Katalog

CMYB C M Y B 29 OCAK 2009 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 9dishab@cumhuriyet.com.tr Madagaskar durulmuyor Dış Haberler Servisi - Madagaskar’da özel bir televizyonun kapatõlmasõ üzerine pazartesi günü başlayan muhalefet gösterileri sürüyor. Başkent Antananarivo’da muhalefet lideri ve Antananarivo Belediye Başkanõ Andry Rajoelina’nõn çağrõsõyla dün düzenlenen gösteriye 40 binden fazla kişi katõldõ. Son yõllardaki en büyük şiddet olaylarõna sahne olan ülkede, pazartesi günü yanan bir mağazadan 37 kişinin cesedinin çõkarõlmasõyla ölü sayõsõnõn 39’a yükseldiği bildirildi. Ahmedinejad: ABD özür dilesin Dış Haberler Servisi - İran Cumhurbaşkanõ Mahmud Ahmedinejad, ülkesiyle ilişkilerinde diyalog yanlõsõ olduğunu söyleyen ABD Başkanõ Barack Obama’nõn, önce 60 yõldõr Tahran’a karşõ işlediği “suçlardan” dolayõ özür dilemesini istedi. Ahmedinejad, Kermanşah kentinde yaptõğõ konuşmada, “Değişimden bahsedenler, İran halkõndan özür dilemeli ve İran’a karşõ işlediği suçlarõ onarmayõ denemeli” diyerek ABD’nin 1953’te dönemin İran Başbakanõ Muhammed Mussadõk’õ devirmek için darbe yaptõrmasõna kadar uzanan bir liste sõraladõ. Ahmedinejad, ABD’nin “yayõlmacõ” politikalara ve yabancõ ülkelerdeki askeri varlõğõna son vererek, askerlerini geri çekmesini, “siyonistleri ve suçlularõ” desteklemekten de vazgeçmesini istedi. Moskova’nın yeni patriği Kiril KİEV (Cumhuriyet) - Moskova Patrikhanesi’nde önceki akşam sona eren patrik seçimlerinde Metropolit Kiril, tek rakibi olan Metropolit Kliment karşõsõnda, oylarõn yüzde 72’sini alarak yeni patrik seçildi. Rus kilisesinin tarihinde ilk kez kadõnlar da (manastõr rahibeleri) kilisenin genel kurulunda oy kullanma hakkõna sahip olurken delegelerin yarõdan fazlasõnõ Rusya vatandaşõ olmayanlar oluşturdu. Yine Rus kilisesinin tarihinde ilk kez, patriğin Rus (ya da Sovyet) vatandaşõ olma şartõ kaldõrõldõ. Kızlarını sünnet ettirene hapis AMSTERDAM (Cumhuriyet) - Irak’õn kuzeyindeki Kürt kõzlarõnõn görüntülerinin uluslararasõ basõna yansõmasõyla yeniden alevlenen “kõz çocuklarõnõn sünneti” tartõşmasõ, Hollanda’da da başlõca gündem maddesi oldu. Bu ilkel gelenekle mücadele edebilmek için etkin önlem arayõşõnda olan Hollanda, kõzlarõnõ sünnet ettiren ailelere hapis cezasõ uygulayacak. Fransa’da kamu ve özel sektör çalõşanlarõ genel grevle neo liberal politikalarõ protesto edecek Sarkozy’nin Kara Perşembe’si UĞUR HÜKÜM PARİS - Fransa bugün uzun zaman- dõr yaşamadõğõ bir “genel grev”e ha- zõrlanõyor. İstisnasõz tüm sendikalar, hem özel hem de kamu sektörü çalõşan- larõnõ Nicolas Sarkozy iktidarõ ve “re- formları”na karşõ ilk büyük “uyarı ey- lemi”ne katõlmaya çağõrõyor. Ülke ça- põnda örgütlü CFDT, CFTC, CFE-CGC, CGT, FO, FSU, Solidaires ve UNSA sendikalarõ, bütün sol partiler, iktidarõn 1.5 yõldõr sürdürdüğü liberal ekonomi po- litikasõnõ protesto etmek amacõyla Fran- sa’yõ sokaklarda, meydanlarda isyanõnõ haykõrmaya davet ediyor. 