Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO FAİZ BORSA 3.3730 3.5780 10.29 75.652 2.9 kuruş 0.4 kuruş 0.24 puan 560 puan 8 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Lira siyasetle ‘pul’ oldu ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 882.21 3.6 lira 131.65 55 kuruş Cumartesi 19 Kasım 2016 Haftalardır rekor üstüne rekor kıran dolar, dün en son 3.4080 ile zirve yaptı. Lira OHAL döneminde yüzde 15, demokrasi kaygılarının tırmandığı 1 Kasım’dan beri de yüzde 10 eridi Dolar/TL dün de yeni tarihi zirve olan 3.4080’e kadar yükseldi. Son rekorla birlikte liranın bir haftalık değer kaybı yüzde 5’e ulaştı. Doların yükselişin de Trump’ın seçim zaferi ve Fed’in faiz artırı mı endişelerinden ziyade siyasi riskler etkili oluyor. Trump za ferinin ardından Türk Lirası en fazla düşen para birimleri ara sında dördüncü sırada yer alır ken, kasım başından bu yana PELİN kurun seyrine bakıldığında TL ÜNKER düşüşte başı çekiyor. Türk Lirası, darbe girişimin den bir gün önce olan 14 Temmuz’dan bu ya na da yüzde 15 değer kaybıyla gelişen ülke para birimleri içinde en fazla düşen para biri mi. Bu da OHAL şartları ve siyasi risklerin ku run rekorlar kırmasında etkili olduğunu gös teriyor. Yüzde 10 eridi 1 Kasım’dan beri Türk Lirası dolar karşısında yüzde 10.16 düştü. Meksika pezosu yüzde 9.70, Güney Afrika randı yüzde 8.44, Polonya zlotisi yüzde 7.06, Brezilya reali yüzde 5.88, Macar forinti yüzde 3.96, Çek korunası yüzde 3.50, Rus rublesi 2.88 değer kaybetti. Aynı dönemde dolar küresel bazda yüzde 3.37 arttı. Dolar/TL’deki yükseliş küresel endeksteki yükselişi neredeyse üçe katladı. Kasım başında gazetemize yönelik soruşturma ve HDP milletvekillerine yönelik gözaltı ve tutuklamalar piyasaların gündemine girmişti. Bu gelişmeler ve yeniden gündeme gelen idam konusu AB ile ilişkileri kötüleştirebileceği endişesiyle TL’de baskı yaratan unsurlar olarak ön plana çıktı. Diğer taraftan yurtiçinde başkanlık, anayasa değişiklikleri, referandum gibi unsurlar ile jeopolitik riskler TL’deki kırılganlığı artırıyor. ABD’de Donald Trump’ın seçimleri kazanması gelişen ülke para birimlerini olumsuz etkiledi. En kötü etkilenen Meksika pezosu olurken, Türk Lirası değer kaybında dördüncü sırada yer aldı. 8 Kasım’dan bu yana Meksika pezosu yüzde 11.35, Güney Afrika randı yüzde 9.16, Brezilya reali yüzde 7.89, Türk Lirası yüzde 7.59, Polonya zlotisi 7.13, Macar forinti yüzde 5.76, Rus rublesi yüzde 2.38 düştü. Bu dönemde dolar endeksi küresel bazda yüzde 3.20 arttı. Tepeden tırnağa etkileyecek Dolar kuru, rekor üstüne rekor kırarken bu durum ekonomiyi tepeden tırnağa etkileyecek. Sektörlerde maliyetlerin artmasının zamları da beraberinde getirecek. Kur yüzde 10 değer kazandığında, enflasyon 1.5 puan artıyor. Enflasyon artışı tüketimi olumsuz etkileyecek. Bu da büyümeyi vuracak. Diğer yandan şirketlerin borç yükü de artacak. Şirketlerin döviz açık pozisyonu, Merkez Bankası’nın ağustos ayı verilerine göre 210 milyar 520 milyon doları buluyor. Borç miktarı 310 milyar 938 mil yon dolara ulaşırken, varlıklar 100 milyar 418 milyon dolarda kalıyor. Döviz borcu olan şirketler eğer kurun artış riskine karşı önlem almadıysa kur farkı gideri kaydedecek. Artan maliyetler şirketlerin kârlılıklarını azaltacak. Dolardaki artışın kalıcı olması halinde ithal ürünlere zam yolda. Akıllı