Katalog

Çarşamba 31 Ağustos 2016 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Oteller boş kaldı ekonomi 9 Turizmdeki krizin en ağır etkisi temmuzda hissedildi. İstanbul bu etkiyi en derin hisseden şehir oldu. Doluluk yüzde 40, oda başı gelir yüzde 60 geriledi İktisat kuramlarında ‘büyük durgunluk’ Bu yıl art arda meydana gelen olumsuzluklar turizm sektörüne büyük bir fatura çıkarırken, bu faturanın en ağır etkisi temmuz ayında hissedildi. İstanbul bu faturayı en ağır hisseden şehir oldu. Antalya’da otel doluluklarında yerli turistin olumlu etkisi gözlendi. Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB), Türkiye otellerinde Temmuz 2016’da ortalama doluluklarının, 2015’in aynı dönemine göre yüzde 33.5 düşüşle yüzde 41.5 olarak kaydedildiğini açıkladı. İstanbul’un Temmuz 2015’te yüzde 62.1 olan doluluk oranı, Temmuz 2016’da yüzde 40.6 düşüş ile yüzde 36.8 oldu. Antalya ve ilçelerinde Temmuz 2016 otel dolulukları bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 21.9 düşerek yüzde 60.3 olarak kaydedildi. Büyük kayıp ke oldu. OcakTemmuz 2016 dönemini kapsayan 7 aylık dönem için de aynı durum söz konusu. 7 ayda Türkiye, doluluk oranlarındaki yüzde 21’lik düşüş ile tüm Avrupa’da en büyük düşüş oranı gösteren ve yüzde 49.1 ile en düşük doluluk oranına sahip ülke oldu. En düşük doluluk İstanbul, tüm Avrupa destinasyonlarında, bir önceki yılın aynı dönemine göre, en fazla düşüşü yaşayan ve en düşük doluluk oranına sahip destinasyon oldu. İstanbul’da Average Daily Rate (ADR) olarak adlandırılan ortalama günlük satılan oda bedeli 89.0 Avro olarak, Temmuz 2015’e göre yüzde 31.4 düşüş gösterdi. Temmuz 2015’te bu rakam 129.7 Avro olmuştu. RevPAR olarak adlandırılan toplam oda sayısı üzerinden odabaşı elde edilen gelirlerde ise geçen yıla oranla yüzde Bayındır: Önce zemini düzeltelim Raporu değerlendiren TÜROB Başkanı Timur Bayındır, turizm sektörünün zorlu bir süreç yaşadığını vurgulayarak, “Konaklama sektörü olarak gerek istihdamı gerekse sürdürülebilir turizm ilkelerini koruyup faaliyetlerimizi sürdürmek için yoğun çaba harcıyoruz” dedi. Konaklama sektörü ola rak kendilerine düşeni yapmaya çalıştıklarını anlatan Bayındır, “Yerli yabancı tüm partnerleri Timur Bayındır mizle temas kuruyoruz. Turizm çabuk toparlanır. Yeter ki ortam ve ilişkiler düzelsin. Turizmde çok iyi noktadaydık. O nokta geri gelir mi? Zaman içinde gelecektir mutlaka” diye konuştu. Bundan sonra sektör açısından yapılması gerekenleri inşaat faaliyetine benzeten Bayındır, “Tıpkı inşaat yapmak gibi. Önce zemini düzeltmek, sonra iyi bir temel atıp başlamak lazım. İyi bir PR’cı ile çalışmamız lazım. Biz dernekler olarak bunun altından kalkamayız ama devletin bu gücü var. Bu gücü kullanarak dünya genelinde hızlı bir PR çalışmasına başlamak, imajımızı düzeltmemiz lazım. Arkasından seri olarak tanıtım kampanyasına geçmemiz gerekiyor. Birçok kez dile getirdiğimiz üzere, 2016 ve 2017 yıllarının turizm açısından taşıdığı riskler dikkate alınarak hükümetimizden sektörümüzün verimliliğinin arttırılması ve sürdürülebilirliğine yö nelik acil teşvikleri bir an önce hayata geçirmesini beklediğimizi bir kez daha belirtiriz” dedi. 2008’de kapitalizmin metropollerinde patlak vererek bütün küresel ekonomiyi etkisi altına alan kriz, bilindiği üzere, büyük durgunluk (great recession) diye anılıyor. Büyük durgunluk uzun vadeye yayılmış düşük büyüme, düşük istihdam, gerileyen yatırım hacmi ve yüksek oranlı kamu ve hanehalkı borçluluğu