Katalog

İftar sonrası kanlı saldırı Somali’nin başkenti Mogadişu’da önceki gece iftar sonrası bir otel ve restoranı hedef alan bombalı araçla intihar saldırısı, ardından militanların silahlı DUNYA baskınında en az 19 sivil öldü, 27 sivil de yaralandı. Eşşebab’ın üstlendiği saldırının 6 faili de öldürüldü. Belgrad’da ilk kadın, eşcinsel başbakan Katolik nüfuslu İrlanda’ya gay başbakanın ardından Ortodoks nüfuslu Sırbistan’a lezbiyen başbakan geldi. Devlet Başkanı Aleksandır Vuciç, başbakan tercihini Kamu Yönetimi Bakanı Ana Brnabiç’ten (41) yana kullandı. Brnabiç, Sırbistan’ın hem ilk kadın hem de ilk eşcinsel başbakanı olacak. Cuma 16 Haziran 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ ABD’nin Körfez oyunu 7 Katar karşıtı Riyad liderliğindeki bloka destek veren Trump yönetimi, şimdi de Doha’yla 12 milyar dolarlık savaş uçağı anlaşması imzalayıp ortak tatbikata girişti Riyad liderliğinde Katar’a yönelik abluka kararıyla petrol, enerji zengini Körfez’de kriz havası sürerken daha önce Doha’yı hedef tahtasına oturtan Washington’dan dikkat çekici bir manevra geldi. Trump’ın Riyad’dan yana tutum alması hafızalardayken gündeme KatarABD arasında milyarlarca dolarlık savunma anlaşması için el sıkışıldığı, ardından da ABD donanmasından iki geminin bu ülke sularına giderek ortak tatbikata katılacağı haberi düştü. Pentagon politikası... ABD yönetiminin çelişkili politikası tartışma yaratırken kimi yorumda Trump ile Pentagon’un farklı politikalar izlediği dile getirildi. Trump’ın Ortadoğu gezisinin ardından başlayan krizin ortasında Washington’ın Katar’la yaptığı anlaşmanın 12 milyar dolar tutarında F15 jeti satışını içerdiği belirtiliyor. Trump, ilk yurtdışı gezisine geçen ay Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ı ziyaret ederek başlamış, Suudilerle 110 milyar doları silah olmak üzere toplam 380 milyar dolarlık bir anlaşma imzalamıştı. Trump’ın bölgeden ayrılmasından kısa süre sonra Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından “terörizmi desteklediği ve İran’la ilişki kurduğu” iddialarıyla abluka altına alınan Katar’a, Trump da “Uzun süredir terörizmi üst düzeyde finanse ettiği” suçlamasıyla yüklenmişti. Ancak ABD’nin Ortadoğu’daki en büyük üssüne ve 10 bin Amerikan askerine ev sahipliği yapan Katar’a kar Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu krize çözüm çabaları çerçevesinde dün Kuveyt’e giderek mevkidaşı El Sabah ile görüştü. şı savunma bakanlığı ve dışişleri bakanlığının tavrı krizin başından itibaren Trump’tan farklı oldu. Dün Katar Savunma Bakanı Halid elAtiye’yi kabul eden ABD’li mevkidaşı Jim Mattis 12 milyar dolarlık uçak satışına imza attı. Bloomberg satışın 36 F15 savaş uçağını içerdiğini yazdı. Aynı sıralarda Pentagon, Katar’ın Körfez’deki tatbikatına iki savaş gemisi yolladı. Tamamen duygusal!... İmzanın ardından ElAtiye, anlaşmayla üretilecek uçakların ABD’de 60 bin kişiye iş sağlayacağını öne sürdü. Trump, kampanyası döneminde dış politikasının önceliğinin daha fazla Amerikalıya iş sağlamak olduğunu söylemiş ve “tüm borçlarımızı Körfez ülkelerine ödeteceğim” demişti. Reuters’a konuşan bir Katarlı yetkili anlaşmanın “ABD kurumlarının Katar’ın yanında olduğunu gösterdiğini” söyledi. Krizin başından beri Katar’la daya nışma gösteren ve Kuveyt’le birlikte arabuluculuğa çalışan Türkiye’nin bakanları bölgeyi turluyor. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi ile birlikte önceki gün Doha’ya giden, dün Kuveyt’e geçen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ardından Türkiye’ye döndü. Suudi Kralı randevu verdi Günlerdir Suudi Kralı ve Dışişleri Bakanı ile görüşme programı ayarlamaya çalışan Çavuşoğlu, bugün Mekke’ye giderek Suudi Kralı Salman ile biraraya geleceğini açıkladı. “Suudi kraliyeti krizin tarafı olmasına karşın Kral Salman’ın çözümün parçası olduğunu biliyoruz. Olası çözümlerle ilgili Kral’ın görüşlerini duymak ve şeffaf şekilde görüşlerimizi paylaşmak istiyoruz. Onlarla ilişkilerimize büyük özen gösteriyoruz” diyen Çavuşoğlu, Kuveytli gazetecilerin sorularını da “Suudi Arabistan ile Katar’a eşit mesafedeyiz. Taraf tutmuyoruz” sözleriyle yanıtladı. İHVAN KONUSUNDA ‘ANKARA’YA İŞARET’ ABD basınında Katar’a yaptırımların ardından Cumhurbaşkanı Tay yip Erdoğan’ın, “sıranın Türkiye’ye gelmesinden endişe ettiği” yorumla rı yapılırken buna işaret edilebilecek iki çıkışın ABD ve Mısır’dan geldiği id dia edildi. ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın Temsilciler Meclisi Dış İliş kiler Komisyonu’nda yaptığı konuş mayı aktaran Middle East Eye sitesi, temsilcilerden gelen “Müslüman Kar deşler (İhvan) terör listesine alınsın” talebine karşın, Tillerson’ın, “İhvan’ın bazı unsurlarının hükümetlerin bir parçası haline geldiğini” vur guladığını, örnek olarak da Türkiye ve Bahreyn’i zik rettiğini yazdı. Mısır Cumhurbaşkanı Ab dülfettah Sisi’nin de son krizde Katar’ın yanında yer alan Türkiye’ye de yaptırım uygu Tillerson lanmasını istediği öne sürüldü. Arap sitelerinde yer alan haberlere gö re Sisi, Bahreyn Kralı El Halife ile Ka hire’deki görüşmesi sırasında Katar’ı tecrit eden ülkelere Türkiye’ye de yaptırım çağrısı yaptı. Öte yandan ABD gazetelerinden Wall Street Journal’ın manşetinde yer alan “Türkiye, Katar’a karşı Suudi hamle sinde kendisini hedef olarak görü yor” başlıklı yazıda, “Erdoğan için bu çatışma büyük ölçüde kişisel. Anka ra’daki yetkililer, eğer Katar’ın otono misi yok edilirse kendisinin uluslara rası baskı altına sokulacak sıradaki ül ke olabileceğinden korkuyor” denildi. ABD’DEN HIMARS HAMLESİ Rtuepskyilai ‘Füzelerin hedefi Suriye ordusu’ Corbyn, felaketten etkilenenlere destek için bölgeyi ziyaret ederken (solda), yakınlarından haber alamayan onlarca kişi kayıp ilanları dağıttı. ABD destekli, YPG’nin anabileşeni olduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) IŞİD’in kalesi Rakka’nın içlerine doğru ilerlerken diğer yandan ABD’nin Suriye hükümet güçleriyle sıcak çatışmaya girme riski her geçen gün artıyor. ABD’nin Suriye’nin doğusu ve güneydoğusuna yerleşme girişimine karşı İran destekli Iraklı Şii milisler ile Suriye hükümet güçleri sınırda birleşerek bunu engelleme çabasında. Laocınbdüray’üdyaor ‘ABD, 2. üssü kurdu’ Reuters’e konuşan çöllük güneydoğu bölgesindeki cihatçı gruplar, ABD’nin bölgede askeri varlığını artırıp ikinci bir üs kurduğunu ve HIMARS füzeleri konuşlandırdığını savundu. ABD destekli Maghavir el Tavra grubunun sözcüsü Ebu el Atir, SuriyeIrak sınırında bulunan Tanf’taki ilk üssün ötesine yayılan ABD güçlerinin 70 km. kuzey Britanya’nın başkenti Londra’da önceki gün çıkan yangında kömür olan Greenfell Tower isimli, 24 katlı, 600 kişinin yaşadığı sosyal konutta hayatını yitirenlerin sayısı 17’ye çıktı. İlk etapta 20’si ağır 74 yaralı açıklaması