Katalog

Kaynağı belirsiz para olarak adlandırılan net hata noksan kalemi eylülde 1.98 milyar dolara ulaştı. Cari işlemler dengesi 2009’dan bu yana ilk kez fazla verdi ari işlemler dengesi Ekim 2009’dan bu yana ilk kez fazla verirken, Türkiye’ye yönelik gizemli para olarak ifade edilen kaynağı belirsiz döviz girişleri, yılın ilk dokuz aylık döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 52 artışla 13 milyar doları da aştı. Bir önceki yılın eylül ayında 2 milyar 365 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı ayında 95 milyon dolar fazla verdi. Gizemli para girişi de eylülde 1.98 milyar dolar oldu. Böylece ocakeylül döneminde net hata noksan kalemi 13.44 milyar dolar fazla verdi. Analistler cari açıkta iyileşme eğiliminin de ekstra girişlerin de yılın kalanında devam etmesini bekliyor. Merkez Bankası (TCMB) daha önce 163 milyon dolar açık olarak açıkladığı Ağustos verisini ise 27 milyon dolar fazlaya revize etti. Cari açık en son Ekim 2009’da fazla vermişti. TCMB verilerine göre, cari işlemler açığı, ocakeylül döneminde 25.56 milyar dolar olurken 12 aylık ca Kaynağı belirsiz para: 13 milyar dolar A GEÇEN YIL E D GÖRE YÜZ 52 ARTTI EKONOMİ 8 ri işlemler açığı ağustos ayındaki 43.03 milyar dolardan 40.57 milyar dolara geriledi. DOLAR AVRO FAİZ BORSA CUMHURİYET ALTIN ALTIN 24 AYAR 2.8910 2.3 kuruş TASARIM: SERPİL ÜNAY 3.1050 0.9 kuruş 10.25 0.01 puan 81.718 366 puan 676.60 5.95 lira 101.15 90 kuruş EDİTÖR: PELİN ÜNKER Perşembe 12 Kasım 2015 Ortadoğu ısınmaya devam ediyor C rtadoğu’da devlet ve toplum yapıları, “erime” noktasına doğru ısınmaya devam ediyor. Üstelik bu ısınma, yalnızca Suriye, Irak gibi savaş yaşayan ülkelere, bu savaşlarla ilişkili İran, Lübnan, Ürdün, Mısır, Türkiye, hatta Suudi Arabistan gibi ülkelerdeki kısa dönemli istikrarsızlık olasılıklarıyla da sınırlı değil. O 5000 4000 3000 2000 1000 0 1000 2000 3000 Kaynağı belirsiz paranın seyri (milyon $) 4.338 2.910 2.850 1.177 605 164 1.019 531 1.742 2.177 1.980 1.273 1.174 288 4.256 2.524 Açığa yama oldu ALB Forex Araştırma Uzmanı Enver Erkan “Esas soru işaretinin yine cari dengenin finansmanında olduğunu belirtmek gerekiyor. Net hata ve noksan kalemlerindeki belirleyici farklar önem arz ediyor. Eylülde net hata ve noksan kaleminde 1.98 milyar dolar giriş olurken, rezerv varlıklarda 847 milyon dolar azalma söz konusu. Net hata ve noksan kaleminin cari dengeye katkısı devam ediyor, rezervlerde de düşüş eğilimi sürüyor. Yılın ilk 9 ayında net hata ve noksan girişi 13.44 milyar dolara ulaştı; yani cari açığın neredeyse yarısı. Rezervlerdeki çıkış ise ocakeylül döneminde 3.78 milyar doları olarak gerçekleşti” dedi. 2014 2015 Ocak Şubat Mart 2.008 Nisan Mayıs 1.833 Haziran Temmuz Ağustos Eylül Dolar düştü Dolar/TL ise döviz ihtiyacının eylül ayında geçici de olsa azaldığını gösteren ödemeler dengesi verileriyle geriledi. Dolar/TL veri Memduh ve Şükrü Boydak ile Ekrem Baktır ifade verdi. Akın Öngör bankacılıkta kârların daha da daralacağını belirterek yabancı bankaların bu nedenle Türkiye’den çıkmaya çalıştığını söyledi aranti Bankası’nın eski üst yöneticisi (CEO) ve bankacılık sektörünün duayen ismi Akın Öngör, bankacılık