Katalog

DUNYA Calais ‘cangılından’ çıkarılıyorlar Britanya’ya geçmeleri engellenen sığınmacıların Fransa’da tutulduğu ‘cangıl’ lakaplı Calais kampının tahliyesi ve yıkılması operasyonu bu sabah başlıyor. Kamptaki 7000 kişinin 1300’ü refakatçisiz çocuk. 600 çocuğu alması için iknaya çalışılan Britanya’ya şimdilik 84 çocuk kabul ettirildi. Sığınmacıyı intihara teşvik ettiler Almanya’nın Schmölln kentinde depresyon tedavisi gören Somalili bir genç, 5. kattan atlayarak intihar etti. Belediye Başkanı Sven Schrade “Çevdekilerin uzun süre etrafta bekleyip ‘atlasana artık’ gibi çağrılarda bulunduğuna dair elimizde bilgi var” dedi. Çevredekiler intiharı cep telefonuyla da kaydetti. Pazartesi 24 Ekim 2016 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ Irak alkolü yasakladı 7 Dikkatler Musul’dayken meclis son dakika manevrasıyla alkol yasağını adeta gizlice kabul etti. Hıristiyanlar öfkeli. Bazı vekiller ‘IŞİD’in zaferi’ tepkisini verdi Farklı dinlerin ve halkların mozaği Irak’ta alkole yasak geldi. Dikkatlerin Musul’u IŞİD’den kurtar nerek adeta meclisten gizlice geçirildiğini belirtti. “Yasanın 14. maddesi alkolü tümden yasaklarken uymayanlara da vaşa odaklanmışken bir grup İslamcı siyasetçi IŞİD’e mecliste zafer kazandırdı. Farklılıkları bastırıyorlar” diye konuştu. ma operasyonuna çevrildiği sırada meclis, alkol üretimi, satışı ve ithalatını ya 10 milyon25 milyon dinar (8 bin20 bin dolar) arası para cezası getiriyor” bilgi Kendi biraları, rakıları var sakladı. Azınlıkları kızdıran kararın sini verdi. Yasağa karşı kampanya baş Irak’ta alkol restoran ve otellerde pek alınmasını sağlayan din temelli partiler, latan ve yargıya gideceklerini duyuran servis edilmese de yaygın biçimde tüke yasağın, İslamla çelişen yasaya izin ver Kanna, içki sektöründeki insanların iş tiliyor. Özellikle Bağdat’ta alkollü içecek meyen anayasayla uyumlu olduğunu sa siz kalacağı, alkol içenlerin uyuşturu satan çok sayıda büfe ve bar bulunuyor. vundu. Hıristiyanlar ise dini azınlıkla cuya yöneleceğine dikkat çekti. Yasakçı Ancak bunlar IŞİD’in hedefi olabiliyor. rın tüm hak ve özgürlüklerini garanti Fadhila partisinin Şii milletvekili Amar Rahat alkol tüketimi için Irak Kürdistan Irak’ta bazı bölgelerde alkol satışı bir bölmeden gizli kapaklı yapılıyor. eden anayasanın çiğnendiğini söyledi. ‘Terörün sebebi alkol’ Hıristiyan milletvekili Yonadam Kanna, alkol yasağının, yerel yönetimlerle ilgili bir tasarıya son dakikada ekle Toma ise “alkolün terörizme ve toplumsal sorunlara yol açtığını” savunup “İşini kaybedenlere yeni iş bulunur” dedi. Arabiya ittifakı milletvekili Haydar Molla ise “Bu, IŞİD ideolojisinin zaferidir. Irak halkının tüm çabası IŞİD’le sa Bölgesi’ne gidenler de var. Ayrıca Farida marka bira veya Asriya marka rakı üretimi yapan şirketler var. Güneydeki Şii şehri Basra’da alkolün karaborsada olması, komşu İran’dan uyuşturucu kaçakçılığında patlama yarattı. ‘Çocuk evliliği’ infial yarattı Mısır’da iki çocuğun göstermelik de olsa evlendirilmesi büyük tepki çekti. Damatlık ve gelinlik giyen Ömer(12) ile Gharam’ın (11) fotoğraflarının medyaya manşet olması üzerine çocuk ve kadın hakları savunucuları harekete geçti. Çocukların reşit olunca evleneceklerini söyleyen Ömer’in babası “neden şimdi nişan yaptıkları” sorusuna “Gharam büyüyünce başka bir erkeğin onu istememesi için” yanıtını verdi. Mısır’da kızların yüzde 17’si reşit olmadan evleniyor. Mısır’da sefalet sabırları taşırıyor Şeker dağıtımında izdiham yaşanıyor. Mısır’da ekonomik krizin büyümesiyle temel ihtiyaç maddelerinin