Katalog

5 HAZİRAN 2008 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIZI 15 Vali Mutlu, işadamlarının bölgeyi tanıyabilmek, bilgi alışverişinde bulunabilmek için Diyarbakır'a geldiğini söylüyor Fethullahçı işadamı akını D iyarbakır Valisi Hüseyin Avni Mut- lu devletin kömür dağıtımı dışında yurttaşlara yaptığı yardımlan şöy- lc anlattı: - 135 bin çocuğa yapmış olduğumuz şartlı nakil yardımı transferi var. Kime veriyoruz bu yardımı? 7 yaşmda okula başlamış, 17 yaşı- na kadar liseyi okuyan çocuklara. Yani ilkokul birden başlayıp lise sona kadar gclen çocuk- lar içcrisinde ailelerini mağdur, ekonomik yön- den mulıtaç gördüğümüz çocuklara veriyoruz. Çocuk sayısıdır bu, aile sayısı değil. 135 bin çocuğa böyle bir destek veriyoruz. 80 bine ya- km çocuğa sağlık yardımı veriyoruz. Gıda yar- dımımız var. Kırtasiye veriyoruz. Bütün bun- lar bu şehirdc, bu kadar sosyal desteği veri- yoruz. Yeşil kartla ilgili yaptığımız harcamalar bunlann dışındadır. Bunu yapınca 'Diyarbakır çöknıüş vallahi billahi. Herkes vakıftan ge- çiniyor' deniyor. Bu şehre de işini sadece sos- yal desteklerle idare eden bir şehir diyemez- siniz. - Sigortalı sayısı son 4 yılda nasıl 80 bi- ne ulaştı? Fabrikalar mı açıldı? -Hizmet sektörü gelişiyor. Yeni yeni has- taneler yapılıyor. Sağlık sektörü gelişiyor. Bu özel hastaneler, sağlık poliklinikleri, özel okullar, eczaneler hizmet sektörü. Bu şehrin istihdamının büyük bölümü yüzde 60 kadan hizmet sektörü üzerinden istihdam ediliyor. - 56 bin ton kömür dağıtümış Diyarbakır gcnelinde? - Evet Diyarbakır geneli. Seneye ben 75 bin ton da yapabilirim. Fakir Vatandaş sayısındaki artiştan değil. Dalıa fazla kömür venrıek is- tediğimden. DlYARBAKIR'A AKIN - İstihdam konusuna geldiğimizde, 3 Ocak'taki patlamanın ardından bir grup işadamı geldi buraya. Siz de katılmışsınız u toplantılara. O toplantılarda nc konu- şuldıı, sonuçta ne oldu? - 600-800 civannda gelenler, onlar bayram vcsilesiyle gelenlerdir. Bir iş kurma, iş piya- sasırn değerlendirme maksadıyla gelen kişi- ler değiller. Bu arada insanlara bayram hedi- yesi sunma gibi maksatla Türkiye'nin çok fark- lı illerinden gelmiş olan sivil organizasyon ça- lışması. Yalnız işadamlarıyla ilgili TUSKON adlı derneğin üyeleri geldi. - Bu 800 kişi TUSKON üyesi miydi? - Aralannda üye olanlar da vardı. Ama TUS- KON başkanlığımn da bölgeye yaptığı bir zi- yaret oldu. O ziyarete hatırlayabildiğim ka- darıyla 100 kadar işadamı katıldı. Farklı sek- törlerden işadamlan. Tekstilci, inşaatçı vardı, turizmci vardı. Gıda sektöründe çahşanlar var- dı. Onlar burada genel bir sivil toplum kuru- luşunun ayağı olarak Ticaret Odası'yla ve di- DİYARBAKIR Fotoğraflar: MAHMUT ORAL Diyarbakır halkı kentlerinin terörle anılnıasında dertli. Bu inıajın düzcltilmesi için elinden geleni yapıyor. • Vali Mutlu, "Hizmet sektörü gelişiyor. Yeni yeni hastaneler yapılıyor. Bu şehrin istihdamının büyük bölümü yüzde 60 kadan hizmet sektörü üzerinden istihdam ediliyor. Ciddi bir hizmet sektörü genişlemesi var" diyor. ğer