Katalog

Pazartesi 28 Aralık 2015 EDİTÖR: PINAR YILDIZ TASARIM: SERPİL ÜNAY En fazla istihdam sağlayan, en fazla ihracat yapan tekstil ve hazır giyim sektörü 2016’ya Rusya krizi, yükselen kurlar ve Doğu’da artan çatışmaların gölgesinde giriyor u yıl birçok sektör lan ekonomi politikalarının için kayıp yıl olahayata geçirilmesini olumcak. Türkiye’de issuz etkilerken dünya pazartihdamın dinamosu, ihlarında meydana gelen belirracatın lider sektörlerinsizliklerle birleşince iş dünde tekstil ve hazır giyim ŞEHRİBAN yası açısından uzun ve derin 2015’i yüzde 10’luk ihra KIRAÇ bir bekleme süreci yaşanmacat düşüşüyle bitirecek. sına yol açtı. Hem Rusya’dan kaynaklı kriz, Maliyetler arttı iki seçimin yarattığı belirsizlik ortamı, doların yüzde 27 değer Hazır giyim sektörü ihracakazanması, 7 Haziran seçimletının Avro/Dolar paritesinderinden bu yana Doğu ve Gündey ki düşüşten olumsuz etkilendidoğu bölgelerinde artan çatışma ğini anlatan Tanrıverdi, “Bu yıl lar sektörü olumsuz etkiledi. içinde dolar kurunda yüzde 27 Türkiye Hazırgiyim ve Konfek artış oldu. Bu sektörün hamsiyon sektörü ihracatı 2015’in madde ve girdi maliyetleriOcakKasım döneminde geçen yı ni artırdı” dedi. lın aynı dönemine göre yüzde Rusya’nın yaşadığı kriz 10.3 gerileyerek 15.6 milyar donedeniyle ülkeye ihracatın lar olarak gerçekleşti. İstanbul yüzde 40 düştüğünü kaydeHazırgiyim ve Konden Tanrıverdi, 2014’te 351 feksiyon İhracatçımilyon dolar olan Rusya ihları Birliği (İHKİB) racatının bu yıl 200 milBaşkanı Hikmet yon dolarlara düştüğünü Tanrıverdi’nin vurguladı. verdiği bilgile2016 için umutsuz re göre, 2015, seçim endeksTanrıverdi, “Ukrayna, Rusli bir yıl oldu. ya ve Suriye gibi bölgemizde Bu da bir tarafdevam eden kriz ve çatışmalatan ihtiyaç rın da bölgesel ticaret ve ekonoduyumilere yaptığı olumsuz etkinin parite ve kur konusunda da etkili olabileceğini göz önüne almak gerekiyor. 2016’da Rusya ile gelişen siyasi krizin ekonomik alana yansıması ve bunun sonucunda Rusya’ya yapılan gerek kayıtlı hazır giyim ihracatı, gerekse bavul ticaretindeki düşüş sürecek. Ancak Tüm olumsuzluklara rağmen ihracat performansını 20 milyar dolar seviyesine çıkaracağını öngörüyorum” diye konuştu. Hikmet Tanrıverdi 2016 için en büyük risk Rusya, kur ve çatışmalar B ekonomi 9 2015’ten 2016’ya 015 özellikle uluslararası ilişkiler düzleminde yüz yıl önceki olayları anımsatan çok tehlikeli gelişmelere sahne oldu. 2016 bu gelişmelerin sonuçları açısından bir dönüm noktası olabilir. 2 2015 yılı, ABDAB ekseni ile etkilerini artık kesin bir biçimde belli eden yeni büyük güçler arasında denge arayışlarının yılı oldu. Bu denge arayışları Ukrayna’dan Suriye’ye, ABD, Avrupa Birliği (esas olarak AlmanyaFransa) ile Rusya’yı, Uzakdoğu’da ABDJaponya ile Çin’i karşı karşıya getiren iki çok kırılgan fay hattının oluşmasına yol açtı. Yıl kapanırken, Rusya ile Hindistan’ın enerji ve savunma alanlarında imzaladıkları, Financial Times’ın dünyanın en değerli askeri ilişkisi olarak nitelediği anlaşma bu denge arayışlarını daha da karmaşıklaştırdı. Yılın ikinci yarısında, Almanya ve Japonya’da silahlanmanın hızlanmasına, militarist politikalara yol açacak yasaların gündeme gelmesine şahit olduk. Bu iki fay hattı üzerinde SuriyeIrak coğrafyasında, 2015 yılı boyunca son derecede girift vekâlet savaşlarıyla, iç içe geçmiş ittifaklar zinciriyle, tüm büyük güçleri