Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
tmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI
adına İLHAN SELÇUK
Genel Yayın Yönetmenı: lbrahim Yıldız
• Yazıışlen Müdürleri: Mehmet Sucu,
Güray öz (Soruınlu) • Habcr Merkezi
Müdürü: Hakan Kara
lstihbarat: Cengiz Yıldınm.# Ekonomi: Ha-
san Eriş • Dış Habcrler: Özgür Ulusov •
Kültür: Egemen Berköz 0 Spor: Abdülka-
dir Yücclman 0 Makaleler: Sami Karaören
• Düzcltmc: Abdullah Yazıcı • Bilgi-Bel-
gc: Edibe Bıığra
Yayın Kumlu İllıaıı Si'lçuk (lfaşkaıı),
Emre Kongar (Başkan Yardımcısı),
Orhan Erinç, Hikmcl Çctinkaya, Şiik-
ran Soncr, İbralıim Vıldız, Orhan
BUIMIII, Mustufa Balhay, Hakun Kara.
Aııkara Temsılcısı: Mııslala Balbay Alalüı-k Bıılvan No: 125, Kat: 4, Ba-
kaıılıklarTcl 4115020(7hat).Faks.4195027• IzmirTemsilcisi:ScrdarKı-
nk,H. Ziya Blv. 1352 S. 2/3 Tcl: 4411220, Faks: 4418745 • Adaııa Tem-
silcisi: Çelin Yigenoglu, Inonü Cd. 5 S. Aksoğan Iş H. Kat 1 Tel: 3631211,
l
;
aks: 3631215 • Anlalya Temsılcısı: Ahmet Oruçoğlu Cumhuriyet Mey-
daııı Yılüı/ Aparuranı 15 Blok No: 80/5 Tel: 0242 2480057 l-aks: U242 2430509
• Idarc Müdürü: llüseyiıı Gfircr 0 Mali Işler: Bü-
lcnt Yencr • Sadş: Kazilct Kııza • Cumhunyct Rek-
lam: Genel Mudüı- Özlem Ayden • Genel Mudür Yar-
dimcisı: Na/ende Pal Tel: (0212)251 98 74 -75 /251
9881 -82Faks:(0212)251 9868 Rezervasyon:(0212)
343 72 74 l-aks: 212 343 72 53
Yayımlayan ve Yönelim Yeri: Yeni üün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş, Prof. Nurctlm Ma/har Öklcl Sk. No: 2. 34381 Şişli/tstsnbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212)
343 72 64 Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Dogan Medya Tesisleri Hoşdeıe Yolu 34850 Esenyurt Istanbul Dagıtıın: YAYSAT Doğan Medya Tcsisleri Hoşdere 34850 F.senyurt Islaııbul
19MAYIS2008 Imsak:
Güneş:
3.45
5.36
Ögle:
Ikindı:
13.08
17 02
Akşanı: 20.28
Yatsı: 22.08
PRİM AFFI TARTIŞILIYOR
AKP'nin
yerelseçim
yatırımı
ANKARA (Cumhuriyet Büro-
su) - Hükümet, 2006'da 5458 sayı-
lı Yasa'yla getirilen prim affında
"Bu defa son" dcmesine ve Ulus-
lararası Para Fonu'na "Af olmaya-
cak" sözü vernıesine karşm, yeni-
den prim affi gctirdi.
Hükümct'in Mcclis'ten önceki
gün geçirdiği istihdam paketine ek-
lenen önergelerle, prim borçlannda
anaparanın 3 ay içinde ödenmesi du-
rumunda gecikme faizinin yüzde
85' i, 12 aylık taksitler halinde öden-
mesi durumunda yüzde 55'i, 24
aylık taksitle ödenmesi durumunda
yüzde 30'u silinecek. Eski aftan ya-
rarlanmasına karşın yükünılülük-
lerine yerine getinneyenler, 6 ay
içinde borçlannı lıesaplanacak faizle
öderlerse yeııiden af kapsamına alı-
nacak. Önerge gerekçelerinde, "Bu
madde ile 5458 sayılı Kanun kap-
samına giren borçlannı yeniden
yapılandırdıkları halde bu yapı-
landırmalan bozulmuş olan borç-
luların, yapılandırmalarını de-
vam ettirmelerinin sağlanması ve
böylelikle Kurum alacaklarımn
tahsili amaçlanmıştır" denilerck,
uygulamanın "affın affı" haline
dönüştüğü belgelendi.