yetkililerle iki gün sürcn görüşmeler yap- tılar. Biz de o görüşmelerin içindeydik. On- lann buraya ziyaretleri, bölgeyi tanıyabilmek, ilgililerle bu manada bir bilgi alışverişinde bu- lunabilmek... Ama içlerinde şu an yatınma dönüştürmüş olan bir kişi. Terlik fabrikası kur- du, çalışan sayısı galiba 70'e doğru ilerleyecek. Yeniden bir terlik fabrikasının bura- da oluşturulması, konfeksi- yon atölyesi kurularak da hanımlara iş verilmesi yö- nünde bir bağlantı var. - Işa- damları bölgeye yatırım konusunda nasıl kaygılar yaşıyorlar? - Ben açıkça söyleyeyim. İş dünyasının bir yerin yatırım için uygun olup olmadığını değerlendirirken baktığı şey- ler vardır. Şöyle bakar; ya bu- rada yapacağım tesisin pazar sorunu, ürettiğimi satnıa ko- nusunda pazar potansiyeli ne? Artı diyor ki ben orada kalifıye elemaıı bulabilecek miyim? - Haklı gerekçeleri Var Diyarbakır Valisi Mutlu sonuçta... - Tabii haklı gerekçeleri var. Tekstilci ge- lecek; diyor ki, vali bcy gelejim burada bir kon- feksiyon atölyesi kuralım zararma yapalım, önemli değil. Ürücü, overlökçu, bu adamlar nerde diyor. Tabii huzur ve güvenlik de önemli. Şu garantiyi çok rahat veriyoruz: Hu- zur ve güvenlikle ilgili bir endişeniz olmasın. - Sanayide bir gelişmc var mı? - Biz 1. Organize Sanayi Bölgemizi şu an- da bitirdik. Buradaki 170 mevcut parselin ta- mamı verilmiş vaziyette. Hiçbir boş yerimiz kalmadı. 2. Orga- nize Sanayi Bölgesi Urfa Yolu üzerinde 25. kilometrede. Ora- da 300'c yakm bir parsel oluş- turulacak. Çok ciddi markalar buraya geliyor. Türk Mall diye bir yatırım firması ahşveriş merkezi yapmak için geldi, 2009 yıhnda bitirecek. 60 bin metrekarelik bir alan üzerine ahşveriş merkezi kuruluyor. Çahşacak insan sayısı 2 bin 500 civannda olacak. Turkcell burada bir çağrı merkezi oluş- turuyor. Sadece bu yıl içerisin- de en az 600 kişi istihdam cde- cek. Bakm Carrefour.inşaatına başladı. - Sayın Vali, çelişki işte orada. Burası batıda yok- sul, scfalct içinde bir şehir gi- görünüyor. Ama Bağdat Caddesi'ndebi hangi mağaza varsa burada da var. Bura- da bir ekonomik çark da dönüyor sonuç- ta. - Nasıl dönmüyor ya... Öylc bir şey var mı? İşte gidin ahşveriş merkezlerine, Babil'e gi- din, Migros'a gidin. Bütün bu ahşveriş mer- kezlerinde ciddi markalar hepsi burada. Ben soruyorum nasıl işler, hiçbir problem yok. ÇöZÜM GAP'TA - GAP'ın buraya yansıması pek görül- müyor. Buradaki sıkıntının bir nedeni de GAP'taki gecikme değil mi? - Dicle üzerinde yapılacak olan llısu, kcza Silvan ve aşağıda Cizre barajlanyla birlikte de- polamalarla birlikte ana sulama kaynaklanmızı yoğun bir şekilde devreye almamız lazım. Bu- rada tabii sulamayla ilgili bizim çok daha yo- ğun bir seferberlik içerisinde olmamız zaru- reti var. Ncticcde burada sadece Diyarbakır bölgesinde sulanacak 600 bin hektarlık alan, tihdam edilecek. ..sjğj - Kentin bir inıaj sorunu da var? Terör kadar zarar veriyor? Terörün Diyarbakır'a getirdiği zarann ne ka- dar büyük olduğunu şehirde yaşayan herkes iyi biliyor ve tcrör karşısındaki duruşu da Di- yarbakırlıların bu manada fevkalade pozitif- tir. Terörü ayırmak suretiyle Diyarbakırlıyı ku- caklamak durumundayız. Diyarbakır'ın yok- sulluğundan bahsederken Diyarbakır'm ima- jıııı kötüleniyor. Gerçekleri söyleyelim. Senin 10 bin tane, 5 bin tane sokakta çocuğun yok ki, sokakta çalışan 300 çocuk! Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Baydemir, Cumhurbaşkanı'na bölgesel sorunlar raporu sundu yoksuttuk ve bebek ölümleriizlik, Diyarbakır Büyükşehir Beledi- ye Başkanı Osman Bayde- mir'in, bölgeye ve Diyarba- kır'a negatif aynmcı uygulama yapıl- dığını belirterek hazırladığı ve Cum- hurbaşkanı Abdullah Gül'e de sun- duğu "Kentsel ve Bölgesel Sorunlar, Güçlükler, Tespftler ve Çözüm Öne- rileri" adlı raporda, hükümetin teşvik, kamu yatınmı, istihdam poıitikalan eleştirildi. Baydemir, teşviklerde böl- geye pozitif ayruncıhk yapılmasını, lrak'a Habur dışında bir sınır kapısı da- ha açılmasını, yüıe bölgeye hitap ede- cek uluslararası bir havaalanı açılma- sını, bölgesel doğal zenginlik kay- naklannın bir bölümünün kalkınma ve sosyoekonomik sorunlann çözümü için kullanılmasını istedi. Baydemir raporun birinci bölü- münde Diyarbakır ve bölgenin sosyo- ekonomik durumunu verilerle ortaya koyarak, devlet ve hükümet kurum- larının bölgesel ve kentsel kalkınma- ya yönelik politikalannı resmi verileri kullanarak cleştirdi. Baydemir'in hii- kümeti rahatsız edcn ve Cumhurbaş- kanı Gül, Başbakan Erdoğan ile ilgili bakanlara verdiği raporun öne çıkan bölümleri şöyle: "Devlet Planlama Teşkilatrnın 2003 tarihli İllerin ve Bölgelerin Sos- yoekonomik Gelişmişlik Sıralama- sı Araştırması'na göre Güneydoğu ve Doğu Anadolu en az gelişmiş iki bölge olarak yer alıyor. Sosyoeko- nomik gelişmişlik endeksine göre Diyarbakır 81 il arasında 63'üncü sırada yer alıyor. Diyarbakır'dan sonra gelen 18 kentin 15'i yine Do- ğu ve Güneydoğu Anadolu bölge- m mmJU\ 1 . î • Yoksul mahallelerde dini faaliyet gösteren çok sayıda dernek bulunuyor. lerinde bulunuyor." 1972 DPT verilerine göre Cumhu- riyet'in ilk 50. yıhnda sanayi üretimi açısından 27. sıraya gerileyen Diyar- bakır, 2000 yılı iribanyla Türkiye'nin 81 ili içerisinde 54. sıraya kadar ge- riledi. Diyarbakır, genel sosyoeko- nomik gelişmişlik sıralamasında Tür- kiye genelinde ancak 63. olabildi. İŞSİZLİK HAD SAFHADA DİE'nin 2000 nüftıs sayımı verile- rine göre Diyarbakır'm işsizlik oranı yüzde 30.2. Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası'nın 2002 verilerine gö- re ise kentte 28 bin çalışana karşılık 312 bin kişi iş ararken, il genelinde- ki işsizlik oranı 2007 itibarıyla yüzde 70'e vardı. İşsizlik, yoksulluk ve aç- lıktan en fazla etkilenenler doğal ola- rak kadınlar ve çocuklar oluyor. Türkiye'de ortalama 10 bin kişiye 13 hekim düşerkerî; Güneydoğu Ana- dolu Bölgesi 7 bölge içinde sofc sıra- da yer alıyor. Diyarbakır'da 10 bin ki- şi başına düşen hekim sayısı 7'dir ve bu durumda bile Türkiye'nin 81 ili ara- sında 55. sırada yer alıyor. Yüzde 5.7 oranında bebek