içine çekmeye başlayan, bölgesel, hatta küresel savaşlara gebe mükemmel bir “Tükidides kapanı” oluştu. AKP Türkiyesi’nin Rus uçağını düşürmesiyle tam bu “kapana” uygun, 1914 yılında, Avusturya Veliahdı Franz Ferdinand’ın Saraybosna’da öldürülmesini anımsatan bir durumun kıyısına gelindi. Maalesef, hâlâ o noktadayız; 2016 yılı bu bağlamda kritik bir yıl olacak. Bu bağlamda üç gelişmenin yönü çok önemli. Birincisi: ABD, Avrupa, Rusya, Çin medyası (kültür endüstrisi) bir IrakSuriye sorunu gibi başlayan IŞİD’i (radikal İslamın) giderek Batı ve Kuzey Afrika’dan Afganistan’a, hatta son olarak Madagaskar’a kadar uzanan bir global tehlike olarak tanımlamaya başladı. İkincisi: Irak, Suriye, Libya üzerinden yükselerek Avrupa kıyılarına vuran sığınmacı dalgası, bu sırada Fransa’da, ABD’de gerçekleşen IŞİD damgalı terör saldırıları, bu iki gelişmeyi birbirine bağlayarak, Avrupa ve ABD’de zaten yükselmekte olan aşırı sağcı faşizan akımlara yeni bir ivme kazandırdı. Üçüncüsü: İngiltere’de muhafazakâr The Times, cumartesi günü “İnanç ateş altında” (Faith Under Fire) başlıklı bir başyazı yayımladı. Bu yazı, Hıristiyanların dünya çapında, özellikle dinlerinin ortaya çıktığı topraklarda radikal İslamın saldırısı altında, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduklarını anlatıyor, kaçınılmaz olarak Avrupa ABD’de faşistlerin kurmaya çalıştığı, dinciırkçı “özsavunma” söylemini besliyordu. Müslümanlar, ABD ve Avrupa’da İslamafobi’den yakınır, dini özgürlüklerin genişletilmesini isterken, İslamcı yönetimlerin, Bruney, Somali, Suudi Arabistan’da Noel’i kutlamayı suç olarak tanımlanması, Türkiye’de Noel karşıtı bir dalganın yükselmesi de The Times’da vurgulanan algıya katkı yaptı. Avrupa Birliği’nde bir ortak kriz yönetim modeli yokluğuna bir de bu üç gelişmenin basıncı eklenince, birlik karşıtı milliyetçi akımlar 2015’te daha da güçlendi, ulusal sınırlar ve geçmiş savaşların, soykırımın hayaletleri geri gelmeye başladı. Çin, 2015 yılında, ekonomisindeki yavaşlamayla, borsasındaki şiddetli gerilemelerle dünya emtia ve mali piyasalarına damgasını vurmuştu. Çin’de, ekonomik modeli mali serbestleşmeye, iç tüketime yönelik bir yönde değiştirme eğilimi yılın sonuna doğru durdu. Çin yönetimi yatırıma, ihracata dayalı büyüme modeline yeniden öncelik vermeye başladı. Bu eğilim devam ederse, dünya ekonomisinde kapasite fazlası sorunu (depresyon eğilimi) 2016’da daha da artar. O zaman, piyasalar, döviz oranları ve kaynaklar üzerinde rekabet daha da sertleşir; yukarıda değindiğim, büyük güçler arasındaki denge arayışlarının içerdiği tehlikeli olasılıklar daha da güçlenir. 2016 çok kritik bir yıl olacak. 2015’te denge arayışları 2016 kritik bir yıl İhracata darbe Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Hüseyin Çetin, Güneydoğu’da yaşanan savaş halinin Irak’a ihracatı olumsuz etkilediğini anlatarak, “Rusya ile olan siyasi gerginliğin devam etmesi ve Irak ile yaşanan siyasi uyuşmazlık, sektörün en büyük pazarlarından olan 2 ülkeye olan ihracatımızda ayakkabı sektörü için risk olarak görüyoruz. Rusya riskinin, serbest gümrük anlaşması yaptığı Belarus ve Kazakistan’ı da etkileyerek, bu ülkeleri de riskli ülkeler arasına sokacak” dedi. 2015’te Ukrayna ve Rusya arasında yaşanan siyasi gerginlik ve Türkiye’nin Rus uçağını düşürmesinin Rusya ile olan ilişkileri sıkıntıya düşürdüğünü anlatan, Çetin, yıl