kıtlığının çekilmesi, 2011 halk ayaklanmasının tekrarlanıp tekrarlanmayacağı tartışmasını beraberinde getirdi. Denizde boğulan bir Mısırlının imdat için salladığı eli gören Cumhurbaşkanı Abdülfetteh Sisi’nin atlayıp adamın saatini alarak dönmesini resmeden karikatürün sosyal medyada gördüğü ilgiwnin, halktaki öfkenin bir göstergesi olduğu yorumu yapılıyor. Zira enflasyon yüzde 14’te, döviz rezervleri tükendi, elektriğe yüzde 2540 arası zam yapıldı, KDV yüzde 13’e çıktı. Benzin sübvansiyonunun kesilmesi ve devalüasyon da yolda. Rojava’da Arapça yer isimleri tarihe karışıyor PYD, Arapça yerleşim isimlerini kaldırıp Kürtçe isimler getiriyor Suriyeli Kürtlerin Rojava yönetimi, bölgedeki yerleşimlerin Arapça isimlerini kaldırıp Kürtçe isimleri yürürlüğe sokuyor. Rojava yönetimi, Baas rejiminin Kürt yerleşim isimlerini Araplaştırması sürecini tersine çevirdiklerini savunuyor. AFP’ye göre bölgedeki köy ve kasabaların Arapça resmi kayıtlı isimlerinin, halk arasında kullanılmaya devam eden Kürtçe karşılıklarıyla değiştirilmesine başlandı. Arapça parantezde Haseke Özerk Belediyeler Komisyonu Eşbaşkanı Joseph Lahdo, “Köylere yeni isimler vermiyoruz. Onlara orijinal ve tarihsel isimlerini iade ediyoruz” dedi. Lahdo, haritalarda bundan böyle Kürtçe yer isimlerinin yanına parantez içinde Arapça karşılıklarının yazılacağını belirtti. Arapça Şacra iken Kürtçe Çoldara olan köy de bunlardan biri. Haseke’nin batısındaki köyün sakini Abdulrahman Hawas Hemno “Çoldara, Kürtçede ‘ağaçlarla çevrili düzlük’ anlamına gelir. Bu, köyümüzün 1962 yılında Suriye hükümeti tarafından, Arapça’da ‘ağaç’ anwlamına gelen Şacra olarak değiştirilmesinden önce kullanılan ismiydi” dedi. Çoldara’ya giden yollardaki tabelalar da değiştirildi ve tüm yer isimleri Latin ve Arap harfleriyle Kürtçe yazıldı. ‘Bizim için zafer’ Araştırmacı Zohrab Kado, Suriye’de 3 milyon nüfusa sahip Kürtlerin kendi dillerini konuşmaları, öğrenmeleri ve milli bayramlarını kutlamasının yıllarca Baas rejimi tarafından engellendiğini anlattı. Kado, “Bu uygulamalar masum dewğildi. Araplaştırma bir plandı” diyerek, Derek kentinin adının 1957 yılında modern ordunun kurucusu Adnan el Maliki’nin anısına Malikiye olarak değiştirilmesi örneğini verdi. 197898 arasında Haseke bölgesinde 500 kö AFP, tüm tabelalarda yer isimlerinin Kürtçeleştirildiğini ve hem Latince hem Arapça harflerle yazıldığını görüntüledi. Suriye hükümetinin kayıtlarında adı Şacra olan Haseke’nin batısındaki köy, Kürtçe Çoldara ismine döndü. Yerel yetkililer “Köylere yeni isimler vermiyoruz, orijinal ve tarihi isimlerini iade ediyoruz” dedi. yün isminin değiştirildiğini söyledi. Suriye savaşı yüzünden 2012’de Devlet Başkanı Beşar Esad’ın askerlerini çekmesiyle Rojava’da Kürtçe başat dil oldu. Amude kentinde artık “Emisa Hejar” yazılı tabelası olan dükkanında kuruyemiş satabilen Adnan Hoşi “Dükkânımızın adını Kürtçe yazabilmek bizim için bir zafer” dedi. Rajoy’a azınlık hükümeti izni İspanya’da üst üste üçüncü seçim ihtimali doğması üzerine anamuhalefetteki Sosyalist Parti’de (PSOE) kopan ayaklanma sağcı Halk Partisi’ne (PP) destekle sonuçlandı. PSOE’nin politikalarını belirleyen komitesinin dün yaptığı oylamada 96’ya karşı 139 oyla Mariano Rajoy başbakanlığında PP’nin azınlık hükümeti kurmasına izin verilmesi kararı çıktı. Karar, güvenoylamasında yer almayarak aleyhte oy kullanılmaması suretiyle azınlık hükümetinin önünü açıyor. İspanya’yı kemer sıkma cenderesine alıp yolsuzluk skandallarıyla sarsılan PP, aralık ve haziran seçimlerinden birinci çıksa da hükümet