Katalog

DUNYA Perşembe 19 Ekim 2017 Trump’tan skandal taziye ABD Başkanı Donald Trump, Nijer’de bir operasyonda ölen 4 asker hakkında 12 gün suskun kalmasını seleflerinin asker ailelerine taziye sunmadıklarını söyleyerek savunması ama yalancı çıkmasının ardından telefona sarıldı. Trump’ın hayatını kaybeden Çavuş La David Johnson’ın hamile eşi dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: MERİÇ ŞENYÜZ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Myeshia’ya “Sanırım başına neler gelebileceğini biliyordu. Ama bu gerçekleşince yine de yaralıyor” dediği, bu sözlere kırılarak ağlayan acılı eşin Trump için “Kocamın adını bile bilmiyordu” dediği medyaya yansıdı. Trump “’tamamen uydurma” diye yalanlayınca Johnson’ın annesi “Başkan Trump oğluma ve aileme saygısızlık yaptı” açıklamasında bulundu. 7 nilgun@cumhuriyet.com.tr ÇKP kongresine katılan ve Şi’nin yanında oturan eski devlet başkanlarından Jiang Zemin (91), Şi’nin ‘Merkez sahne Çin’in’3.5saatlikkonuşmasınıdinlerkenuyuyakaldı. En büyük ikinci ekonomi Çin’de Komünist Parti’nin (ÇKP) 10 yılda iki kez düzenlediği ve ülkenin liderini tahkim ettiği Genel Kongresi dün başladı. Devlet Başkanı ve ÇKP Genel Sekreteri Şi Cinping’in 3.5 saat süren açılış konuşması, bazı gözlemciler tarafından “tarihi” diye nitelendi. ABD Başkanı Donald Trump’ın “Önce Amerika” sloganıyla izolasyonist dış politika yürüttüğü dönemde Çin’i küreselleşmenin şampiyonu yapmaya çalı şan Şi, “Çin’in küresel sahnenin merkezinde yer alacağı bir döneme girdik. İnsanlığın sorunlarını hiçbir ülke tek başına çözemez, ama biz bu sorunları çözmek için bugünden itibaren daha merkezi roller oynayacağız” dedi. Konuşmasında Trump ya da Kuzey Kore lideri Kim Jong Un’u anmayan Şi, dünyaya açılmanın ilerleme, içe kapanmanın gerileme getirdiğini söyleyerek “Çin dünyaya kapılarını kapamayacak, hep gitgide daha açık olacak” vur gusu yaptı. Çin’in kalkınmasında “yeni bir çağ” sözünü 36 kez kullandı. Merkez Komitesi’nin (MK) 5 yıllık çalışma raporunu sunarken “Çin’e özgü sosyalizmle” hızlı büyümenin “diğer ülkelere yeni bir seçeneğin olduğunu gösterdiğini” belirtti. Ekonomiyi şekillendirmek için “Çin Yapımı 2025” isimli 300 milyar dolarlık bir plan uygulanıyor. Dünyanın en büyük partisi ÇKP’nin 89 milyon üyesini temsilen 2 bin 300 delegenin katıldığı Kongre, genel oy hakkının bulunmadığı ülkede, hükümet organlarını seçiyor. Aynı zamanda Çin Halk Kurtuluş Ordusu (ÇHKO) Başkomutanı unvanını taşıyan Şi’nin (64), ikinci ve son kez beş yıllığına seçilmesi kesin. Partiyi ve ülkeyi yöneten Politbüro ve MK’de 68 yaşını geçenler ise emekli olacak. Böylece dışişlerinden ekonomiye bütün yöneticiler yenilenecek. Çin medyası, Batı demokrasilerindeki kriz ve kaosun aksine Çin’in gücünü ve birliğini koruduğu vurgusu yaptı. SDG içindeki YPG unsurları, Rakka’nın yerle yeksan olan merkezinde tanklarla zafer turu attı. Suriye ordusu yas tutuyor Suriye ordusunun ünlü Dürzi komutanı İssam Zahreddin’in (56), Deyr ez Zor’da IŞİD’in döşediği mayınların patlaması sonucu öldüğü belirtildi. Suriye hükümeti taraftarlarının “kahraman”, “efsane” diye söz ettiği Zahreddin, Deyr ez Zor’u IŞİD’e karşı bir avuç askerle üç yıl boyunca savunup sonunda bölgeye ulaşan birliklerle kuşatmayı yarmıştı. Deyr ez Zor’da çok sayıda sivilin hayatını kurtaran, yaralanan askerlerini sırtında