Katalog

Salı 15 Eylül 2015 haber EDİTÖR: ELİF TOKBAY 6 Ekonomide riskli değişim hareketi yıldır Paris’te yaşa22 yan Cumhuriyet muhabiri Süleyman Tosunoğlu, Paris’te yaşayan gözüyle İstanbul İstanbul’u şaşırarak anlattı: İstanbul tam bir Ortadoğu kentine dönüşmüş durumda, her yerde gökdelen, her yerde inşaat. Şehrin eskiden bir kimliği vardı, son yıllarda kimlik filan kalmamış, bir kaos gelmiş. Belli ki, “rant şehvetiyle” kimsenin gözü paradan başka bir şey görmüyor, yol düşünen yok. New York da gökdelen şehri diyorlar ama yalan, herkes ofisinin karşısındaki parkta sandvicini yer. Trafikte, herkes kafasına göre solluyor, bir iki gün araç kullandım, ne yapacağımı şaşırdım. Trafikte insanlar, birbirinin önüne atlıyor, oysa böyle bir seyir 5 dakikadan fazla kazandırmaz. Ama trafikte “S” çizerek gitmek, geri dönülmez zararlara yol açabilir, dur diyen yok. Mesela Paris’te, her yolun birkaç alternatifi vardır, bir yer doluysa başka yerden geçersin. İstanbul öyle değil, alternatif yol yok. Sadece ara sokaklar var, ordan da araç geçmez. Burası Suriye değil Validebağ Korusu ’dan Ezgi Çapa duDHA yurdu, bir TV için “Hayat Çizgisi Suriye” adlı bir film çekiliyor. Çekim Validebağ Korusu’nda yapılıyor. Ama her şey çok gerçekçi. Araçlar patlıyor, bombalar patlıyor, insanlar tabii ki patlamayı çatlamayı duyunca, gerçek sanıyor. Mahalleli ise araçların yanışı sırasında göğe dumanların yükseldiği ni “Validebağ Korusu yanıyor” diye evlerinden fırlıyor. Dizi ekibi izin aldıklarını söyledi ama Validebağ Gönüllüleri, bu gelişmeler üzerine sorumlular hakkında suç duyurusunda bulundu. Tahmin edin, bu çekim hangi torpilli TV için yapıldı: Tabii ki TRT yoksa başka kim bu zamanda İstanbul’da rol icabı bile olsa patlama çatlama yapabilir. KP’de Kongre’nin ardından yeni yönetim şekillendi. Gerek MKYK gerek MYK’de en çarpıcı değişim ekonomi kadrolarında oldu. Türkiye’de en uzun süre ekonomiyi yöneten Ali Babacan ile Maliye Bakanı Mehmet Şimşek parti yönetiminden çıkartıldı. Yerlerine “milli ekonomiyi savunduklarını” söyleyen bir ekip geldi. Ekibin başını Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak çekiyor. Onunla beraber yine Erdoğan’a yakın Bülent Gedikli, Nurettin Canikli ve Naci Ağbal da yönetimde. Ağbal aynı zamanda partinin ekonomiden sorumlu genel başkan yardımcısı oldu. Ekibin “beyin” takımında Erdoğan’ın danışmanları Yiğit Bulut ile Cemil Ertem de bulunuyor. Burada iki soru gündeme geliyor. Birincisi 13 yıldır iktidarda bulunan AKP “bugüne kadar uyguladığı ekonomik programı neden değiştirme ihtiyacını duydu?(Hem de kendi iktidarda olduğu dönemi de eleştirerek).... İkincisi bu değişim Türkiye’yi nereye sürükler? Dün AKP içinden ve ekonomi çevrelerinden (devlet ve özel sektör) yaptığım görüşmeleri burada aktarayım. Konuştuğum çevrelerin ortak uyarılarından, dünyada ortaya çıkan Türkiye’yi de yakından ilgilendiren parametrelerden özetle başlayayım: l Amerikan Merkez Bankası (FED) perşembe günü 9 yıl sonra ilk kez faiz artırımına gidebilir. Bu hafta