Katalog

15TEMMUZ2008SALI CUMHURİYET SAYFA JliJv.l_f IM fJIVJ-l. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 ABD iflasın eşiğindeki iki şirketi kurtarma karan aldı. Türkiye'de işveren aşırı liberalizmden yakındı Kapitalizminhalinebak! BUSH'UN KURTARMA PLANI YÜRÜRLÜKTEÜRÜ ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON-ABD yöne- timi iflasm eşiğine gelen iki büyük mortgage şirketi Fannie Mae ve Freddie Mac için bir "kurtarma planı" hazırladı. Beyaz Saray, Hazine Bakanlığı ve ABD Merkez Bankası (FED) yetkililerinin hafta sonunda yaptı- ğı çalışmalar sonunda ortaya çıkan planın ABD Kongresi'nin onayma sunulmasi bekleniyor. ABD Hazi- ne Bakanı Henry Paulson tara- findan duyurulan planda ABD hü- künıetine Fannie Mae ve Freddie Mac'e ait talıvilleri saün alma yet- kisinin yanı sıra iki şirkete kısa va- deli fon ihtiyaçlannı karşılamak için borç verilmesi öngörülüyor. Plana göre ABD hükümeti iki yıl boyunca Fannie Mae ve Freddie Mac'e ait tahvilleri herhangi bir sı- nırlama getimıeksizin satm alma hakkına sahip olacak. Ayııı süre içinde iki şirketin devlet hazine- sinden gelen kredi limiti de arttı- nlacak. 40 yıl önce ABD Kongre- si iki şirket için Hazine'den gelen kredi limitini 2.25 milyar dolar ola- rak belirlemişti. Planın Kongre'de onaylanması durumunda bu kıedi limitinin belirlenmesine yönelik Tİ8K: YOLGEÇEN HANINA DÖNDÜK (• g g 0 Singapurj 0 İsviçre % i H, İzlanda yetki Hazine Bakanı Paulson'a verilecek. Öte yandan ABD Merkez Ban- kası (FED) da iki şirkete acil scr- maye ihtiyaçlannı karşılamak için kredi açılması kararı aldı. İki şir- ket bu kredi karşılığında mcnkul kıymetlerini teminat olarak gös- terebilecek. Bu uygulama ABD'de yalnızca yatırım banka- lanna sağlanıyordu. Planla birlikte ABD Yönetimi Lazine Bakanı Henry Paulson, "Fannie Mae ve Freddie Mac, bizinı konut sektöründe merkezi rol oynuyor ve bunu sürdürebilmeliler. Onların güçlerini korumaları ınali îstikrar ve güvenin sürmesi için önemli" dedi. Kongre'den aynca ulusal borç li- mitinin yükseltilmesini de talep ediyor. FED'c Fannie Mae ve Freddie Mac'in ihtiyacına göre ser- maye sağlanmasına yönelik ku- ralları belirleme yetkisinin veril- mcsinin talep edildiği planla Fan- nie Mae ve Freddie Mac'in his- selerinin değerinin geçen hafta yanya düşmesi sonucu mali pi- yasalarda yaşanan endişenin azaltılması hedefleniyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye Işveren Sendikalan Konfederasyonu (TÎSK), Türkiye'nin 125 ül- ke arasında en liberal ticaret politikalan uygulayan 4. ülke Norveç konıununda olduğunu ve "it- ABD hal mallar cenneti" haline A v u ^ geldiğini belirtti. fcniZ Ta an an TlSK'in yazılı açıklaması Maiezya şunlara dikkat çekildi: "Dün- ! B H S E j ya Bankası'nm 2008 Dünya End u o k n r ^ j Ticaret Göstergeleri'ne gö- H»yaMan I .. 