yapılmıştı. Binada oturan ve kendilerinden haber alınamayan 35 kayıp kişi için yakınları “aranıyor” du yurusu yaptı. İtfaiye de artık binadan canlı çıkmayacağı görüşünü bildirdi. Geçen yıl itfaiye bütçesinin artırılması, sosyal konutların güvenli hale getirilmesi tasarıları sunan ama iktidardaki Muhafazakâr Parti tarafından reddedilen İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn, olay yerinde felaketzedeler ve gönüllülerle kucaklaştı. İhmallere dikkat çekip “Çok vahim sorular yanıtlanmak zorunda. Gerçek ortaya çıkacak” diyen Corbyn, milyonerlerin boş evlerinin felaketzedelere açılmasını istedi. Başbakan Theresa May de olay yerine gitti ama felaketzedelerle görüşmeyi reddetti. May, kamu soruşturması açtıklarını duyurup “Bunu sevdiklerini yitirenlere borçluyuz” dedi. doğudaki Zakf’ta ikinci bir üs kurduklarını duyurdu. Atir, hem Tanf hem de Zakf’a ilave ABD askerleri geldiğini ve kendilerine daha fazla silah dağıtıldığını belirtti. Aynı gruptan bir başka mili Trump soruşturuluyor tan “Zakf, Tanf’ı tahkim edecek ve ilk savunma hattını oluşturacak” derken bunun IŞİD’e değil, İran destekli Iraklı Şii milisler ile Suriye hükümet güçlerine karşı yapıldığını kaydetti. Reuters Rusya’nın ABD başkanlık seçimine müdahale ettiği ve Başkan Donald mayı kabul eden yet laşma yaptığı iddialarıyla, hakkında kililer arasında üst NSA’nın Trump yönetimiyle girdiği düzey istihbaratçıla “etkileşime” dair belgeler. Trump’ın de Zakf’ta üs inşa edildiğini gösteren Trump’ın ekibiyle bağ Mueller’in rın da olduğunu be Rusya soruşturmasını yönetirken bir videonun eline geçtiğini duyurdu. Bölgesel istihbarat kaynakları da ABD’nin Ürdün’den Tanf üssüne kamyon üzerine eklemlenmiş HIMARS füzeleri getirdiğini ve Suriye’nin güneyi için bunun bir ilk olduğunu söyledi. Ardından ABD’nin füze konuşlandırmasına tepki gösteren Rusya Savunma Bakanlığı, HIMARS’ın hedefinin Suriye ordusu olduğunu kaydetti. IŞİD karşıtı uluslararası koalisyonun sözcüsü ABD’li Albay Ryan Dillon ise yeni bir üs kurduklarını yalanlarken “Koalisyon güçleri bazen Tanf dışındaki bölgelerde de günlerce, haftalarca devriye gezip eğitim verebiliyor” dedi. lantıları olduğu iddiaları adaleti hakkında açılan soruşturma kapsamında Trump’ın adaleti engelleyip engellemediğinin de soruştu engellediği kanısına varması halinde süreç Trump’ın azledilmesine rulduğu ileri sürüldü. varabilir. lirtti. Ulusal İstihbarat Başkanı Daniel Coats, Ulusal Güvenlik Kurumu (NSA) Başkanı amiral Mike Rogers ve kısa süre Adaleti engellediğinin ka önce görevden ayrı nıtlanması ABD Başkanı’nın az lan yardımcısı Ric liyle sonuçlanabilir. hard Ledgett’ın isim İlk olarak Washington Post lerini verdi. (WP), Rusya soruşturmasının ba New York Times şına getirilen eski FBI Başkanı Robert da bir istihbarat yetkilisine dayana Mueller’in, Trump’ı adaleti engelledi rak Mueller’in ofisinin NSA’dan bazı ği olasılığı üzerinden Soruşturduğunu belgeler talep ettiğini duyurdu. Bun duyurdu. Gazeteye konuşan 5 kaynak, lar, Rusya’nın seçime müdahalesi ve Mueller’in ekibi tarafından sorgulan Trump’ın ekibinin Rusya ile gizli an FBI Başkanı görevinden aldığı James Comey’nin Senato’da ifade vermesinden beri Trump’a yönelik adaleti engellediği iddiaları daha yüksek sesle dile getiriliyor. Zira Comey, Trump’ın kendisinden biat ve eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Flynn hakkındaki