Katalog

Cumartesi 17 Ekim 2015 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Örtülü ödenekten 9 ayda 1.3 milyar lira harcandı Bir garip Bir yıllık ödenek 9 ayda bitti ekonomi 9 Gizli hizmet giderleri için bütçeden 150 milyon 99 bin lira harcama yapıldı. Geçen yıl ‘örtülü ödenekten’ yapılan harcama 1 milyar 78 milyon lira olmuştu oğu ve Güney1 milyar 335 milyon doğu daki ça882 bin liraya çıktı. tışmalar ar“Örtülüden” geçen yıtarken gelecek yıl bütlın eylülünde 109 milçenin yüzde 10.17’si yon 498 bin lira harcade savunma, güvenma yapılmıştı. Geçen MUSTAFA ÇAKIR lik ve ordunun geyılın tamamında “örtüreksinimleri için harlü ödenekten” yapılan cawnacak. Toplam rakam 55 harcamaların toplamı 1 milmilyar lira. Başbakanlık ve yar 78 milyon 5 bin liraydı. Cumhurbaşkanlığı’nın kullaGüvenlik payı arttı nımında olan ve nereye harcandığı gizli tutulan “örtülü Bütçeden güvenlik ve savunödenekten” yılın 9 ayında yamaya yönelik mal, malzeme ve pılan harcama da 1.3 milyar hizmet alımları için de eylülde liraya ulaştı. Böylece bu yılın 194 milyon 44 bin lira harca9 ayında “örtülü ödenekten” ma yapıldı. Ağustosta aynı kalemden yapılan harcama 309 yapılan harcamaların toplamı milyon 299 bin liraydı. Güvengeçen yılın tamamında yapılan harcama toplamını da aştı. lik ve savunma harcamaları için yılın ilk 9 ayında yapılan Maliye Bakanlığı eylül ayı harcamaların toplamı 2 milyar bütçe uygulama sonuçlarına 84 milyon 138 bin lira oldu. göre “örtülü ödenek” olarak Güvenlik kuvvetlerinin ihbilinen gizli hizmet giderleri kapsamında eylülde bütçeden tiyaçları için yapılan taşıt alımlarındaki artış da bütçe150 milyon 99 bin lira harye yansıdı. Zırhlı taşıt alımlacama yapıldı. Nereye harcanrı da dahil olmak üzere eylül dığı gizli tutulan “örtülüden” ağustosta 151 milyon 663 bin ayında bütçeden taşıt alımları için 245 milyon 241 bin lira lira harcama yapılmıştı. Yılın harcama yapıldı. 9 ayında “örtülü ödenekten” Savunma ve güvenlik haryapılan harcamaların toplamı D camaları kapsamında emniyet, jandarma, sahil güvenlik dahil ordunun tüm gereksinimleri için bu yılın tamamında 47.4 milyar lira harcama yapılacak. Gelecek yıl ise bu rakam 55 milyar liraya çıkacak. Ordunun gereksinimleri için yapılacak harcamaların gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı 2015 için yüzde 2.44, 2016 için yüzde 2.59 olarak öngörüldü. Buna göre gelecek yıl bütçenin 10.17’si savunma, güvenlik ve ordunun gereksinimleri için harcanacak. Bu arada Cumhurbaşkanlığı’nın eylül harcamaları 49 milyon 976 bin lira oldu. Cumhurbaşkanlığı’nın 9 aydaki harcamalarının toplamı 278 milyon 598 bin lira oldu. Cumhurbaşkanlığı’nın ağustostaki harcamaları 48 milyon 20 bin liraydı. Başbakanlık’ın yaptığı harcamalar da eylülde 159 milyon 971 bin lira oldu. Başbakanlık 9 ayda 1 milyar 780 milyon 735 bin lira harcadı. l ANKARA Bütçede güvenlik ve savunma damgası Gelir 525 gider 540 milyar lira olarak tasarlanan bütçede güvenlik ve savunma için 55 milyar lira ayrıldı. eçim nedeniyle Meclis’te görüşülemeyecek olmasına karşın anayasal zorunluluk nedeniyle hazırlanan 