Katalog

Perşembe 11 Mayıs 2017 EDİTÖR: NECDET ÇALIŞKAN TASARIM: SERPİL ÜNAY Beş kişiden biri yoksul yarısı ısınamıyor TÜİK’inaraştırması ailegleörzinleyr oöknsüunleluğseurndui Türkiye’deki bireylerin yüzde 22’si yoksulluk sınırının altında. Oran ailedeki birey sayısı arttıkça yüzde 46’yı buluyor. Bireylerin yarısı da ısınma sorunu yaşıyor Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 2016 yılı Aile İstatistikleri, yoksulluğun boyutunu ortaya koydu. Resmi rakamlara göre bile bireylerin yüzde 21.9’u yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Bağımlı çocuğu olan hanehalklarının yoksulluk oranı yüzde 26.7 iken, hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde tek ebeveynli ve en az bir çocuğu olan hanehalklarının yüzde 29.3’ü yoksulluk sınırının altında. TÜİK’in aile yoksulluğu rakamları bunlarla da sınırlı değil. Yoksulluk sınırının altında yaşama oranı en yüksek hanehalkı tipi, “İki yetişkinli, üç ya da daha fazla bağımlı çocuğu olan” hanehalkları oldu. Bu ailelerin yüzde 45.9’u Kayseri ‘çekirdek’ Şırnak ‘geniş’, Tunceli ‘tek 2014’te yüzde 67.4 olan çekirdek ailelerden oluşan hanehalklarının oranı 2016’da yüzde 66.4’e gerilerken; tek kişilik hanehalklarının oranı ise yüzde 13.9’dan yüzde 14.9’a yükseldi. Verilere göre; Türkiye’de tek kişilik hanehalkı oranının en yüksek olduğu il yüzde 24.9 ile Tunceli, en düşük olduğu il yüzde 8.3 ile Diyarbakır; çekirdek aileden oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il yüzde 72.6 ile Kayseri, en düşük olduğu il yüzde 55.3 ile Şırnak; geniş aileden oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il yüzde 29.9 ile Şırnak; en düşük olduğu il yüzde 10.3 ile Çanakkale oldu. (neredeyse yarısı) yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Araştırmaya göre yoksulluk sınırının altında yaşama oranı en düşük olan aileler ise yüzde 5.6 ile “Her ikisi de 65 yaş altında olan 2 yetişkinli” hanehalkları. Yüzde 43 ısınamıyor TÜİK’in açıkladığı Aile İstatistikleri’nde yer verilen gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre; bireylerin yüzde 60.4’ü kendi evinde oturuyor, yüzde 23.3’ü ise kiracı. Bireylerin yüzde 43’ü konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşarken, yüzde 39’u sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. nedenlerle ve yüzde 24.2’sinin trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadığı görüldü. Aileler küçülüyor Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre; Türkiye’de 2012’de 3.7 olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün azalma eğilimi göstererek 2016’da 3.5 kişi olduğu görüldü. İllere göre incelendiğinde; 2016 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 6.7 kişi ile Şırnak oldu. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu il ise 2.7 kişi ile Çanakkale. Akraba evliliği yaygın TÜİK’in açıkladığı aile yapısı araştırması 2016 sonuçlarına göre; 15 ve üzeri yaşta olup evlilik deneyimi yaşamış bireylerin eşleri ile akraba olup olmadıkları incelendiğinde, bireylerin yüzde 23.2’sinin (yaklaşık dörtte biri) eşi ile akraba olduğu görüldü. Akraba evliliklerinin en yaygın olduğu bölge yüzde 42.6 ile Güneydoğu Anadolu; en düşük oranda görüldüğü bölge ise yüzde 8.9 ile Batı Marmara oldu. l Ekonomi Servisi Eğitimi bırakmak zorunda kalıyorlar Aile yapısı araştırması, 2016 sonuçlarına göre; eğitime devam etmek istemesine rağmen eğitimini yarıda bırakan 15 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 18.3 oldu. Eğitimini yarıda bırakan bireylerin eğitimini bırakma nedenleri cinsiyete göre incelendiğinde; erkeklerin