Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 12 NİSAN 2009 PAZAR 10 MÜZİK haticetuncer@hotmail.com HATİCE TUNCER A rp sanatçõsõ Şirin Pancaroğ- lu, klasik müziğin büyülü sesli enstrümanõna bir yol arkadaşõ edindi. Arpõn telleri ile per- küsyon ustasõ Yinon Muallem’in ri- timlerinin birlikte yürüdüğü “Telve- ten” albümü, Doğu ile Batõ’yõ, gele- neksel ile klasik müziği buluşturuyor. İspanyol klasiklerinden Anadolu ezgi- lerine, Arjantin tangolarõndan barok döneme uzanan yolculuğa Azeri sa- natçõ Arslan Hazreti de kemançasõ ile eşlik ediyor. Şirin Pancaroğlu, Kaf Müzik tara- fõndan yayõmlanan Telveten albümü- nün bir kapõ “tık tıkıyla” başladõğõnõ anlatõyor. Yõldõz Teknik Üniversitesi Sanat Tasarõmõ Fakültesi’nde öğretim üyeliğini sürdürdüğü 2005 yõlõnda, okuldaki odasõnõn kapõsõnõ tõklayarak içeri giren İsrailli perküsyoncu Yinon Muallem kendisini tanõtõr. HER ŞEY RİTİM İÇİN Türkiye’ye ilk geldiğinde Pancaroğ- lu’nun “Hasret Bağı” albümünü sü- rekli dinlediğini ve kendisine çok iyi geldiğini anlatan Muallem, birlikte müzik yapmayõ teklif eder: “Arpla başka enstrümanları bu- luşturmayı seviyorum, ritim de isti- yordum ama nasıl ritim olacak? ‘Deneyelim’ dedim. Güney Ameri- ka’dan Hindistan’a 40-50 aleti var. Ritim için her şeyi kullanabiliyor. Repertuvarımdaki barok ve İspan- yol parçaları çalmaya başladığımız an çok hoşuma gitti. Dışarıdan bir ekleme değil, müziğin içinde var olan bir şeyi dışarı çıkarma gibi his verdi bana. Klasik müzik geleneğin- de biz ritimle çalmayız. Müziğin akışını bozar gibi gelir. Ama Yinon bu akışı iyi takip eden bir müzisyen. Baktım, müthiş bir lezzet var.” Pancaroğlu ve Muallem, albümleri- ne arpõn teli ve perküsyon aletine do- kunuşun ifadesi olan sözcükleri birleş- tirerek “Telveten” adõnõ vermişler. Pancaroğlu, Telveten’i “geleneksel müziklerle ve etnik çalgılarla buluş- ma” diye anlatõyor: “Klasik müziğin özünü bozarmış gibi düşünenler klasik müziklerin geleneksel müziğin tabanından ne kadar çok şey aldığını unutuyor. Belki bu albüm arpı da farklı ke- simlerle buluşturabilir, klasik müzi- ğin ne taraflara doğru yol alabilece- ğine dair bir işaret de verebilir.” BAROK ZAMANLAR Telveten’de buluşmalarõn kapõsõ Mateo Albeniz’in Re Majör Sonatõ ile açõlõyor. Arp ve ritmin öyle bir mü- zikal şöleni ile başlõyor ki, yolculuğun nasõl devam edeceği merakõnõ uyandõ- rõyor. Arp ile melodi su gibi akarken değişik ritim aletleri, yoluna devam ediyor: “Barok zamanlarından bir eser. TRT’nin ilk kurulduğu za- manlarda hava raporunun müziği buydu. Yinon, cajon diye sandık gi- bi üzerine oturulup çalınan bir alet çaldı. Şeklini şemalini bozduk yani. Klasik müzikçiler, daha özüne sa- dık insanlar belki hoşlanmaz.” ENGELLİ KOŞU Pancaroğlu ve Muallem ile ilk ola- rak barok dönemden François Cou- perin’in “Les Baricades Misterieu- ses-Esrarengiz Engeller” eserini çal- mayõ denemiş: “Zaten adı gibi kendi içinde engelli koşu gibi küçük mü- cevher gibi bir parça. Parçayı düm- düz çalmıyorum. Yavaşlar, yükse- lir, alçalır... Yinon da ‘Sen içinden geldiği gibi içinden çal, ben takip ede- ceğim’ dedi.” Arp sanatçõsõ Şirin Pancaroğlu ve per- küsyon ustasõ Yinon Muallem gelenek- sel ile klasik müziği buluşturuyor Arp ve ritim ya da ‘Telveten’ ‘Çeng’ için çalışıyor R essam Ut- ku Der- vent ile evli olan Panca- roğlu, 2007 yılın- da küçük kızı Mengü’yü dünya- ya getirmenin ya- şamını çok olumlu etkilediğini söylü- yor. YTÜ’deki görevinden ayrı- lan Pancaroğlu, atölyesinde öğ- renci yetiştirmeye