2016 bütçesinde, giderler 540.9 milyar lira, gelirler 525.4 milyar lira olarak öngörüldü. Bütçede vergi gelirlerinin toplamı ise 444.1 milyar lira. Gelecek yıl bütçenin 15.4 milyar lira açık vermesi bekleniyor. Maliye Bakanı Şimşek dün ocakeylül dönemi bütçe uygulama sonuçları, 2015 sonu bütçe gerçekleşme tahmini ve 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Yasa Tasarısı hakkında basın toplantısı düzenledi. Şimşek’in değerlendirmeleri özetle şöyle: 4 Bütçe eylülde 14.1 milyar lira açık verdi. Ocakeylül döneminde 13.5 milyar liralık bütçe açığı gerçekleşti. 4 Bütçe açığı olması gerekenden şeklen daha fazla, önümüzdeki aylarda düzelecek. Kaygıya gerek yok. Emekli maaşlarının, enflasyon farklarının bayram öncesi ödenmesi yaklaşık 4 milyar lira ilave ödeme yükü getirdi. 4 Sene sonu için öngördüğümüz enflasyon oranı yüzde 7.6. 4 Yapısal reformlar ve istikrar önümüzdeki dönem için mucizevi değnek yerine geçecek iki önemli husustur. 4 Vergi gelirleri 9 aylık dönemde yüzde 15.3 artarak 298 S Başbakanlık coştu milyar liraya ulaştı. 2015 bütçesini yaparken vergi gelirlerinin yüzde 6.3 artacağını öngörmüştük. Halbuki yüzde 15.3 arttı. 4 Yıl sonunda bütçe giderleri 503 milyar lira, gelirleri 478.5 milyar lira, bütçe açığının 24.5 milyar lira olmasını bekliyoruz. 4 Bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 1.3, genel devlet kesimi açığı dengede. 4 Gelecek yıl bütçe giderlerinin 540.9 milyar lira, faiz hariç giderlerin 485.9 milyar lira, bütçe gelirlerinin 525.4 milyar lira, vergi gelirlerinin 444.1 milyar lira, faiz dışı fazlanın 39.6 milyar lira ve bütçe açığının 15.4 milyar lira olmasını bekliyoruz. Haziran seçimleri öncesinde asgari ücreti yükseltme vaadinde bulunan muhalefete “Kaynağı nereden bulacaksınız” diye tepki gösteren AKP, kasımda yapılacak seçimler öncesi 180 derece döndü. Seçim beyannamesine asgari ücreti 1300 TL’ye çı AKP asgari ücrette 180 derece döndü 7 karacakları vaadini ekleyen AKP yetkilileri, kaynağın sorun olmayacağını ifade ettiler. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve eski Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın artışın bütçeyi etkilemeyeceği açıklamalarının ardından Başbakan Yardımcısı Cevdet Yılmaz Vaatlerin maliyeti 4 AKP’nin vaatlerinin toplam maliyeti 19.3 milyar lira. 4 2016’da sosyal yardımlar 41.6 milyar lira olacak. Özelleştirme geliri hedefi 10.8 milyar lira, bu rakam 2015’te 6.1 milyar lira idi. 4 (Asgari ücret ne zaman 1300 lira olacak) Bekâr asgari ücretli için bugün bin lira olan rakam 2016’da 1300 lira olacak. l ANKARA çıtayı yükseltti. Yılmaz, “Asgari ücretin artışı kamu için bir yük değil. Kamu için net olarak bakarsanız bir gelir kaynağı aslında. Asgari ücret arttıkça vergi ve primler de artıyor, dolayısıyla kamu gelirlerine net olarak bir faydası var” dedi. Türkiye işsizlikte 4 basamak düştü TİSK’in raporuna göre Türkiye, 13.’lükten 9.’luğa çıktı. Üstelik istihdama evde engelli bakımı için sosyal yardım alanlar da dahil. ürkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), Türkiye’nin yüzde 9.8’lik klasik