Alacak değişmiyor
Hükümet'in 2006 yılında getirdiği
SSK ve Bağ-Kur prim affı 22 Şu-
bat'ta yasalaşmış, yasayla iki kuru-
nıun toplam 22 milyar YTL'ye ula-
şan prim alacaklan yeniden yapı-
landınlarak, 60 aya kadar taksitle
ödeme imkânı sunulmuştu. Hükü-
met üyeleri söz konusu affin "bir
defaya mahsus" olduğunu belirte-
rek borçlulardan borçlannı kapat-
malannı istemişlerdi. Aftan iste-
dikleri sonucu aldığını ileri sürme-
sine karşın, Hükümet, SSK ve Bağ-
Kur'un toplam 45 milyar YTL'lik
alacaklarının 23 milyar YTL'lik
bölümünün yeniden yapılandınl-
masmı içcren prim affına gitti. Hü-
kümet'in, Nisan 2008 tarihinde
IMF'ye gönderdiği niyet mektu-
bunda, "Prim tahsilat teknikleri-
ni güçlendirme ve modernize et-
me çalışmaları sürmektedir. Bu
çerçevede Sosyal Güvenlik Ku-
rıımıı bünyesinde borç tahsilatı ile
ilgilenmek üzere özel birimler
kurulmuştur" ifadesine yer ver-
nıesine karşın affa yöneldi.
ESKİABD ELÇİSİPARRIS
'Erdoğan
sözlerini
tutmadı'
NEW YORK (AA) - ABD'nin
eski Ankara Büyükelçisi Mark
Parris, Wall Street Journal gazete-
sınde yayımlanan makalede, AKP
hakkındaki davayla Türkiye'nin
krize sürüklendiğini savuııdu.
Parris, "Türk Mahkemeleri Hal-
kın tradesine Saygı Dnymalı"
başhklı nıakalesinde, davanın "stra-
tejik öneme ve sınırsız potansiye-
le sahip Türkiye'nin zaman kay-
betmesine neden olacağı" görü-
şünü dilc gctirdi. Başbakan Tayyip
Erdoğan'ın da seçimlerden önce
verdiği sözlerin aksine lıareket etti-
ğini kaydeden Parris, hükümetin
ekonomik ve siyasi reformlar ile ye-
ni anayasa hakkında taahhütlerini
yerine getirmediğini yazdı. Mah-
kemenin tavnnın, anayasaya göre si-
yasi partilerin demokratik ve laik
cumhuriyetin ilkelerini ihlal anla-
mında lıaklı görülcbileccğini belir-
ten Parris, bununla birlikte anaya-
sanın askeri dönemden kalması ne-
deniyle eleştirildiğine işaret etti.
'Dava kıize sürükledi'
"ABD'nin ldlit müttefüderinden
ve Ortadoğu'nun en önemli de-
mokrasilerinden biri krize sü-
rükleniyor" ifadcsini kullanan Par-
ris, davanın Meclis ve bürokraside
işlevsizlik, siyasi çalkalanma, dış ya-
tırımcı güveninin azalması, ekono-
mide yavaşlama ve AB üyelik sü-
recinin zayıflaması gibi sonuçlar do-
ğuracağını öne sürdü.
Seçim ekonomisi zamanı• Baştarafı 1. Sayfada
otonıobili olana ek vergilergetirenn,
emlak vergisinde büyük artışlar ön-
gören yasa çalışmasından vazgeçti.
