Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO 2.9300 0.2 kuruş 3.3130 1.2 kuruş FAİZ BORSA ALTIN CUMHURİYET 9.01 0.06 puan 77.971 247 puan 852.11 2.97 lira ALTIN 24 AYAR 127.35 40 kuruş 8 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Yabancı yatırım değil Cuma 19 Ağustos 2016 sıca para e diYÜDZÜDŞEÜ5Ş7 k gl İstihdam artışı için gerekli olan doğrudan yabancı yatırım girişi yılın ilk yarısında 2.2 milyar dolara inerken, kısa vadeli sermaye girişi 8.2 milyarla bu rakamı dörde katladı Türkiye’ye döviz girişi geçen yılın ilk altı ayında 8.6 milyar dolar iken, bu yılın 15.3 milyar dolar döviz girişi var. Arap sermayesi ilk altı aylık döneminde Nalbantlı, son dönem 26 milyar dolara yaklaştı. Ancak ayrıntılara bakıldı PELİN ÜNKER de ciddi miktarda Arap sermayesi girişi olduğu ğında döviz girişinin bü na dikkat çekerek “Dubai yük bir kısmı sıcak para merkezli Abraaj Capital, kaynaklı oldu. Merkez Banka Türkiye’deki orta ölçekli firma sı verilerine göre, işsizliğin çift lara yönelik 526 milyon dolar haneye çıktığı Türkiye’de is lık fon ayırdığını duyurmuştu. tihdamın artırılması için kritik Sonrasında Abraaj gibi Dubai önem taşıyan doğrudan yaban merkezli olan Wamda, Türki cı yatırımlar geçen yılın ilk altı ye ile birlikte Pakistan’a yöne ayına göre yüzde 57 azaldı. lik 300 ile 500 milyon dolarlık Başbakan Binali Yıldırım’ın için çalışma başlattığını duyur Türkiye’ye giren dövizin çıkan du. Districtestates Company dövizden 1 milyar dolar faz of Kuveyt firması 2017 sonu la olduğunu açıklamasının ar na kadar başta gayrimenkul dından gözler sermaye girişi olmak üzere turizm, sanayi ve ni gösteren doğrudan yatırım, tarım sektörlerinde yapmayı portföy yatırımı ve kredimev hedeflediği 1 milyar dolarlık duata çevrildi. Konuyla ilgili yatırım tutarını 2 milyar dolar sorularımızı yanıtlayan IşıkFX olarak revize etti” dedi. Başanalisti Gizmen Nalbantlı, şu bilgileri verdi: OHAL etkisi n Yılın ilk 6 ayında sermaye Uzun vadeli yatırımcı ve giri hareketi ile 26 milyar dolara ya şimciler için yatırım maliyetle kın döviz girişi oldu. Geçen yıl ri kadar yatırım yapılacak ülke ilk yarısında sermaye hareketi nin yatırım güvenliği de önem ile giren döviz 8 milyar dolardı. taşıyor. Merkez Bankası verile n Doğrudan yatırım ile giren rine göre geçen yıl Türkiye’ye net döviz, geçen yıl ilk 6 ayda 11 milyar 939 milyon dolarlık 5.1 milyar dolarken, bu yıl 2.2 doğrudan yabancı yatırım gel milyar dolara düştü. Yani yüzde mişti. OHAL’in kısa sürede son 57 azaldı. landırılamaması halinde doğru n Portföy yatırımlarına (bor dan yabancı sermaye girişinde sa ve bonoya giren para) olan ki azalmanın devam etmesin döviz girişi, ilk altı ayda 8.2 den endişeleniyor. milyar dolar oldu. Geçen yıl ay Yatırımlardaki düşüşün bü nı dönemde 3.8 milyar dolar çı yümeye de olumsuz yansıma kış olmuştu. sı bekleniyor. Moody’s, dün n Kredi ve mevduat olarak Türkiye’nin beklenenden da ise geçen yılın 7.3 milyar do ha az büyüdüğü gözlediklerini larlık döviz girişine karşı bu yıl kaydetti. Piyasada kayıp azaldı 15Temmuz darbe girişiminden bu yana geçen dört haftada Türkiye hisse senetlerinden 430 milyon dolarlık çıkış yaşandı. Aynı dönemde devlet tahvilleri ve repo işlemleriyle 188 milyon dolar piyasaya giriş yaptı. Özel sektör tahvillerindeki çıkış ise 16 milyon dolar oldu. Buna göre Türkiye piyasalarından darbe girişimi etkisiyle 258 milyon dolar çıktı. 