5 Ocak’ta 8 sendika konfederasyonunun ortaklaşa yayõmladõğõ 29 Ocak bildirisi, “İstihdam için, satın alma gücünü ve kamu hizmetlerini koruyabilmek için hep birlikte seferber olalım” çağrõsõna öncelik tanyor. “Ücretliler krizin ilk kurbanları olmayı reddetmelidirler. Onların hatalarının bedelini biz ödemek zorunda değiliz” diyen sendikalar ve sol muhalefet bugünkü sosyal ve politik ey- lemin katõlõm ve başarõsõnõn hükümeti, do- layõsõyla Sarkozy iktidarõnõ geriletebile- ceğine inanõyorlar. Fransa’nõn 1 numara- lõ sendikasõ CGT Genel Sekreteri Bernard Thibault, “29 Ocak seferberliği ikti- darın sandığının çok üstünde bir güç ve etkileyici olacaktır. Eylem günümüz son yıllarda yaşananlardan çok daha gör- kemli geçecektir” görüşünü savunuyor. Ülkenin diğer büyük konfederasyonu CFDT lideri François Chéreque ise “çalışanlar hiçbir biçimde sorumlu ol- madıkları bir krizin faturasının işleri- ni, gelirlerini, sosyal haklarını kaybe- derek, kendilerine çıkartıldığına ina- nıyorlar” şeklinde konuşuyor. Eyleme büyük destek Fransõzlarõn büyük çoğunluğu özellik- le ulaştõrma, okullar ve sağlõk kurumla- rõnda düzenlenen grevlerden çok etkilenip hatta rahatsõz olmalarõna karşõn grevcile- ri destekliyor. Son 5 günde yayõmlanan 3 ayrõ kamuoyu yoklamasõnõn sonuçlarõ Fransõzlarõn dörtte üçünün 29 Ocak Bil- dirisi ve de eylemcilerle dayanõşma için- de olduğunu gösteriyor. Sonuçlarõ 24, 26 ve 28 Ocak günleri açõklanan 3 ayrõ araş- tõrmada sõrasõyla yüzde 70, yüzde 69 ve son olarak yüzde 75’lik bir çoğunluk dü- zenlenen eylemlerin haklõlõğõna inandõk- larõnõ ifade etmişler. Destekçilerin yüzde 87’si sol seçmen, yüzde 54’ü de sağ seç- men kesiminden geldiğini belirtmiş. Pro- testo dalgasõnõn gücü Fransa’da olduğu ka- dar, sosyal bir Avrupa için mücadele eden kamuoyunda da merakla bekleniyor. Bir gün sürecek grev Fransõz basõnõn- da “Kara Perşembe” olarak nitelendirildi. Sol kesimler protestolarõn Sarkozy hü- kümetinin kara perşembesi olduğu yoru- munu yaparken, sağ kesimler bu tanõmõ grevin günlük hayatõ aksatacak olmasõ çer- çevesinde kullanõyor. Sağcõ Sarkozy’nin 2007’de seçimleri ka- zanmasõnõn ardõndan parti içinde çalkan- tõlarõn yaşandõğõ muhalefetteki sosyalist- lerin protesto eylemlerini bir itici güç ola- rak kullanacağõ yorumlarõ yapõlõyor. Sos- yalist Parti’nin lideri Martine Aubry, “Biz muhalefetiz. Arkamıza yaslanıp 2012’yi beklediğimizi mi düşünüyor- dunuz” diyerek gelecek başkanlõk se- çimlerine atõfta bulundu. Aubry konuyla ilgili yaptõğõ değerlendirmede “tüm sen- dikalar bize ‘Sizi yeniden aramõzda gör- mek güzel’ diyor” ifadesini kullandõ. Öte yandan Fransa’da meclis genel ku- rulu, önceki gün muhalefetteki Sosyalist Parti’nin hükümet hakkõnda verdiği gen- soruyu reddetti. Genel kuruldaki oylama- da, muhalefet partilerinden 231 milletve- kili gensoru lehinde oy kullandõ. Genso- runun kabul edilip hükümetin düşürüle- bilmesi için 289 oy gerekiyordu. Sosyalist Parti Meclis Grup Başkanõ Jean-Marc Ay- rault, genel kurulda yaptõğõ konuşmada, Sarkozy’yi sert bir biçimde eleştirdi. Ay- rault, Sarkozy’yi muhalefetin sesine kulak vermeyerek gücünü tekelleştirmekle suç- ladõ. Gözlemciler, bugünkü grevi hatõrla- tarak