edecek çoğunluğu yakalayamamıştı. PSOE’deki üçüncü seçimi engelleme eğilimi, Rajoy’un başbakanlığına kesinkes karşı çıkan kendi liderleri Pedro Sanchez’i bu ay istifa etmeye mecbur bıraktı. Ama dün Bask ve Katalan sosyalistler Rajoy’a hayır denilmesini savunurken “Burası PP merkezi değil” diye bağırdı. Diğerleri ise hükümet kurulduktan sonra Rajoy’a karşı gerçek bir muhalefet yapabileceklerini savundu. Drake (sağda) avukatıyla düzenlediği basın toplantısında Trump ile birlikte çekilmiş fotoğrafını da gösterdi. Yine tacizle suçlanan Trump: Hepsini dava edeceğim ABD’de başkanlık seçimlerine 15 gün kala, son ABCNews anketinde Demokrat rakibi Hillary Clinton’ın 12 puan gerisinden gözüken Cumhuriyetçi aday Donald Trump hakkında her gün yeni bir taciz suçlaması yapılıyor. Porno aktrisi Jessica Drake (42), 2006’da Kaliforniya’daki bir golf turnuvası sırasında konakladığı otelde tanıştığı Trump’ın kendisine geceyi süitinde geçirme karşılığı “10 bin dolar ve jetini kullanma fırsatı” teklif ettiğini söyledi. Drake “Bu kimse için kabul edilecek bir davranış değil, özellikle bir başkan adayı için” dedi. Trump’ı cinsel tacizle suçlayan kadınların sayısı 11’e yükseldi. Meksika asıllı ünlü oyuncu Salma Hayek de yıllar önce Trump’la çıkmayı reddettiği için Trump’ın bir dergiye “Salma bana asıldı ama reddettim, çünkü çok kısaydı” dediğini söyledi. Trump “Kampanyama zarar vermek için ortaya çıkan her kadın yalan söyledi. Seçim bittiğinde hepsini dava edeceğim” yanıtını verdi. ‘Böyle demokrasi ister misiniz?’ ABD’de 8 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimleri hakkında sessizli ğini bozan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, kampanya sürecindeki belden aşağı atışmalar için “Ülkemizde böyle bir demokrasi ister miyiz” diye sordu. Arak kentini ziyaretinde konuşan Ru hani, Demokrat aday Hillary Clinton ile Cumhuriyetçi aday Donald Trump arasında sonuncusu perşembe günü yapılan münazaraları hatırlatıp “Birbir leriyle konuşma şekillerini, suçlama larını ve dalga geçmelerini gördünüz mü? Ülkemizde böyle bir demokrasi ve seçim ister miyiz” diye sordu. Ru hani eylüldeki BM Genel Kurulu’nda bir ülke liderinin kendisine hangi ada yın seçilmesini tercih ettiğini sordu ğunu belirtip “Ne mi dedim? Kötüden daha kötüyü mü, daha kötüden kötüyü mü tercih edeyim” di ye konuştu. “200 yıl dır demokrasisi var mış numarası ya pan ABD’de ahlakın var ol madığını” iddia eden Ruhani, mayısta yapı lacak cumhur başkanlığı se çiminde terle yecek. Ruhani Musul’dan Rakka’ya uzanan yol... Türkiye’nin A, B, C, D.. ve dahi Z planlarının olmadığı aşikâr da, Suriye’yi yitirmekte olan ABD’nin B planı iyiden iyiye görünür oldu. Musul’la birlikte... Böylelikle ‘darbe dinamiğinin’ tetiklemesiyle sahalara ‘bir ABD, bir Rusya ile dirsek teması’ eşliğinde dönen Ankara da ‘yüreğinden geçenleri’ daha yüksek sesle zikredebiliyor. Cumhurbaşkanı geçen hafta ‘sadedi’ bizzat ilan etti: “Musul bizimdi. Tarihe bakın. Misakı Milli dedim diye rahatsız oldular. Ben tarih dersi veriyorum” ve de “Bu ülkenin sınırlarını gönüllü kabul etmiş değiliz.” Sorun şu ki, mevzunun Suriye ayağı boşta. Halep, Rakka, Deyr ez Zor şimdilik ‘başka bağlamlarda’ zikredilmekte. Sebepsiz yere değil elbette. Artık meselenin Irak ve Suriye ayaklarına daha fazla birlikte bakmak gerekli hale geliyor. HHH ABD yönetimi; ‘rejim değişikliği’ ve ‘daha işlevsel parçalar’ tesis etmek açısından sahada verim alamadığı cihatçı gruplar yüzünden Suriye’yi ‘yitirmek’ üzere. Bu sebepten Vahhabi/militan Selefi Körfez destekli ‘demokrasi