Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 ŞUBAT 2013 PAZARTESİ 6 PAZARTESİ SÖYLEŞİLERİ Biz ‘kuruş’ imparatorluğuyuz Adel Kalemcilik Şirketi’nin Genel Müdürü Evrim Hizaler ÖZLEM YÜZAK Canlı Bomba Olabilirsiniz Evet, bugün damardan siyasetin biraz dışına çıkalım, Ankara’da Amerikan elçiliğine üzerindeki bombalarıyla intihar saldırısı yapan “canlı bomba” hakkında bazı gazetelerin ipe sapa gelmez manşetleri üzerine biraz bilimsel bilgi aktaralım. “Canlı bomba” Ecevit Şanlı, hastalığı nedeniyle beyni küçülmüş ve bu nedenle kolayca bu işi yapmış!!! Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji dergisinde, intihar komandoları veya canlı bombalar üzerine çok sayıda araştırma yayımladık. Buradaki bilgileri yorumlarla aktaracağım. ??? Paris CNRS Araştırma Enstitüsü ve Michigan Üniversitesi’nden sosyologlar, intihar komandolarının ortak niteliklerini araştırdı. Scott Atran’a göre, intihar saldırılarını yapanlar hastalıklı insanlar değil. Onlar daha çok “göze batmayan sıradan insanlar tarafından gerçekleştirilmekte...” Science dergisinde sonuçları yayımlanan araştırmaya göre, intihar bombacıları “genç, bekâr ve eğitimli”ler arasından seçiliyor. Maddi sıkıntıları da bulunmuyor. Büyük çoğunluğu erkek... “Bu kişiler inançlı ama fanatik” değil. “Herkes gibi onların da yaşamlarında babaları, dostları ve meslekleri var.” Örgütün yetiştiricilerince eğitiliyor ve “terör aracı” haline getiriliyor. Keskin ideolojik, dini ve siyasi kamplaşmalar, derin yarılmaların yaşandığı koşullar ve savaş ortamları, intihar komandolarının yetiştirilmesini kolaylaştırıyor. Dinsel amaçlı eylemler için yetiştirilen canlı bombalar tabii ki “cennete gideceklerine” inanıyor. ABD’de İkiz Kuleler’e uçaklarla saldıranlar da El Kaide’nin intihar komandolarıydı. PKK’nin de pek çok eyleminde canlı bomba kullandığını biliyoruz. Keskin ve kör inançlar, kadim gelenekler, içinde yaşanan ailesel ve küçük toplumsal çevrenin yönlendirmesi ile ülkemizin kan gölüne çevrildiğini unutmayalım. Aslında yaşadığımız toplumsal cinayetlerin pek çoğu da “intihar bombacıları” ile benzer özellikler taşıyor. Malatya’da Zirve katliamı olayını anımsayın. Hangi ruh ve inanç, katillere, kurbanlarını öldürdükten sonra, üstüne boğazlarını, parmak ve ellerini kestirdi? Bu açıdan, aslında insanların önemli çoğunluğunun düşünce olarak özgür olduklarını söylemek zor. Kör inançlı bir grubun üyesi olmak, cinayete varan eylemleri gerçekleştirmek için yeterli olabiliyor. İsterseniz bu “grup aidiyeti”ni, futbol fanatiklerinin birbirine döner bıçakları ve tabancalarla saldırması gibi çok yaygın bir taraftarlık inançlılığına kadar götürebilirsiniz... Toplumsal düşmanlık, ırklara ve milletlere yönelik “ötekileştirme”lerle insanları kolayca vahşet aracına dönüştürebilirsiniz. Amerikalıların, işgal ettikleri Irak’ta Ebu Garip Hapishanesi’nde yaptıklarını anımsayın. Mesela “Başına çuval geçirilmiş, parmaklarına elektrotlar iliştirilmiş, her an elektrik şokuna yakalanma tehlikesine karşı küçük bir kutunun üzerinde güçlükle durmaya çalışan adamın” görüntüsü... Bu tür olaylara yol açanların bir kısmı gerçi yargılandı, askere “işte arada sırada çıkan bir pislik” muamelesi yapıldı. Ama Amerikalı