Katalog

Cuma 27 Kasım 2015 eDitÖr: ZEKİ TEZER tASArıM: SERPİL ÜNAY ekonomi 9 Gayri resmi ambargo Moskova resmen ambargo yok dese de, Rusya Başbakanı ithalata sınırlama getirilmesi için talimat verirken, Ekonomi Bakanı da Türk Akımı ve sivil uçuşlara kısıtlama getirilebileceğini söyledi. SAvAş SilAhı olAbilir İklİm öngel Terörizm... Bir tetikleyici de iklim değişikliği erör, günümüz dünyasının en önemli tehditlerinden biri. Peki, ya iklim değişikliği? Onun terörü tetikleyici etkisi? İklim değişikliğinin yarattığı tahribat yüzünden evlerini, köylerini, kentlerini terk etmek zorunda kalanlar, işsizlik, kitlesel göçler? Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar terörizmi tetikleyen etmenlerden birinin de küresel iklim değişikliğinin sonuçları olduğunu gösteriyor. Nasıl mı? ABD Ulusal Bilim Akademisi’nin mart ayında yayımlanan bir raporuna göre küresel iklim değişikliği, Suriye’deki karışıklığın nedenlerinden biri. Ülkede 2006 yılından beri artan kuraklık, 1.5 milyon insanı kırsaldan kentlere yerleşmeye zorladı. Kentlere yerleşen bu insanların çalışacak iş bulamamaları bir yana, kuraklık ve tarım ürünlerinin azalması sonucu gıda fiyatlarının artması, beslenme yetersizlikleri, buna bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklar Suriye’yi iç savaşa sokan çalkantıların ve siyasi karışıklığın nedenlerinden biri oldu. 2012 yılında İklim ve Güvenlik Merkezi’nin raporu (Center for Climate and Security) artan sıcaklık ile Suriye’deki karışıklıklar arasındaki bağlantıyı ortaya koyarken Pentagon da geçen yıl yayımladığı raporunda iklim değişikliğinin “çoklu tehdit” etkisini “terör, açlık ve hastalıklar gibi sorunların daha da derinleşmesine yol açıyor” diye açıkladı. 3 gün sonra, 30 Kasım’da dünya liderleri Paris’te iklim zirvesinde bir araya gelecekler. Sera gazı emisyonları ile ilgili güncel taahhütler 2020 yılında sona ereceği için hükümetlerin Paris’te en azından 10 yıllık anlaşmalar üretmeleri bekleniyor. Aslında bütün iş özetle küresel ısı artışını 2 derecenin altında tutmak. Demek kolay da yapmak zor, özellikle serde gönülsüzlük yatıyorsa... KyotoKopenhag zirvelerinde büyük bir başarıdan söz etmek mümkün değil. Şimdi gözler Paris’te... Dünya tarihinin, eşitsizliklerin tavan yaptığı bu döneminde belki de artık iklim adaletsizliğini de masaya yatırmanın zamanı. Pakistan’dan bir örnek vereyim. Dünya karbon emisyonunun yüzde 1’inden bile azını üreten yoksul bir ülke Pakistan. Ancak iklim değişikliğinin yol açtığı felaketleri çok derin yaşayan... Son sel felaketinde 238 kişi yaşamını kaybetti. Bilanço yılda ortalama 2 bin kişi. 19942013 yılları arasında iklim değişikliğinin Pakistan’a maliyeti yılda 4 milyar dolar olmuş. Aynı ülkede aynı yıllarda terörün maliyeti ise 1 milyar dolar. Yapılan araştırmalar 2040 yılında sıcaklıklarda yaşanacak olan 0.5 derecelik artışın Pakistan’da tarımsal üretimi yüzde 8 ila 10 azaltacağı öngörülüyor. Pakistan ve onun gibi ülkeler sera gazı artışında hemen hiçbir katkılarının olmadığı bir durumun bedelini bugüne kadar çok ağır ödediler. Büyük kirleticiler bunu göz ardı ettiler. Ama şimdi sınırlarını zorlayan mülteci akını ve enselerindeki terör tehdidi bumerang etkisi ile kendilerine yöneldi. Bakalım Paris zirvesinde neler yaşanacak? ürkiye’nin bir Rus savaş uçağını Suriye sınırında düşürmesinin ardından Ankara ile Moskova arasında tırmanan gerilim, resmi olmasa da fiilen amgargo getirdi. Rusya Başbakanı Dmitry Medvedev, bazı önlemler hazırlaması için