telefon, tablet, TV, bilgisayar, akıllı saat gibi cihazların büyük kısmı yurtdışından geldiği için stoklara bağlı olarak kampanyalarını yavaşlatan teknoloji perakendecileri, yılbaşı dönemlerinde yüzde 10’luk zammın kaçınılmaz olduğuna dikkat çekti. EKK: Kur küresel nedenlerle yükseliyor Başbakan Binali Yıldırım başkanlığında dün toplanan Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK), döviz kurunda son dönemde yaşanan hızlı yükselişi değerlendirdi. Ekonomi yönetiminin katıldığı dört saat süren toplantı sonrası yapılan açıklamada dolardaki yükselişin küresel kaynaklı olduğu tespitine yer verildi. Binali Yıldırım da öğlen saatlerinde gazetecilerin sorularını yanıtlarken dolardaki yükselişin nedeninin ABD seçimleri olduğunu öne sürmüştü. EKK toplantısından öne çıkan diğer başlıklar şöyle: 4 Ekonomimizin direncini artıracak reformlar hızlandırılacak. 4 Reel sektörün desteklenmesine yönelik adımlar devam edecek. 4 Merkez Bankası fiyat istikrarı için tedbirler alacak. Dövizde yükselişin ana gündem olduğu görülen EKK toplantısında bu üç konunun yanı sıra motorlu taşıt vergisi ve yabancılara konut satışı gibi gündem maddeleri de ele alındı. Toplantı öncesi son anketler piyasanın Merkez’den uzun süre sonra ilk kez faiz artırımı beklediğini ortaya koymuştu. Dolar EKK ilanıyla yönünü aşağı çevirirken Türkiye piyasasında 3.3720’den kapanmıştı. Kur, toplantının ardından da 3.37’nin üzerindeki seyrini sürdürdü. TÜRKONFED ‘Kadın Yılı’ dedi, ama... Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu TÜRKONFED, 24 federasyon, 186 dernek, 24 bin 100 iş insanı ve 40 bin şirketi temsil eden yapısıyla Türkiye’nin en büyük sivil toplum örgütü. Ayrıca üyesi olan 31 kadın derneği ile yine Türkiye’nin en büyük örgütlü kadın gücü. 2017 yılını “kadın yılı” ilan eden TÜRKONFED yıl boyunca kadın konusunu en önemli gündem maddesi yapacak. Ve en önemli amaçlarından biri de Birleşmiş Milletler Kadının Güçlenmesi Prensipleri’ni (WEPS) arasında TÜSİAD gibi patronlar kulübünün de bulunduğu TÜRKONFED üyeleri arasında yaygınlaştırmak. Eğitimden istihdama, çocuk gelinlerden şiddete, kadın konusunda küresel ölçükte çok zayıf bir karnesi olan Türkiye’de TÜRKONFED gibi bir örgütün WEPS’e el atması önemli. WEPS, işyerlerinde kadına karşı eşitliği güvence altına alan 7 maddeden oluşuyor. TÜRKONFED’in 39 kişilik yönetim kurulundaki 9 kadından biri olan Nur Ger, TÜRKONFED Başkanı Tarkan Kadooğlu ve Kadın Komisyonu Başkanı Prof. Yasemin Açık ile “Sürdürülebilir Ekonomide Kadının Rolü Zirvesi”nde bir öğle yemeğinde bir araya geldik. Ger, aynı zamanda Birleşmiş Milletler Kadının Güçlenmesi Prensipleri (UN WEPS) girişiminin iş dünyası sözcüsü. 8 ay önce görevi devraldığında 44 firmanın taahhüde imza attığını, bugün imzalayan şirket sayısının 126’ya yükseldiğini söyledi. Hedef, nisan ayında imza atmış 250 şirkete ulaşılması. “Bu olduğunda Türkiye dünya birincisi olacak” diyen Nur Ger, kadın istihdamı ile ilgili sorunların iş dünyası kendisi inisiyatif aldığı zaman çözülebileceğini vurguladı. Ger, taahhütlerin takibiyle ilgili Türkiye olarak bir yıllık rapor mekanizması geliştirdiklerini de ekledi. 