Katalog

Salı 27 Eylül 2016 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Moody’s fırtınası ekonomi 9 Moody’s kararının etkisiyle Türk Lirası yüzde 1.5 değer kaybederken, faiz çift haneyi gördü, kredi maliyeti 25 baz puan arttı. Borsa yüzde 4’ün üzerinde çakıldı Türkiye’nin iki yatırım yapılabilir notundan birini kaybetmesinin asıl etkisi, dün piyasalar açılınca belli oldu. Haftanın ilk gününde kur ve faiz sert yükselirken borsa çöktü. Kredi derece lendirme kurulu şu Moody’s’in cu ma gecesi açıkladı ğı kararla Türkiye kurumsal yatırımcı PELİN ÜNKER ların dikkate aldığı “iki derecelendirme kuruluşundan yatı rım yapılabilir kre di notu” şartını kaybetmişti. Kararın etkisiyle 10 yıllık gös terge tahvilin faizi, cuma günü ne kıyasla 50 baz puan civarında artarak yüzde 10.01’e çıktı. Ban kaların yurtdışı borçlanma mali yetleri de 25 baz puan yükseldi. Moody’s açıklaması öncesi 2.9550 civarında işlem gören dolar/TL ise hafta sonu piyasada 3.0040 lira yı test ettikten sonra dün 2.9874 TL’den işlem gördü. Serbest piya sada dolar 2.9790 TL’den kapandı. Güne yüzde 4.52 ile 18 Temmuz’dan bu yana en sert ka yıpla başlayan borsada kayıplar gün içinde yüzde 4’ü geçti. Bor sa İstanbul yüzde 3.80 düşüşle 76 bin 726 puanda kapandı. Bankacı Reform şart Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu’nun eylül ayı ekonomi bülteninde Moody’s tarafından Türkiye’nin kredi notunun düşürüldüğü, bunun borçlanmayı daha zor ve yüksek maliyetli hale getirebileceği belirtilerek, “Ekonomik reformların hızlandırılarak iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi, kısa vadeli sermaye ve doğrudan yatırım çekiminin sağlanması durumunda kredi notu yeniden yükselecektir. Kredi notunun tekrar yükseltilmesi şart” denildi. UBS karamsar İsviçreli banka UBS, Türkiye için 2016 ve 2017 GSYH büyüme tahminlerini aşağı yönlü revize etti. Büyüme tahminleri için en önemli riskler olarak Türk Lirası’nın seyrini, yavaş küresel büyümeyi ve ekonomik reformları gösterdi. Ancak UBS, Türk hisse senetleri için ‘ağırlığını artır’ tavsiyesini korudu. UBS, Türkiye büyüme beklentisini yüzde 4’ten yüzden 3.2’ye düşürdü Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci ise 2016 için büyüme beklentisinin yüzde 4 olduğunu açıkladı. lık endeksi yüzde 5.54, sanayi endeksi yüzde 3.15 düştü. Cuma son işlemde yüzde 9.51 seviyesinde olan 10 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi yüzde 9.91’den kapandı. Cuma 3.13 civarında işlem gören sepet bazında TL 3.17’yi geçerken, 3.31’in hemen altında olan Avro/TL 3.35 ile günü tamamladı. Türkiye’nin risk primini gösteren CDS’leri ise 30 baz puan yükselişle 276 puana çıktı. Hazine ihaleleri de yüksek faizle sonuçlandı. Uzmanlara göre Fed kararlarının desteğiyle yatırımcıların gelişen ülke piyasalarına ilgisinin devam etmesi, piyasanın istikrar kazanmasına yardım edecek. Reuters, dün 500 milyon dolarlık döviz satışı yapıldığını bildirdi. Siyaset etkisi Yabancı analistler hükümet kanadından gelen açıklamaların önemine dikkat çekiyor. Not indirimin ‘siyasi’ olduğuna dair söylemler uluslararası finans piyasaları tarafından olumsuz algılanabilir. Notu geri kazanmak için Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in vurguladığı gibi reformlara ağırlık vermek şart. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut, önceki günkü köşe yazısında Moody’s için “FETÖ kılıklı namert” ifadesini kullanmıştı. Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş da diğer hükümet temsilcileri gibi kararı siyasi olarak yorumladı. ABD’ye dikkat Bazı uzmanlar, kredi notunda indirim kararının, geçen haftaki Fed toplantısı sonrası yatırımcıların gelişen piyasalara tekrar ilgi gösterdiği bir döneme denk gelmesi nedeniyle, satışların sınırlı kalabileceğine dikkat çekiyorlar. Fed toplantısı, ABD’de faizlerin öngörülenden daha yavaş artacağını göstermişti. Financial Times gazetesi, “Yatırımcılar, Türkiye’nin zor bir dönemden geçtiğinin farkında. Ancak aynı zamanda tüketici pazarının büyüklüğüne bakıyor ve bu pazar çekiciliğini koruyor” diye yazdı. Morgan Stanley raporunda da “Türkiye, güçlü büyüme ve bütçe disiplini performansını korursa ve aynı derecede öneme sahip kurumsal sağlamlık geliştirilirse not indiriminin etkisi kısa vadeli olur” denildi. KUR 3.05 TL’ye çıkabilir Gazetemize konuşan Kapital Fx Araştırma Uzmanı Enver Erkan, Mer kez Bankası’nın faizi indirdiği nokta olan yüzde 8.25’in, TL’nin direnç göstermesi için yeterli olmadığını vurgulayarak, “Ancak Moody’s açıklamasında da belirtilen büyüme konusunun ana odak noktasını kaydırması nedeniyle, büyümeye ivme kazandırabilmek için mevcut politika patikasında devam edilecektir. Artan CDS ve diğer risk göstergeleri ile kısa vadeli dış finansman ihtiyacındaki olumsuzluk nedeniyle biz yıl sonuna ilişkin beklediğimiz 3.05 seviyesine daha hızlı ulaşılabileceğini düşünüyoruz. Yıl içinde oynaklık derecesine bağlı olarak bu se viyenin üzeri de görülebilir. Dolar/TL 3.05 civarında da denge bulabilir” dedi. Erkan, bankaların dış maliyeti arttığı için banka hisselerindeki düşüşün sert olduğunu belirtti. Erkan “Borsanın 60 binlere gitmesi, faizlerin yüzde 11’lere gitmesi ancak dışarıdan ekstra bir küresel darbe alınması (muhtemelen ABD ekonomisi kaynaklı) ve iç kaynaklı ekstra olumsuzluklarla olabilir” diye konuştu. Enver Erkan Notu geri almak altı yıl sürüyor İstatistiklere göre tekrar yatırım yapılabilir ülke seviyesine çıkmak ortalama altı yıl sürüyor. Ancak Güney Kore gibi bir yılda yatırım yapılabilir kredi notunu geri kazananlar da var. Türkiye; not indirimiyle birlikte yatırım yapılabilir ülke statüsünde değerlendirilmeyen Rusya, Hırvatistan, Brezilya ve Macaristan’la aynı kategoride yer alıyor. Brezilya’da siyasi belirsizliklerin yanı sıra enflasyon Türkiye’deki gibi hedefler den uzak seyrederken ülke ekonomisi dokuz çeyrektir daralıyor. Rusya, Macaristan, Hırvatistan’da da durum farklı değil. Büyüme düştü Moody’s, 16 Mayıs 2013’te Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye yükselttiğinde, buna gerekçe olarak ekonomik ve kamu maliyesi alanlarında ve yapısal ve kurumsal reformlarındaki ilerlemeleri göstermişti. Not indirimi kararını ‘si yasi’ olarak değerlendirenler o tarihlerde Türkiye’nin kamu borç yükünün GSYH’ye oranının yüzde 36 olduğuna, Mart 2016’da ise oranın yüzde 32.3’e kadar gerilediğine dikkat çekiyor. Ancak Moody’s, Türkiye’nin notun durağan görünümünü zaten kamu maliyesindeki sağlamlığa bağlamıştı. Türkiye 2016’nın ikinci çeyreğinde yüzde 3.1 büyürken, 2013’ün ikinci çeyreğinde büyüme yüzde 4.4 olarak açıklanmıştı. Oteller bu yaz boş kaldı Açlık sınırı 1.386 TL Türkİş, her ay düzenli olarak yaptığı “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırmasının eylül ayı sonuçlarını açıkladı. Buna göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcamasını ifade eden açlık sınırı 1.386 TL, gıda harcaması da dahil yapılması zorunlu diğer aylık harcamaları ifade eden yoksulluk sınırı ise 4 bin 515 TL oldu. Bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise bin 711.50 TL olarak gerçekleşti. Türkİş hesaplamasına göre; yapılması gereken aylık gıda harcaması tutarı bir önceki aya göre 25 TL arttı. Aynı şekilde aylık yaşam maliyeti için