5* ° Japonya re Turkıye, 125 ulke ara- sında en liberal ticaret po- 'ta Mıs'r litikaları uygulayan 4. ülke. Bulsarist ş a J Gümrük tarife oranlan ül- Ta K £™ keler itibarıyla karşılaştı- L"y* rıldığında, bu oranın Tür- venJSü,. kiye'de rakiplerine kıyasla çok düşük kaldığı görül- ™Ş^n i mektedır. Oyle kı, Turkı- Romanya^ ye nin gumruk vergısı ora- nı, aralarında ABD ve AB üyeleri gibi pek çok zengin ülke ile Çin, Hindistan, Brezilya ve Rusya gi- bi yükselen piyasa ekonomilerinin de yer aldığı ülkeler grubunun altın- dadır. Söz konusu veriler, ülkemizin adeta 'yolgeçen hanına döndüğünü' ve 'ithal mallar cenneti' haline geldiğini göstermektedir. Türkiye'nin Dünya Seçilmiş iilkelerde gümrük tarifesi oranı, % 2006 - 2007 Bankası sıralamasındaki yeri, Türk sanayisinin rekabet gücü ve ekono- mimizin geleceği açısından hayli dü- şündürücüdür. Dış ticaret açığının ve cari açığın hızla arttığı bir dönemde bu konunun ilgili kesimlerle birlikte ivedilikle ele alınması gereklidir." InBev RAKİBlNÎ ALDI Bu satın alma sarhoş eder • Alkollü içeceklerde dünyanın en büyük satın alması gerçekleşti. InBev, Anheuser-Busch'u 52 milyar dolara bünyesine kattı. BRÜKSEL / NEW YORK (AA) - Belçikalı bira üreticisi InBev, ABD'li rakibi Anheuser-Busch'u 52 milyar dolara satm aldı. îki şirket arasındaki anlaşmayla dünyada alkollü içecek- lerde en büyük çaplı satın alma ger- çekleşti ve InBev dünyanın en büyük bira üreticisi unvanına sahip oldu. tki şirket tarafindan yapılan açıkJamada, Stella Artois ve Beck's biralanrun üre- ticisi InBev, Budvveiser birasının üre- ticisi Anheuser-Busch'a hisse başıııa 70 dolar ödemeyi kabul etti. InBev'in üst yöneticisi Carlos Brito, bundan böyle Anheuser-Busch InBev adını alacak yeni şirketin de üst yöneticili- ğini yapacak ve Anheuser- ^ . Busch, yeni şirketin yönetim ^ » kurulunda iki sandalyeye m I sahip olacak. Bu arada Ispanya'nın I bankacılık devi Banco Santander, krizden kötü etkilenen Ingiltere'nin mortgage kredi kuruluşu Alliancc & Leicester'ı alıyor. Banco Santan- der, Alliance & Lei- cester ile yaptığı anlaş- ma gereğince 2.5 milyar dolar ödeyecek. 'Kart ücretinde top BDDK'de' THD Başkanı Turhan Çakar, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi'nin banka kartlarında yıllık aidatın alınamayacağı yönündeki kararının ardından ilgili kurumlan göreve çağırdı İZMÎR (Cumhuriyet Ege Bü- rosu) - Yargıtay 13. Hukuk Dai- resi'nin, bankalann nıüşterilerinden aldıklan kredi kartı yıllık ücrctinin ödenmemesine ilişkin örnek kara- rı, tüketici dcmeklerince olumlu karşılandı. Tüketici Haklan Demeği (THD) Genel Başkanı Turhan Çakar, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) konuyla ilgili düzenleme yapma- sının kaçınılmaz olduğunu vurgu- ladı. Çevre ve Tüketici Haklarını Koruma Demegi (ÇETKODER) Genel Başkanı Mustafa Göktaş da Yargıtay'ın emsal oluşruracak ka- rarını aktararak, tüketicilere kredi kart aidatı ödcmeyin, hakkmızı ara- ym çağnsında bulundu. ÇETKODER Genel Başkanı Göktaş şu gelişmeyi aktardı: "Zonguldak 1. Asliye Hukuk Mahkemesi kartın aidatının ödcnmesi gcrektiği yönündeki kararını Yargıtay'a itiraz ederek yani temyiz ederek Yargıtay'dan örnek ve emsal bir karar aldı. Yargıtay yerel mahkeme karannı bozdu ve tüketici haklı dedi. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı- lığı tarafindan kanun yararına temyizi istenen dava tüketici lc- hine sonuçlandı. Yargıtay, ban- kalann müşterileriyle yaptıkla- rı sözleşmede, kredi kartı ücrc- tinin ahnacağını belirten mad- denin küçük harflerle, okuna- mayacak şekilde yazılmasını ge- rekçe göstererek, yıllık kart üc- retini yasadışı buldu." THYve P&W ortak motor bakım merkezi kuruyor Ekonomi Servisi - Türk Hava Yollan'nın (THY) iştiraki THY Teknik AŞ ile Pratt&Whitney ortaklığmda Sabiha Gökçen Havaalanı'nda 70 milyon dolarhk yatırımla kurulacak uçak motoru bakım merkezinin temellerini atıldı. THY Teknik Genel Müdürü İsnıail Demir, yeni motor bakım merkezi yatınmıyla ciroyu üç yılda yüzde 200 arttırmayı hedeflediklerini söyledi. Demir, yıllık 100 milyon dolar olan şirket cirosunu, yeni uçak motoru bakım merkezi yatınmı ile üç yılda 300 milyon dolara çıkarmayı hedeflediklerini belirtti. Yeni kurulacak uçak motoru bakım merkezinin yüzde 49'u THY Teknik ve yüzde 51 'i United Technologies Corp. iştiraki Pratt&Whitney'nin olacak ve yılda 200 motor bakım kapasitesi ile çalışacak. SÖZLERİNİ TUTACAKLAR MI? KEYödemelerinde gerisayım Ekonomi Servisi - 8.5 müyondan fazla hak sahibinin beklediği ve her açıklamayla ödc- me tarihi farklılaşan KEY ödemelerinin haf- taya yapılması bekleniyordu. Ancak Emlak Bankası Yönetim Kurulu'nun talebi üzerine ertelenmişti. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, önceki gün Eskişehir'de gazetccilerin KEY ödeme- lerinin ne zaman yapılacağına ilişkin sorusu üzerine kanunun bu hafta Mcclis Genel Ku- rulu'ndan geçeceğini tahmin cttiğini söyledi, "Ondan sonra da ödemeler başlar" dedi. Hak sahiplerinin ne kadar para alacaklannı öğ- renmeleri için hazııianan 'www.keyodeme- leri.com' adlı internet sitesi de, ödemelerin başlayacağı gün hizmete açılacak. MALlYE YAŞAMINDAN / MUSTAFA PAMUKOĞLU Türkiye'nin ekonomisi bıçak sırtında. Büyük ve olumlu ekonomik değişimlere rağmen bu değişimin borçla ve sıcak para ile finanse edilmesi nedeniyle ekonomimizin harareti yükselmiş du- rumda. Bu harareti arttıran diğer et- kenler global dalgalanmalar ve ülkenin içinde bulunduğu gerginlik. Bu ger- ginlikten çıkmamızı, demokrasimizin gelişmesini ve ekonomimizin güçlen- mesini sağlayacak en önemli çözüm seçeneklerinden biri kadınlarımızın bi- limde, sanatta, ticarette, siyasette, devlet yönetiminde ve ekonomide ağırlıklarını koymalarıdır. 70 milyon nüfusu olan ülkemizin yarısı kadın, ama 5.5 milyon kadın ça- lışıyor. Kadının ekonomiye katılımı(iş- gücü oranı) ülkemizde yüzde 27.7. Gelişmiş ülkelerde bu oran ortalama yüzde 60'larda. örneğin Izlanda'da yüzde 70.5, Norveç'te yüzde 63.3, Kanada'da yüzde 60.5. Iran'da bile yüzde 38,6. Gelişmemiş ülkeler gru- bunda yer alan Tanzanya'da yüzde 85, Mozambik'te yüzde 85.5, Ruanda'da yüzde 80. Gerçi son yıllarda geleneksel olma- yan bankacılık, finans ve yöneticilik Kadının Ekonomidekı Önemi Yadsınamaz alanlarında çalışan kadın sayısı artmış durumda, ancak yeterli değil. 