126 şirket de hatta 250 şirket de hayli küçük sayılar ama işyerinde kadın eşitliğinin Anadolu’ya da yerleşmesi, KOBİ’ler de gündeme geliyor olması önemli. Kendisinin de Cizreli olduğunu ve Cizre ile Gaziantep’te şirketleri olduğunu belirten TÜRKONFED Başkanı Kadooğlu da 3 şirketi ile işyerinde kadına eşitliği 7 madde ile güvence altına alan taahhüde imzayı atmış. Elazığ’da fabrika kuran kadın Kadın Komisyonu Başkanı Prof. Yasemin Açık, Elazığ’da çimento fabrikası kuran cesur kadın girişimcilerden. “Doğu’da özel sektör tarafından yapılan en büyük yatırım. 250 milyon dolar yatırım yaptım. Çevre dostu bir fabrika. 475 kişilik istihdam yarattım. Eşim bile batıda yap derken ben kendi topraklarımda istihdam yaratmak istedim” diyen Açık, TÜRKONFED olarak tüm Türkiye genelinde kadın girişimcilerin her tür sorununda destek olacak mentörlerinin olduğunu, bu yolda havuzlarında 50 uzmanın farklı illerde çalışmalar yaptığını anlattı. “Tabii her şeyi değiştiremeyiz ama bir şeyler yapmak gerekiyor 1629 yaş arası kadınların yüzde 42’si iş ve eğitimden kopuk. Biz bunu değiştirmeye soyunduk.” TÜRKONFED yöneticileri ile Türkiye’deki ekonomik gidişatı ve krizi de konuştuk. Kadooğlu “İkinci Cumhuriyet’in savaşını veriyoruz. Geldiğimiz noktada iş dünyasının kâr edeceğim odaklı olmaması lazım. Amaç çarkları döndürmek, istihdam azaltmadan bu krizden ne kadar az etkileneceğinin yollarını aramak olmalı” diye konuştu. AVVA Yönetim Kurulu Başkanı Volkan Atik, “Gelecek beş yıl içinde 20 milyon TL yatı Belirsizlik isyanırım yapacağız. 2017’de G. Afrika, Kazakistan, İran ve Belçika’da mağaza açacağız” dedi. Volkan Atik: Önümüzü görmekte zorlanıyoruz. Ekonomi yarın ne olacak, kur ne olacak diye endişelenmek istemiyoruz Markalar ile Alışveriş Merkezle paylaşalım diyoruz. Aslan payını AVM’ler ri (AVM) arasındaki ki alıyor. Ciro bazlı kira ra kavgası derinleşiyor. ya dönülsün diyoruz. İstanbul Hazır Giyim ve Kira sözleşmelerini Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkan Yardımcısı, Birleşmiş ŞEHRİBAN KIRAÇ yaptığımız dönemle bugün arasında dağlar kadar fark var. Ya Markalar Derneği Yönetim Ku tırım iştahının olabilmesi için rulu Üyesi ve Türkiye’nin ön iyi kiraların olması gerekiyor. de gelen erkek giyim marka Bizim için çok daha can sıkıcı sı AVVA’nın Yönetim Kurulu olan kurda bir istikrarın olma Başkanı Volkan Atik, döviz ne yışı. İstikrarsızlık bizi kurda deniyle fırlayan AVM kiraları ki yükselmeden daha çok ra nın sadece markaların kapan hatsız ediyor. Ekosistem bozu ması anlamına gelmeyeceğini, luyor” diye konuştu. bunun AVM’lere de olumsuz yansıyacağını söyledi. Planlar revize Atik, “Bırakın markala Atik, “Önümüzü görmekte rı AVM’ler de yaşasın. Gele zorlanıyoruz. Biz artık işimize cek dönemde bazı AVM’ler gücümüze bakmak istiyoruz. kapanmasa da dönüşecektir. Ekonomi yarın ne olacak, dö Geçmişte bunların örnekleri viz ne olacak diye endişelen ni gördük. AVM’lerin yüzde mek istemiyoruz. Her sabah 70’ten fazlası kiraları döviz işe gittiğimde televizyonu ka le alıyor. Amacımız AVM’lerle patıp işime odaklanmaya ça ucuz kira pazarlığı yapmak lışıyorum, yoksa karar almak değil. Mevcut brüt kârı eşit mümkün olmuyor” dedi. Atik, 2017’de Türkiye’de 1012 yeni mağaza açma planlarının olduğunu ancak, pazarın belli bir doygunluğa ulaşması ve son yaşanan gelişmeler nedeniyle bu planı revize ettiklerini ve 5 mağazaya indiklerini dile getirdi. Atik ayrıca, verimli olmadığı için bu yıl sonunda bir mağazayı da kapatacaklarını dile getirdi. 