Katalog

Cuma 7 Ekim 2016 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi 9 ŞEHRİBAN Türkiye’de beş kişidenKIRAÇ ikisi yardıma muhtaç Milyonlarca hane yardımla ayakta. Türkiye’de 2015’te Aile Yardımları adı altında; 2 milyon 139 bin hane yakacak, 681 bin hane gıda yardımı almak zorunda kaldı Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, nüfusun yüzde 15’inden fazlasının yoksulluk sınırı al tında olduğu Türkiye’de, mil yonlarca hane yaşamını yardı ma muhtaç bir şekilde sürdür mek zorunda kalıyor. Aile ve Sosyal Politikalar Ba kanlığı 2015 yıl faaliyet rapo runa ve büt çe sunum kitapçığına göre 2 mil yondan faz la hane ya kacak yar dım almak OBülcyaüyktaş zorunda kalırken, 969 bin hane eğitim, 681 bin hane de yakacak yardımı almak zorunda kaldı. Kitapçıkta yok Daha önceki yıllarda bütçe sunum kitapçıklarında yoksul ve yardım alan aile ve kişi sayıları açıklanıyorken 2014 yılından itibaren sunum kitapçığında yardıma muhtaç hane ve kişi sayıları yer almamaya başladı. Türkiye sosyal yardım istatistikleri bülteninin yayından kaldırılması ile de gerçek yoksulluk envanterine ulaşılamaz olundu. Bakanlığın daha önce açıkladığı verilere göre 2012’de 23 milyon 668 bin yardıma muhtaç sayısı 2014’te 30 milyon 500 bine ulaşmıştı. Yani 79 milyon nüfusluk ülkede her 5 kişiden 2’si yardım alarak hayatta kalıyor. Giyim, gıda, sağlık... Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) 2015 Faaliyet raporuna göre Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları olmak üzere iki ana koldan faaliyetini yürüten Fon Kurulu’nca milyonlarca yurttaş yakacak, giyim, gıda, eğitim ve sağlık gereksinimlerini yardımlarla karşılayabildi. Ülkede geçen yıl Aile Yardımları adı altında; 2 milyon 139 bin hane yakacak, 681 bin hane gıda, 300 bin hane eşi vefat etmiş kadın, 101 bin hane asker ailesine yardım, 29 bin hane sosyal konut ve 22 bin hane de barınma olmak üzere 3 milyon 172 bin hane aile yardımına muhtaç kaldı. Eğitim yardımı almak durumda kalan hane sayısı 969 bin oldu. Yoksulluk derin Sosyal yardımların siyasi iktidar tarafından vatandaşın siyasal tercihini belirlemek için bir ‘siyasi rüşvet’ olarak kullanıldığı görüşü yaygın kabul görmekle birlikte, bu yardımların yoğun işsizlik ve buna bağlı yaşanan derin yoksulluğa karşı bir nebze de olsa dayanma gücü veren destek mekanizmaları olarak değerlendirmek de mümkün. Tutarı 28.5 milyar lira 2015’te toplam sosyal yardım harcaması tutarı 28.5 milyar lira olarak gerçekleşti. Söz konusu miktar, GSYİH içindeki payı yüzde 1.46. Sosyal yardım harcamaları 2011’den itibaren sosyal Yardımlar Genel Müdürlü’ğü, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü olmak üzere üç ana hizmet birimi aracılığıyla gerçekleşiyor. Kamu idaresi tarafından yapılan sosyal yardım ve hizmetler, merkezi yönetim, SGK ve yerel yönetimlerin bütçelerinden karşılanıyor. 