1998'de 13 bin girişimci kadın varken 2008'de bu rakam 72 bine gelmiş. Iş yaşamında erkeklerin yüzde 70'i kadınların dörtte biri çalışıyor. Kadın er- kek ücret eşitsizliği devam ediyor. Ekonomik krizlerde en çok kadınlar işi- ni kaybediyor. Ülkemizde 1994 ve 2000-2001 krizlerinde bir milyon kadın işini kaybetti. Eğitim seviyesi arttıkça işsizlik ora- nı keskin bir şekilde artıyor. Eğitim ge- rektirmeyen işlerde kadınlar ucuz iş- gücü olarak istihdam ediliyorlar. Yük- sek ücretli ve meslek gerektiren işler- de kadın daha zor iş buluyor. Türki- ye'de okuryazar olmayan yaklaşık 1 milyon kadından sadece 50 bini işsiz. Buna karşı lise altı eğitim alanlarda iş- sizlik oranı yüzde 6 civarında. Lise me- zunu kadınlarda bu oran yüzde 25, üni- versite mezunlarında ise yüzde 18'ler- de. Ancak iş arayan kadınların oranında erkeklere göre ciddi bir farklılık göze çarpıyor. Erkeklerde yüzde 20 iken ka- dınlarda yüzde 40. Yani giderek daha fazla kadın iş arıyor. Bu istatistiklerin kötü olması kadının iş yaşamında başarılı olamadığını gös- termemektedir. Sistemi biz erkekler öy- le kurmuşuz. Oysa kadınların iş yaşa- mında yararlanabileceğimiz özel ye- tenekleri var. Bir kere kadınlar iş hayatında er- keklere göre daha başarılılar. Bunun nedenleri; heryerdeki erkek egemen- liği kadıniarı kamçılıyor. Kadınlar er- keklere göre daha fazla sezgileri ile ha- reket ediyorlar ve vizyonları geniş; bu nedenle de işle ilgili birçok kararları ih- tiyatlılık ve ileri görüşlülük ilkesi çer- çevesinde daha sağlıklı verebiliyorlar. Birçok yıkıma yol açacak kararları, bu yetenekleri ile kadınlar önlüyorlar. Erkekler daha cesaretli ve gözü ka- radır. Aldıklan birçok kararda yanıla- biliyorlar. Işte bu yıkımların önlenme- sinde kadın ciddi bir rol oynuyor. Kadınlar borçlarına daha sadıklar. Taksitli satışlarda vadeye titizlik oranı çok yüksek. Tüketim ekonomisinin çılgınlığına kendini kaptırmışlar dışın- da kredi kartlarının kullanımında ve ev bütçesinin idaresinde kadınlar erkek- lere göre daha dikkatli. Sınırlı gelirli ça- lışan kadınlar dünyanın en yetenekli fi- nans uzmanı gibi. Küçücük paralarla nasıl olur da yaşamı belli ölçüde ida- me ettirmeyi başarırlar, akıl almaz. Bugün için ekonomimizde en önemli sorunlardan biri anlamsız ve aşırı tü- ketim. Kadınların çoğunlukta olduğu yer- lerde çağdaşlık ve disiplin öne çıkıyor. Erkekler kendilerine çekidüzen veri- yorlar. Estetik ve medeniyet ortama ha- kim oluyor. Boğaziçi Üniversitesi Rek- törü Ayşe Soysal öğrencilerine veda konuşmasında "Lütfen beni üniversi- te koridorlarında erkek fotoğraflarıyla yalnız bırakmayın. Benden sonra rek- törlük koltuğuna siz de oturun" diyerek erkek egemenliğinin ne denli güçlü ol- duğuna vurgu yaparken kadınların ar- tık iş hayatında olması gerektiğini or- taya koyuyor. Bugün kadınlar bakımından gelinen pamukrmnsuperonline.com nokta hiç de iç açıcı değil. Atatürk Cumhuriyeti ile kadına sağlanan birçok haklar giderek Yaşar Nuri Öztürk'ün dediği gibi "Allah'la kandırma" yüzün- den kullanılamamaktadır. Bu durumda ülkemizin en güçlü harcı olan kadınlara seslenmek gere- kiyor; Siz ki, şefkati, merhameti, sevgiyi, saygıyı bize öğretensiniz. Siz ki, Anadolu'da tarlalarda, pa- zarda, her yerde başı çekensiniz. Siz ki, yoksullukta bir çorbanın do- yumsuz lezzetini bize hissettiren, sab- rı ve zor zamanlara dayanma gücünü öğretensiniz. Siz ki, Kurtuluş Savaşı'nı Atatürk'le yüce ulusumuza kazandırmada baş- rollerde idiniz. O zaman göreviniz var; ülkemizin içinde bulunduğu gerginlikten, hak- sızlıklardan, ekonomik bağımlılıktan kurtulmasında önemli rol üstlenin. Biz- lere sağduyuyu telkin edin. Bilimde, sa- natta, siyasette, ticarette, bürokraside, eğitimde, yargıda varlığınızı biz er- kekler hissedelim ve kendimize çeki- düzen verelim. Inanıyoruz, o zaman iş- ler yoluna girecek. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Yüzümüze Gözümüze.. Bugünlerde Ergenekon davası ile yatıp kalkıyoruz ya.. Bu sabah Türkiye, hatta dünya kamuoyu yüre- ğimiz ağzımızda Istanbul Cumhuriyet Savcılığı'nın id- dianamesini açıklamasını bekliyorduk. Yaklaşık 2500 sayfalık iddianamenin içeriğini bir anda öğrenmemiz olanaksızdı elbet. Ancak en azından uzman hukuk- çuların hızlı bir tarama ile kendileri için önemli vur- gulamalarla kamuoyuna açıklamalar yapabilecekle- rini sanıyorduk. Hep birlikte küçücük bir ayrıntıyı me- ğeratlamışız.. Savcılığın hazırladığı iddianamenin içeriği ancak il- gili mahkemenin davayı kabul etmesi aşamasında açıklanabilirmiş. Başsavcılığın dün açıkladığı bilgiler ilgili savcılığın iddianamesinin teknik boyutlarını içe- rebilirmiş. Ozetle dünkü açıklamanın boyutu Zekeriya Öz başkanlığındaki savcılık soruşturmasının sonu- cunda hazırlanmış iddianamenin sanık sayısı, kap- samı.. türünden bilgilerle sınırlı kalacakmış. Mahke- menin söz konusu iddiaları ciddi bulmayarak dava- yı kabul etmemesi gibi bir olasılık bile varmış.. Dün sabah televizyon kanallarının haberlerinde tartışma- lar işte bu kez bu olasılıklar üzerinde yapılıp duru- yordu.. • •• Henüz kesinlik kazanmamış, resmen ortada ol- mayan bir iddianame üzerinden başlatılan tartışma- ları bir düşünün. Hele de AKP kapatma davasının ar- dından, iki karşıt siyasi saldırı alanı gibi, Ergenekon üzerinden yürütülen tartışmalar, iddianameye kaynak yapılmış saldın ve açıklamalann boyutlannı.. Nelerya- zılmadı, neler söylenmedi.. Dün yabancı bir televizyon kanalı için çekim yapan gazeteci arkadaşlar, yaratılmış bilgi kiriiliği içinde so- ru yöneltirlerken, kesinleşmiş kanıtlar elde avuçtay- mış gibi; "Gazetenizin iki önemliyazan Ergenekon sa- nığı, gazetenize atılan bombalar da Ergenekon ör- gütünden, bu çelişkiyi nasıl açıklıyorsunuz?" de- mezler mi? Daha birkaç gün önce dünyanın en yük- sek tirajlı gazetelerinde, "Orhan Pamuk'u öldürme em- rini veren paşalartutuklandı" haberleri çıkmamış mıy- dı? Neresini düzeltebiliriz, neresinden başlayabiliriz ki? Dilimin döndüğünce işte tam da bu tablo, yara- tılmış bu hukuk dışı sorgulama, kamuoyuna yansıt- ma, tartışma süreci nedeniyle Ergenekon davasının gerçek bir terör örgütü operasyonu niteliğini taşıma olasılığının ortadan kalktığını anlatmaya çalışıyo- rum. Evet ortada yasal, hukuk içinde kalınmış bir sor- gulama, hazırlanmış, hukuki geçerlilik kazanmış id- dianame olmadan, makul süreler içinde gözaltına alın- mış, tutuklanmış sanıklar için işlemeye başlamış bir yargı süreci söz konusu değilken, anı defterleri, ya- sadışı yolla sızdırılmış bilgiler eksen yapılarak yapıl- mış bunca sansasyonel tartışma, suçlama, operas- yon.. özetle Ergenekon davası ile yaratılan