taşıdığı görüntüleri sosyal medyaya yansıyan Zahreddin, Cumhuriyet Muhafızları’nın elit 104. Hava İndirme Tugayı’nın komutanıydı. Cihatçıların Humus kuşatmasını kırmış, Şam taarruzunu bozguna uğratmış, Halep kuşatmasına direnmişti. ‘Kıymetli vaktimi Trump’a harcamam’ İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a saldırgan stratejisi için “Kıymetli vaktimi, ABD’nin yabani başkanının bağırıp çağırmaları ve palavlarını yanıtlamak için harcayamam” dedi. “İran ABD’nin Lübnan, Suriye ve Irak’taki planlarını bozduğu için Trump çok sinirli” vurgusu yapan Hamaney, “ABD nükleer anlaşmayı yırtarsa biz liğme liğme ederiz. ABD’nin ağzına şamarı atarız. Ama imza atan ülkelerden biri çekilene dek biz çekilmeyeceğiz” diye devam ederken Avrupa’ya anlamaya bağlı kalma çağrısı yaptı. Washington’dan Bağdat’a destek Irak Başbakanı Haydar İbadi ile telefonda görüşen ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, IKBY’nin referandumunu tanımadıklarını, Irak’ın birliğini desteklediklerini yineleyip çatışmadan uzak durulmasını istedi. ABD Temsilcisi Brett McGurk de çatışma çıkmaması için çalıştıklarını belirtti. Irak Güvenlik Danışmanı ve Haşdi Şabi Komitesi Başkanı Falıh Feyaz, ABD’lilerin referandum sonrası ErbilBağdat krizinde tercihlerini ikinciden yana yapacaklarını Barzani’ye bildirdiklerini söyledi. Independent muhabiri Patrick Cockburn, KDP ile KYB’nin pazar günü Irak harekatı başlamadan önce başka seçenek olmadığında uzlaşıp çekilmeye karar verdiklerini yazdı. Sıra Deyr ez Zor’da ABD destekli, Ankara’nn “terör örgütü” kabul ettiği YPG’nin omurgasını oluş yonu Özel Temsilcisi Brett McGurk’e Suudi Arabistan’ın Körfez İşleri Bakanı Tamir Seb yönetim projesini desteklemeyeceğini” savunan yetkili, “Ayrılıkçı bir oluşumu destek turduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG), han eşlik etti. Suriye’deki yerel ajanslara da lemeyeceğiz, bu kesin” diye konuştu. Rakka’yı IŞİD’den almalarının ardından, sıranın enerji kaynaklarıyla stratejik önemde yandırılan haberde, Sebhan’ın Rakka’ya bağlı Ayn İsa kasabasını ziyaret ettiği, McGurk’le Kürtlerin pazarlığında koz ki Deyr ez Zor’a geldiğini duyurdu. Irak sınırı birlikte aşiret reisleri, Rakka Yerel Mecli Rakka’da IŞİD sonrası sivil yönetime Arap na yakın Deyr ez Zor’da hem Suriye hükümet si ve Yeniden Yapılanma Komitesi ile ayrı ay ların dahil edilmesi çabalarını aktaran Reu güçleri hem de SDG operasyon yürütürken rı görüştüğü ileri sürüldü. McGurk’e göre ters, Rakka’nın uzun vadedeki siyasi kaderi Reuters’a konuşan SDG Sözcüsü Talal Silo, Rakka’da 6 bin IŞİD militanı öldürüldü. nin Suriye savaşının nasıl sonlanacağına bağlı Rakka’daki güçlerin Deyr ez Zor’a kaydırıla Reuters’ın konuştuğu IŞİD sonrası olduğunu belirtip şu yorumları yaptı: cağını, Rakka zaferinin Deyr ez Zor operas Rakka’nın planlanmasında yer alan ABD’li bir “Nihayetinde Suriye devleti Fırat Neh yonunu olumlu etkileyeceğini söyledi. yetkili, Arap nüfuslu Rakka’ya PYD/YPG’nin ri üzerindeki bu kentte kontrolü yeniden al Suudi bakan Rakka’da yayılmasını desteklemeyeceklerini söyledi. “PYD’nin ülkenin bu bölgesine siyasi bir ya mak istiyor. Bu da, Rakka’nın Şam’la yeni bir ihtilaf alanı veya muhtemel Kürt otonomi Erbil merkezli Rudaw kanalına göre yılma projesine destek kanalize edilmeye siyle ilgili müzakerelerde bir pazarlık unsuru