sonunda sektör ihracatının yüzde 7’lik düşüş yaşayacağını ifade etti. Çetin, 2016’da sektörün 1 milyar dolarlık ihracat beklentilerinin olduğunu aktardı. Şeref Fayat Asgari ücret rekabete engel Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Şeref Fayat, 2014’te iç pazarda hazır giyim harcamalarının 58.7 milyar lira iken bu yıl yüzde 5 küçülmeyle 55.7 milyar lira düzeyinde gerçekleşeceğini beklediğini belirterek, 2014’te 18.4 milyar dolar olan ihracatın da bu yıl yüzde 10 gerileyeceğini söyledi. 2016’da ihracatın önünde iki önemli engel gördüğünü anlatan Fayat, “Bunlar asgari ücret ve diğer ücret artışları ile rekabet gücümüzün azalması, ikincisi ise Rusya ve Irak pazarlarında gerilemeler. Bu çerçevede 2016’da ihracatta yüzde 45’lik sınırlı bir artış bekliyorum. Avro/Dolar paritesinin yıl sonu 1.0 olacağını tahmin ediyorum” dedi. irleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sami Kariyo, perakende sektörünün bugün, Türkiye genelinde 400 bine yakın sayıda mağaza, 3 milyondan fazla istihdamla Türkiye ekonomisinin en dinamik yapı taşı olduğunu işaret ederek, BMD üyesi markaların 2015’i 47 milyar dolar satış büyüklüğüyle tamamlamasını beklediğini söyledi. 2015’teki iki seçim nedeniyle belirsizlik süresinin uzadığını kurların beklenmedik şekilde artmasının sektörü bir anda birkaç sorunla karşı karşıya bıraktığını an Ekonomik hayat tehdit altında B latan Kariyo, “Perakendede kiraların çok büyük bölümü dövizle ödeniyor. Kur değerlenince kiralar da arttı” dedi. İthalat üzerindeki vergiler başta hazır giyim ve konfeksiyon, ayakkabı olmak üzere perakende sektörünün birçok kategorisi üzerinde olumsuz etkiler yarattığını kaydeden Kariyo, “Asgari ücret konusunda yürütülen çalışmaların sonucunda da ürün maliyetinde artışları kaçınılmaz olacak. Bir diğer risk Doğu’da yaşanan gerginliklerin ve sıkıntıların artık işgücünü, bu İhtiyatlı iyimser bölgedeki ekonomik hayatı ve tüketimi tehdit etme riskinin gitgide artmasıdır. Biz Rusya’ya ürün satan firmaların veya dış ticaret şirketlerinin aksine, bu ülkede mağaza açan, milyon dolarlarla ifade edilen doğrudan yatırımlar yapan bir sektörüz. Esas endişe uyandıran husus, kalıcı yatırımlarımızın tehdit altında olmasıdır. Önümüzdeki bazı riskler, bu büyüme oranlarına erişilebileceği konusunda iyimser olmamızı kolaylaştırmıyor. Bu nedenle, 2016’ya ilişkin ihtiyatlı bir iyimserlik içindeyiz” diye konuştu. uristik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB), ‘Kasım 2015 Ülke Performans Raporu’na göre, Türkiye genelinde Kasım 2015’te otel dolulukları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7.6 düşerek yüzde 56.3 olarak kaydedildi. 11 ayda ise doluluk oranı geçen yıla göre yüzde 0.2 Otellerde doluluk düştü T düştü ve yüzde 62.9 olarak gerçekleşti. İstanbul’da Kasım 2015 otel dolulukları bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 12 düşerek yüzde 56.1 oldu. Kasım 2015’te ortalama günlük satılan oda bedeli 105.5 Avro olarak gerçekleşti ve geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8.1 düşüş gösterdi. Kasım ayı sonundan itibaren en önemli pazarlarından Rusya ile yaşanan krizin sıkıntılarını hissetmeye başlayan Antalya’da Kasım 2015 otel dolulukları bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 13 artarak yüzde 56.2 oldu. Bu yükselişte G20 zirvesi etkili oldu. l Ekonomi Servisi C M Y B