soruşturmanın kapatılmasını istediğini savunmuştu. Trump’ın Flynn soruşturmasının kapatılması için Coats ve Rogers’dan Comey’ye baskı yapmalarını talep ettiği iddiaları da basına yansımıştı. Trump: Düzmece, cadı avı Trump’a görüşmelerinde şahsen soruşturulmadığı bilgisini ilettiğini be Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD PUTİN COMEY’E YÜKLENDİ ni ifşa eden ve ABD’den kaçmak zorunda kalan Başkanı Trump’ın görevden çok tuhaf. Bir güvenlik kuru Snowden’a sığınma ver aldığı eski FBI Başkanı James mu şefi başkomutanla soh mişti. Amerikan seçimlerine Rus mü Comey’yi ifşaatçı Edward betlerinin kayıtlarını med dahalesi iddiasını da “insanların zihin Snowden ile kıyaslayıp ona yaya veriyorsa o zaman FBI lerini etkilemeye yönelik propaganda” da sığınma verebilecekle Başkanı’nın Snowden’dan diye reddeden Putin, asıl ABD’nin yıl ri esprisi yaptı. TV’den can farkı nedir? O zaman güven lardır Rus seçimlerine müdahale etme lı yayımlanan Direkt Hat programında lik kurumu şefi değil, belli bir pozisyo ye çalıştığını savundu. 4 saat boyunca 2 milyonu aşkın soruya nu savunan bir haklar aktivisti olur. Ha Öte yandan ABD’li yönetmen Oli yanıt veren Putin, şöyle konuştu: “Co zır lafı açılmışken, hakkında dava açı ver Stone’un belgeselinde de Rus li mey, Başkan ile görüşmelerini kayıtla lırsa, kendisine Rusya’da sığınma ver der, IŞİD saflarında 30 bini yabancı ül ra geçirdiğini ve bir arkadaşı aracılığıy meye hazırız.” Rusya, NSA’da çalışırken kelerden paralı olarak tutulmuş 80 la medyaya ilettiğini söyleyiverdi. Bu yasadışı uluslararası dinleme belgeleri bin militan olduğunu söyledi. lirten Comey’nin ifadesinin ardından soruşturmanın merkezi kaymış ve Trump’ı da içine almış gözüküyor. Haberlere Twitter’dan tepki gösteren Trump ise “Rusya hikâyesinde düzmece bir gizli anlaşma uydurdular, sıfır kanıt buldular, o yüzden şimdi düzmece bir hikâye üzerinden adaleti engelleme çıkardılar. Hoş” diye yazarak şöyle devam etti: “Amerikan siyasi tarihinin bir seferdeki en büyük CADI AVINA tanıklık ediyorsunuz!” Kişisel avukatı Marc Kasowitz, sızan haberin gerisinde FBI’ın olduğunu söyleyip sızıntı yı “rezillik, yasadışı” diye niteledi. Gandhiji’nin yürüyüşü Adaletsizlik almış başını yürümüşse, insan onuru kaçınılmaz olarak tetiklenir. Tabiatı icabıdır. İnsanlar; vicdan, merhametin dibe vurduğu, zorbalık, baskı ve zulümün arşa çıktığı koşullara ancak bir süre tahammül sergiler. Ancak bir süre korkutulup susturulabilirler. Dünyada zulüm ile ancak bir süre abad olunabilir. Hep böyle olmuştur, hep de böyle olacaktır. HHH Ana muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun hatalı bulduğum pek çok tasarrufunun ardından kendilerince ‘bıçağın kemiğe dayandığı’ tespitiyle başlattığı ‘Adalet Yürüyüşü’, kaçınılmaz olarak hepimizin aklına Hindistan’ın bağımsızlık lideri ve ‘kurucu babası’ Mohandas Karamchand Gandhi’yi getiriyor. Kılıçdaroğlu; bugüne dek biraz tuhaf bir kıyaslasırf ‘yumuşak karakteri’ sebebiyetiyle benzetilegeldiği ‘Gandhi’ tipi bir irade ile başlattığı ‘Adalet Yürüyüşü’nü tamamlarsa eğer, haktan, adaletten umudunu kesmiş milyonlar için umut olacağı aşikâr. Bu vesileyle Sanskritçe ‘yüce ruhlu’, ‘saygıdeğer’ manasına gelen ‘Mahatma’ yahut ‘Bapu’ (baba) gibi isimlerle anılan Gandhiji’yi anımsamakta fayda var. Zira Gandhi, tarihe salt ‘yumuşak ve ağırbaşlılığıyla’ değil çok daha mühim