karaba- san, eğer gerçekten kanıtları varsa darbeyi amaçla- mış terör örgütü davası kimliğine hukuk darbesi in- dirilmesi anlamındadır. Ergenekon davası bugüne ka- darki insan haklan, hukuk ihlalleri, sorgulama biçimleri, basına sızdırılmış tartışmaları, siyasetin ağzına do- lanmış sunumları, başka ülkeierin siyasi, uzman ki- şilerinin çıkış ve dayatmaları da katılınca, kendisi or- tada olmadan siyasi amaçlı darbe hukuku içeriğine bürünmüştür. Soruşturmacılarının kasti kusurları ol- masada.. ••• On üç ay öncesinde Ümraniye'de ele geçirilen el bombaları üzerinden başlatılmış soruşturmada aylar ve bir yıllık süreçte tutuklu kalmış, yargı karşısına çı- karılmamış sanıklar açısından insan haklan hukuku zaten ayaklar altında. Sadece bu nedenle bağlı ol- duğumuzu dilimizden düşürmediğimiz AB kriteıieri İn- san Haklan Mahkemesi'nde yargılanma, mahkûm ol- ma olasılığımız çok yüksek. Üstüne AKP kapatma da- vasında iddianamenin okunduğu gün gündeme ge- len çok sansasyonel operasyonda, en yüksek rüt- belerden emekli komutanların emekli olmadan önce ya da emekli olduktan sonra işin içinde olduklan var- sayılan darbeden söz edecek kanıtların ek iddiana- meye bırakıldığını ekleyin. Şimdilerde Hizbullah iliş- kilerini de ortaya koyacağı varsayılan yeni operasyonlar haberlerini düşünün.. Ortaya AKP'nin iktidara geldiği günden bu yana, AKP iktidar icraatlanndan kaygı duyan asker-sivil her kesimden ünlü isimlerle, örgütlenmeleri bir araya ge- tiren, tüm suç eylemlerini, AKP karşıtı çıkışlan aynı da- vada toplayan, başı tarihte, sonu gelecekte bir da- va çıkıyor. Yaşanmış suç ve terör olaylarının bütü- nünde, zıt cephelerden sanıklar ve mağdurlar aynı ör- gütlenmenin içinde yer alıyorlar. Daha doğrusu dik- tatoryal eğilimli Kemalistlerin asker sivil oluşturduk- lan bir gizli terör örgütü var. Bu odak terör örgütü, tür- ban için cinayet işleyenden, radikal Islamcı terör ör- gütlerine kadar uzanan bir halkada pek çok terör ör- gütünü de taşaron olarak kullanıyor.. Siz gerçekten ancak darbeler sürecinde her ke- simden karşı duruşu sindirmek, susturmak mantığı ile yazılan senaryoların kötü bir kopyası, baştan ağır insan haklan ihlalleri ile donanmış, darbe hukuku çağ- rışımlı bu büyük medyatik şov tartışmasının gerçek bir hukuk yargılamasının içinde sonuçlandırılabile- ceğine inanıyor musunuz? soner@cumhurlyet.com.tr GÜNÜN İÇİNDEN TOKİ taksitlerindeyüzde 4.5 artış Tophı Konut tdaresi, kredi ve konut bedellerinin ödenmesine ilişkin taksitleri, yılın ikinci yarısı için yüzde 4.5 arttırdı. Arsa satışlarına ilişkin borç taksitlerine ise yüzde 13.76 artış uygulandı. Yabancı sermayede düşüş var Devlet Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye 'nin 2008 yılında geçen yıla göre düşük ama yine de iyi ölçekte yabancı doğrudan sermaye çekeceğini bildirerek, "Bu yıl öngördüğümüz net 12-14 milvar dolar " dedi. Yoksulluk sınırı 1.306 YTL Türkiye Kamu-Sen Araştırma GeUştirme Merkezi 'nin haziran ayına ait asgari geçim endeksi sonuçlarına göre çalışan tek kişinin yoksulluk sınırı 1306.98 YTL, dört kişilikbir ailenin asgari geçim haddi ise 2 bin 626.80 YTL olarak belirlendi.