sektörünü daha zor günlerin beklediğini söyledi. BusinssHT’ye konuşan Öngör, “Regülasyonların gevşediği bir gelecek beklemiyor bizi. Kârların daha düştüğü bir dönem gelecek. Kâr marjları baskı altında olacak. Bu bankacılık sektöründeki istihdamı da olumsuz etkileyecek, yabancı çıkışlarını da tetikleyecek” dedi. Banka kârları eriyecek G öncesi işlem gördüğü 2.9050 seviyesinden veri sonrasında 2.89’un altına kadar indi. Serbest piyasada dolar 2.8910 TL’den kapandı. Orta Vadeli Plan’da yıl sonunda cari açığın GSYH’ye oranının yüzde 5.2 olması bekleniyor. BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ ise “Eylülde 800 milyon dolarlık brüt doğrudan yabancı yatırım girişi oldu. Yılın ilk dokuz ayında ise net doğrudan yabancı yatırım tutarı 8.7 milyar dolarla cari açığın ne redeyse yüzde 35’ini karşıladı. Geçen yıl geniş doğrudan yabancı yatırım çıkışları nedeniyle net doğrudan yabancı yatırımlar yıllık cari açığın sadece yüzde 12’sini karşılamıştı” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Boydak’a arazi soruşturması oydak Holding’in üç yöneticisi, holdinge yedi yıl önce tahsis edilen orman arazisinin amacı dışında kullanıldığı iddiasıyla ifade verdi. Soruşturma, Boydak Holding’e 2008’de 49 yıllığına kiralanan 103.2 hektarlık alana, sözleşmede hangardepo yapılacağı yazılmasına karşın lüks bina inşa edildiği ve burada toplantılar yapıldığı iddiası üzerine başlatıldı. Orman Kanunu’na muhalefetle suçlanan Boydak Holding yöneticileri Memduh ve Şükrü Boydak ile Ekrem Baktır’ın, Kayseri Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü’nde şüpheli sıfatıyla ifadesi alındı. l Ekonomi Servisi B Ortadoğu’nun stratejik önemi esas olarak iki özelliğinden kaynaklanıyor. Birincisi, burası, Avrasya’nın altındaki bölge. İkincisi de dünyanın en büyük enerji kaynakları tarihsel olarak burada. Her iki özelliğinden dolayı da 19. yüzyılın son çeyreğinden bu yana Ortadoğu büyük güçler arası sert rekabete sahne olmaya devam ediyor. Enerji kaynakları açısından karşımıza ABD’nin bölgedeki enerji güvenliği mimarisinin temel taşları olarak (İsrail’i anmadan geçmeyelim) Körfez ülkeleri diye bilinen monarşiler çıkıyor. Bu enerji kaynaklarına sahip ülkeleri, toprak/enerji rantları, bundan elde ettikleri mali sermayenin gelirleriyle ayakta durmaya devam eden aileler yönetiyor. Ancak, genel nüfus içindeki oranı artmaya devam eden, istihdam edilemediği, bir gelecek projesi geliştirecek konumdan yoksun, huzursuz, öfkeli bir genç nüfus söz konusu. Bu monarşiler genç nüfusun rejime karşı bir demokratik isyana ya da radikal (“harici”) İslamcı akımlara yönelmesini önlemek için iki yönteme başvuruyorlar: Devlet bütçelerinden (petrol gelirlerinde) gittikçe artan harcamalarla “rızayı” satın almaya çalışıyorlar; yoğun bir şiddetle bastırmaya çalışıyorlar. Oxford Üniversitesi’nden Adeel Malik’in Foreign Affaires’de işaret ettiği gibi (05/11/2015), bu rejimleri ayakta tutan mali kaynaklar artık eriyor. Beş yıl önce toplam 500 milyar dolar bütçe fazlası yaratan bu monarşilerin, bütçe açıkları IMF’nin projeksiyonlarına göre gelecek beş yıl içinde 700 milyar dolara ulaşacakmış. Malik, bu ülkelerin ekonomik yapılarında bir