mücadelesinin’ yaratmış olduğu kanlı bir savaşta, ‘bomba yerine karanfil atılmasını’ salık verebilecek türden ‘insani’ temalardan gidilmekte. Nafile tabii. Obama’nın isabetle ‘fantazi’ gördüğü ‘ılımlıların’ Halep’te El Kaide’den ayrılmayı reddetmeleri de, ‘sivilleri kalkan’ etmeleri de göze giriyor. HHH Hal böyleyken uzun süredir hazırlanılan Musul operasyonu devrede. En başta ABD başkanlık seçimine uzanan süreçte ihtiyaç duyulan ‘barut’. Irak ordusu, Peşmerge güçleri, Sünni aşiretler ve Şii milislerin on binlerce güçle giriştiği operasyonda Türkiye daha sınırlı bir işlevle kendisini ‘dahil ettirdi’. Musul üç koldan sarıldı. Dördüncü kol açık. KDP’li yetkililer isabetle buyuruyor: “Musul’dan çıkıp Suriye’de Rakka’ya, Deyr ez Zor’a geçebilsinler diye”... Musul temizlenirse, ‘Iraklı milislerin de eli armut toplarsa’, tüm ‘halifelik ordusu’ Suriye’ye yönlendirilmiş olunacak. Bu hat ABD’ye Suriye’de ‘doğrudan operasyon’ için gerekçe sağlayacakken, Palmira’nın doğusundan itibaren açılabilecek alan da cabası. Suriye’de ‘kontrollü kaosun’ temeli sağlamlaşacak. Artık karadan Türkiye ve vekil güçleri mi, yoksa Kürtlerin öncülüğündekiler mi üzerlerine salınır diye ‘papatya falları’ açabileceğiz. En iyi ihtimalle Irak ve Suriye toprakları üzerine ‘başedilebilir’ bir Sünni entite oturtuncaya kadar, deyip duruyoruz kaç zamandır... HHH Irak, Rusya’nın önceliği değil, ancak Musul’la birlikte Moskova’da alarm zilleri çaldı. Rusya, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un ağzından “Militanlar Suriye’ye geçerlerse hem politik hem de askeri kararlar alacağız” diye ilan etti. Suriye cephesinde de bugüne kadarki en keskin çıkış geldi. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, “Cihatçıların eline düşmesini engellemek için bütün Suriye’nin kurtarılması gerektiğini” belirtip “Esad’ın gitmesini istemenin pervasızlık olduğunu” söyledi: “Sadece iki seçenek var: Şam’da ya Esad oturur yahut da Nusra.. Suriye toprakları kurtarılmalı ve bütün bölge için felaketsel sonuçları olacak şekilde ülkenin bölünmesini önlemek için her şey yapılmalı.” HHH Pentagon’un, Obama / Kerry’nin Putin’le ateşkesini sabote etmesinden beri Rusya S300/S400’leriyle “Saha benim. Uçuşa yasak bölgeyi biz çoktan kurduk” mesajını vermişti. Ruslar, Suriye’nin kuzeyinde ise Türkiye’ye fazla ses etmiyor. En başta ABD’nin Kürtler üzerinden planlarını ‘bozduğu’ için. Ayrıca Ankara’nın ‘güvenlik çıkarı’ gördüğü yer, Rusya için ‘anlaşılır bir rasyonalite’ içermekte. Geçen hafta YPG’nin vurulmasında olduğu gibi ‘endişe’ beyanları eşliğinde ‘sınırları’ da anımsatıyorlar. Rusya ufukta görünen ‘savaşçı’ Clinton’a hazırlanırken, Halep’in El Kaide’den temizlenmesine odaklı. Musul’dan Halep’e uzanan yola da odaklanacakları anlaşılıyor. Türkiye; Rusya için Suriye’nin kuzeyinde ‘sınırlı rıza alan’, ABD için Irak ve Musul ayağında ise ‘zoraki yatırım ortağı’. Asıl dananın kuyruğu MusulRakka/Deyr ez Zor yolu ‘bağlandığındaki’ ittifak dizaynıyla kopacak. Misakı Milli’ye giden yol haddinden fazla dikenli/mayınlı. Suriye ordusu Halep’te hava üssünü aldı Rusya ve Suriye hükümetinin 72 saatlik ateşkesinin dün sona ermesiyle cihatçıların kontrolündeki Doğu Halep’e yönelik hava bombardımanı ve çatışmalar yeniden başladı. Birleşmiş Milletler, cihatçıların izin vermemesi nedeniye 72 saat zarfında yaralıları bölgeden çıkarmayı başaramadı. Hizbullah destekli Suriye hükümet güçleri ise Halep’in güneyinde ilerleyip buradaki hava savunma üssünü dün Nusra’dan geri aldı. Stratejik Han Tuman’a ilerlemelerinin yolu açıldı. C MY B