muhalefetteki Sosyalist Parti’nin gensoruyla iktidarõ yõpratmayõ hedefledi- ği yorumunu yapõyor. İSVEÇ MUHALEFETİ Dış Haberler Servisi - Üç hafta süren Gazze operasyonunun ardõndan İsrailli yetkililerin savaş suçlusu olarak yargõlan- masõ yönündeki çağrõlar artõyor. İsveç’te ana mu- halefetteki Sosyal De- mokrat Parti ile Sol Par- ti, savaş suçu işleyenlerin İsveç’in öncülüğünde ku- rulacak uluslararasõ bir mahkemede yargõlanma- larõnõ istedi. AA’nõn haberine gö- re, İsveç Meclisi’nde dün düzenlenen oturumda ko- nuşan Sosyal Demokrat Parti milletvekili Urban Ahlin, Gazze’de İsrail’in fosfor bombasõ kullan- masõ, Hamas’õn da in- sanlarõ kalkan olarak kul- lanmasõ nedeniyle yasal kovuşturma başlatõlmasõ gerektiğini söyledi. Sol Parti milletvekili Hans Linde de “İsrail, ba- ğımsız uluslararası bir mahkeme önünde sa- vaş suçlusu olarak hâ- kim karşısına çıkmalı- dır” diye konuştu. Ulus- lararasõ Af Örgütü ve in- san haklarõ örgütleri ben- zeri çağrõlar yapmõşlardõ. İslam Konferansõ Teş- kilatõ Genel Sekreteri Ek- meleddin İhsanoğlu da İsrail’in ateşkes kararõn- dan sonra Gazze’ye ye- niden hava saldõrõsõ dü- zenlemesiyle ilgili ola- rak “Maalesef bütün ba- rış çabalarına meydan okunmaktadır” dedi. Fransa ise İsrail’in Pa- ris Büyükelçisi’ni, dõşiş- leri bakanlõğõna çağõrarak, Gazze ziyaretinin ardõn- dan İsrail’e dönen Avru- palõ diplomatlara İsrail askerlerinin uyarõ ateşi açmasõnõ protesto etti. Avrupalõ diplomatlarõn konvoyu önceki gün Erez geçişinde İsrail birlikleri tarafõndan durdurularak 6 saat bekletilmişti. İsrail Dõşişleri Bakanlõğõ ise İs- rail’le ilişkilerini kesen Venezüellalõ diplomat- lardan yarõna kadar ülke- yi terk etmelerini istedi. Bölge turuna başlayan ABD’nin yeni Ortadoğu temsilcisi George Mitc- hell ise önceki gün Mõ- sõr’da yaptõğõ açõklamada, ateşkesin uzun süreli ve sağlam olmasõ gerekti- ğini söyledi. İsrail, önceki gün Gaz- ze’de sõnõr bölgesine gi- rerek bombalamasõnõn ardõndan dün de Mõsõr- Gazze sõnõrõna iki hava saldõrõsõ düzenledi. Sal- dõrõlarõn paniğe yol açtõ- ğõ yüzlerce kişinin böl- geden kaçtõğõ öğrenildi. Dış Haberler Servisi - Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararasõ Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkanõ Muhammet el Baradey, Gazze’ye yardõm kampanyasõnõn reklam filmini yayõmlamayõ reddeden BBC’yle ya- pacağõ röportajlarõ iptal ettiğini açõk- ladõ. İngiliz Guardian gazetesine ko- nuşan El Baradey, İsrail’in 22 gün sü- ren saldõrõlarõnda yaralanan ya da ev- leri yõkõlan Filistinlilere yardõm çağ- rõsõnõ yayõmlamayan BBC’nin, “en temel insani değerlerden biri olan zor durumdaki insanlara kim olur- sa olsun yardım etme kuralını ih- lal ettiğini” belirtti. UAEK’den yapõlan açõklamada, El Baradey’in hafta sonunda Da- vos’taki Dünya Ekonomik Foru- mu’nda BBC televizyonu ve rad- yosuyla yapmayõ planladõğõ röpor- tajlarõ, protesto amacõyla iptal etti- ği bildirildi. Görevi kasõm ayõnda so- na erecek olan Baradey’in BBC boykotunun ne kadar süreceği ko- nusunda bir açõklama yapõlmadõ. BBC’den bir yetkili, El