olmasa da en geç önümüzdeki yıl başında bu durum gerçekleşecek. Dolar yükselerek Türkiye’nin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkeler için borç krizi yaratma riski taşıyacak. l 3 TL’nin üstünü gördüğü şu günlerde bile dolar Türkiye’de şirketleri zorlamaya başladı. Çünkü özel sektörün döviz cinsi borcu yüksek. Bu yılın temmuz sonu itibarıyla özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu, 2014 yıl sonuna göre 10,4 milyar dolar artarak 178.2 milyar dolar düzeyinde. Kısa vadeli borçlar ise 70 milyar dolar. Yılbaşından bugüne TL’nin dolar karşısındaki değer A kaybının yüzde 32 olduğu düşünülürse şirketlerin neden zorlandığı anlaşılır. l Dünyadaki tek risk Fed değil. Dünyanın en büyük ekonomilerinden Çin’in yaşadığı sarsıntı buna bağlı olarak Brezilya’nın içine girdiği kaos da durumu zorlaştırıyor. Pazar günü Uluslararası Ödeme Bankası’nın (BIS) “Çin, Brezilya ve Türkiye’deki kredi büyümesi sadece batık borçlardan kaynaklanacak etkilere yönelik risklerin artmasına yol açmıyor, bu durum aynı zamanda bu ülkelerde ufukta bankacılık krizi olduğu işaretini veriyor” açıklaması da kaygıları artırdı. Türkiye’nin bankacılık sektörü çok güçlü olmasına rağmen dünyadaki bu olumsuz algı bile ülkenin “hangi kategoriye” sokulduğunun göstergesi. l Ülkelerin riskini gösteren CDS’ler (kredi iflas sigortası) 294 seviyesinde. Bu oran geçen sene sonunda 150 idi. İç siyasetteki belirsizlik ve yaşanan çatışma ortamı ülkenin risklerini artırırken kredi kuruluşlarının da bu tabloya bakarak not düşürmesi muhtemel. l Şu anki kurla bile (3.07) Türkiye halkı fakirleşti. Kişi başına milli gelir yeniden 10 bin doların altına geriledi. Kurun daha da yükseleceği de neredeyse kesin. İşte Türkiye’nin son seçimlerinde en yüksek oyu almış partisi bu riskler eşiğinde ekonomideki duruşunu ve kadrosunu değiştiriyor. Yiğit Bulut yeni durumu dünkü yazısında “Neoliberal teslimiyetçi sürecin sonu” olarak tarif ediyordu. Yani kendi partisinin ve bakanlarının (başta Ali Babacan) uyguladığı politikaları eleştiriyordu. ya girip iknaya çalışıyordu. Artık o da yok. En büyük sorunu Merkez Bankası yaşayacak. Erdoğan tarafından vatan hainliğiyle bile suçlandı Erdem Başçı. Gitti geldi hatta. Şimdi bir yandan dünyadan gelen riski yönetmeye çalışacak (ki kura karşı elindeki tek silah faizler onu da kullanmasına izin vermiyorlar) bir yandan bağımsızlığını korumaya çalışacak. Mümkün mü? Zor... ”milli ekonomiciler” Merkez Bankası’nın “iktidarın istediği şePeki, yeni model yani “milli ekonomi modeli” nedir? AKP içinde son kilde” hareket etmesini sağlayacak bir yöntemi (baskıyla ya da yasaydöneme kadar ekonomi yönetimila) bularak özerkliğini tırpanlayacak. ne yakın olanlar parti içinde böyBu da Türkiye’nin ekonomik anlamle bir model ve çalışmanın olmadığını söylüyorlar. Yani Erdoğan’ın ya da güvenirliğini sarsacak. Hazine’ye kınındaki bir kaç kişinin kafasındaki 1 yılı aşkın süredir müsteşar atanaproje. Tahminleri ise “başta Merkez madığının altını çizelim. BDDK’den TMSF’ye