işsizlik oranının yüksekliği bakımından dünyada 2014’teki 13’üncülükten, bu yıl 9’unculuğa çıktığının altını çizdi. TİSK, büyümedeki hız kaybıyla birlikte 2015’te aylar itibarıyla yüzde 1011’de gezinen işsizliğin akıbetinin yine büyümeye bağlı olacağını vurguladı. TİSK’in, TÜİK ve İŞKUR verilerinin yanı sıra kısa vadeli istihdam beklentilerine yönelik yapılan anketlerin sonuçlarından yararlanarak hazırladığı Ekim 2015 dönemi “İşgücü Piyasası Bülteni” yayımlandı. Buna göre, en geniş işsizlik tanımına göre Türkiye’de işsizlik yüzde 18.1 ve 5 milyon 949 bin işsiz bu T lunuyor. 2014 Temmuz2015 Temmuz döneminde işsiz yüzde 3.6 artarak 2 milyon 970 bin kişiye çıktı. Genç istihdamının 3’te 2’si (yüzde 67.2) erkeklere ait. İstihdam oranı genç erkeklerde yüzde 50.2 iken, genç kadınlarda yüzde 24.6. Genç kadın nüfusun yalnızca 5’te 1’i istihdam imkânına sahip oldu. TİSK bülteninde, TÜİK’in, 2015’te sayısı 500 bin kişiyi aştığı tahmin edilen “evde engelli bakımı için sosyal yardım alan” kitleyi istihdam kapsamında saymasının da ‘tartışmaya açık bir uygulama’ yarattığının da altı çizildi. Bültende ayrıca, bir yıl ve daha uzun süredir işsiz olanların toplam işsizler içindeki payının yüzde 19.5’ten yüzde 20.9’a yükseldiği belirtildi. Memura enflasyon farkı bu yıl da yok MUSTAFA ÇAKIR MemurSen ile hükümet arasında ağustos ayında imzalanan memur toplu sözleşmesinden memura kazık çıktı Enflasyonda beklenti yüzde 8.25’e çıktı ürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ekim 2015 Beklenti Anketi’nde, cari yıl sonu TÜFE beklentisi yüzde 7.98’den yüzde 8.25’e yükseldi. TÜFE beklentisi, 12 ay sonrası için de artış göstererek yüzde 7.25’ten yüzde 7.34’e, 24 ay sonrası için ise yüzde 6.91’den yüzde 6.98’e çıktı. Yıl sonu döviz kuru (dolar/ TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 3.0414 iken, bu anket döneminde 2.9943’e indi. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise önceki anket döneminde 3.1457 iken, bu T dönemde 3.1200’e geriledi. Bir önceki anket döneminde 39.4 milyar dolar olan yıl sonu cari işlemler açığı beklentisi bu anket döneminde 38.1 milyar dolara indi. Gelecek yıla ilişkin cari işlemler açığı beklentisi ise 41.2 milyar dolar oldu. Geçen anket döneminde cari işlemler açığı beklentisi 42 milyar dolar seviyesindeydi. Cari yıl sonu Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) beklentisi değişmeyerek yüzde 2.9 düzeyinde kaldı. Gelecek yıl için büyüme beklentisi ise yüzde 3.2 olarak gerçekleşti. ğustosta hükümet ile MemurSen arasında imzalanan 20162017 dönemi toplusözleşmesinden memura “enflasyon kazığı” çıktı. Yapılan “kelime oyunuyla” memurlar bu yılın sonunda, 2015 toplam enflasyonu yüzde 6.1’i değil, ancak yüzde 7.9’u aşarsa enflasyon farkı alabilecek. Bu da mümkün değil. Çünkü Maliye Bakanı Mehmet Şimşek yıl sonu enflasyon beklentilerinin yüzde 7.6 olduğunu A açıkladı. Memurun maaşında 40 ile 150 lira kayıp olacak. Memurlar, yine hükümet ile MemurSen arasında imzalanan toplusözleşme nedeniyle 2014’te de enflasyon farkı alamamıştı. Memur 2014 yılında net 123 lirayla