Rakka’ya giden ABD’nin IŞİD’le Savaş Koalis ceğini, ABD’nin Rakka’da PYD’nin otonom bir olabileceği anlamına geliyor.” Kaleye Türkmen bayrağı meclise Hamaney resmi 2003’ten beri yayıldığı toprağı kaybeden IKBY’de seçimler askıya alındı Irak güçleri, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) 25 Eylül bağımsızlık referandumuna dahil ettiği Kerkük gibi statüsü tartışmalı olan ve peşmerge tarafından istila edilen bölgeleri geri alma hedefine ulaştıklarını duyurdu. İran destekli, Şii ağırlıklı milis gücü Haşdi Şabi dahil hükümet güçlerinin pazar gecesi başlayan yıldırım harekâtında zengin petrol sahaları dahil Kerkük’ün tamamı ile Ninova ve Diyala eyaletlerindeki diğer stratejik yerler ele geçirildi. Kendi sınırlarındaki üç bölgeye çekilen IKBY, 2003’te ABD işgalini ve 2014’te IŞİD’le savaşı fırsat bilerek yayıldığı topraklardan 23 bin kilometrekareyi 48 saatte kaybetti. Kalan 56 bin kilometrekareyi de alacaklarını belirten Iraklı komutanlar “Saatleri 2014’e geri çektik” dedi. BağdatBP, IKBYRosneft En önemli kazanım günde 650 bin varil üretim yapan Kerkük petrol sahaları oldu. Ancak Reuters, KerkükCeyhan boru hattındaki petrol akışının yarıdan fazla azalıp 225 bin varile düştüğünü duyurdu. Irak Petrol Bakanlığı, eski sömürgeci Britanya’nın petrol devi BP’ye Kerkük petrol yataklarını geliştirmesi çağrısı yaptı. Rus petrol devi Rosneft ise IKBY ile 5 petrol yatağında üretim ortaklığı için 400 milyon dolarlık anlaşma Kerkük kalesine Türkmen ve Irak bayrakları çekildi. Havice’ye dönüş başladı. imzaladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu da Irak ve Kerkük’ü görüştü. Tarihi Kerkük kalesine IKBY bayrağı indirilip Irak ve Türkmen bayrakları çekildi. Kerkük İl Meclisi’ne İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in fotoğraflarının asıldığını sosyal medyada paylaşan bir Haşdi Şabi mensubu, peşmergeye “Karşımızda duramazsınız. Adamlarınız nerede” diye seslendi. IKBY’nin Kerkük’ün girişine diktiği dev peşmerge heykeli saldırıya uğradı. IKBY’de 1 Kasım için ilan edilen meclis ve başkanlık seçimlerinin askıya alındığı duyuruldu. “Son gelişmeler ve hiçbir adayın başvuruda bulunmaması nedeniyle seçim hazırlıkları geçici olarak askıya alındı” diyen Seçim Komisyonu, Barzani’ye muhalif Goran’dan Tevfik Rahim’in tek aday olmasına karşın başvuru tarihini kaçırdığını öne sürdü. Baykal’la Strasbourg’da geri sayım… Deniz Baykal, emboli operasyonuna dek.. siyasetin ortasında olan bir isim. Son olarak Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi toplantıları için Strasbourg’a gidiyor. Ve Strasbourg dönüşü hastaneye kaldırılıyor. Strasbourg’da kendisini son gören isimlerden biri, Avrupa’nın müze sinemalarından Odyssée’yi yöneten Faruk Günaltay. Strasbourg’da geniş siyasi ve diplomatik çevresi ile bilinen Günaltay; Deniz Baykal ve CHP heyetindeki Haluk Koç, İlhan Kesici, Gülsün Bilgehan ile beraber perşembe gecesi kentin ünlü balık restoranı “L’Alsace à Table”da bir yemek yiyor. Restoranın harika deniz ürünlerini deneyen duayen politikacının fizik kondisyonu o gece de her zamanki gibi sıradışı görünüyor ve masada herkese parmak ısırttırıyor. Baykal, hiçbir şekilde üç gün içinde “yoğun bakıma” girecek bir kişi izlenimi yaratmıyor. Bilakis, her zamanki gibi yaşından çok genç ve dinç duruyor. Beklenebileceği üzere, bütün gece siyaset