kuruluşların da AKP’nin isBankası ekonominin bağımsız kurullarının kontrol altına alındığı, dev teğiyle hareket ettiğine. Şimdi kimileri “şu an seçim hükület gücüyle zaman zaman piyasaya da (ricayla ya da sopayla) müdahale meti var, 1 Kasım’da AKP yine koalisyona zorunlu kalabilir, endişe için edildiği sistem. Dün AKP ile koalisyon müzakeresi erken değil mi” diye düşünebilir. Tam yapan CHP’li heyetten bir kaynakla tersine dünyanın içinden geçtiği zor süreç ve Türkiye’nin dibine geldiği konuştum. Ekonomi kısmı konuşukriz ortamında ülkenin en yüksek oyu lurken bu konu hiç telaffuz edilmemiş. Yani Ahmet Davutoğlu’na rağ almış partisinin “ekonomi vizyonu” dikkatle izlenir. Ve ekonomi aktörlemen “yeni tanım” Saray ağırlıklı bir rindeki ilk izlenim “endişe verici”... zorlama. Son söz AKP’deki kaynaklarGelelim iş dünyasına. “Milli ekonomi” kavramına ilk tepki “demode”. dan. Erdoğan’ın geçen hafta Huber Köşkü’nde Dünya Bankası Başkanı’nı Yatırım anlamında yabancı ve yerkabul ederken verdiği fotoğraftaki li ortaklıkların büyümeye ve istihdaisimler (Albayrak, Bulut, Ertem) gelema katkısını sıralayıp “millilik kavramı” zaten sermaye çekme konusun cek için yeterince fikir veriyor. da zorlanan ülkeyi iyice sıkıntıya sokar. Farklı bir işadamı “milli ekonomi” kavramının yaratacağı çağrışımları şöyle sıraladı: Yabancı sermayenin dışlandığı, kamu ihalelerinde yerli sermayeye avantajlar tanındığı, vergilendirmede farklılıkların yaratıldığı, sermayenin gitmesine sebep olabilecek endişelerin ortaya çıkabilecek durumlar. Gelelim bürokrasiye. Endişeliler. Sebebi açık. İktidar müdahalesinin artacağı dönem geliyor. Yok muydu müdahale? Vardı. Ama Babacan ara Yandaş nasıl duvara tosladı A Haber’de yayımlanan Ocak 2011’de İsrail’de Ka“Deşifre” programınnal 2 televizyonunda yada İsrail’in Türkiye düşmanyımlanan “Eretz Neederet” lığına örnek olarak bir ana(Mükemmel ülke) prograokulunda çekilen görüntümından bir kesit. İsrail Eğiler yayımlandı. Mehmet Ali tim sisteminin bir parçaÖnel’in hazırlayıp sunduğu sı olmayıp gerçek bir çocuk Önel programda, İsrail’de çocukyuvasında çekilmiş değil viların “Türkiye düşmanlığı” deo, bir eleştiri videosudur. ile eğitildiği öne sürüldü. Sonra an Ayrıca seslere ve dudak hareketlelaşıldı ki, bu görüntüler bir komedi rine de bakacak olursanız, seslenprogramından alıntıymış. dirildiğini de anlarsınız” dedi. Odatv yazarı Rafael Sadi, “BiNe diyelim, “yandaş” olunca inri sizinle dalga geçmiş. Bu video 3 sanın gözü yalandolan görmüyor. Gündem bildirge FIRAT KOZOK CHP’nin bildirgesinde ekonominin yanı sıra gençlik ve toplumsal uzlaşı da var Haziran seçimlerinde seçim bildirgesindeki “emekliye iki maaş ikramiye”, “asgari ücretin 1500 TL’ye çıkarılması”, “çiftçiye mazotun 1.5 TL’ye satılması” gibi önerilerileriyle dikkat çeken CHP, yeni bildirge için yoğun mesai harcıyor. 