ölüm oranı ile Türki- ye'nin 81 ili içinde 8'inci sırada bu- lunuyor. Hazine Müsteşarlığı'nın verilerine göre teşviklerden aslan payını alan ilk 10 il arasında bölgenin hiçbir kenti bu- lunmuyor. Türkiye tstatistik Kuru- mu'nun projeksiyonlanna göre 2007 itibanyla 1 milyon 517 bin 672'lik nü- fusuyla ülke nürusunun yüzde 2'sini oluşturan Diyarbakır, 139.2 milyon YTL ile toplam yatınm teşviklerinin ancak yüzde 0.83'ünü alarak 26. sırayı alabildi. Diyarbakır ve bölge halkı yoksul de- ğil, yoksullaştınlmıştır. KÖYDES kalkınmaya yönelik sürekli istihdam yaratan bir proje değildir. Köylere yol vc sıı gitnıesi son derece önemlidir. Ancak insanlarımızın onıırlu bir hayat siirebilmesi için içme suyunun yanında aş-ekmek olanakları yaratılmalıdır. Bölgenin ve kentin acil istihdama ih- tiyacı vardır. Adil koşullarda çahşa- bilen, emeğinin karşıhğını alabilen in- sanlann zaten ne bedava kitaba ve ço- cuklan için ayda 20-30 YTL'lik okul haıçhğına, ne de kışlık kömüre üıtiyacı olacaktır. Bölge nüfusu hükümetin sosyal devlet değil, 'hayır' politika- lan ile tiiketici-bağınılı duruma so- kulmaktadır. Hayır yapmak vakıflann, sivil top- lum örgütlerinin ve hayırsever va- tandaşlann işidir. Sosyal devlet hayır işleınekten farklı bir şeydir. Vatan- daşlık hukukuna göre devlet vatan- daşına 'hayır' yapmaz; sosyal devlet olmanın gereği olarak tüm vatandaş- lanııa haklan olan insanca çahşmak ve emeklerinin karşıhğını alabilmek için uygıuı istihdam koşullan yaratır. An- cak hükümet ne teşvik yasası, ne de te- mel aityapı ve istihdam yaratmaya yö- nelik kamu yatınmlannın dağılımı ile bölgesel gelişmişlik faıkını kapat- maya yönelik hiçbir aktif politika iz- lememiştir. YARIN: PKK CEPHESİNDE FETHULLAHCİLAR BÖLGESEL ONERILER • KOBİ ve yatırım teşvikleri, kredi ve sübvansiyonlar, vergi muafiyetleri vb. alanlar ile yatmmlann altyapısal hazırlığı olarak ulaşım, enerji, bilgi- iletişim gibi alanlara öncelik verilerck bölge somut yatmmlara hazırlanmahdır. • AB 'den ahnacak katılım öncesiyapısal dönüşüm fonlarımn bölgeye aktarılması için özel çaba sarfedilmeli, bölgeyepozitif ayrımalık uygulanmahdır. • Diyarbakır, Mardin, Siirt ve Batman illerinin hepsine hizmet sunabilecek konum ve kapasitede ortak bir uluslararası havaalanımn yapılması, bölgesel ticaretin önündeki en büyük engeli ortadan kaldıracaktır. • Habur Sınır Kapısı 'mı ek olarak Irak'la ticari ilişkilerin ğüçlendirilmesineyönelik yeni bir sınır kapısı açılmalıdır. • Yerel ve bölgesel doğal zenginlik kaynaklarımızdan (su, enerji, madenler, petrol vb.) elde edilen gelirin yerel ve bölgesel dinamikler ile ortak belirlenecek bir bölümü, yerel ve bölgesel kalkınma ve sosyoekonomik sorunlarının çözümü için kullanılmalıdır." MEHMET KAYA Yatırımcı gelmiyor, terör bahane f ^iyarbakır Ticaret ve Sanayi m lÖdası'nın 2İ2 bin üyesi J L - X bulunuyor. kentte KOBİ statüsünde 400 işletjme faaliyet gösteriyor. Bunlann yüzde 80'inde 6-10 arasında kişi çalışıybr. En çok istihdamı mermer sektörü sağ^ıyor. Bu sektörde sezonluk