olarak gözlenmekte. Büyük durgunluk sürecinin ayırt edici özelliği, krizin bundan önceki finansal krizlerde görüldüğü üzere mali piyasalarda ve borsalarda spektaküler bir çöküş, döviz piyasalarında büyük çalkantılar ve bankacılık sisteminde iflaslar şeklinde değil, bir durgunluk denizi içerisinde yapısal ve sistemik sorunların birikimi sonucunda ortaya çıkması. Büyük durgunluk kapitalizmin küresel boyutta 60 80 senelik çevrimler boyunca içine sürüklendiği büyük buhranların bir parçası olarak değerlendirildiğinde, mevcut krizin ancak yepyeni bir teknolojik ivmelenme, köhnemiş kurumsal yapıların terk edilerek yeni tasarımların ve yeni sosyal örgütlenmelerin kurgulanması yoluyla aşılabileceği açık olarak gözükecektir. Dolayısıyla burada önemli olan sorun, kapitalizmin salt mal ve hizmet üretim ve ticaretindeki tı Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB), dünyanın en büyük veri ve analiz şirketlerinden STR Global’in hazırladığı ‘Temmuz 2016 Ülke Performans Raporu’nu açıkladı. Türkiye maalesef Avrupa ülkeleri arasında, temmuz ayı içerisin 59.3 düşüş oldu ve 32.8 Avro olarak ölçüldü. Temmuz 2015’te bu rakam 80.4 Avro olmuştu. 7 aylık dönemde ise doluluk oranı, OcakTemmuz 2015’teki yüzde 65.8’den yüzde 47.3’e, ortalama günlük satılan oda Avro’ya geriledi. Antalya ve ilçelerinde Tem muz 2016 otel dolulukları bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 21.9 düşerek yüzde 60.3 oldu. Temmuz 2015’te bu oran yüzde 77.3 2015’e göre yüzde 24.6 düşüş gösterdi. Bu rakam geçen yılın aynı ayında 184.9 Avro olmuştu. Toplam oda sayısı üzerinden odabaşı elde edilen gelirlerde ise geçen yıla oranla kam 142.9 Avro olmuştu. 7 aylık dönemde ise doluluk oranı OcakTemmuz 2015’teki yüzde 57.2’den yüzde 51.3’e, ortalama günlük satılan oda bedeli 106.2 Avro’dan 77.5 Avro’ya, oda başı el kanıklıkları aşma konusundan ibaret değil. Sorun aynı zamanda iktisat biliminin köhnemiş ve yanlışlanmış kuramlarının da değiştirilmesi gerekliliğinden kaynaklanıyor. HHH İktisat bilimi kabaca 1980’lerin başından bu yana muhafazakâr neoliberal düşüngünün baskısı altında. Ana akım de hem en yüksek düşüş ora bedel 122.7 Avro’dan 96.8 olmuştu. yüzde 41.2 düşüş yaşandı ve de edilen gelir 60.7 Avro’dan iktisadı olarak betimlenen bu düşüngü nını yaşayan hem de en dü Avro’ya, oda başı elde edi Ortalama günlük satılan 84.1 Avro olarak ölçüldü. Ge 39.8 Avro’ya geriledi. nün belirleyici özelliği, piyasa kararlarını şük doluluk oranına sahip ül len gelir 80.6 Avro’dan 45.8 oda bedeli 139.4 Avro olarak, çen yılın aynı ayında bu ra l Ekonomi Servisi fetişleştirmesi ve sermayenin en çok kâr elde etmeyi gözeten kararlarına yönelik her türlü düzenleme ve müdahaleyi akıl Tatile borçla gitmeyin dışı ve irrasyonel olarak değerlendirmesi. Akıl almaz söz oyunları ve retorik ile süslenen neoliberal ana iktisat kuramları, piyasaların işleyişinin kuralsızlaştırılmasını (deregülasyon); işgücü piyasalarının esnekleştirilmesini; ve “sosyal fay da” ilkesinin terk edilerek devletin eko Nihat Altay bankaların müşterilerini cezbetmek için ‘tatil kredisi’ çıkardığını nomideki rolünün küçültülmesini savunmaktaydı. 