1 Kasım bildirgesinde, terör ve çatışma ortamına yönelik vaatlerin yanı sıra, gençlik ve eğitim konuları öne çıkacak. Emeklilere yönelik vaatlerinin kamuoyuna iyi anlatıldığını ancak, asgari ücret, eğitim gibi konuların tam olarak yansıtılamadığını düşünen parti, kampanyasında bu konulara vurgu yapacak. CHP Genel Başkan Yardımcısı Sencer Ayata koordinasyonunda yürütülen bildirge çalışmalarının bu hafta sonuna kadar netleşmesi bekleniyor. CHP’nin son seçim bildirgesi, “Katılımcı demokrasi, hukukun üstünlüğü, devletin saydamlığı ve hesap verebilirliği”, “Türkiye’nin uluslararası alanda rekabet gücüne kavuşması”, “Sosyal devletin güçlendirilmesi” ve “Devlet kurumlarına siyasetin müdahale etmemesi” olarak 4 ana ayağa oturtulmuştu. Parti bu temel başlıkları 1 Kasım bildirgesinde aynen koruyacak. CHP’nin yeni bildirgesinde gençlerle ilgili özellikle eğitim başlığı altında vaatlerin öne çıkması bekleniyor. Türkiye’nin içinden geçtiği sürecin bildirgenin giriş bölümünden itibaren ayrıntılı olarak ele alınması ve “Sorunu CHP çözer” vurgusunun yapılması planlanıyor. 7 Davutoğlu istifadan mı döndü? ’nin AKP içindeki son durum Arınç’ın kongre gecesi, Erdoğan’a atfen söyledikleri malum, “Koaiçin, eski bir balisyon kurulacaktı, Erdokan Hürriyet’ten ğan engelledi, vatandaş Taha Akyol’a her şeyin farkında, eskiDavutoğlu “Davutoğlu’nun ıs Erdoğan den Biz’dik, şimdi Ben rarla istediği isimolduk” dedi. lerden bir teki listeye giremedi. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek kesinlikle istemediği belirli isimle de, 2023 hedefi için, “Bu gidişle bırin ise tamamı listeye girdi” diye rakın 2023 hedefini, kazanımları bianlatmış. le koruyamayız” dedi. Bir başka iddia da Davutoğlu’nun Dün de Rusya, “Türk Akımı” proistifa resti çekip, MYK’ye 4 kişinin jesini ertelediğini açıkladı. girmesini engellediği yönünde. Kısaca “Saray” gittikçe sıkışıyor. Recep Tayyip Emine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, Bezmialem Vakıf Üniversitesi Erdoğan İstanbul’da bünyesinde bitkilerle tedavi alanında çalışmalar yapmak üzere fitoterapi bilimsel kurulan Fitoterapi Eğitim Araştırma merkezi açtı ve Uygulama Merkezi’nin açılışını yaptı. Merkez Türkiye’de tıbbi amaçla kullanılan 500 bitkiyi ilaç, kozmetik ve gıda sanayisine kazandırmayı hedefliyor. Etimolojik olarak bitki anlamına gelen “fito” ile tedavi anlamına gelen “terapi” kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşan fitoterapi, bitkilerle tedaviyi öngörüyor. l İSTANBUL / AA CHP KDP GÖRÜŞMESİ Kılıçdaroğlu ve Mirani bölgenin sorunlarını değerlendirdi. ugüne kadar Ankara ile temaslarını AKP üzerinden yürüten Kuzey Iraklı Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile Genel Başkanlık koltuğuna oturduktan sonra ilk kez bir araya geldi. Görüşmede Türkiye’deki gelişmeleri “kaygıyla izlediklerini” söyleyen KDP Genel Sekreteri Fazıl Mirani, “Unutulmamalıdır ki barış ateşkesten, ateşkes de savaştan iyidir” dedi. Kılıçdaroğlu ise, IŞİD tehdidinin PKK tehdidi yüzünden gündemden düştüğünü an ‘Türkiye’deki gelişmeleri kaygıyla izliyoruz’ B cak iki örgüte karşı da birlikte mücadele edilmesi gerektiğini ifade etti. Kılıçdaroğlu ise, bölgenin bir an önce huzura