yapılması gereken harcamanın, bir önceki aya göre 80 TL daha fazla olduğu görüldü. Türkİş’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2016 Eylül ayı itibarıyla şöyle gerçekleşti: n Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 1.81 oranında artış gösterdi. n Yılın ilk dokuz ayı itibarıyla fiyatlardaki artış yüzde 0.07 oranında gerçekleşti. l Ekonomi Servisi Türkiye otellerinde Ağustos 2016’da doluluklar yüzde 27.4 düştü. Terörün Brüksel ve Paris’e etkisi sınırlı, en yüksek kayıp İstanbul’da TÜROB’a göre turizmin başkeni Antalya’da ağustos ayında otel dolulukları yüzde 23.2 düşerek yüzde 64.6’ya geriledi. Art arda yaşanan terör olayları ve Fetulahçı Terör Örgütü’nün başarısız darbe girişiminin olumsuz etkileri yüzünden Türkiye konaklama sektörü tarihinin en ‘boş’ yazını geride bıraktı. Türkiye Otelciler Birliği’nin (TÜROB) açıkladığı STR Global’in ‘Ağustos 2016 Ülke Performans Raporu’na göre Türkiye otellerinde Ağustos 2016’da ortalama otel dolulukları yüzde 27.4 düşüşle yüzde 53.4 oldu. OcakAğustos 2016 dönemini kapsayan 8 aylık dönemde de Türkiye otellerinde doluluk oranları yüzde 21.8 düşerek yüzde 49.7 olarak gerçekleşti. Bu sonuçla Tür kiye, 8 aylık dönem itibarıyla de Avrupa’da en büyük düşüş oranı gösteren ve en düşük doluluk oranına sahip ülke oldu. Türkiye geçen aylarda olduğu gibi yine Avrupa ülkeleri arasında, ağustos ayında hem en yüksek düşüş oranını yaşayan hem de en düşük doluluk oranına sahip ülke oldu. İstanbul düştü Sekiz ayda İstanbul otellerinde doluluklar yüzde 29 düşerken, Brüksel’de yüzde 22, Paris’te yüzde 13 düştü. OcakAğustos 2015’teki yüzde 67.1 olan doluluk oranı yüzde 47.8’e ortalama günlük satılan oda bedeli 123.6 Avro’dan 95.4 Avro’ya, oda başı elde edilen gelir 82.9 Avro’dan 45.5 Avro’ya geriledi. İlk 8 ayda oda gelirlerindeki yüzde 45 düşüş ile İstanbul, Avrupa destinasyonları arasından en yüksek gelir kaybı yaşayan destinasyon oldu. Antalya ve ilçelerinde Ağustos 2016 otel dolulukları bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 23.2 düşerek yüzde 64.6 oldu. Ortalama günlük satılan oda bedeli 134.0 Avro olarak, 2015’e göre yüzde 36.4 düşüş gösterdi. Toplam oda sayısı üzerinden oda başı elde edilen gelirlerde ise geçen yıla oranla yüzde 51.2 düşüş yaşandı ve 86.5 Avro’ya indi. Ankara’da Ağustos 2016 otel dolulukları geçen yılın aynı göre 10.4 düştü. l Ekonomi Servisi 15 Temmuz’un hangi ruhuna ‘evet’?ükümet sözcüsü Bakan Kurtul muş, dünkü toplantılarının sonuç Hlarını açıklarken bir kez daha 15 Temmuz darbe karşıtı oluşanı ile, 7 Ağustos Yenikapı’da yapılan ortak mitingdeki siyasal, sivil toplum örgütlerinin ortak duruşları; darbecilere karşı duruş ruhunun zedelenmemesi çağrısını yaptı.. Ülkemizin insan hakları, hukuk devleti düzeni, demokrasi, laiklik, Cumhuriyet rejimi, Atatürk devrimleri, Anadolu aydınlanmasının ortak tarihi, kültürünün ürünü aydınlanmacılığın savunucularının.. ilgili tüm siyasal, sivil toplumsal örgütlenmelerin bu çağrıya karşı duruşları söz konusu olabilir mi ki? Keşke Hükümet’in sık sık yinelediği, korunmasını istediği bu ortak ruhla kastedilen, yaratılmak istenen medyatik algı seferberliği gerçekten askeri sivil darbelere karşı tek yürek olma amacı ile sınırlı olsa.. Korunmak, güçlendirilmek istenen ortak ruh algısı, evrensel değerler, hukuk devleti düzeni, kurumlarını ayakta tutma odaklı kalsa.. Çağın en büyük tehditleri arasında dünya ölçeğinde yaygınlaşan sivil otoriterleşme düzeni, Başkanlık rejimi, Liderliği, totaliter siyasal İslamcı eğilimlerin güdülendiği bir çoğunluk düzeni adına, özgür bireyin yerine biatçı milyonlar yaratma