3294 sayılı kanuna göre Fon’un gelirleri; yüzde 10’u fonlardan aktarımlardan, yüzde 50’si trafik para cezalarından aktarımlardan, yüzde 15’i RTÜK reklam gelirlerinden ve yüzde 2.8’i de alınan bağış ve yardımlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi tahsilatından ve Dünya Bankası kredi gelirlerinden oluşuyor. İzmir Tabip Odası Hekim Meclisi üyesi Dr. Ergün Demir ve İstanbul Tabip Odası TTB delegesi Dr. Güray Kılıç’ın Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 2012, 2013, 2014 Yılı İdari Faaliyet Raporları, Bakanlık 2015 Bütçe Sunum Kitapçığı, İnsani Kalkınma Endeksi (Human Development Index) 2014, Ekonomik Kriz, Türkiye’de Ailelerin Refahını Etkiliyor çalışması TEPAV, UNICEF ve 2014 İnsani Gelişmişlik Raporu UNDP’den yararlanarak hazırladıkları ‘Türkiye’de Yoksulluk ve Muhtaçlık Durumu/2016’ raporu ile TÜİK verilerinden yararlanıldı. Grafik: Ayşe Bilget Hanelerin yüzde 68’i borçlu Geçen yılki Bütçe Sunum Kitapçığı’nda yer aldığı için 2014 yılında 8 milyon hane ve 30.5 milyon kişinin sosyal yardım ve destek hizmetlerinden yararlandığı ve yoksulluk envanterini oluşturduğu biliniyor. 2014’de, sosyal güvenceden yoksun, asgari yaşam standardının altında gelire sahip olan ve aldıkları sosyal yardımlar ile en asgari düzeyde yaşamaya çalışan, yoksulluk envanterine kayıtlı kişi sayısı Türkiye nüfusunun yüzde 39.5’ine ulaşmış durumda idi. 2 milyon öğrenci Sosyal yardımlar, yoksulluk içinde olup temel ihtiyaçlarını karşılayamayan ve yaşamlarını en düşük düzeyde dahi sürdürmekte güçlük çeken ki şi ve ailelere karşılıksız olarak sağlanan, ayni ve nakdi olarak yapılan yardımları kapsıyor. Geçen yıl maddi imkânsızlıklar nedeniyle çocuklarını okula gönderemeyen ve nüfusun en yoksul kesiminde yer alan ailelere, ilk ve orta öğretime giden çocuklarının okula düzenli olarak devam etmeleri şartıyla her ay ilköğretimde 3540 lira, ortaöğretimde 5060 lira arası olmak üzere 2 milyon 13 bin öğrenciye şartlı yardım yapıldı. Ekonomik yoksunluk nedeniyle korunmaya muhtaç çocuk sayısında son 5 yılda yüzde 250 artış olduğu görülüyor. 2010’da ailesinin bakamadığı çocuk sayısı 35 bin 298 idi. Söz konusu yoksulluk, çocukların eğitimden uzaklaşma ve dışlanmasına neden oluyor. Bu da çocukların sokakta çalışmaya yönlendiriyor. Çatılar su sızdırıyor Öte yandan Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) geçen eylül ayı sonunda açıkladığı Gelir ve Yaşam Koşulları 2015 anketine göre ülkedeki yurttaşların yüzde 14.7’si yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Anketteki tespitler şöyle: 4 Yaklaşık 12 milyon kişi yıllık 8 bin liranın altında gelirle yaşıyor. 4 En yüksek gelir grubu gelirin yüzde 46.5’ine sahip. 4 Yıllık ortalama fert geliri 16 bin lira. 4 Halkın yüzde 39’u sızdıran çatıya mahkum. Yüzde 43’ü nemli evlerde oturuyor. 4 Ülkede sürekli yoksulluk oranı içinde bulunanların oranı yüzde 15.8 oldu. Dört yıllık veriler kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı hanehalkı kulanılabilir fert gelirinin yüzde 60’ına göre son bir yılda ve önceki üç yılda en az ikisinde de yoksul olan ferleri kapsıyor. 4 Okuryazar olmayanların yüzde 27.2’si, yükseköğretim mezunlarının yüzde 1.6’sı yoksul. 4 Ülkedeki hanehalkının yüzde 68’i borçlu ya da taksit ödüyor. Nüfusun, yüzde 67.9’u konut alımı ve konut masrafları dışında borçları olduğunu ve yüzde 23.2’si konut masraflarının hanelerine çok yük getirdiğini beyan etti. Saray’a 2017’de 648.4 milyon liralık bütçe Başbakanlık bütçesinin de gelecek yıl için 1 milyar 584 milyon lira olacağı açıklandı. MUSTAFA ÇAKIR Hükümet Orta Vadeli Program ile Orta Vadeli Mali Plan’ı dün gece Resmi Gazete’de yayımladı. Orta Vadeli Mali Plan’da kurumların 2017 bütçe büyüklüklerine de yer verildi. Bu yıl 434 milyon 96 bin lira olan Cumhurbaşkanlığı bütçesi gelecek yıl 648 milyon 488 bin liraya çıkarıldı. 