gereksinim duyduğunu vurgularken, CHP’nin “Tüm mezhep ve etnik çatışmaların üzerinde bölgenin huzuru için destek verebilecek Türkiye’deki tek parti olduğu” vurgusunu yaptı. Mirani ise Türkiye’deki gelişmeleri endişeyle izlediklerini belirterek, sorunların bir an önce çözülmesi dileklerini iletti. l FIRAT KOZOK / ANKARA dikkat çekiliyor. Geçen seçimde muhalefet partilerinin “emekaşbakan Ahmet Davutoğlu, liye ikramiye” gibi vaatlerini cuma günü YSK’ye teslim eleştiren hayalperest diyerek edilecek milletvekili aday liste AKP, bu seçimde strateji değişleri için üst kurul oluşturarak tirerek ekonomik vaatlerle seçdün çalışmalarına başlarken, menin karşısına çıkmayı planlıMKYK’de olduğu gibi aday liste yor. Emekli maaşlarının artırıllerinde de Cumhurbaşkanı Tay ması, faizsiz ve geri ödemesi koyip Erdoğan’ın ağırlığını koyalay kredi verilmesi, her evde en cağı belirtiliyor. az bir kişinin sigortalı olması, Partinin 7 Haziran seçimlerin üniversite mezunlarına işe başde büyük oy kaybına uğradığı layınca kadar maaş, kadınlara Doğu ve Güneydoğu illerinin lis istihdamı kolaylaştıran vaatler tesinde değişiklik yapılacağına üzerinde duruluyor. EMİNE KAPLAN ‘Hayalperest’ AKP B Milletvekili aday listesini belirlemek üzere Genel Başkan yardımcıları Mehmet Ali Şahin, Bekir Bozdağ, Mustafa Ataş ve Genel Sekreter Abdülhamit Gül ile grup başkanvekillerinden oluşan bir üst komisyon kuruldu. Üst kurul, 18 Eylül’e kadar çalışacak. Mevcut 258 milletvekilinden yaklaşık 60’ının liste dışı kalacağı değerlendirmesi yapılıyor. Aday listesinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayından geçtikten sonra YSK’ye sunulacağı belirtiliyor. l ANKARA ÇALIŞKAN ADAY ADAYI OLACAK HP’de aday listeleriyle ilgili perşembe günü iki kritik toplantı yapılacak. Kılıçdaroğlu saat 17.00’de Çalışkan MYK’yi, 20.00’de ise PM’yi toplayacak. Listeler ertesi gün YSK’ye iletilecek. Öte yandan, CHP’ye 1 Kasım seçimleri için bir sürpriz başvuru da akademik camiadan geldi. Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Koray Çalışkan, seçimlerde aday adaylığı başvurusu yapabilmek için üniversiteden istifa etti. l ANKARA TRT’den taraflı yayıncılık rekoru nında tam 9 saat boyunca özel canlı yayın yaparak, taraflı yayıncılık rekoru kırdı. arafsız kamu yayıncılıTRT Haber kanalı, aralarınğı yapması gereken TRT, YSK’nin belirlediği seçim yayın da AKP milletvekilleri, bakanları ilkelerine aykırı bir biçimde lar, gazete temsilcileri ve Ankatek yanlı yayınlarını sürdürme ra Büyükşehir Belediye Başkaye devam ediyor. TRT Haber Ka nı Melih Gökçek’in de bulundunalı, AKP kongresinin yapıldığı ğu 26 isimle saatlerce özel can12 Eylül 2015 tarihindeki yayı lı yayın gerçekleştirdi. RTÜK’ün FIRAT KOZOK C T HDP kontenjanından seçilen üyesi Ersin Öngel, kanalların AKP kongresindeki yayın süreleriyle ilgili bir çalışma yaptı. Öngel’in çalışmasına göre, TRT Haber’in kongreden canlı özel yayını sabah saat 09.32’de başladı. Kesintisiz olarak akşam saat 18.42’ye kadar, tam 9 saat sürdü. l ANKARA C M Y B