psikiyatr Zimbardo, “bu pislikte” herhangi bir ruhsal bozukluk belirtisine ya da sadist eğilimlere rastlamadı: “Bu kişi birçok yönden Amerika’nın örnek alabileceği biri. Kendisi iyi bir eş, iyi bir baba, mesleğinde başarılı, dost canlısı, düzgün bir yaşam sürdüren, ahlaklı ve yurtsever bir insan.” Ordu ve toplumda Iraklıların ve Müslümanların insan olmadıklarına ilişkin propagandayı anımsayın... ??? “Topluluk ruhu”, insanları özel durumlarda tepeden tırnağa değiştirebilirdönüştürebilirken, örneğin Princeton Üniversitesi’nden Susan Fiske, 25 bin toplumsal ruhbilim çalışmasını inceledi ve şu sonuca vardı: “Toplumsal koşulların yanlış olduğu bir ortamda, hemen hemen herkes işkence ve başka kötücül davranışlarda bulunabilir.” Zimbardo, ünlü bir deneyi ile de tanınıyor: 1971’de Stanford Üniversitesi’nde bir deney yaptı ve “yumuşak huylu insanları yoldan çıkarmanın ne denli kolay olduğunu” gösterdi: “Araştırmada bir grup öğrenciden kendilerini hapishane gardiyanları ve tutukluların yerine koymaları istendi. Uygulamanın başlamasından altı gün sonra, ruh durumları sağlıklı sıradan yaz okulu öğrencileri arasından seçilen gardiyanlar, tutukluların çoğunu duygusal bir çöküşün eşiğine sürükledikleri için deneye son verilmek zorunda kalındı.” Benzer çok deney yapıldı. Topluluk ruhu ile kabile kültürleri arasında bağlarla işkence yapan ve insan öldürenlerin hedeflerini hayvan yerine koydukları gösterildi. Canlı bombalar, kendi grubuna “kardeşlik ruhu” ile bağlanarak, eylemlerini bir “toplumsal sorumluluk” ile yerine getirir. Kahraman olarak da anılacaklarını bilirler... Aslında “toplum psikolojisi”ne göre, günlük yaşamımızda her birimizin aldığı kararlar büyük ölçüde başkaları tarafından yönlendirilir. Columbia Üniversitesi’nden Duncan Watts, “liste başı olan pop müzik parçalarının ötekilerden daha çok sevilmelerinin, onların daha iyi olmalarından değil, başkalarının satın alma alışkanlıklarından” kaynaklandığını da ortaya çıkaran bir çalışma yapmıştı. Yani, çoğumuz özgür insanlar değiliz... mediğimiz ilk ve en önemli konu insan sağlığı. Ürün yelpazemiz içinde 1 TL’ye de 3 bin 300 Avro’ya da kalem bulunuyor. Yani çok milyar dolarlık bir pazar Türkiye’deki farklı ihtiyaçlara hitap edebiliyoruz. Sektör likırtasiye sektörü. 250’nin üzerinde oyunderliğine yakışır bir şekilde, ürün güvenliği için cusu ile. Ve tabii ki her yıl artan Çin fakulusal ve uluslararası tüm standartları titizliktörü. Hızlı tüketimde rekabetin en yoğun yale takip eden ve uygulayan bir firmayız. şandığı alanlardan biri... Sektörün lideri ise 44 İhracat da yapıyor Adel. Ne kadar ve neyıldır Alman Fabel Castel ile ortaklığını sürdürelere? ren Adel Kalemcilik. Şirketin genel müdürü EvHizaler: 55 ülkeye ihracat yapıyoruz. Kalem rim Hizaler ile konuştuk. satışı yaptığımız ülkeler arasında Avrupa ve OrKalem sektörünü “kuruş imparatorluğu” olatadoğu ülkelerinin yanı sıra Gabon, Peru ve Gürak tanımlamak sanırım yanlış değil. Hele günde ney Kore de bulunuyor. Toplam üretimimizin 720 bin adet kalem üreten bir firma iseniz. Anayüzde 5’ini ihraç ediyoruz. Bu da yılda yakdolu Grubu ile dünyaca ünlü yazım gereçleri firlaşık 5 milyor dolar. ması Alman FaberCastell AG’nin ortaklığında Adel