çeşitlenme gerektiğini söylüyor. Ancak, bu çeşitlenmeyi başaran Bostwana, Malezya, İran gibi ülkelerin aksine, bu monarşilerin sınıf yapıları çok basit ve rijit. Bu monarşilerin egemenleri, bir çeşitlenmenin getireceği sınıf şekillenmelerinin iktidarlarını tehdit edeceğini çok iyi biliyorlar, çeşitlenmeye direniyorlar. Öyleyse, yine bir “rejim değişikliği” senaryosuna gelmiş oluyoruz. Malik’in önerisi, bu egemenleri, cazip seçenekler sunarak satın almak.. Yoksa bu rejimleri yaşatmak olanaksız... Bu egemenleri satın alacak kaynak sorunu bir yana, bu sınıfların adeta rasyonal bir tercihle intihar etmeye başlamasını beklemek de bence hayal... Uzun ve orta dönemde çöküş olasılığı bence daha güçlü. Suriye ve Irak, Güneyde Yemen, Sina Yarımadası üzerinden Mısır, Filistinİsrail kazanında taşma noktasına doğru ilerleyen bir kaynama... Kısa dönemli gelişmeler de bu çöküş olasılığını güçlendiriyor. Bölgedeki sıcak noktalara baktığımızda, iki gelişme ekseni görüyoruz. Birincisi, ŞiiSünni çelişkisi üzerinden vekâlet savaşları. İkincisi yine bu zeminde bölgedeki varlıklarını artırma eğilimi sergileyen büyük güçler. ABD, Afganistan’dan çıkma sürecini erteledi, Suriye ve Irak’a özel birlikler, silah, helikopter gönderiyor, hava saldırılarını yoğunlaştırıyor. Rusya’nın Suriye’de en az 4000, araç, kara ve hava silahları, elektronik istihbarat sistemleri var. Bir Rus yolcu uçağının Sina üzerinde düşürülmesinden sonra Rusya’nın Suriye’deki varlığını arttırması bekleniyor. Önümüzdeki dönemde Ortadoğu’da sıcaklığın daha da artacağını düşündüren başka gelişmeler de var. Amerikan başkanlık seçimlerinde giderek belirginleşmeye başlayan aday adaylarına bakınca, Demokrat Parti cephesinde yükselen Hilary Clinton’ın, “neocon”lara yakın, müdahaleci, Obama’dan çok daha “şahin” olduğu söyleniyor. Haziran ayında yayımlanan ABD’nin yeni “askeri stratejisi 2015”, stratejinin merkezine “revizyonist” güçleri, “şiddet kullanan aşırı grupları” (VEO) koyuyor. Neocon çevreler de yine, yeni başkana verilmek üzere bir rapor yayımladılar. Raporda, Kagan’ın imzası yok ama onun Clinton çevresinde dolaştığı bildiriliyordu... ‘Rejim değişikliği’ projesi ama bu kez farklı Büyüklerin geri dönüşü Yabancı kaçıyor Hisarcıklıoğlu ve Atalay G20 ile ilgili toplantı düzenledi. Hisarcıklıoğlu, G20’de bazı gazetelere ambargo konulmasını ‘Akreditasyon benim işim değil’ diye değerlendirdi. Büyümede istikrar yok ’de küresel iş dünyasının temsil edildiği B20’nin dönem başkanlığını yürüten Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, son 6 yıldır küresel büyümede istikrar yakalanamadığını, dünyanın bir tarafı toparlanırken diğer tarafının kötüye gittiğini kaydetti. Küresel çalışan kesimi temsil eden L20’nin dönem başkanı, Türkİş Genel Başkanı Ergün Atalay ile birlikte ortak basın toplantısı düzenleyen Hisarcıklıoğlu, G20 Birada dev satın alma tamamlandı ünyanın en büyük bira üreticisi Belçikalı AnheuserBusch InBev, en yakın rakibi İngiliz SABMiller’ı resmen satın aldığını açıkladı. Bira sektörünün en büyük anlaşması olarak tarihe geçecek anlaşmanın büyüklüğü 106 milyar dolar iken, dev anlaşma, şirket birleşme tarihinde en büyük üçüncü satın alma