2015’te Rusya’da bir şirket kurduklarını, 40 mağaza açma planlarının olduğunu, ancak uçak krizinden sonra projeyi buzdolabına kaldırdıklarını söyledi. Bundan sonra yurtdışı mağazalaşmaya ağırlık vereceklerini kaydeden Atik, şu anda 65’i yurtiçinde 22’si yurtdışında 87 mağazalarının olduğunu söyledi. 2012’de 28 milyon TL olan cirolarını bu yıl 125 milyon TL’ye çıkaracaklarını, 2017 hedeflerinin ise 150 milyon TL olduğunu kaydetti. 1.2 milyon kişi yoksullukta dip yaptı. Sağlıkta yatakların yarısı yetersiz. 100 bin nüfusa 179 hekim MUSTAFA ÇAKIR Kalkınma Bakanlığı’nın verileri Türkiye’deki sağlık, eğitim, çalışma yaşamındaki acı tabloyu ortaya koydu. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda dün Kalkınma Bakanlığı’nın bütçesi görüşüldü. Bütçeden dikkat çekenler şöyle: l İlköğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısında ülke ortalaması 25. GAP bölgesinde bu sayı 31, DAP bölgesinde ise 22. Toplam örgün öğrenci sayısı 3.1 milyon. Brüt okullaşma oranı ise yüzde 60.1. Yükseköğretim kapasitesi, yükseköğretime olan talebin sadece yüzde 36.9’unu karşılayabiliyor. l Sağlık personeli sayısı 787 bin. 100 bin nüfusa düşen hekim sayısı 179. Nitelikli yatak oranı yüzde 52.5. Bin canlı doğumda bebek ölüm hızı 7.6. Yüz bin canlı doğumda anne ölüm oranı 14.7. l Sosyal sigorta programlarının kapsadığı nüfus oranı yüzde 84.3. Kayıtdışı istihdam yüzde 33.6. 1.2 milyon yoksul l 2015 verilerine göre, yaklaşık 1 milyon 244 bin kişinin günlük geliri 4.3 doların altında. l GAP yatırımlarına 20032015’te 51 milyar TL tahsis edildi. Bunun 44 milyar TL’si yatırıma dönüştü. l İhracat yapan tüm firmaların yüzde 23.1’i yabancı para borçlusu. KOBİ’lerin yüzde 19.3’ü, büyük firmaların da yüzde 44.8’si borçlu. l İşgücünün eğitim durumunda birinci sırada “lise altı” geliyor. Yüzde 58.7 lise altı, yüzde 21.2 yükseöğretim, yüzde 10.1 mesleki ve teknik eğitim, yüzde 10.1 lise. l Bu yıl seyahat gelirlerinde 8.4 milyar dolar azalma bekleniyor. l ANKARA Marka 2016 14 Aralık’ta başlıyor Konferans kuruluşu Yürekli tarafından düzenlenen, Yapı Kredi World’ün ana sponsorluğunu üstlendiği, iş dünyasının önemli etkinliklerinden olan Marka Konferansı, 1415 Aralık’ta Hilton İstanbul Bomonti’de başlayacak. 1500’ün üstünde marka temsilcisinin buluştuğu organizasyonun 40’ı aşkın seansında 50’den fazla konuşmacı sahne alacak. Türkiye’nin geçirdiği hassas dönemin etkileri gözetilerek hazırlanan Marka 2016’da toplumsal travmalara yönelik Prof. Dr. Kemal Sayar’ın Kolektif Travmanın Açtığı Ruh Yarası başlıklı seans da yer alacak. Sabuncu da konuk Marka 2015’te moderatör olarak yer alan Gazetemizin Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu bu yıl da konuk listesinde yer alıyor. Tutukluluk durumuna rağmen Sabuncu’nun ismi listeden çıkarılmayacak. l Ekonomi Servisi YKB’nin kaderi aralıkta belli olacak Yapı Kredi’nin İtalyan ortağı Unicredit, şirketin üzerinde çalıştığı maliyet azaltma yöntemlerini 13 Aralık’ta açıklayacağını bildirdi. Unicredit, yapılan değerlendirmeler sonucunda harcamaların nasıl azaltılacağından, muhtemel hisse satışına kadar şirketin temel faaliyetlerine dair kapsamlı bir açıklama yapacak. Mayıs ayında çeşitli medya organlarında, UniCredit’in hisselerini azaltabileceği varlıklar arasında Yapı Kredi’nin de olduğu iddia edilmişti. Unicredit’in yüzde 50 payla ortak olduğu Koç Finansal Hizmetler’in Yapı Kredi’de yüzde 81.8 hissesi var. l Ekonomi Servisi C MY B