konuşuluyor. Önce Avrupa’daki sosyal demokrasinin encamı masaya yatırılıyor. Ufuk turunun ardından sıra Türkiye’ye geliyor. Adalet yürüyüşüne başlangıçta “Canım işte herkes gelip yürüyor mu?” “cool”luğuyla yaklaşan ve mesafe koyan Baykal; Strasbourg’da 2.5 milyon insanın seferberliğinin önemini büyük tutkuyla anlatıyor. Bunun, 2019 bahsini kazanmak için bir umut başlangıcı olacağına değiniyor. Son durağa koşarken 2019’u Deniz Bey, bir “son durak” ve “son şans” olarak tanımlıyor. Eğer o seçimler kazanılmazsa, “herkesin kendi başının çaresine bakmak zorunda kalacağı bir sürece girileceğinden” dem vuruyor. 2019’un alınamaması halinde “Türkiye’de rejim değişikliğinin artık geriye dönüşü olmayan biçimde tamamlanacağına” mim koyuyor. Açık muhalefetin bundan böyle mümkün olamayacağı evrede herkesin evlerine kapanmak suretiyle küçük dünyalarına terk edileceğini ya da yerlerini, yurtlarını bırakarak başka ülkelere göç etmeye zorlanacaklarını değerlendiriyor. Bu kabullenilmesi güç sonu önlemek için yapılması gerekenin CHP için bir parti adayı öne sürmek yerine; geniş paydayı bir araya getirecek bir aday çıkartmak olduğunu ilave ediyor. Son kartların oynandığı yaşamsal mücadelenin son dakikaya bırakılmaması gerektiğini, 2019 için şimdiden ivedilikle hazırlıklara başlanması gerektiğini ifade ediyor. Şapkadan tavşan çıkarırcasına yukardan dayatılan bir aday yerine, dahası (adalet yürüyüşü dinamikleriyle) tabandan gelen bir adaya geçit verilmesi gerektiğini ileri sürüyor. Strasbourg’daki “tarihi” buluşmayı aktaran Günaltay’a, Deniz Baykal’a doğrudan “aday olup olmayacağını” sorup sormadığını.. soruyorum. ‘Çok planları vardı’ Konunun dolaylı şekilde konuşulduğunu ifade eden Günaltay; Baykal’a “Mesela siz aday olabilirsiniz” dediğini; Baykal’ın buna karşın “Evet” / “Hayır” şeklinde kesin tavır almaktansa; hiçbir olasılığı devre dışı bırakmaksızın; “Önemli olan yöntem!” yanıtını verdiğini naklediyor. Baykal ısrarla, “Esas olan, adayın kolektif süreçle belirlenmesidir” diyerek yineliyor. Günaltay; “Baykal’ın bir sürü planları vardı” diye sözlerine devam ediyor: “Türkiye’ye dönünce, Kılıçdaroğlu ile görüşüp; bu perspektifi televizyonlarda ortaya koymayı ve savunmayı planlıyordu!” Ne ki gecenin ilerleyen saatlerinde biten yemeğin sonunda Strasbourglu kaynağım şu iki sorunun yeterince konuşulamadığını, yarım kaldığını ekliyor: “1. 2019 kader seçimi de son referanduma damga vuran usulsüzlüklere kurban giderse ne olacak? 2. 2019 sürecinde Türkiye yeniden kanlı bir provokasyon ya da şiddet spiraline girerse ne yapılacak? Bu senaryo için herhangi bir hazırlığınız / vizyonunuz var mı?” Baykal, umalım ki tekrar sağlığına kavuşsun ve kendisiyle bu soruları bizler doğrudan konuşalım... Solcu katliamına ABD alkış tutmuş Gizliliği kaldırılan belgeler, ABD’nin, “ko münist soykırımı” denen Endonezya’da1 milyon Komünist Partisi (PKI) üyesi ve sempatizanının katledilmesinden haberdar olduğunu ortaya koydu. ABD’nin 196468’e ait 39 yazışması, İslamcı işbirliğiyle yapılan katliamları yakından takip ettiğini gösterdi. ABD’nin bir konsolosu, Kasım 1965’te sadece tek bir katliamda 15 bin komünistin öldürüldüğünü, aralıkta ordunun komünistleri öldürmeleri için sivillere silah verdiğini yazıyor. Büyükelçilik Başkâtibi 100 bin PKI üyesinin öldürülmesini “çarpıcı başarı” diye niteliyor. C MY B