yetinmek zorunda kalmıştı. Memurların 2014’teki toplam kaybı 900 liraya ulaşmıştı. Türkiye KamuSen Genel Başkanı İsmail Koncuk da, “2015’te yıllık enflasyonun yüzde 9 çıkması durumunda 2013 toplusözleşmesine göre yüzde 2.9 enflasyon farkı alması gereken bir memur, ancak yüzde 1.1 enflasyon farkı alabilecek. Böylelikle memurlar her şart altında yüzde 1.8 zarar etmiş olacak. Yani 2016’da memurlara verilmesi öngörülen yüzde 6+5’lik zammın yüzde 1.8’i zaten memurların haklarından budanarak elde edilecek kaynaktan karşılanacak” dedi. Koncuk, hükümetin 3 puanlık artışın 1.8 puanını zaten memurların 2015’teki enflasyon farkı hakkından aşırdığını söyledi. eçimler sonrasında Meclis çalışamadan, Hükümet kurulamadan; daha önceki seçimler sonrası kurulmuş AKP hükümetleri eliyle, hukuk devleti düzeni ayaklar altına alınmış olarak, devletin tüm kurumlarının yanında özerk kurumlar, ağırlıklı medya, kamu kaynakları ele geçirilmiş olarak.. kurulmuş; İktidarlarının, iktidar devleti düzeninde, liderliğe bağımlı sivil otoriter düzenin dayatmalarında.. Bir garip seçim sürecinin son haftalarına girdik.. En son Ankara katliamı kan revan, anaların soluksuz ağladıkları çatışmaların, can kayıplarının katlanan sayılarla yaralanmalar, şiddetin travmasında, akıl almaz bir gettolaşmanın, cepheleşmenin, kaygıların sarmalında sokaklardan, tartışmalardan kaçılan, korkulan, kaçınılmaz sönük bir seçim kampanyası süreci.. Ortadoğu dengelerindeki büyük kırılma ile de bağlantılı, öngörülmeyen travmatik yeni olaylar yaşanmaz, seçim umulduğu gibi olabildiğince sağlıklı gerçekleştirilebilirse, bu sönük havanın da çarpması ile seçmen katılımın çok düşük ya da tam tersi beklenenden yüksek çıkabileceği üzerinde bile net öngörüler yapılamıyor.. Genel kanı 13 yıllık İktidarlarının başrol oynadıkları çatışmacı, gerilim politikalarının ürünü olarak toplum bu kadar ağır ayrışmışken, önce sonuçları ile en azından demokratik temsil boyutunda umut yaratmış, çok alternatifli koalisyon olanakları değerlendirilmemiş, Hükümet kurdurulmamış seçim sonucu dağılımından çok farklı sonuç çıkmayacak. Bu kez, gücünü, geçerli hukuk devleti, anayasal düzeni fiilen işletmemiş, 21. yüzyıl lider otoriterleşmesinden alan İktidarları adına dayatmalar kolay kolay gündeme sokulamayacak.. İki seçim arasında ülkemiz içinde ve de bölgede yaşanan, katlanan çatışmalar, cepheleşmeler, ekonomik sorunların zorlamalarında, hükümet kurdurmadan yeni seçim kararı aldırma koşulları da ortadan kalkmış olarak, Meclis’i çalıştırma, hükümet kurdurma arayışları zorunluluk haline dönüşmüş olacak.. HHH Çok çarpıcı, çok hızlı dünya ölçeğinde altüst olmuş dengeler, hele de Ortadoğu bataklığı, ülkemiz sınırları çevresinde çok çarpıcı, çok riskli çatışmalar ortamında, “Ya bitecek, ya bitecek” boyutunda bir seçeneksizlik gündemde. “Beklemeye dayanacak güç kalmadı” sözcükleri, beyinlerde, bilinçlerde bozuk plak gibi takılı kaldı.. Ya Pakistanlaştırılmış olarak, IrakSuriye bataklıkları koşullarına çekilmek, ya da çok ufuklu, umutlu olmasa da, Meclis’ i çalıştırma, Hükümet kurma, hukuk devleti