Uzmanlar bu gelişmeleri Merkez
Bankası'nın belirlediği para politi-
kasınm maliye politikasıyla destek-
lenmediği yönünde yorumlarken fa-
iz arûşlarının da yeterli olmayacağına
işaret ediyorlar.
'Hayal kırıklığı yarattı'
Enflasyonun yükseliş düzeyini
sürdürnıesi nedeniyle son PPK top-
lantısında, 22 ay aradan sonra faiz
arttırımma gidilmişti. Mayıs ayı ba-
şında açıklanan ve IMF ile stand-
by'm devam ctmeyecek olması ne-
deniyle yeni bir çıpa olarak sunulan
"Orta Vadeli Mali Çerçeve"nin de
değerlendirildiği "Turkish Bank
Mayıs Ayı Ekonomik Raporu"nda,
çerçeve programının hayal kınklığı
yarattığı dile getirildi.
Raporda, "Son derece afaki ra-
kamlarla doldurulmuş olan prog-
ramdan akılda kalan tek şey, sıkı
maliye politikası izlenmesinin
önemli olduğu bugünlerde faiz
tlısı fazlanın 0.7 puan daha indi-
rilmesi" denildi. Raporda, mali çer-
çevede özelleştimıc gelirleri dahil
toplam bütçe gelirlerinin milli geli-
re oranının 2012 yılına kadar yüzde
21.5'ten 20.2'ye kadar azaltılacağı-
nuı öngörüldüğü aıumsatılarak "Hiç-
bir ülke böyle zavalh bir gelir
beklenrisiyle kalıcı bir hamlc ger-
çekleştirimez" ifadesi yer aldı.
'Üreten kaybediyor'
Raporda aynca, faiz arttırımlan-
nın sonuçları değerlendirilirken şu
saptama ve uyan yer aldı: "Borç
veren değil dc sürekli olarak
borç alan bir merkez bankasının
gecelik faizlcrdeki küçük deği-
şikliklerle ekonomik akrivitcye
fazla bir etki yapması beklen-
memelidir. Ayrıca normal şart-
larda ekonomik aktiviteyi kısıt-
. rocno&H.
»OMMfe &PATbflMVBOWHAMfc, Bh &OPb&fe 3A MEClb
feMHblfl nOKOfl HA MV)KBHHb BV 1920-21 r r M 18S4-S8
C80MXl> nPEflKOBt SATIOPCÖKllBSb
€R CORPS D APMF E WUSSE A SES Fft£R£S OUERRERS MORTS EN
J * ı o « rov ponKDY ITPATOY ITOÎ r o n M£M»n SANONIM KAT»ÎO
Rus Anıtı Çanakkale 'de açıldı
1917 devriminin ardından ülkesini terk edip Ça-
nakkale'nin Gelibolu ilçesine yerleşen Rus Ça-
ırnın "Bcyaz Ordusu"na mensup askerlerin
anısına yaptırılan Rus Anıtı, önceki gün açıldı.
Aralarında Çar döneminin zenginlerinin de bu-
lunduğu Beyaz Rusların Gelibolu'ya yerleşmesi-
nin ardından 1921 yılında yaptırılan, ancak
1949 yılındaki Çanakkale deprcmiyle yıkılan
anıtın yerine 59 yil sonra yeniden yaptırılan anı-
tın açılışına, Putin'in en yakın adamlarından bi-
ri olarak bilinen Rus Ulusal Gurur Vakfı Onur-
sal Konseyi Başkanı V.İ. Yakunin de katüdı. Tö-
rende Türkiye ise Kültür ve Turizm Bakam
IMiisleşarı İsmet Yılmaz tarafından temsil edildi.
layarak talep kaynaklı fiyat ar-
tışlarını azaltması beklenen faiz
arttırımları, Türkiye'ye sıcak
para girişine neden oluyor ve
böylece ekonomi içindeki top-
lam para arzını arttırıyor. Bu da
iç talebi canlı tutmakta, yani ne-
redeyse istcncnin tersi bir duru-
ma neden olmaktadır. Bu sakat
politika sonucunda isc kaybc-
denler, yurtiçine ürctim yapan ve
dövizle borçlanma imkânı kısıt-
b olan üreticiler ve rekabetçi ko-
numu sürdürebilmek adına reel
ücrctleri sürekli baskılanan ça-
lışanlar. Kazananlar ise ithalat-
çılar olmaktadır.'"