Bara- dey’in Davos’ta kendileriyle röpor- taj yapmamasõndan üzüntü duyduk- larõnõ ve UAEK Başkanõ’nõn fikrini değiştirmesini umduğunu belirtti. Bağışlar ikiye katlandı Yardõm kampanyasõnõ düzen- leyen Felaketlere Acil Müdahale Komitesi (DEC), BBC ve ülkenin en büyük özel haber kanallarõndan SKY televizyonunun yayõmlama- yõ reddettiği tanõtõm filminin, di- ğer televizyon kanallarõnda ya- yõmlanmasõyla, İngiliz halkõnõn yaptõğõ bağõşlarõn miktarõnõn ikiye katlandõğõnõ açõkladõ. Kanal 4 ve 5 televizyonlarõyla ITV’nin filmi yayõmlamasõnõn ardõndan, bağõş miktarõnõn 1 milyon sterline ulaş- tõğõ bildirildi. BBC’nin, 13 dernek ve yardõm kuruluşunun oluştur- duğu DEC’in hazõrlattõğõ üç daki- kalõk tanõtõm filmini yayõmlama- yacağõnõn ortaya çõkmasõyla büyük tartõşmalar yaşanmõş, sivil top- lum kuruluşlarõ ve halk kararõ, BBC binasõ önünde düzenlenen gösterilerle protesto etmişti. Karar ayrõca 122 milletvekilinin hazõr- ladõğõ bir soru önergesine konu ol- muş, BBC çalõşanlarõnõn büyük bö- lümünün de karardan rahatsõz ol- duğu belirtilmişti. ‘YENİ BİR BAŞLANGIÇ’ Rusya’dan ABD’ye zeytin dalı Dış Haberler Servisi - Rusya’nõn, ABD’nin Avrupa’ya füze savunma sistemi yerleştirme planõna karşõ Kaliningrad’a taktik füze yerleştirmekten vazgeçtiği bildiriliyor. Rus İnterfaks ajansõnõn, Rus genelkurmayõndan kimliğini saklõ tutan kaynaklara dayanarak verdiği habere göre, yeni ABD yönetiminin konuya yaklaşõmõnda yumuşama gözlenmesi üzerine böyle bir karar alõndõ. ABD’nin NATO temsilcisi Kurt Volker’õn sözcüsü haberin doğrulanmasõ halinde “çok olumlu bir adım” olacağõnõ söyledi. Gözlemciler, Moskova’nõn eski ABD Başkanõ George Bush dönemindeki gergin ilişkileri geride bõrakarak yeni ABD Başkanõ Barack Obama’ya zeytin dalõ uzatmayõ amaçladõğõnõ belirtiyorlar. Rus yetkililer, Obama yönetiminin verdiği ilk mesajlarõn cesaret verici olduğunu ve iki ülke ilişkilerinde yeni bir başlangõç yapmak konusunda umutlandõklarõnõ söylüyorlar. Beyaz Saray, geçen pazartesi günü Obama ile Rusya Devlet Başkanõ Dimitriy Medvedev’in telefonla görüştüklerini ve iki ülke ilişkilerindeki “gidişata” son verme konusunda görüş birliğine vardõklarõnõ duyurmuştu. Medvedev geçen kasõm ayõnda, Avrupa Birliği üyesi Polonya ve Litvanya sõnõrõna komşu Kaliningrad’a İskender füzeleri yerleştirileceğini açõklamõştõ. Bush yönetimi Polonya’ya füze sistemleri, Çek Cumhuriyeti’ne de radar yerleştirme kararõyla Rusya’dan tepki görmüş ve iki ülke ilişkileri Soğuk Savaş’õn sona ermesinden bu yana en düşük seviyeye gerilemişti. Eski ABD yönetimi, füze savunma sisteminin İran ve Kuzey Kore gibi ülkelerden gelebilecek füze saldõrõlarõna karşõ gerekli olduğunu savunuyordu. Rusya ise ABD’nin planõnõn ulusal güvenliğini tehdit ettiği görüşünde. İstisnasõz tüm sendikalar, hem özel hem de kamu sektörü çalõşanlarõnõ Sarkozy iktidarõ ve “reformlarõ”na karşõ ilk büyük “uyarõ eylemi”ne katõlmaya çağõrdõ. (Fotoğraf: AFP) TİCARET YOLU İran’ın Trabzon Limanı ilgisi BAHADIR SELİM DİLEK ANKARA - Nükleer dosyasõ nedeniyle ABD yönetiminin yoğun baskõsõ altõnda olan