projeleri kapsamında bilinçaltı üreten ürkütücü gelişmeler, gerçeklerle yüz yüze olmasak.. Dış destekli, gerçekten çok ürkütücü boyutları ortaya çıkmış Cemaatin ülkemiz için yeterince ağır tehditleri, sonuçları, travmaları çıkmış 15 Temmuz darbe girişiminin üzerine yeni darbeler geleceği tehditleri ile sindirilmiş toplum, örgütlülükler, teslim alınmış Meclis, yargı, kamu kurumlarının demokrasiye aykırı konumlarının ötesinde, tümden işlevsiz kılınmaları gerçeği ile yüz yüze kalmasak.. HHH Keşke yeni haftaya, kuşkusuz çok ağır bir darbe operasyonundan korunma, hesaplaşma adına alınmış olağanüstü hal, KHK yetkilerinin hakhukuk sınırlarını yok sayan, yüz binleri aştığı ortada, baştan yargısız infaza dönüşmüş operasyonlar, tutuklanmalar, işten atmalar, toptancı cezalandırmalar ile yüz yüze kalmış olmanın ağır sonuçlarıyla girmeseydik.. Demokrasi ortak duruşu sınavını olsun verebilmiş Meclis’in yok sayıldığı, İktidarlarının darbeye karşı acil önlemler için alınmış geçici yetkilerini, kalıcı Meclis’e ait yasama yetkisini gasp etme, ülkenin, rejimin, toplumun geleceğine ipotek koyma icraatlarıyla yüz yüze gelmeseydik.. 15 Temmuz’un darbeye karşı ortak duruş ruhunu korumak çağrısı başka, bu çerçevede çağrı yapılıyor algısı ile biat eden kitleler öncelikli toplumsal güdülemelerle, ülkenin, rejimin, çocuklarımızın geleceklerinin karartılacağı bir geleceğin üretilmesine koşullar düzmek çok başka.. Darbeye karşı savaşımı fırsatçılık olarak kullanmanın, siyasal İslamcı başka başka kimliklerle sivil diktatörleşme, biat düzenini kurumlaştıracak sonuçlara ulaşmanın sınırları yok ki.. Kuşkusuz Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın halkı darbeye karşı direnme çağrısına, bir tek demokrasi savunucusunun itirazı olamazdı, olmadı da.. Ama daha darbe gecesinin yakıcı sıcaklığında, bizim bilmediğimiz çok daha yakıcı gidişat, boyutlar yok idiyse.. Genel vatandaşlık sorumlulukları içinde, her tür alt kimlik, ırk, inanç, değerler üzerinden tüm vatandaşlar için geçerli, halkımızı tek yürek olarak kucaklayan ortak demokratik duruş çağırısı yerine, üstelik tek mezhep ağırlıklı inancın Diyanet üzerinden devreye sokulması, doğrudan camilerin, imamların kullanılması yanlışın ötesinde kaygı vericiydi.. Yine baştan ayırımcı, AKP iç örgütlülüğünde çağrılar, her tür maddi manevi desteklerle toplumun öteki sorgulamasız demokrasi bilinci, sivil örgütlülüğü çok daha güçlü diğer yarısı baştan dışlanmakla yaşanan kayıpları sorgulamanın belki henüz yeri ve zamanı değil.. Siyasal İslamcı kimlikli darbeci Cemaat gücünün sorumluluğunun ayıbı, kendi örgüt içi sorunlarını mazeret sayalım şimdilik.. Ancak bile bile yeni siyasal İslamcı cemaat örgütlenmelerinin, yandaş kayırmacılığının tasfiye edilen paralelciler yerine, hakhukukliyakat.. yoka sayılarak, kamunun tüm yaşamsal damarlarında ayrımcı yerleştirilmeleri, kayırılmaları ne olacak? İki aylık uygulamadan bile öylesine ağır travmatik sonuçlar ile yüzleşmekteyiz ki.. KISA...KISA n İran’daki bankalar, iç piyasayı canlandırmak amacıyla müşterilerine ilk kez kredi kartı dağıttı. Merkez Bankası tarafından belirlenen alt kart limiti 100 milyon riyal (2 bin 800 dolar) üst limiti 500 milyon riyal oldu. n Dünya Bankası Grubu üyesi Uluslararası Finans Kurumu (IFC), 2016 mali yılını Türkiye’de özel sektöre toplam 1.8 milyar dolar finansman ve kaynak yatırımı gerçekleştirerek tamamladı. n Almanya’nın ikinci büyük havayolu şirketi Air Berlin 1000 çalışanıyla yollarını ayıracak. Şu anda 8 bin 600 çalışanı bulunan şirkette, küçülme nedeniyle pilot ve yer personelinin de azaltılacağı kaydedildi. C MY B