düzenine geçiş arayışlarına adımlar atmak zorundayız.. HHH Sistem, tek kutuplu dünya düzeni, ABD liderliği bile ağırlıklı bölgemizde öylesine sıkışıklık içinde ki.. Yakın tarihlere kadar rejimini yıkma hesapları yaptığı Rusya, İran’ın Ortadoğu’da söz sahibi, Suriye’de karar sahibi olma yolundaki silahlı yeni güç çıkışları karşısında, dünya çapında çatışmalardan korunabilmek yolunda uzlaşma arayışlarına girme gereğini duyuyor. Özünde aynı ölçeklerde sıkışıklık yaşayan Rusyaİran başta söz söyleme iddiasındaki Suudiler, AB ülkeleri, hepsi birden, çok zıt çıkarlarına karşın tehditlerin ağırlığında uzlaşma arayışlarında birbirleriyle esneklikte yarışmak gereğini duyuyorlar.. Ortadoğu’da, hele de Esad karşıtı politikalarında burunlarından kıl aldırmayan İktidarları liderliği, hukuksal konumu olmayan Hükümetin seçim kampanyalarına dönük olarak bile ne demeye çalıştıkları artık iyice anlaşılmaz oluyor.. Bölgede güç kullanan ABD Arap dünyası İsrailRusya İranAB ülkelerinin Esad üzerinden en azından yakın tarih için iç siyasetlerine dönük çok dillendirilmeyen ittifakları yetmezmiş gibi.. IŞİD’e karşı savaş ilanı paravanasında, seninbenim terör örgütlerim ittifaklarıyla Türkiye İktidarları iyice çıkmazda. En son dünün açıklamalarıyla hiç değilse IŞİD’in ortak tehdit, terör örgütü olduğunda buluşmuş görülseler de, bizim İktidarın icraatları üzerinden işbirliği sorgulamaları, suçlamaları sadece geçmişe dönük de değil.. Sandığa gitmeme, çözüm üretme çırpınışlarından kaçınma lüksümüz olabilir mi? seçim süreci.. S En fazla turist Almanya’dan Almanya, bu yılın 8 aylık döneminde 3 milyon 750 bin 82 ziyaretçiyle, Türkiye’ye en fazla turist gönderen ülke oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, Almanya’yı geçen yıl rubledeki değer kaybı nedeniyle ekonomik krizle karşı karşıya kalan ve Türkiye’nin en önemli turizm pazarlarından olan Rusya 2 milyon 779 bin 343 ziyaretçiyle izledi. Batı Avrupa ülkesi İngiltere ise 1 milyon 802 bin 629 ziyaretçiyle üçüncü sırada yer aldı. Geçen yılın ilk 8 ayında ise Türkiye’ye en fazla turisti 3 milyon 505 bin 936 ziyaretçiyle Rusya göndermişti. Bakanlığın verilerini değerlendiren Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Ulusoy, Türkiye’ye bu sezon en fazla Almanya’dan turist gelmesine ilişkin olarak, “Döviz kurundaki değişim, turizmcilerin hareket alanını genişletirken diğer ülkeler ile rekabette Türkiye’yi bir adım öne çıkartıyor. l Ekonomi Servisi Savaş korkusuyla dolar 2.90’ı aştı olar/TL, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Suriye sınırında milliyeti bilinmeyen bir hava aracının düşürüldüğünü açıklamasının ardından yönünü yukarı çevirdi. TSK açıklaması öncesi 2.8900 civarında işlem gören dolar/TL ilk tepki olarak günün en yüksek seviyesi olan 2.9090’a kadar yükseldi. Düşü D rülen aracın insansız bir hava aracı olduğunun anlaşılmasıyla kayıpların bir bölümü de telafi edildi. Nomura CEEMEA Kredi Stratejileri Direktörü Timothy Ash, “Kısa vadede bu gelişme Türk ve Rus varlık fiyatlamalarını aşağı yönlü baskılayacaktır” dedi. l Ekonomi Servisi C M Y B