en fazla yüzde 58.7 ile ekonomik nedenler sebebiyle, kadınların ise en fazla yüzde 38.1 ile ailenin izin vermemesi sebebiyle eğitimlerini yarıda bıraktıkları gözlendi. Kadın ERKEĞE GÖRE AileSİNE BEŞ kat zaman harcıyor n Bireyler günde ortalama 2 saat 45 dakikalarını hanehalkı ve aile bakımına harcıyor. Erkeklerin bu faaliyet için harcadıkları süre 53 dakika iken kadınlar için 4 saat 35 dakika. Diğer bir deyişle kadınların aile bakımı için harcadıkları süre erkeklerin 5.2 katı. n 18 ve üzeri yaştaki bireyler arasında kendilerini en fazla ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı 2016’da yüzde 70.2 oldu. Erkeklerin yüzde 76.3’ü kendilerini en fazla ailelerinin mutlu ettiğini ifade ederken, bu oranın kadınlar için yüzde 64.3 olduğu görüldü. n Bireylerin yüzde 74.4’ü ailelerini mutlu olarak beyan ederken, ailesini mutlu bulduğunu belirtenlerin oranının en yüksek olduğu bölge yüzde 81.1 ile Orta Anadolu, en düşük olduğu bölge ise yüzde 64.9 ile Güneydoğu Anadolu oldu. n Hanelerde masaüstü bilgisayar bulunma oranının 2004’te yüzde 10 iken 2011’de yüzde 34.3’e kadar yükselmesinin ardından sonraki yıllarda ise dü şüş eğilimi göstererek 2016’da yüzde 22.9’a geriledi. n Hanelerde taşınabilir bilgisayar (dizüstü, tablet, netbook vb.) bulunma oranı, 2004’te yüzde 0.9 iken, 2016’da yüzde 49 oldu. Hanelerde cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı da yüzde 53.7’den yüzde 96.9’a, internet erişimi oranı yüzde 7’den, yüzde 76.3’e çıktı. Sabit hatlı telefon bulunma oranı ise yüzde 81.6’dan yüzde 25.6’ya kadar düştü. Fiberdeki iptale mahkemeden ‘dur’ İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) metro, metrobüs ve füniküler güzergâhlarındaki fiber optik kablo döşeme izinlerini (geçiş hakkı) iptal etmesi ve 2017’de yenilenmeyeceğine dair kararını mahkemeye taşıyan Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği’nin (TELKODER) açtığı dava sonuçlandı. İBB’nin internet ve telefon hizmetlerinde kesintiye neden olacak nitelikteki bu kararının kamu zararına yol açacağı, belediyenin sebepsiz ve tek yanlı olarak karar veremeyeceği gerekçesiyle açılan davada, İstanbul 10. İdare Mahkemesi TELKODER’i haklı buldu ve İBB’nin kararını iptal etti. Mahkeme, keyfi bir şekilde fesih işlemi yapılmasının 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nu ihlal ettiği sonucuna vardı. l Ekonomi Servisi Yarım milyon kişi icralık Av. Nuri Almaz Kocaeli Adliyesi’nde icra dosyaları koridorlara taşarken, dosyalar tavana ulaştı. Kocaeli Barosu Yönetim Kurulu Üyesi Av. Nuri Almaz, kent genelinde şu anda devam eden icra takibi dosya sayısının 500 binin üze rinde olduğunu söyledi. Kocaeli Adliyesi içerisinde 7 icra müdürlüğü bulunurken, dos yaları koyacak raflar dolunca, istiflenen dosyalar koridorlara konuldu. Koridorlardaki dosyalar da tavana ulaştı. Kocaeli Adliyesi’ndeki 7 icra müdürlüğünde 300 bine yakın devam eden icra takibi dosyası bulunuyor. İcra takibi dosyalarının başında kredi kartı borcu, tüketici kredileri, telefon borçları, otomobil, konut ve mobilya borçları yer alıyor. l DHA Türkiye büyüme tahmini düşürüldü Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Türkiye için 2017 büyüme tahminini 0.4 puan düşürerek yüzde 2.6’ya çekti. Raporda büyüme beklentisinin düşürülme nedenleri arasında Türkiye’nin kredi notunun indirilmesi, darbe girişiminden bu yana devam eden OHAL, TL’nin dolar karşısında 2016’da yüzde 17 zayıflamasıyla, enflasyonun 5 yıldır ilk defa çift haneli rakamlara çıkması gösterildi. Rapordaki diğer riskler şöyle: 4 Türkiye’nin dış durumu zorluk oluşturmaya devam ediyor. Brüt dış finansman ihtiyacı gayrı safi yurtiçi hasılanın neredeyse yüzde 25’ine denk geliyor ve bu ülkeyi küresel likidite şartlarına karşı hassas bir duruma sokuyor. 