talimat verdi. Medvedev, Türkiye’den tarım ve gıda ürünleri ithalatına sınırlamaların da önlemler arasında yer alacağını, söz konusu önlemlerin, ortak projelerin dondurulmasını da kapsayabileceğini duyurdu. Rusya Ekonomi Bakanı Aleksey Ulukayev de Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesinin kısıtlamalara tabi tutulabileceğini söyledi. Ulukayev, RusyaTürkiye serbest ticaret bölgesi hazırlıklarının da durdurulması gerektiğini, iki ülke arasında sivil uçuşların da sınırlanabileceğini belirtti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Sözcüsü Dmitry Peskov ise gümrüklerden Türk mallarının sokulmadığı haberlere ilişkin, uygulamayı doğrulamakla birlikte, Türk mallarına yasağın söz konusu olmadığını bildirdi. Savunmadan sorumlu Rusya Başbakan Yardımcısı Dmitriy Rogozin de, silah satışı yapan bazı Rus işletmelerinin Türkiye ile çalışmaktan vazgeçtiğini açıkladı. Rogozin, Facebook hesabından, Kolçuga Holding’in Türk üretimi silah alımını iptal ettiği yolundaki basın duyurusunu paylaşarak, altına “Böylesi bir vatandaşlık tutumuna saygı duyuyorum” diye yazdı. Rusya’nın Krasnodar şehrindeki Yugagro tarım fuarına katılan 22 Türk firmasından toplam 60 işadamı gözaltına alındı. Rusya’ya “turist vizesi” ile girdikleri gerekçesiyle gözaltına alınan Türkler, dün mahkemeye çıkarıldılar. Türklerin Soçi’de bir toplama kampına gönderilecekleri, 10 gün sonra sınır dışı edilecekleri belirtildi. l Ekonomi Servisi T Tamamlanması önce 2020’ye sonra 2023’e ertelenen santrala bir de uçak rötarı göründü. Silahçılar çalışmıyor Rusya: Akkuyu ertelenebilir aha önce iki kere ötelenen ve ilk ünitenin devreye girmesi 2019’dan 2023’e sarkan Mersin Akkuyu Santralı için bir gecikme daha yaşanması gündemde. Rusya, Türkiye’nin Suriye sınırında Rus savaş uçağını düşürmesinin ardından Akkuyu Nükleer Santralı’nın inşaatı dahil olmak üzere Türkiye ile tüm ortak projelerin gözden geçirileceğini söyledi. Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanı Aleksey Ulyukayev, Akkuyu Nükleer Santralı projesinin Rusya’nın Türkiye’ye uygulayacağı yaptırımlar dahiline alınabileceğini kaydetti. Rusya Federasyonu hükümetine bağlı Analiz Merkezi’nin Stratejik Enerji Araştırmaları Direktörü Alexander Kurdin ise Türk hava sahasını ihlal eden Rus D savaş uçağın düşürülmesiyle enerji alanında devam eden iş ilişkilerin kesintiye uğramayacağını, fakat gelişmekte olan yatırım projelerinin sekteye uğrayabileceğini ifade ederek, “Bu projeler olumlu siyasi müdahalelerle hayata geçer ama şu anda bu dostane ortam yok. Akkuyu Nükleer Güç Santralı projesi tamamen iptal olmaz, fakat herhangi bir siyasi gelişme projenin ertelenmesine sebep olabilir” diye konuştu. İşadamlarına gözaltı 20 milyar dolara Dostane ortam yok Mersin Akkuyu’ya 20 milyar dolarlık yatırımla Türkiye’nin ilk nükleer santralını yapacak olan Rusya şimdiye kadar 3 milyar dolar harcadı. Anlaşma metni 2010’da imzalanan santralın ilk reaktörünün en geç 2022 yılında devreye girmesi bekleniyor. 