İran’õn, özellikle AB ülkeleri ile olan ticaretini arttõrabilmek için Trabzon limanõnõ üs olarak kullanmak istediği öğrenildi. Edinilen bilgilere göre Tahran yönetimi, özellikle ülkenin kuzeyindeki Doğu Azerbaycan, Batõ Azerbaycan, Erdebil, Gilan ve Zencan eyaletlerinin gereksinimlerini Türkiye’nin Trabzon Limanõ üzerinden karşõlamak için harekete geçti. Tahran yönetiminin bu konuyla ilgili olarak getirdiği öneri Ankara’da olumlu karşõlandõ. Tahran yönetimini Trabzon Limanõ’nõ üs olarak kullanma kararõ almaya yönelten ise söz konusu beş eyaletin ülkenin ana ithalat ve ihracat kapõsõ olan güneydeki Bender Abbas Limanõ’na 2 bin 500 kilometre uzaklõkta bulunmasõ oldu. Trabzon Limanõ ülkenin kuzeydeki en önemli kenti olan Tebriz’e ise sadece 700 kilometre uzaklõkta. Trabzon Limanõ’nõn daha etkin kullanõlmaya başlanmasõ ile yõllõk ticaret hacminin 50 milyar dolara çõkmasõnõn hedeflendiği öğrenildi. Tahran yönetimi, Türkiye ile ikili ticarette ABD Dolarõ’nõn devreden çõkarõlmasõ için TL ile riyal arasõnda doğrudan parite belirlenmesi önerisini de getirdi. Bu önerinin gerçekleştirilmesi durumunda, Türkiye ile İran arasõndaki ticaret TL ve riyal üzerinden yapõlacak. Halen iki ülkenin para birimi dolar veya Avro üzerinden çapraz kurla belirleniyor. ElBaradey’denBBC’yeboykot Irak’ta mahkûmlar, hastalar ve güvenlik güçleri oy kullandı Dış Haberler Servisi - Irak’ta cumartesi günü kuzeydeki üç vilayet ile Kerkük haricinde 14 vilayette yapõlacak yerel seçimler için erken oy verme işlemi başladõ. Seçimlerde görev alacak güvenlik güçleri ve hükümet yetkilileri ile hastanede yatan hastalar ve Irak’taki ABD hapishaneleriyle Irak hükümetine bağlõ hapishanelerde bulunan tutuklu ve mahkûmlarõn oluşturduğu yarõm milyondan fazla kişi, dün sandõk başõna gitti. 400’den fazla siyasi oluşum ve partiden, seçim yasasõnõn öngördüğü yüzde 25 kadõn aday barajõnõn da katkõsõyla aralarõnda 3 bin 912 kadõnõn bulunduğu 14 bin 430 aday, toplam 440 sandalye için yarõşacak. Seçimlerde, Türkiye’den aralarõnda akademisyen, araştõrmacõ ve düşünce kuruluşu temsilcilerinin bulunduğu 26 gözlemcinin görev yapacağõ bildirildi. Irak hükümeti, 2005’teki genel ve yerel seçimlerin ardõndan Irak’ta üç yõl aradan sonra düzenlenen ilk seçimler öncesinde, daha önce yaşanan yolsuzluk ve şiddet olaylarõnõn tekrarlanma olasõlõğõna karşõ güvenlik önlemlerinin arttõrõldõğõnõ açõkladõ. Uluslararasõ Kriz Grubu da yayõmladõğõ raporda, 2005’teki seçimlerin ülkede iç savaşõn yolunu açtõğõnõ, bu seçimlerin ise Irak’ta barõş için bir “dönüm noktası” olabileceğini belirtti. ‘İsrail yargılansın’ 614 bin polis, asker, tutuklu ve hasta sandığa gitti. (Fotoğraf: AFP) BM yetkilisi, yardõm filmini yayõmlamayan kanala söyleşi vermiyor Gazze’deki El Athamna ailesinden bir kadın “evlerinde” öğle yemeği hazırlıyor. (REUTERS) Yardõm filminin başka kanallarda yayõmlanmasõnõn ardõndan İngiliz halkõnõn yaptõğõ bağõşlarõn ikiye katlandõğõ belirtilirken BBC’nin en temel insani kurallardan birini ihlal ettiğini söyleyen UAEK Başkanõ, röportajlarõ iptal etti. GeorgeMitchell