2008 krizi piyasa fetişizmine dayalı bu belirterek “Vatandaşlarımız 10 günlük tatil için bir yıl borca girmesin” dedi dogmaların geçersizliğini ortaya çıkardı. Bu süreçte önceleri yüksek işsizlik, yük Türkiye dünya basınında Uluslararası medya kuruluşu Global Connection, yayına hazırladığı Turkey Discover the Potential (TDP) ile Türkiye’nin tanıtım çabalarına bir yenisini ekledi. Daily Telegraph’la İngiliz okuyucularla buluşan Turkey Discover the Potential, dün Zafer Bayramı’nın Apple Üst Yöneticisi (CEO) Tim Cook, daha önce 5 bin 500 kişi istihdam ettiklerini ve İrlanda’da tüm vergilerini ödediklerini açıklamıştı. Tüketici Hak Arama Derneği Genel Başkanı Nihat Altay, yurttaşların Kurban Bayramı dolayısıyla verilen kredilere karşı dikkatli olması gerektiğini söyledi. Altay, “Bankalarca krediler o kadar cazip süslenerek vatandaşlara sunuluyor ki vatandaşlarımız da kanıyorlar. Kandıkları için de 10 günlük bir bayram tatili için yılın 12 ayını taksit ödemekle geçiriyorlar. Vatandaşlarımız 10 günlük tatil için bir yıl borca girmesin” dedi. Özellikle yaklaşan bayramlarda bankaların ‘geleneksel bayram kredisi’ şeklinde sunum yapmalarına tepki göste sek borçluluk ve daralan yatırımlar olarak ortaya çıkan büyük durgunluk, bir yandan da sosyal dışlanmışlık, art arda patlak veren yerel savaşlar ve uluslararası mülteci sorunlarıyla anılageldi. Büyük durgunluk sadece üretim kayıp ve maliyetleri olarak değil, büyük sosyal maliyetler ve yüz kızartıcı insanlık suçlarıyla bezendi. Kanımca ana akım iktisat teorisinin büyük durgunluk karşısındaki temel acizliği “sermaye” kavramına olan yaklaşımının eksik ve tutarsızlığında yatmaktadır. Neoliberal ana akım iktisat düşüngüsü “sermayeyi” sadece bir üretim faktörü olarak görmektedir. Bu yaklaşıma göre sermaye, emek ve toprak gibi diğer üretim faktörleriyle birlikte, cebirsel bir üretim fonksiyonunun mistik birlikteliği sonucunda “ürüne” dönüşmektedir. 94’üncü yılında Die Welt ren Altay, şu değerlendirme Oysa “sermaye” salt bir üretim faktö ve Welt Kompakt ile Al yi yaptı: rü değil, aynı zamanda sosyal bir ilişki man okuyuculara, Le Figa n Geleneksel bayram kredi dir. Dahası, sermaye ancak işgücünü ro ile Fransızlara, Al Ittihad ve The National gazetesi ile de Arap okuyuculara ulaştı. TDP bu sayısında; ekonomik verilerin yanı sıra turizm potansiyeli ve kültürel unsurlar ele alındı. l Ekonomi Servisi Yeni gözde pazar Afrika Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK)Senegal İş Konseyi Başkanı İhsan Şahin, Türkiye’nin Afrika’da iş hacmini ve ticaretini geliştirmesi gerektiğini söyledi. Başta Fransız firmaları olmak üzere Avrupa ülke Apple şirketinin ve İrlanda hükümetinin, AB Komisyonu kararlarına itiraz hakkı bulunuyor. Apple’a 13 milyar Avro vergi cezası Teknoloji devi, Avrupa’daki satışlarında ödemesi gereken vergiden çok azını ödediği gerekçesiyle 14.5 milyar dolar cezaya çarptırıldı Avrupa Birliği Komisyonu’nun App Konuyla ilgili Brüksel’de basın toplantısı düzenle bir kısmı Apple İrlanda şubesine bırakıldı, kârın çoğu ise le hakkında üç yıldır yürüttü yen AB Komisyonu Rekabet şirket merkezine aktarıldı” ğü vergi soruşturmasında ka ten Sorumlu Üyesi Margrethe diye konuştu. rar verildi. Vestager, “Apple’a İrlanda’da Apple ise yayınladığı açık 1991 ve 2007 arasında ya yirmi yıldan fazladır uygu lamada, “AB, İrlanda’nın ver pılan vergi anlaşmalarını lanan vergi avantajı şirketin gi yasalarını göz ardı ederek mercek altına alan komisyon, yükünü hafifletti ama bu dü Apple’ın tarihini yeniden yaz İrlanda hükümetiyle özel an şük vergilerden faydalanma maya çalışıyor. Bu kararın si diye bir şeyler çıkmış. Bizim gelenek ve göreneğimizde veya geçmişimizde böyle bir şey yok. O yüzden geleneksel bayram kredisi tarzındaki söylemleri tasvip etmiyoruz, bunlar tamamen cezbetmek amaçlı. n