CHP LİDERİ BAYKAL:
tktidarlar
gelirgeçer
ÇORUM (Cumhuriyet) - CHP
Genel Başkanı Deniz Baykal, Tür-
kiye'nin dcğişimin cşiğinde oldu-
ğunu belirterek "Siyaset böyledir,
demokrasi böyledir. Dünya kim-
seye kalmamıştır. İktidar ebed
müddet değildir. Dcvlet ebed
müddettir, millet ebed müddetrir.
lktidarlar gelir geçer. Şimdi böy-
le bir geçiş döneminin içine girer
gibiyiz" dedi.
Çorum'un lskilip ilçesi Ferhatlı
köyünde düzenlenen yayla şenlik-
lerine katılan Baykal'a yurttaşlar yo-
ğun ilgi gösterdi. Halkın sorunlan-
nı çözmeye lıazır oldukJarını ifade
eden Baykal şunlan söyledi: "İkti-
dar geldiği gibi gidecek. Demok-
rasi bu. İnşallah öyle bir değişim
ortaya çıkarsa, yeni gelecek olan-
lar da mületin derdini görmüş ola-
rak, onların derdini çözmek için
gayret göstereceklerdir."
Atatürk'ün, milletle el ele verip
bağımsız Türkiye Cumhuriyeti'ni
kurduğunu anlatan Baykal, "Demek
ki o kadar karanlık günlerde bi-
le bir çıkış yolu varmış, bu ıneın-
leketin evlatları bu ülkenin önü-
nü açabiliyormuş" dıye konuştu.
AKP'Iîler yeni parti kuracak
Reuters 'e açıklamalarda bulunan bir bakan, partinin kapatılacağı görüşünün pek çok
bakan tarafından paylaşıldığını belirtirken bir AKPyöneticisi 'Yeniparti kuracağız' dedi
Haber Merkezi - tngiliz Reu-
ters Haber Ajansı, AKP yönetici-
lerinin, Anayasa Mahkemesi'nin
partiyi kapatmasını ve Başbakan
Recep Tayyip Erdoğan'a siyasi
yasak yönünde karar vermesini
bekJedikJerini duyurdu. Ajansa
göre, AKP'li bakan vc yetkililer
partilerinin kapatılmasını bekle-
meden iktidarlannı korumanm
yollannı kunılacak "yeni bir
partf'dc anyorlar. Ajansa konu-
şan AKP'li bir bakanın, partinin
kapatılacağı görüşünün pck çok
bakan tarafından kabul gördüğünü
belirterek, "AKP kapatılacak.
Erdoğan ve bazı diğer üyelere
de siyasi yasak gelmesi bekleni-
yor. Bu görüş kabinedeki pek
çok bakan tarafından paylaşılı-
yor" dediği kaydedilen Reuters'e
görc, AKP'li bir yönetici de
"Yeni bir parti kuracağız" diyc-
rek buııu doğruluyor.
'Partideki durunı karamsar'
AKP'li üst düzey bir yetkilinin
ise AKP'nin kapatılıp kapatılma-
yacağına ilişkin parti içindeki du-
rumu "karamsar" diye nitclcdiği
aktanlıyor. Başbakan Erdoğan ve
çok sayıda milletvekiline siyasi
yasak gelmesi durumunda genel
seçimlere gidileceği, "Partiyi yö-
netecek iki numaralı adam oî-
madığından" Erdoğan'ın seçim-
lere bağımsız olarak katılacağı ve
seçilince de başka bir adla yeni bir
parti kurulacağının sinyallerinin
verildiği ifade ediliyor.