4 Türkiye ile Güney ve Doğu Akdeniz’e yönelik görünüm, güvenlik ve jeopolitik risklerle beraber turizm gelirleri ve yatırımlarda yaşanan düşüşü de yansıtarak zayıfladı. l Ekonomi Servisi Sabancı’nın satışları yüzde 9.8 yükseldi Sabancı Holding’in konsolide satışları, 2017’nin ilk çeyreğinde bir önceki yı lın aynı dönemine göre yüzde 9.5 artarak 9 milyar 100 mil yon TL oldu. Sabancı Holding’in yılın ilk üç ayındaki konsolide net kârı ise 669 mil yon TL olarak ger çekleşti. Sabancı Holding’in toplam varlıkları 31 Mart 2017 itibarıyla 317 milyar 385 milyon TL’ye, toplam konsoli de ana Mehmet Göçmen ortaklığa ait özkaynakları ise 23 milyar 634 milyon TL‘ye ulaştı. Sabancı Holding Üst Yöneticisi (CEO) Mehmet Göçmen, ilk çeyrekte üretim, dağıtım ve satış iş kollarının tamamında, gerek pazar koşulları gerekse çeşitli düzenlemeler çerçevesinde önemli zorluklar içerdiğini, ancak Enerjisa’nın satışlarını yüzde 6, tek seferlik gelir ve giderler hariç faaliyet kârını yüzde 7 artırdığını söyledi. Göçmen, sanayi şirketleri ile ilgili yaptığı değerlendirmede ise, “Bir önceki yılın aynı dönemine göre operasyonel kârlılığımızı yüzde 50 artırdık ve net kârımız yüzde 31’lik artışla 74.3 milyon TL oldu” dedi. l Ekonomi Servisi Koç Holding’in kârı yüzde 118 arttı Koç Holding, 2017’nin ilk çeyreğinde konso lide bazda toplam 22.3 mil yar TL gelir elde etti. 2016’nın ilk çeyreğinde 515 milyon li ra kâr eden Koç Holding, 2017’nin ilk üç ayını yüzde 118 artışla 1.1 milyar liralık kârla kapattı. Toplam varlıkla rını 88 milyon lira dan 93.3 milyon do lara çıkaran şirke tin yükümlülükleri ise 51.2 mil yon liradan 56.6 milyon liraya yük seldi. Koç Hol Levent Çakıroğlu ding Üst Yöneticisi (CEO) Levent Çakıroğlu, son 5 yıldaki yatırımların 30 milyar liranın üzerine çıktığını söyledi. “Yatırım ve ihracat odaklı stratejimiz ile büyümede sürdürülebilirliğe odaklanıyoruz. Ülkemizde ve küresel pazarlarda tüm yatırım fırsatlarını aktif olarak değerlendiriyoruz” diyen Çakıroğlu, ilk çeyrekte kombine ihracatın yüzde 29 arttığını vurguladı. Çakıroğlu, “Otomotiv sektöründe ihracat performansımız öne çıkarken, Ford Otosan ve Tofaş, toplam ihracat adetlerini senelik bazda sırasıyla yüzde 6 ve yüzde 35 seviyesinde artırdı. Arçelik’in Türkiye cirosundaki artış yüzde 35 oldu” dedi. l Ekonomi Servisi ekonomi 9 Veba ile kolera arasında... Bir gözlemci, “Fransız halkı veba ile kolera arasında kalınca kolerayı seçti” diyordu, ben de, “yeni bir seçenek yaratılamazsa, 2019’da biz de kendimizi benzer bir konumda bulacağız” diye düşündüm. Neyse, biz şimdilik Fransız “halkının” sorunlarına odaklanalım. Rahat bir nefes... Başkanlık seçimlerini Macron kazandı, sağdan sola kurulu düzen rahat bir nefes aldı: “Popülist dalga kırıldı”, “Avrupa Birliği kurtuldu” filan... Gerçekteyse tehlike geçmedi. “Popülist” dalgaya enerjisini veren ekonomik sosyal kültürel kriz aşılamıyor, Ulusal Cephe’nin oyları artıyor. Buna karşılık, Macron’un ve yeni kurulan partisinin gelecek ay yapılacak genel seçimlerden de başarıyla çıkabileceğini, programının, Fransa ekonomisini durgunluktan çıkarabilecek, işsizliği azaltabilecek, “Avrupa Birliği”ni bir arada tutabilecek, göçmenler sorununa bir çözüm olabilecek, yabancı düşmanlığına yol açan “kültürel stresi” azaltabilecek formülleri içerdiğini söylemek çok zor. Başkanlık seçimlerinde Le Pen’e ve Macron’a oy