olarak 500 işçi çalıştıran 10 kadar işletme var. Bölgedeki insanlann yüzde 65'i tanmla ilgilcniyor. Oda üyelerinin çok büyük bölümü hizmet sektöründe faaliyet kentte sanayi tesisi »österiyor. Yani lenilebilecek bir işletme yok! Diyarbakır Ticaret ye Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya, sulama olmadığı için Diyarbakır'da tarıma dayalı sanayinin gelişmediğini söyledi. Diyarbakır'm 8 milyon nüfuslu bir coğrafyanın tam ortasında olduğunu belirten Kaya, yılhk mermer ihracatının 150 milyon dolara ulaştığını ifade etti. Kaya ile genellikle bölgenin ekonomik sorunlannı konuşmak istedik. Ancak o ısrarla söyleşiyi siy^ısi bir çizgiye çekti. Mehmet Kaya sorularımızı şöyle yanıtladı: - Diyarbakır GAPjtan henüz yararlanamadı mı? Kaya - GAP'tan kaynaklanan sulama çahşmalannda yüzde 4 gerçekleşme var. Bölgemizde 554 bin hektarlık alanın ancak 25 bin hektan sulanabilmiş. GAPj, şiddetin önüne. geçmede çok büyük bir etken. Sürdürülebilirbir banş için Sürdürülebilir bir kalkınma gerekir. - İyi de PKK bu bÖlgede yıllarca şantiyelere saldıı ctı, makineleri yaktı. Şiddet varken kalkınma nasıl sürdürülebilir? - PKK artık o tür ejjlemleri yapmıyor. 50 tane mernıer ocağı ar dağlarda... Terör sıkıntı yaratmıyor. Sorunsuz üretim yapıyorlar. Yani yatınmcıyı ürküten bıı durum yok. Biz oda olarak anket yaptıkj sanayiciler genellikJe altyapı olmadığından yaİcındılar. Yani terör bahane. Organize sanayi bölgesinde 9j fabrika üretimde, 2'. inşaat halinde. - Fethullahçı grupların, işadamlarının bölgeye ilgi duyduğu Mehmet Kayasöyleniyor. - Burada Nil Koleji'nde bir toplantı yapıldı. İşadamlan geldi. O toplantı toplumsal banşa bir katkı için yapıldı. Bölgeyi tanıdılar, insanlarla ilişki kurdular. Evleri ziyaret ettiler, yardımda bulundular. Ancak bu girişimlerin yatınma hiçbir katkısı olmaz. İşadamlarının toplantısına 300-400 kadar kişi geldi. Geri dönüş bir kişiden geldi. O da bir Diyarbakırlıydı, 75 kişinin çahştığı bir terlik fabrikası kurdu. Yani hiç kimse Diyarbaku" sevinsin: diye bölgeye yatınm yapmaz. Siz ne kadar çağınrsanız çağınn, onlar altyapıyı gözetiıier. Duygusal yoğunlukla yatınm plmaz. - Bu girişimin siyasi bir yani var mı? - Fethullahçılar 1990'da da buraya bir açılım yapmak istedılcr. Ancak PKK- Hizbullah çatışmasi onlan ürküttü. Bir de şu var, bölgemize sılah ve tarikat sevkıyatı sorunu çöker mi? Bölge insanı açlıkla terbiyc ediliyor, toplum köleleştiriliyor. Şiddetin bitmesi isteniyorsa bölge inlsanının kazanılması gerekir. Bakın Türkiiye Eczacılar Birliği seçimlerinde Doğul,u adaylann üzeri çizildi. Türkiye'de camplaşnıaya çanak tutuluyor. - Ya PKK?.. - PKK bir yıl sonra aynlmayı deklare edecek. Bunu şimdi tabanıyla tartışacak. Bu bölgede PKK'nin şiddetini meşru gören bir taban var. - AKP'nin bölgeye yaklaşımım nasıl buluyorsunuz? - CHP ve AKP'nin Kürt politikalan yoktıır. DTP bu yüzden güçlü. - Peki yerel seçimlerin sonucu ne olur? - Bu şekilde giderse DTP belediye seçimlerini alır. DTP yanlış politikalar yüzünden tırmanışta.