1522 Temmuz haftasında ise hisse senetlerinden 221, devlet tahvilleri ve repo üzerinden 240, özel sektör tahvillerinden 62 milyon dolar çıktı. Özetle darbe girişiminin ilk haftası 523 milyon dolar çıkarken, bu kayıplar telfa edildi. Diğer yandan Türkiye’ye Aralık 2015’te 1.4 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım gelirken, Ocak 2016’da yatırım girişi 452 milyon dolara geriledi. En son haziranda 272 milyon dolar geldi. Teşvik verilecek Doğrudan yatırımlarda hayal kırıklığı yaşanırken hükümetin yabancıyı Türkiye’ye çekmek için teşvik çalışmaları sürüyor. Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, proje bazlı bir destek mekanizması oluşturacaklarını belirterek “Arz güvenliği açısından önem taşıyan, stratejik sektörlerde ve petrokimya, enerji gibi büyük ölçekli yatırımlarda da bu sistemin faydasını göreceğiz. Yatırım yapmak isteyen firmayla Ekonomi Bakanlığı müzakere edecek ve ilave bir teşvik verebilme imkânına kavuşacağız. Bunun da yabancı yatırımcılar açısından oldukça cazip olacağını düşünüyorum” dedi. dövize DÖNÜŞ Diğer yandan yurtiçi yerleşiklerin döviz hesapları darbe girişiminden sonra ilk defa arttı. Merkez Bankası verilerine göre 12 Ağustos haftası itibarıyla mevduat bankaları ve katılım bankalarında tutulan döviz hesaplarının büyüklüğü 148.9 milyar dolara çıktı. 5 Ağustos haftasında bu rakam 146.9 milyar dolardı. Böylelikle yurt içi yerleşikler 12 Ağustos haftasında döviz hesaplarını 2 milyar dolar artırdı. Darbe girişimini takip eden iki haftada bozdurulan döviz miktarı 10 milyar doları aşmıştı. DİSK: Elinizi işçinin cebinden çekin DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu yeni kaynak oluşturulması hedefleniyor” diye konuştu. bir özelleştirme dalgasının gündemde olduğunu, Tür Kurallardan muaf kiye Varlık Fonu’yla ise ka Torba yasa tasarısının 75. mu kaynaklarının sermaye maddesinin şeffaflık ve he ye devredileceğini belirterek sap verilebilirlik yönünden “Meclis gündemindeki çeşit hiçbir hüküm içermediği li kanunlarda değişiklik ön ne dikkat çeken Çerkezoğlu, gören torba yasa tasarısı ve Varlık Fonu’nun da neredey Türkiye Varlık Fonu kurul se kanunlardan ve kurallar masına ilişkin yasa teklifi dan muaf, başına buyruk bir hem ülkemizin kaynakları kurum olarak tasarlandığını nın hem de işçilerin birikim vurguladı. lerinin rehin alınmasına ve Varlık Fonu’yla İşsizlik Si peşkeş çekilmesine gortası Fonu’nun hedefte ol yol açacak. İki dü duğunu belirten Çerke zenleme birbirini zoğlu, “İşsizlik Sigortası tamamlayıcı nite Fonu’nun 2015 geliri 18.2 likte. Torba yasa milyar lira iken, gideri ile sermaye için 6.5 milyar lira. Bunun sa cömert, dene dece 2.1 milyar lirası iş timsiz ve es sizlere ödendi. Fonda nek bir teş 97.5 milyarlık kaynak vik sistemi var. İşçi için harcan getirilirken, mayan bu kaynağa Türkiye Var el konulmak isteni lık Fonu ile bu yor” dedi. teşvikler için l Ekonomi Servisi Arzu Çerkezoğlu Protestolu senet tutarı patladı Yılın ilk yedi ayında 573 bin adet senet protesto edilirken, bu senetlerin toplam tutarı 6.4 milyar TL oldu. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin verilerine göre, protesto edilen senet adedi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2, senet tu tarı ise yüzde 21 arttı. Adet olarak en fazla sene din protesto edildiği ilk 5 il İstanbul, Ankara, İzmir, Konya ve Antalya oldu. Tutar olarak, protestolu senetlerin yüzde 28’ini İstanbul’dakiler oluşturdu. l Ekonomi Servisi TCMB’ye göre dolar da enflasyon da yükselecek. Cari açık artarken, büyüme yüzde 3.5’te kalacak. Merkez’in enflasyon tahmini yüzde 8’i aştı Merkez Bankası, ağustos ayı beklenti anketinde cari yıl sonu TÜFE beklentisini yüzde 7.81’den yüzde 8.21’e yükseltti. Orta Vadeli Plan’da yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 7.5 olarak belirlenmişti. Merkez Bankası (TCMB) ağustos ayı beklenti anketinde Türkiye’nin makroekonomik görünümü hakkında karamsar bir tablo çizdi. Cari yıl sonu tüketici fiyatları (TÜFE) beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 7.81 iken bu anket döneminde yüzde 8.21’e çıktı. TÜFE beklentisi, 12 ay sonrası için yüzde 7.61 ve 24 ay sonrası için yüzde 7.16 oldu. Merkez’in finansal ve reel sektörde karar alıcı, uzman kişiler, profesyoneller ile yabancı finans kuruluşlarının uzman ları arasından seçilen 64 katılımcıyla gerçekleştirdiği ankette, TÜFE beklentisi ağustos ayı için yüzde 0.33, eylül ayı için yüzde 0.71, ekim ayı için yüzde 1.24 olarak gerçekleşti. Dolar artacak Bir önceki anket döneminde 3.0545 seviyesindeki yıl sonu döviz kuru (dolar/TL) beklentisi ise bu anket döneminde 3.0684’e çıktı. Aynı dönemde 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi de 3.1888’den 3.1948’e yükseldi. Yıl sonu cari işlemler açığı beklentisi bir önceki anket döneminde 32.8 milyar dolar iken bu anket döneminde 33.2 milyar dolar oldu. Gelecek yıl sonu cari işlemler açığı beklentisi de 36.4 milyar dolardan 36.6 milyar dolara çıktı. Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2016 yılı büyüme beklentisi temmuzda yüzde 3.7 iken, bu anket döneminde yüzde 3.5’e geriledi. 2017 yılı büyüme beklentisi ise yüzde 3.9’dan 3.8’e indi. l Ekonomi Servisi ‘Öfkeli’ geleceğimiz... ‘İşsiz ve umutsuz’ nesil, bir ülkenin kendi geleceğinin inşasında en büyük yaralardan biridir. Hele o nesil bir de eğitimsiz ise... Aslında geldiğimiz noktada ‘o kanayan yara’ sadece ilgili ülkenin değil tüm dünyanın, hatta insanlığın kangreni... Ve o yara giderek yayılıyor. The Economist dergisi son sayısında Ortadoğu ülkelerindeki işsiz gençliği kapağına taşımış. “Aman, zaten Ortadoğu hep öyle” demeyin, çünkü Türkiye’nin içindeki Ortadoğu zihniyeti giderek büyüyor... “Genç Arapların durumu giderek kötüleşiyor” diyor The Economist. Çalışacak bir iş bulmak giderek güçleşiyor. İş bulamayanların önlerindeki seçenekler ise sınırlı; yoksulluk, başka bir ülkeye göç etmeyi denemek ya da kimilerinin yöneldiği gibi “Cihat”. Arap ülkelerinde 2010 yılında 46 milyon genç vardı, 2015 yılında bu sayı 58 milyona ulaşacak. Ve yaklaşık yüzde 30’undan fazlasının işsiz olduğu bir nüfus bu. Terör yüzünden turizmin neredeyse 0 noktasına gelmesi, sanayinin gelişmemesi istihdamın önündeki en büyük engeller. Buna bir de ülkelerin ekonomilerini daha da zorlaştıran, düşük seyreden petrol fiyatlarını ekleyin. Ancak “en büyük sorun Arap ülkelerinde hükümetlerin gençliğe kendileri için ‘tehdit’ gözüyle bakmaları” diyor The Economist, özellikle de eğitimli gençliğe... Dergi bunu şöyle açıklıyor: Ailelerinden daha iyi eğitimliler, internet onları tüm dünyaya bağlıyor, siyasi ve dini otoritelere karşı şüpheyle yaklaşıyorlar... 