olarak tarihe geçecek. Anlaşmanın detaylarına göre Belçikalı şirketin SABMiller için hisse başına 44 İngiliz sterlini ödediği görülüyor. İki dev şirketin birleşmesiyle, AB Inbev/ SABMiller ABD’nin bira pazarının yüzde 70’ine hâkim olacak. Öte yandan Danimarka merkezli bira üreticisi Carlsberg de giderlerini azaltmak için 2 bin kişiyi işten çıkaracağını duyurdu. l Ekonomi Servisi D “Geçmiş yıllarda ticaret küresel büyümenin motoruydu. Şimdi ise istediğimiz gibi artmıyor. Pasta istediğimiz hızda büyümüyor. Bu da korumacı politikaları körüklüyor. Genç işsizliği oldukça yüksek seviyelerde. Bazı ülkelerde yüzde 40’ı buluyor. Geçen 3040 yılda uygulanan kapsayıcı olmayan politikalar nedeniyle eşitsizlikler artıyor” dedi. Ergün Atalay da, zirve kapsamında hafta sonu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den randevu aldıklarını ifade etti. Atalay, “Bu görüşmelerde, kayıt dışı ekonomilerin kayıt altına alınması, iş yerlerinin güvenli hale getirilmesi, ücretlerin satın alma gücünün artırılması, vergi şeffaflığı ve adaletinin sağlanması, toplu pazarlık sisteminin güçlendirilmesi, kadın ve genç istihdamının teşvikini ve taşeronlaşma ile güvencesiz çalışma biçimlerine son verilmesini isteyeceğiz” diye konuştu. l ANKARA (Cumhuriyet) Bankaların çok kâr ettiği saptamasının çok yüzeysel olduğunu söyleyen Öngör, “Bu açıdan bakıldığında bankacılık sektörüne yönelik çok sert önlemler alınıyor. Bu durumda bankaların kârları da düşüyor. Bankacılığın kârlılığının düşmesi çok kritik bir şeydir. Bankacılık olmazsa sermayeniz kadar iş yapabilirsiniz. Mevcut durum o sınırlanmaya kadar gidiyor. Bu arada Türkiye’ye büyük umutlarla gelen yabancı bankalar da çıkmaya çalışıyor. HSBC’nin çıkış kararı bunun bir örneği” dedi. Öngör, Garanti Bankası’nın hisselerinin küresel bankacılık devi BBVA’ya devredilmesiyle ilgili ise “Eğer bir yatırımcı yatırdığı sermayenin getirisini almada zorluk yaşıyorsa bu sektörden çıkabilir” dedi. l Ekonomi Servisi Otoda parite kaybı büyüyor tomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Sabuncu, sektörün 10 aylık dönemdeki parite kaybının 2.5 milyar dolara ulaştığını söyledi. Sabuncu, geçen yılın ocakekim döneminde 18 KISA... KISA... l İtalyan O milyar 628 milyon 420 bin dolar olan sektör ihracatının, bu yılın aynı sürecinde yüzde 6.6’lık düşüşle 17 milyar 399 milyon 497 bin dolara gerilediğini belirtti. Bu yıl parite kaynaklı ihracat kaybının 3 milyar dolara yaklaşmasını bekledik lerini söyleyen Sabuncu, “Bu, pek çok sektörün yıllık ihracatını aşan çok büyük bir kayıp. Söz konusu ihracat kaybı yaşanmasa yılı 24 milyar dolar civarında bir ihracat rakamı ile kapatabilirdik” dedi. l Ekonomi Servisi haber sitesi Repubblica’nın haberine göre, UniCredit 18 bin 200 kişiyi işten çıkaracak. İtalyan UniCredit’in Üst Yöneticisi (CEO) Federico Ghizzoni yaptığı açıklamada, bankanın çekirdek sermayesini artırmak için operasyonlarında revizyona gidileceğini belirtti. Bankanın 2018’de net kâr beklentisi 6.6 milyar Avro’dan 5.3 milyar Avro’ya düşürüldü. l Alman Lufthansa Havayolları kabin memurlarının geçen hafta cuma günü başlayan grevi iki gün uzatıldı. En az 2 bin uçuş iptal edilecek. C M Y B