sebeplerle mal olmuş bir kişilik. En başta hakikat ve adalet arayışı tükenmeyen bir direnişçi olarak. HHH 1869’da Britanya sömürgesi olan Hindistan’da doğan Gandhiji’nin suikastla öldürüldüğü 1948’e uzanan yaşamöyküsünün tartışmalı pek çok detayı var elbette. Onun salt ‘pasifizm’le sembolleştirmesini ise öteden beri yadırgarım. Kaynağını Hinduizmin dini düşünce tarihinden alan hakikat arayışı (satya) ve pasif direnişi (ahimsa) içeren ahlak felsefesi, eylemci ruhunun özünü oluşturur. Ama şiddeti kategorik olarak reddetmez. Örneğin bir kişinin şiddete başvurmama konusunda kafi düzeyde aydınlanmamış ve iç disiplin içeren cesareti sergileyemeyecek olması halinde, şiddet kullanımını dışlamaz. Zayıflığı, en düşük insan kusuru görür. Birinci Dünya Savaşı sonrası 1920’deki makalesinde “Sadece korkaklıkla şiddet arasında bir tercih gerekiyorsa, şiddeti tavsiye ederim” demiştir. Misal Hinduların zayıflıklarından kurtulmak üzere Britanya saflarında savaşmasını desteklemiştir. Çıkış noktası bu deneyimin onlara ‘azim kazandıracağı’ olmuştur. HHH Ama daha mühimi var. Gandhi, Londra’daki hukuk eğitimi ve sonra Güney Afrika yıllarındaki sivil haklar mücadelesiyle, şahsen deneyimlediği ırk ayrımcılığı karşısında aktif ama şiddeti dışlayan direniş felsefesini, yani ‘satyagraha’yı geliştirmiştir. Bu aktif direnişi insan iradesine mal eder. Satyagraha aynı zamanda ‘hakikatte ısrarcılık’ manasına gelir. Sessiz güçtür, eylemsizlik değil ama kararlı pasif direniş ve işbirliğini reddetme yolunu önerir. 1940’larda toprak ağalarına karşı köylülerin haksız vergilere isyanını eşi görülmemiş bir sivil itaatsizlikle örgütleyip önemli tavizler kopartılmasını sağlamıştır. Mart 1930’da tuz vergisine karşı başlattığı ünlü ‘Tuz Yürüyüşü’ satyagraha’sıyla efsaneleşmiştir. Ahmedabad’dan Dandi’ye binlerce insan eşliğinde 12 Mart’tan 6 Nisan’a kadar 400 kilometre yürümüştür. Sömürgeci Britanya askerlerine aldırmayan silahsız cesur erkek ve kadınlar Hindistan’ın bağımsızlık mücadelesinin her safhasına damgasını vurmuştur. HHH Gandhiji’nin, mütevazı hayatı, çıkrıkta dokunmuş dhotisiyle, ‘üzerinde güneşin batmadığı’ Britanya İmparatorluğu’nun diz çökmesinde payı büyüktür. Dini çoğulculukta ısrarı ve Hindularla Müslümanlar arasındaki çatışmaları dindirmek için yaptığı uzun açlık grevleri, tam istediği sonuçları vermemiş olsa bile... Felsefesini idrak edemeyenlerin katkılarıyla Britanya ülkesini ve insanlarını bölerek çekip gitmiş olsa bile... Mirası dünyada kuşaklar boyu direnişleri etkiledi. Nuriye ve Semih de onun izinden gidenlerdendir. Ona göre kişinin en mühim savaşı kendi şeytanları, korku ve güvensizliklerine karşı verdiğiydi. “Bizi yok edecek şeyler: İlkesiz politikalar; bilinçsiz haz; çalışmaksızın servet; karaktersiz bilgi; ahlaksız iş yapmak; insanlıktan yoksun bilim ve fedakârlık içermeyen ibadettir” demiştir. Gandhiji’nin yürüdüğü yollar hep aşındı. Nitekim yollar yürüyerek aşınır. Anaokulu önünde patlama Çin’in Fengxian kentinde dün bir anaokulu önünde, çıkış saatine yakın, ailelerin çocuklarını almaya gittikleri sırada gerçekleşen patlamada en az 7 kişi öldü, 66 kişi yaralandı. Bazı görgü tanıkları bir gaz tüpünün patladığını öne sürerken polis soruşturmanın sürdüğünü duyurdu. Çin’de geçen ay da anaokulu öğrencilerini taşıyan otobüs, şoför tarafından kasti olarak ateşe verilmiş ve 11 çocuk hayatını kaybetmişti. C MY B