yakın zamanda yurtdışına açılım 1969 yılından bu yana faaliyet gösteren Adel Kakonusunda önemli bir adım attı. Sanırım ilk lemcilik’ten bahsediyorum. Adel 3.500’ün üzerinde yatırım Rusya’da değil mi? ürün çeşidi ve yıllık 200 milyon adet üretim, 250 Hizaler: Evet FaberCastell ile uzun yıllamilyon adet satış kapasitesiyle Türk kırtasiye sekra dayanan olumlu işbirliğinin ve Türkiye’nin törünün lider şirketi. Portföyünde; yazım, boyaFaberCastell’in dünyadaki en önemli pazarma ve işaretleme gereçleri, defterler dahil çeşitli larından birisi haline gelmesinin neticesinde ve kâğıt ürünleri, ofis dosyalama ürünleri, yapıştırıAnadolu Grubu’nun ülke tecrübesinin de etcılar, çeşitli büro gereçleri, teknik, sanat ve grakisiyle, Adel ile FaberCastell’in yüzde 50 yüzfik malzemeleri, okul çantaları ve çocukların yade 50 ortaklığıyla, Eylül 2011’de Rusya’da ratıcılığını geliştiren oyuncaklar gibi değişik ürün “LLC FaberCastell Anadolu” unvanlı bir grupları yer alıyor. şirket kuruldu. FaberCastell ürünlerinin RusToplam cirosunun yüzde 52’sini İstanbul Karya’da satış ve dağıtımını yapmakta olan bu ortal’daki fabrikada üretilip satılan ürünler oluştutaklığın başarısı Adel’e yurtdışında yeni kapılar ruyor. 55 ülkeye ihracat gerçekleştiriyor. Adel Kaaçacaktır. lemcilik’in genel müdürü Evrim Hizaler ağaç ci Bu kadar kalem üretiliyor, ağaçlar tüdarlı kalemlerde Türkiye’nin ve bulunduğu bölkenmez mi? genin en büyük kalem üreticisi olduklarını, Avrupa Hizaler: Kosta Rika’da ormanlarımız var. genelindeki ağaç cidarlı kalem üretiminin yüzde Her yıl 2 milyon ağaç dikiyor ve kestiğimiz 13’ünün Adel tarafından yapıldığını söyledi. ağaçların yerine yenilerini dikiyoruz. Adel’de 450 çalışan var. Ve 100’ün üzerinde bir Biraz da sosyal sorumluluk projeleribayi ile çalışıyor. Bir kısmı halka açık olan şirket, nizden bahseder misiniz? geçen yıl 136.1 milyon TL ciro yapmıştı. Bu yıHizaler: Her yıl kârımızın bir bölümünü lın ilk yarısında yüzde 15 büyüdüklerini söyleyen “Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım VakHizaler, “Yıl sonuna kadar da bu büyümemiKalem sektörünü “kuruş imparatorluğu” olarak tanımlayan fı”na bağışlıyoruz. Bu vakıf eğitim, sağlık ve zi koruyacağız” diyor. Hizaler ile Adel’i ve Evrim Hizaler, Türkiye’nin ve bulunduğu bölgenin en büyük sosyal yardım alanlarında topluma önemli sektörü konuştuk. kalem üreticisi olduklarını söylüyor. katkılarda bulunuyor. İhtiyaç içindeki okul 44 yıllık bir şirket Adel. Biraz kuruluş öylardan gelen kırtasiye yardımı taleplerini de küsünden bahseder misiniz? Ve neden adı 900’ü Türkiye’de üretiliyor. Yalnız kalem üretimimiz mümkün olduğu ölçüde karşılıyoruz. Bu yıl ayrıca başAdel? Hizaler: Adel Kalemcilik, Türkiye’nin büyük grup günde 720 bin. 2011 ciromuz 136 milyon TL. Bu yı lattığımız “Yaratıcı Çocuk, Yaratıcı Beyin” semilarından Anadolu Grubu ile dünyaca ünlü yazım ge lın ilk dokuz ayında ise 150 milyon TL ciroya ulaştık. nerleriyle şu ana kadar 250’nin üzerinde ilköğretim öğ 1 milyar dolarlık bir pazar Türkiye’deki kırta retmenine çocukların yaratıcılığını geliştirmenin önereçleri firması Alman FaberCastell AG’nin ortaklığı. Faber Castel 251 yıllık köklü bir firma. Adel, 1967 yı siye sektörü. 