Biz vatandaşımıza tatile gitmeyin demiyoruz. İnsanların imkânları elverdiği sürece tatile gitmesi gerekiyor. Ama vatandaşımız özellikle bayramda kredilerin cazibesine kapılarak kredi çekiyor, krediyi ödeyemediği için icralık, mahkemelik oluyor ve bir ömür bankaların esiri olabiliyor. O nedenle vatandaşımız çok dikkat etmeli, hesabını çok iyi yapmalı ve bütçesine göre hareket ederek bankaların oyununa gelmemeli. l Ekonomi Servisi satın aldığı zaman ve ücretli emeğin sömürüsüne dayalı artık değer üreterek, daha büyük sermaye elde etmeye yöneldiği sürece “sermaye” olabilmektedir. Sermaye birikimi sürecinin ardında sadece tasarruflar, kredi maliyetleri ve yatırım güdüleri gibi teknik kararlar değil, bir sosyal ilişkiler yumağı olarak ücretli emeğin sömürüsü yatmaktadır. Bu süreçte işgücü piyasalarının enformalleştirilmesi, emeğin sosyal kazanımlarının tasfiyesi, küresel boyutta gezegenimizin kaynaklarının sermayenin kâr zarar hesaplarına tabi kılınarak talan edilmesi kapitalist sermaye birikiminin ayrılamaz birer parçası olmuştur. İktisat bilimi 2008’den bu yana yaşanan büyük durgunluk sürecinin ortaya çıkardığı derslere dayanarak ana akım iktisadının temellerini sorgulamayı başlatmamıştır. Bu bağlamda iktisat bilimi de kendi içerisinde kuramsal atalet ve büyük durgunluk içerisinde gözükmektedir. sinin Senegal’de çok etkili olduğunu söyleyen Şahin, Hindistan ve Çin’in de ora laşmalar yaparak bura yasa dışı bulundu. Apple, 13 Avrupa’daki yatırımlara ve daki şirketleri vası milyar Avro’yu faiziyle birlik istihdamımıza büyük zararı tasıyla geçerli mat te geri ödemeli” dedi. olacaktır” ifadeleri yer aldı. Kurban derileri ihtiyaca yetmiyor da pozisyon aldığını kaydetti. Şahin, “Eğer elimiz rahın çok altında vergi ödediği ge Apple’ın, İrlanda’da ‘Apple Sales International’ ve Şimşek’ten davet İDMİB Başkanı Şenocak, “Kurban Bayramı’nda deki fırsatı değerlendirebi rekçesiyle Apple’ı ‘Apple Operations Europe’ Başbakan Yardımcısı Meh toplanacak derilerin, ihtiyacın yüzde 20’sini lirsek, 10 yılda Türkiye Se 14.5 milyar dolar şirketlerini kurduğunu an met Şimşek, Twitter hesa karşılayacağını öngörüyoruz” dedi. negal ile en çok ticaret ya lık (13 milyar Avro) latan Vestager, “Bu şirket bından yaptığı açıklamada Bu yıl 1 milyon büyükbaş, 3,54 milyon da kü pan ülke olur. 2020’ye kadar Senegal’le ticaret hac vergi ceza ler, ABD’deki Apple’a bağ Apple’ı Türkiye’ye davet ede sına çarp lı. İrlanda’da Apple’ın bir şir rek “Apple Türkiye’ya taşın çükbaş hayvanın kesilmesinin öngörüldüğü Kurban Bayramı’nda, tuzlama ve stoklamanın minin 1 milyar dolar olacağını düşünüyorum. Özel tırdı. Ce ket merkezi görünüyor ama malı. Avrupa Birliği’nin büza, faiziy bu kağıt üzerinde, hiçbir ça rokrasisi ile uğraşmadan da uygun olmaması nedeniyle gereksinimi karşılamaktan uzak kalacak. likle sağlık alanında olmak üzere madencilikte, tarım le birlikte lışanı, gerçek aktivitesi yok. ha cömert vergi teşvikleri İrlanda’ya Apple İrlanda şubesi normal sağlamaktan mutluluk duya İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Şenocak, ham deri ithalatı son da, hayvancılıkta ve enerjide Senegal’le çalışmak için geri vergi ödüyor. Şirket merkezi rız” değerlendirmesinde buödene ise hiçbir yerde vergilendiril lundu. yıllarda düşse de sektörün ihtiyacının yaklaşık yüzde 7080’ini ithal ettiğini söyledi. kolları sıvadık” dedi. l Ekonomi Servisi Margrethe Vestager cek. medi. Kârların sadece küçük l Ekonomi Servisi l Ekonomi Servisi C MY B