2011 yılında başlayan Arap Baharı’nın fitilini ateşleyen bu gençlerdi. Hemen hepsi kanlı bastırıldı ve Tunus hariç hepsi, o dönemde olduğundan bile daha karanlık bir geleceğin kıyısındalar... Arap gençliğine ilişkin araştırmayı Harvard Üniversitesi’ndan Ishac Diwan ve ekibi yürütmüş. İşin ilginci, kimi Arap ülkelerinde gençlerin ne kadar uzun süre eğitim alırlarsa iş bulmalarının da o denli zorlaşıyor olması. Örneğin Mısır’da 2014 yılında üniversite mezunlarının yüzde 34’ü işsizken ilkokulu bile bitirememiş olanlarda bu oranın yüzde 2 olması. Kadınerkek istihdamındaki büyük eşitsizliğe hiç girmeyelim bile... Suudi Arabistan’da her yıl 226 bin yeni istihdam yaratılması gerekiyor, ancak 2015 yılında iş bulabilenlerin sayısı sadece 49 bin artabilmiş. Arap gençliğine ilişkin yapılan araştırmalardan çıkan ilginç sonuçlar da var. Örneğin genç Arapların daha milliyetçi, farklı din ve kültürlere karşı hem kendi ebeveynlerine hem de diğer gelişmekte olan ülke gençliğine kıyasla daha hoşgörüsüz olmaları. Araştırmaya katılanların yarısından çoğu SünniŞii bölünmüşlüğünü bölgedeki çatışmanın en temel kaynağı olarak tanımlamış. Diwan, bunun bu eğitimli eğitimsiz ayırımı olmadan genel olarak gençliğe yansımış durumda olduğunu söylüyor ve nedenini “hükümetlerin ve dini otoritelerin okulları ve eğitim sistemlerini, kendi doktrinlerini yayma doğrultusunda kullanmaları; araştırıcı ve sorgulayıcı bireyler yetiştirmekten kaçınmaları” olarak açıklıyor. Bu kadar genç işsizle dolu bir Ortadoğu’da ve tabii dünyada istikrar ve barış beklemek ne kadar anlamlı peki? Ve Türkiye Arap Gençliği araştırması geleceği anlamak açısından önemli. Türkiye’nin de bundan çıkaracağı hayli ders olmalı. Çünkü bizim de, umutsuz ve işsiz, hatta öfkeli bir gençliğimizin olmadığını söyleyemeyiz. 13 yıllık AKP iktidarı, hem de tek başına bir iktidar, bugün var olandan çok daha farklı bir nesille yol alabilirdi. Tercih meselesi. Onun yerini imam hatipler, cemaatlerin güdümünde kurslar, liyakat yerine “kendi adamını” yerleştirdikleri akademik kadrolar aldı. Neyi, ne için okuduğunu bile bilmeden diploma alan üniversiteliler yetiştirdik. İlköğretim düzeyine bile erişememiş bir liseli ordusu yarattık. Amaçsız sokaklarda dolaşan... Evet bir Arap ülkesi değiliz belki ama işin açıkçası sadece ‘halliceyiz’... Ve geleceğimiz umutsuz, işsiz, öfkeli... Mevduat arttı krediler azaldı Bankacılık sisteminde 12 Ağustos haftasında mevduat artarken, krediler azaldı. BDDK verilerine göre, mevduat 1 trilyon 419 milyar TL, krediler 1 trilyon 603 milyar TL oldu. Bir önceki hafta mevduat 1 trilyon 412 milyar TL, krediler 1 trilyon 611 milyar TL seviyesindeydi. Tüketici kredileri 316.6 milyar TL’ye yükselirken, taksitli ticari kredileri 199 milyar TL’ye geriledi. Aynı dönemde bireysel kredi kartı kullanımı 79.7 milyar TL’ye çıktı, taksitli bireysel kredi kartı kullanımı 36.5 milyar TL’den 36.3 milyar TL’ye indi. Takipteki krediler 12.1 milyar TL ile 7 ayın en düşük seviyesine indi. l Ekonomi Servisi C MY B