veren kesimleri karşılaştırınca, gelecek ay yapılacak genel seçimlere, 2022’deki başkanlık seçimlerine ilişkin iyimser olmak zor. Başkanlık seçimlerinde 1824 yaş arası gençlerin yüzde 44’ü, erkeklerden daha çok kadınlar, el emeğiyle çalışanların yüzde 63’ü, Le Pen’e oy vermiş. Le Pen’i destekleyenlerin, sanayi işçileri, kamu çalışanları ve polis içindeki oranı artmış. Ek olarak bu kesimi birleştiren milliyetçi, ırkçı kültürel platformun, genel olarak muhafazakâr seçmenin duyarlılıklarına yabancı olmadığı da söylenebilir. Merkezci popülist Macron’u da, muğlak bir programla, birçok sınıfa birden dayanmaya çalışması açısından “merkezci popülist” olarak tanımlayabiliriz. Bu özelliğinden dolayı yüzde 65 ile kazandığı “büyük bir zaferin” dayanaklarının aslında çok zayıf olduğunu söyleyebiliriz. Macron’un, yeni kurulan partisi, kültürel olarak homojen bir sosyal tabana, bir siyasi geleneğe dayanmıyor. Macron’un daha dün şekillenmiş örgütsel, yapılanmasının genel seçimlerde sergileyeceği performansı önceden bilmek zor ama, sol ve muhafazakâr sağ seçmenin kendi partilerine, adaylarına döneceğini, Macron’un aldığı desteğin parçalanacağını düşünebiliriz. Diğer taraftan Macron’un, işsizliği azaltmaya, ekonomik büyümeye yönelik etkin politikalar tasarlaması, uygulaması da çok zor. Macron, küreselleşmeci neoliberalizmin ürettiği bir politikacı olarak iki basınç arasında kalacak: AB’nin ve Fransa’nın neoliberal güç merkezleriyle bağları, Fransız devletinin planlama geleneğine ilişkin güçlü “algısal kilitler” düşünce ve manevra alanını kısıtlayacak. Diğer taraftan, Macron işsizliği azaltmaya kalktığında eğer “emek piyasası esnekliği” üzerinden giderse sendikalarla, devlet harcamaları yoluyla istihdamı arttırmaya çalışırsa, mali sermaye ile çelişmek durumunda kalacak. Göçmenlik sorunu, güvenliği arttırma önlemleri de Macron’u eğitimli, liberal, sol kesimin arzularıyla karşı karşıya getirecek. Gelecek ay yapılacak genel seçimlerde Macron’un bloğunun dağılması, muhafazakâr partilerin toparlanması, Le Pen’in partisinin mecliste grup kuracak sayıya ulaşması, devlet başkanı olarak Macron’un, ekonomi, Avrupa Birliği, göçmenlik/güvenlik konularında kendisinden farklı düşünen bir hükümet ve meclis ile çalışmak zorunda kalması güçlü bir olasılık. Tüm bunlar, Macron’un getirdiği “rahatlamanın” kısa süreceğini, merkezin dağılmaya devam edeceğini, faşist hareketin 2022 başkanlık seçimlerine, Marine Le Pen ya da, çok daha katı ve dindar Marion – Maréchal Le Pen liderliğinde daha da güçlenerek girme olasılığının çok yüksek olduğunu düşündürüyor. Artık veba ile kolera dışında, kapitalizmin bu hasta ufkunun ötesine yönelik bir hareket geliştirmek için birleşmek, bu birliğe uygun dili kurmaya çalışmak gerekiyor. Yoksa, bu gidişle, bünyemiz koleradan iyice zayıflayacak ve biz sonunda vebadan öleceğiz. KISA... KISA l Sabiha Gökçen Havalimanı’nı işleten Malaysia Airports, İstanbul’un ikinci havalimanı üzerindeki azınlık hissesini satmayı değerlendiriyor. 1991’den bu yana havalimanı işletmeciliği yapan Malaysia Airports Holdings Berhad, halen beşi uluslararası olmak üzere 39 havalimanı işletmesini yürütüyor. l İş Bankası’ndan yapılan açıklamaya göre bankanın üst yönetiminde gerçekleşen değişiklik ile Mehmet Şencan ve Ömer Karakuş, genel müdür yardımcılığı görevlerine getirildi. l Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, sanayi reform paketinin perşembe günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görüşüleceğini belirterek, sanayicinin elektrikte TRT payının kaldırılacağını ifade etti. C MY B