1 milyar 99 milyon lira olan Başbakanlık bütçesi de gelecek yıl 1 milyar 584 milyon lira olacak. MİT Müsteşarlığı’nın bu yıl 1 milyar 636 milyon 803 bin lira olan bütçesi gelecek yıl için 1 milyar 995 milyon 692 bin liraya çıkarıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bütçesi yine birçok kurumu geride bıraktı. Bu yıl 6 milyar 482 milyon 979 bin lira olan Diyanet bütçesi gelecek yıl 6 milyar 867 milyon 117 bin lira olacak. Hazine Müsteşarlığı bütçesi gelecek yıl 77.4 milyar liraya çıkarıldı. En büyük pay Maliye’ye Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu yıl 76.3 milyar lira olan bütçesi gelecek yıl 85 milyar 48 milyon 584 bin lira olacak. En fazla bütçeye sahip bakanlık geçen yıllarda olduğu gibi yine Maliye Bakanlığı oldu. Bu bakanlığın 2017 bütçesi 147.5 milyar lira olarak öngörüldü. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın bu yıl 8 milyar lira olan bütçesi gelecek yıl 10.6 milyar liraya çıkacak. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün bu yıl 21.1 milyar lira olan bütçesi de gelecek yıl 23.5 milyar liraya yükselecek. İçişleri Bakanlığı’nın bu yıl 4.6 milyar lira olan bütçesi gelecek yıl 5.8 milyar liraya çıkarıldı. Çalışma Bakanlığı bütçesi de 38.3 milyar liradan, 49.8 milyar liraya yükseltildi. Sağlık Bakanlığı’nın bütçesi de 4.1 milyar liradan 5.7 milyar liraya çıkarıldı. l ANKARA/Cumhuriyet Moody’s, 3.5 milyar sattırdı Darbe girişiminin ardından geçen iki haftada 10.8 milyar dolar satan vatandaş, Moody’s’in not indiriminden sonraki haftada da benzer tepkiyi gösterdi. Merkez Bankası’nın dün açıkladığı verilere göre, 23 Eylül ile biten haftada 149.9 milyar dolar olan yurtiçinde yerleşiklerin yabancı para cinsinden mevduat ve fonları geçen hafta itibarıyla 146.4 milyar dolara geriledi. Özetle bir hafta içinde 3.5 milyar dolar azaldı. Yerli yatırımcı bir süredir kur 2.80’e gerileyince döviz mevduatlarını artırmayı 3’ü aşınca ise azaltmayı tercih ediyor. Yatırımcılar dolar/TL’nin darbe girişimiyle 2.80’lerden 3.0970’e yükselmesiyle döviz portföylerinin önemli bir kısmını TL’ye çevirmişlerdi. Kurun 2.80’e doğru yaklaşmasıyla döviz portföylerini artırmışlardı. l Ekonomi Servisi Fitch kararı daha kritik olacak Moody’s’in not indirimi Türk bankalarının dış finansmanında bir miktar da olsa ekstra maliyet yarattı. Fakat bankacılık sektörünü yakından takip eden analistlere göre Fitch’in atacağı not adımı bankalar açısından daha kritik olacak. Ünlü&Co Bankacılık Analisti Vedat Mizrahi, Moody’s’in not indirimi sonrasında bankaların 25 baz puanlık ekstra maliyetle karşı karşıya kaldığını, Fitch’in not indirmesi durumunda ise bu ekstra maliyetin 40 baz puan olabileceğini söyledi. Mizrahi, Fitch’in not indirmesi durumunda, Türkiye’nin herhangi bir kurum tarafından yatırım yapılabilir notu olmayacağına, bu durumun da Türk bankalarının sermaye yeterlilik rasyosu bakımından baskı yaratacağına dikkat çekti. Deniz Yatırım bankacılık analisti Sadrettin Bağcı da, sermaye yeterlilik rasyolarında Fitch’in not indirimi etkisinin 125150 baz puan olacağını vurguladı. Bağcı böyle bir durumda bankaların kredilerini genişletme iştahlarının azalabileceğini belirtti. l Ekonomi Servisi C MY B