleağası’da Twit neği (TÜSİAD) Yö Erol Bilecik ter hesabından netim Kurulu Başkanı Erol elinde adalet dövizi taşı Bilecik, dün Twitter hesa yan çocukların fotoğrafı bında paylaştığı mesajla nın altına “Her siyasi eği ‘adalet’ isteyenlere des limden, herkes için; halk tek verdi. Bilecik, mesa için, çocuklar için: jında “Çok sade, çok net hukuk, özgürlük ve ço ve çok masum. Üstelik ğulculuğun erdem olduğu, küçük harflerle ifade edil dünyada güçlü bir Türkiye diğinde daha etkili... Si için” mesajını paylaştı. yasi parti gözetmeksiniz l Ekonomi Servisi ekonomi 9 Titanic’te G20 toplantısı G20 liderlerinin çektirdikleri fotoğraf, “Titanic” kaptanlarının yola çıkmadan önce çektirdikleri fotoğrafı anımsattı. Bir farkla, dünya sisteminin “kaptanları” geminin rotasında en az iki “buzdağı” olduğunu biliyorlar: Küresel iklim krizi ve bir “Büyük Savaş”. Eğer kaptanlar, anlaşarak rotayı değiştirebilirlerse Titanic’in kaderini paylaşmayabiliriz. Giderek artan sayıda bilim insanı, “küresel ısınma” sürecinde, artık geri dönülmez noktanın geçildiğini düşünüyor. Ancak dünyanın en “önemli ülkesi” ABD, Paris İklim Anlaşması’ndan çekiliyor. İngiltere’de Başbakan Theresa May de G20 toplantısına giderken küresel ısınma sorununun öncelikleri arasında olmadığını açıkladı. Kısacası şimdilik rota bu buzdağına doğru. Diğer buzdağına gelince... Birincisi SuriyeIrak platformunda Musul ve Rakka kentlerini IŞİD’den temizleme süreci tamamlanırken, ABD, Rusya, İran güçleri birbirlerine çok tehlikeli bir biçimde yaklaşmaya, “sürtünmeye” başladılar. ABD, Rusya, İran, Türkiye çok girift ittifaklar zemininde çıkarlarını korumaya çalışıyorlar. İkincisi, Kuzey Kore, 4 Temmuz’da (ABD’nin bağımsızlık günü) kıtalar arası, bir balistik füze denemesini başarıyla gerçekleştirdi. Böylece, Kuzey Kore ABD için yaşamsal tehlike yaratacak bir kapasiteye çok yaklaşmış oluyordu. ABD’nin kararlılığını Çin Denizi’ndeki yapay adalar etrafında sınamaya devam eden Çin, bu kez Kuzey Kore Güney Kore platformunda da benzer bir fırsat yakalamış oluyor. Dünya sisteminde, iki bölgede, hegemonyacı güçlerle, yeni yükselen güçleri, grift ittifaklar zemininde karşı karşıya geliyorlar (“Tükidides tuzağı” denen siyasi konjonktürün bir bileşeni). İkinci buzdağından (büyük savaş) sakınabilmek için işbirliğini, bu iki bölgede krizi yatıştıracak biçimde gerçekleştirmek gerekiyor. Umut var ama… Bu işbirliğini gerçekleştirmesini beklediğimiz liderlere, hatta “geminin” durumuna bakınca, Kafka’nın “Umut var ama bizim için değil” sözünü anımsamamak olanaksız. Bu kaptanlar ve bu gemiyle olmaz! Gerçekten, büyük bir borç yükü, fazla kapasite sorunu gibi iki basınç altında ilerlemeye çalışan “geminin manevra alanı çok sınırlı”, bir mali kriz tüm “seyrüsefer aletlerini” felç etmeye yeter. İşbirliği olasılığına gelince, en “önemli ülke”nin başında Trump var; adamın nasıl biri olduğu malum. Ancak, G20 toplantısı öncesinde, Varşova’da, ülkenin en gerici bölgelerinden, toplanarak meydana doldurulmuş kalabalık önünde yaptığı konuşma çok korkutucuydu. Konuşmasında bir kez bile demokrasi sözcüğü geçmeyen, Trump’a göre Batı uygarlığı, (beyaz, Hıristiyan) “yaşamsal bir tehlike ile yüz yüze.” Tehlikenin kaynağında İslamcı terör, göçmenler, sekülarizm (aydınlanma geleneği), devletçilik (sosyal hizmetlere yönelik harcamalar, sermayeyi denetleme/vergileme) yatıyor. Polonya’nın II. Dünya Savaşı deneyimini vurgulayarak, Rusya’nın yanı sıra Almanya’yı da resmin içine alan Trump’ın konuşmasının, iki “büyük buzdağından” sakınmak için gereken işbirliğini sağlamak bir yana, hem dünya sistemini hem de “Batı” dediği şeyi bölmeyi amaçladığı görülüyordu. Trump uygarlıklar çatışması fantezisiyle yaşamsal tehditlerden söz ederken, kimi yorumcular, ABD’den boşalan yeri, Almanya’nın, kimileri de Çin’in doldurmaya hazırlandığını düşünüyorlar. Çünkü, Almanya, Avrupa bağlamında, Çin, Kuzey Kore ve dünya mali sistemi bağlamında “vazgeçilmez ülke” konumuna yükseldi. Böylece, “Tükidies tuzağının” girift ittifaklar bileşenine, yükselen güçler karşısında gerileyen gücün (önceki “vazgeçilmez” ülkenin) konumunu kaybetme korkuları ekleniyor. Tarih, bu koşullarda askeri/teknolojik dengedeki değişimin savaşa giden yolu kısalttığını gösteriyor. Geçen aylarda, Çin’in bilgisayar teknolojisindeki ilerlemelerin yanı sıra, “kuantum haberleşme” uydusuyla da öne geçtiğini okumuştuk. Geçen hafta Çin’in, bir “sessiz denizaltıyı” hizmete soktuğunu okuduk. Evet, belki umut var ama, bu liderliklerle, bu ekonomik siyasi sistemin mantığıyla değil! En iyisi, Hamburg’da toplantıyı protesto etmek için toplanmış “çokluğa” bakmak... Antalya’da sıcaklar karpuzu yaktı Antalya’nın Manavgat İlçesi’nde aşırı sıcak ve şiddetli poyraz nedeniyle binlerce dönümdeki kavun ve karpuzlar tarlada kaldı. Manavgat Ziraat Odası Başkanı Rasim Metin, zararın milyonlarla ifade edildiğini anlattı. İlçe genelinde binlerce dönümde ekimi yapılan kavun ve karpuz gün yanığından dolayı toplanamıyor. Üretici Mustafa Kemal Yıldırım, bu yıl 15 dönümlük tarlaya yaklaşık 20 bin lira masraf yaparak kavun ektiklerini, aşırı sıcak ve poyraz nedeniyle kavunların çok büyük zarar gördüğünü söyledi. l Ekonomi Servisi C MY B