4800 MW’lık kurulu güce sahip olacak ve Türkiye’nin enerji ihtiyacının yüzde 17’sini karşılayacak santralın işletme ömrü 60 yıl olacak. Akkuyu Limanı için temel atma töreni nisan 2015’te yapıldı. Santralın yapımına 2016 yılı sonunda başlanması bekleniliyor. Santralda uzman olarak çalışması için şu ana kadar 317 öğrenci Rusya’da eğitim aldı. Daha önce Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tokyo ziyareti sırasında, “Mersin Akkuyu’yu Ruslar yapmaz ise bir başkası gelir yapar. Oraya 3 milyar dolarlık bir yatırım yaptılar. Dolayısıyla o konuda daha hassas olması gereken Rusya. Doğalgaz konusuna gelince, biz Rusya’nın bir numaralı doğalgaz tüketicisiyiz. Türkiye’yi kaybetmek, Rusya için ciddi bir kayıp olur” demişti. l Ekonomi Servisi us uçağının düşürülmesinin ardından Rusya’yla artan gerilim, gözleri tüm kontrolünün Ruslarda olacağı Akkuyu’da yapımı sürdürülen nükleer santrala çevirdi. Mersin Enerji Mühendisleri Odası Başkanı Seyfettin Atar, “Düşünün ki savaş halindesiniz ve topraklarınızdaki nükleer santral, savaşta bulunduğunuz ülkenin kontrolünde. İsterse santralı patlatır. Santral savaş silahı olarak kullanılır. Felaket bir şey olur. Her şey başlamadan biter” uyarısında bulundu. Atar, santralın henüz aktif olmadığına dikkat çekerek, yaşananların bir örnek niteliğinde olduğunu belirtti ve “Santraldan vazgeçmek için geç değil” dedi. CHP Enerji Komisyonu Başkanı Necdet Pamir gerilimin artması durumunda Rusya’nın nükleer santralı kullanmaya ihtiyacı olmadığını vurgulayarak, nokta atışıyla tankerleri vurabildiğini anımsattı. Palir, yer seçiminden Rusya’ya bağımlığı artırmasına, pahalılığından işletme güvenliğinin olmamasına kadar santrala ilişkin birçok sıkıntıyı sıraladı. R T İklim adaleti var mı? RUSLARIN ÇIKARI VAR ABİDİn YAĞmUR Çiçek tır’larına bile izin yok meHmeT ÇInAR UÇAK Seferleri De iptAl olDu Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un açıklamaları üzerine dünden itibaren başta Antalya olmak üzere Rusya’dan Türkiye’ye turist getiren tüm uçak seferleri iptal oldu. Tur operatörleri de Türkiye rezervasyonlarını durdurdu. Bazı uçaklar sadece Rus turistleri ülkelerine götürmek için boş geldi. usya’nın gümrük kapılarında uyguladığı gayri resmi ambargo nedeniyle kesme çiçek taşıyan TIR’lar geri döndürüldü. Uçak ve karayoluyla yapılacak sevkıyatlar geçici olarak durduruldu. Kriz nedeniyle İstanbul’daki Çiçek Fuarı’na davetli Rus basını ve sektör temsilcileri de programlarını iptal etti. 1 milyar dolarlık çiçek ithalatı yapan Rusya, uçak krizi nedeniyle gümrük kapılarında Türkiye’den gelen ürünlere yönelik ambargo uyguluyor. Kesme çiçek R ihracatçıları önceki gün Rusya’ya giden 6 TIR geri çevrildi. Dün aynı sayıdaki TIR yola çıkarılmadı. Uçak sevkıyatları da geçici durduruldu. Rusya’ya 10 milyon doların üzerinde kesme çiçek ihracatı yapıldığını belirten Osman Bağdatlıoğlu, “En çok kesme çiçek satışı yapılan üçüncü ülke Rusya. Yıllık 100 milyon dolar ve 400 milyon dal ihracat yaptığımız sektörümüzde 25 bin kişi istihdam ediliyor. l ANTALYA Uçak krizi ardından çiçek TIR’larının yanı sıra kuru gıda TIR’larında da arama gerekçesiyle ciddi bir sıkıntı gündeme geldi. Kuru gıda TIR’ları da sınırı aşamadı. eclis’te olduğu dönemde, Türkiye ile Rusya arasında imzalanan nükleer santral anlaşmasını “Bu bir ihanet belgesi. Rusya’ya üs veriliyor” sözleriyle eleştiren eski Mersin milletvekili Ali Rıza Öztürk, iki ülke arasındaki siyasi krizin, nükleer anlaşmayı etkilemeyeceğini savundu. Öztürk, “Sözleşmeye göre Türkiye’nin tek taraflı fesh hakkı yok, Rusya’nın var. Ama Rusya vazgeçmez. Niye vazgeçsin ki? Rusya’nın orada üstün çıkarları var” dedi. Öztürk, santralın sahibinin Türkiye değil, Ruslar olduğunu kaydetti. “Sermayesi yüzde 100 Ruslara ait olan şirket, senin topraklarına geliyor, bir tesis kuruyor, sen onlara üs vermiş oluyorsun. Ve nükleer enerji için de yüzde 50 alım garantisi veriyorsun. 