devam ediyor. Arp Sanatı Derne- ği’nin kurulmasına öncülük eden Pancaroğlu, arp ve Osmanlı müzi- ğinde 1600’lerin sonuna kadar kul- lanılan arpın bir benzeri olan “çeng” (yanda) aletinin yaygınlaş- ması için çalışıyor. Bu büyülü enstrü- manlara ilgi du- yanlar internette “www.arpsanati- dernegi.com” ad- resinden bilgi edi- nebilirler. Arp ve Anadolu ezgileri “K ervan” ve “Efsa- neyim” albümdeki iki Ana- dolu ezgisi. Eski bir Eskişehir türküsü olan Kervan, arp ile uzaklardan yola çı- kıyor, yaklaşıyor, geçiyor ve kaybolu- yor. Gökgürültüsü, toprak yerinden oy- nuyormuş gibi ritim- leri Yinon Muallem bendir, zil ve değişik perküsyon aletleriy- le hissettiriyor. Halk müziği sa- natçısı Doç.Dr. Erol Parlak, bir sohbetle- ri sırasında Panca- roğlu’na birçok halk ezgisi vermiş. Par- lak’ın Bağlama Beş- lisi’yle Eşik albü- münde yorumladığı Dertli Divani’nin kaynak kişi olduğu “Efsaneyim” adlı anonim deyişin ez- gileri bu kez arptan dökülüyor: “Ben kendimce çaldım. Biraz da doğaçlama solo yaptım.” 20. yüzyõl başlarõnõn ünlü tango bestecisi Arjantinli Carlos Gardel’in “Milonga Sentimental” ve “Lejana Tierra Mia” eserlerinin yüksek ritmini arp ile birlikte bendir, zarb ve tahta kaşõklar yakalõyor. Basgali Azeri besteci Aftandil İsrafilov’un Türk toplumlarõnda çok sevilen “Basgali” eserini Arslan Hazreti önermiş ve kemançasõyla arp tõnõlarõna eşlik etmiş. Yinon Muallem, “Minor Çeşitlemeleri”nde Hindistan kaynaklõ perküsyon aletlerini kullanõrken Pancaroğlu da arpõ ile melodiyi götürüyor. Roberto Benigni’nin yönetip oynadığı “La Vita e Bella-Hayat Güzeldir” filminin tema müziğiyle albüm tamamlanıyor: “Bu çok meşhur melodiyi Arslan Hazreti kemançasıyla çalınca tamamen havası değişti. İçine ben küçük bir solo attım. Yinon da solo attı minik minik. Böyle çok karma bir şey oldu. Bestecisi Nicola Piovani’ye de göndereceğiz. Sonucu dinlesin istiyoruz.” İsaac Albeniz’in çok ünlü eseri Asturias, gitar yorumlarõyla bilinir ama aslõnda piyano için yazõlmõş. Pancaroğlu arp ile de çok güzel olduğunu söylüyor: “Asturias ağõr İspanyol etkileri taşõyan bölgesel bir eser. Ben kendi başõna çalõyordum ama Yinon katõlõnca benim istediğim etki iyice artmõş oldu.” Albümde Doğu-Batõ zirvesi İ saac Albeniz’in ünlü “Mala- guena” eseri, albümde adeta Doğu-Batõ zirvesi niteliğinde. Azeri müzisyen Arslan Hazreti’nin kemançasõndaki ustalõğõ, Yinon’un etkili ritimleri ve arpõn usta parmak- larõ bu parçada bütünleşmiş. Sonuç- tan Şirin Pancaroğlu da çok mem- nun kalmõş: “Eser zaten flamenko etkileri ta- şıyor. Arslan Hazreti kemançasıy- la bir taksim yaptı. Ben de başına bir giriş yaptım. Böyle esnete es- nete gittik. Çok mutlu oldum çün- kü hep ‘besteci ne düşünmüş’ diye bakıyoruz. Hep ‘Batõlõlar bize nasõl bakõyorlar’ düşüncesiyle ilgileniriz. Bu sefer ‘biz ne düşünüyoruz’ diye sorduk. Bu sefer de Batı müziğine biz bakmış olduk. Maalesef Tür- kiye’de bu düşünceler çok fazla meşgul ediyor sanat ortamını. Bü- tün eserler öyle bir izi taşıyor.” PROJELER Avrupa Kültür Başkenti İstanbul 2010 için iki proje sunan ve yanõt bekleyen Pancaroğlu, bu yõl Fran- sa’da temmuzda başlayõp 2010 Mart ayõna kadar sürecek olan Türk Kültü- rel Sezonu etkinlikleri kapsamõnda iki konser verecek. Pancaroğlu’nun konserlerine ilişkin duyurular www.sirinpancaroglu.com adresin- den düzenli olarak yapõlõyor: “Ben çeng çalacağım. Fransız erken dö- nem müzikleri yapan Baroque No- made ile değişik ülkelerin eski za- man enstrümanlarıyla buluşup ha- yali müzikler yapacağız.”