250’nin üzerinde oyuncusu ile. Ve ta mi ve farklı yolları hakkında uzmanlar tarafından billında kurulup 1969’da İstanbulKartal’daki fabrikası bii ki her yıl artan Çin faktörü. Hızlı tüketimde re gi vererek, öğretmenlerin kişisel ve profesyonel gelinın açılışıyla faaliyete geçti. Adel’e ismini veren, şir kabetin en yoğun yaşandığı alanlardan biri. Sanırım şimlerine katkı sağlama yönündeki çalışmalarımızı sürketin Kamil Yazıcı ve İzzet Özilhan’dan sonra üçün Adel olarak Türkiye’de pazar liderisiniz. Bunu dürüyoruz. Öte yandan, FaberCastell atölyeleri düzenleyerek çocukları güzel sanatlara yönlendiriyoruz. cü ortağı olan Adnan Ellialtı’ydı. Ellialtı ile ortaklık neye bağlıyorsunuz? Hizaler: Tabii öncelikle Faber Castel’den aldığımız Rahmi Koç Müzesi ve İstanbul Oyuncak Müzesi’nde uzun sürmese de konulan isimden vazgeçilmedi. Şirket 1996’da halka açıldı. Bugün yüzde 27.71 civarın knowhow ile uzun yıllara dayalı üretimimize... Yıldan gerçekleşen atölyelerde çocuklar hem farklı temalarda da hissesi İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda iş yıla geliştirdiğimiz yaratıcı, sağlıklı ürünlere; tüketici resimler yaparak yetenek ve yaratıcılıklarını sergiliyorlar lem görüyor. 3500 ürün çeşidimiz var, bunlardan ile kurduğumuz sarsılmaz güven ilişkisine… Taviz ver hem de müze kültürüne küçük yaşta sahip oluyorlar. 1 Adı kurşun, kendi değil rtaçağda işaretleme için kurşun ve gümüş kullanıldığını söyleyen Evrim Hizaler, “15. yüzyıl ise kurşun ve kalaydan meydana gelen karışım ile kurşunkalemin ilk adımları atılmış oldu. Grafit madenlerinin bulunması ile kurşunkalemin hammaddesi değişti fakat ismi aynı kaldı” diyor. Yani kurşunkalemin şu anda adı dışında kurşunla hiçbir alakası bulunmuyor. O Dünden bugüne kalem 1565 Çok büyük grafitlerin bulunması. Cumberland (GB) 1761 Kaspar Faber tarafından bulunan küçük bir workshop + İlk Faber Kalemi. 1794 Conté and Hardtmuth tarafından grafit ve kil işlemleri süreci bulundu. 1839 Lothar von Faber tarafından grafit ve kil işlemleri süreci geliştirildi ve mine kalınlığı seviyeleri belirlendi. 1905 Castell 9000 lansmanı yapıldı ve dünyanın en iyi kalemi seçildi. 1960 Patentli yapıştırma işlemi SV FaberCastell tarafından öne sürüldü. 2012 Tüm dünyada 1.8 milyar FaberCastell kalemi üretiliyor. Grafit bir bloktan küçük parçalar kesilir ve iki tahta arasında yerleştirilir. Böylelikle ilk kalem bulunur! Kurşunkalem neden bu şekilde adlandırılmıştır? Ortaçağda insanlar işaretleme için kurşun ve gümüş kullanıyorlardı. 15. yy ise kurşun ve kalaydan meydana gelen karışım ile kurşunkalemin ilk adımları atılmış oldu. Grafit madenlerinin bulunması ile kurşunkalemin hammaddesi değişti fakat ismi aynı kaldı. PORTRE / EVRİM HİZALER Adel Kalemcilik Genel Müdürü Bornova Anadolu Lisesi ve İTÜ İşletme Mühendisliği Bölümü’nden mezun olduktan sonra Sabancı Üniversitesi’nde MBA eğitimini tamamladı. 1997 yılında Efes Türkiye’de pazarlama uzmanı olarak işe başlayıp, 15 yıl boyunca Efes Türkiye bünyesinde çeşitli kademelerde görev yaptıktan sonra, Ocak 2010’dan Nisan 2012’ye kadar Efes Rusya Pazarlama Direktörü olarak görev aldı. 2012 Nisan ayı itibarıyla da Adel Kalemcilik Genel Müdürü olarak yeni görevine başladı.