2400 MV elektrik için alım garantisi veriyorsun. Bu aslında zaten doğalgaz ve petrol bakımından Rusya’ya olan bağımlılığı daha da artıran bir anlaşmaydı” diyen Öztürk, normal piyasa fiyatları üzerinde alım garantisi verildiğinin ve alsanız da almasanız da bu paranın ödenmek zorunda olduğunu ifade etti. M Güneydoğu’yu bankalar da vurdu Dolar iki haftanın zirvesinde Dolar/TL, yeni hükümet programında TCMB’ye yönelik bağımsızlık vurgusunun kaldırılmasının yarattığı tedirginlikle bu sabah iki haftanın zirvesi olan 2.92 seviyesini aştı. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in TCMB’nin para politikası araçlarını bağımsız bir şekilde belirlemeye devam edeceği açıklaması piyasaları bir miktar yatıştırdı. Bir bankacı, “Programdaki değişiklik tedirgin edici. Bu ifade farkı kur üzerinde de baskı yarattı” dedi. l Ekonomi Servisi üneydoğu Anadolu Bölgesindeki yatırımcılar, terör olayları nedeniyle bölgeyi riskli bulan bazı özel bankaların kullandırdığı kredinin ödemesini vadesinden önce istemesi yüzünden sıkıntıda. Diyarbakır Organize Sanayi İşadamları Derneği Başkanı Aziz Özkılıç, 7 Haziran seçimleri sonrası yaşanan gelişmelerin bölgede tüm sektörleri olumsuz etkilediğini, son günlerde bazı özel bankaların bölgeye yönelik tutumlarının iş çevresini rahatsız ettiğini söyledi. Özkılıç, “Elini taşın altına koyan yatırımcı, özel bankaların haksız uygulaması nedeniyle iflasın eşiğine geldi. Kamu bankalarında böyle bir uygulama yok” dedi. Özkılıç, “Bizim yüzde 18 fa Etkinliğin moderatörlüğünü DB Ticaret ve Rekabetçilik Global Başkanı Alexios Pantelias yaptı. G BANKA KÂRLARI gerileyecek Yatırım bankası Goldman Sachs, Türk bankalarının kârlılığının 2016’da gerileyeceğini belirterek, fiyat hedeflerinde yukarı yönlü revizyona gitti. Goldman Sachs, Halkbank, İş Bankası ve Vakıfbank için fiyat hedefini yükseltip, “Nötr” tavsiyesinde bulunurken, Yapı Kredi Bankası için de yine fiyat hedefini yükseltip “Sat” tavsiyesinde bulundu. Akbank ve Garanti Bankası için ise fiyat hedefi yükseltilirken, tavsiyesi “Al” oldu. Arçelik, yatırımını iklim için yapıyor A Bölgedeki iş insanları, çifte standart uygulandığını söyledi. çülmek zorunda kaldığını anizle kullandığımız kredi batıda yüzde 1213 ile alınabiliyor” latan Baysal, “Güneydoğu’yu diye konuştu. riskli bulan bankalar kredi Diyarbakır Sanayici ve İş İn vermek istemiyor. Kredi vermemek için talep ettikleri kosanları Derneği Başkanı Burç Baysal da bazı bankaların, böl şulları ağırlaştırdılar” dedi. Hak Sanayici ve İş Adamları gede kredi kullandırma konuDerneği Başkanı Ramazan Azsunda çifte standart uygulaboy da öz sermayesi yetersiz malar yaptığını savundu. olan bazı firmaların iflas ettiğiKredi alamayan ya da limitni belirtti. l Ekonomi Servisi leri düşürülen firmaların kü rçelik Genel Müdürü Hakan Bulgurlu, iklim değişikliği ile mücadelede küresel dayanışma, sürekli yatırım ve inovasyonun daha da önem önem kazanacağını ve sürdürülebilirliği iş modellerine entegre eden şirketlerin rekabet gücünü artıracağını söyledi. Dünya Bankası Grubu, Washington’da, iklim değişikliği ile küresel alanda mücadele etmek, emisyon değerlerini düşürmek ve rekabetçiliği artırmak için düşük karbon çözümleri temalı bir etkinlik düzenledi. Bulgurlu “Düzenleyici kurumlarla işbirliği içinde küresel girişimleri destekleyerek, iklim değişikliği sorunu ile mücadele etmekte kararlıyız. İnovatif ve enerji verimli ürünler geliştirmek ve ürünlerimizin yaşam döngüsünü iyileştirmek için sürekli yatırım yapıyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi C M Y B