GÜNDEM MUSTAFA BALBAY
• Baştarafı 1. Sayfada
gerekse kitap imzalatmaya gelenler arasında üni-
versiteli gençlerin yanı sıra liselilerin de olması beni
ayrıca mutlu etti. Uzun kuyruğa karşın bazılarına za-
man ayırıp kısaca da olsa tanımaya çalıştım...
Pırıl pırıl gençler, "Ne yapmamız gerekir, daha da-
ha fazla bir şeyler yapmak istiyoruz" diyorlardı. On-
lara şunu önerdim:
"Bence en yurtsever insan, işini en iyi yapan in-
sandır. Sizin için en önemli yurtseverlik göstergesi,
önce derslerinizde başanlı olmanız ve kendinizi ye-
tiştirmeniz. Bunun yanmda Cılkedeki ve dünyadaki ge-
lişmelere karşı duyarlı olmanız..."
13 Mayıs Salı günü Hacettepe Üniversitesi Tıp Fa-
kültesi Atatürkçü Düşünce Topluluğu'nun konu-
ğuydum. öğretim üyeleri ve öğrenciler el ele vermiş,
sevgi-saygı duyulacak bir heyecan yaratmış. Cıva gi-
bi gençler, "Biz okulu bitirip doktor olacağız. Türki-
ye ortalamasının üzerinde bir gelecek bizi bekliyor"
dememişler, "Nasıl bir ülkede yaşıyoruz, bize düşen
nedir" sorularına yanıt aramaya girişmişler.
Hacettepe Tıp Ârnfisi'nden öyle bir enerjiyle aynldım
ki, art arda 5 yazı yazabilirdim!
15 Mayıs Perşembe günü Büyük Kolej'de liselile-
rin sorulan da, kendisini sadece hobilere kilitlemiş bir
gençliğin gelmediğini gösteriyordu.
•••
Gazi Üniversitesi Uluslararası llişkiler Bölümü'nde
iki ay kadar önce katıldığım bir konferans sonrası ta-
nıştığım gençlerle, Bilkent Üniversitesi'nden bir
grup ortak bir çabada buluşmuş, gazetemize geldi-
ler.
Kafalarında şöyle bir düşünce var:
"Yurtseverlik platformu kuralım!"
Neden?
Içlerinde en heyecanlıları Sühan:
"Bizim en büyük ortak paydamız vatanımız. Vatan
olmayınca ne yapabilirsiniz ki... Hepimiz bu duygu-
da birleşebiliriz diye düşünüyorum..."
Nasıl yapacaksınız?
Sühan'ın tarifi şu:
"Abi öyle biryöntem bulmalıyız ki, sokaktaki insan
bize 'Bunlar anarşist mi' diye bakmasın, 'Aferin.. bun-
lar okumuş yazmış çocuklar, bunlara memleket tes-
lim edilir' diye baksın..."
Gençlerle uzun uzun konuştuk... öteki üniversi-
telerden de arkadaşlarıyla konuşmuşlar. Henüz ka-
falarında oluşum halinde büyütmekte oldukları dü-
şüncelerine öngördüklerinden çok destek bulmuş-
lar...
•••
Geçen hafta sonuna doğru, "19 Mayıs günü
gençleriyazayım" planı yaparken bir duyuru aldım.
Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fa-
kültesi'nde öğretim üyeliği yapan, dünyanın pek çok
ülkesinde konserler veren genç piyanistimiz Hande
Dalkılıç, Mustafa Kemal'in Kurtuluş Savaşı'nı baş
lattığı coğrafyada "cumhuriyet konseıieri"veme prog-
ramı yapmış.
19 Mayıs'ta Samsun, 20 Mayıs'ta Amasya, 23 Ma-
yıs'ta Erzurum, 26 Mayıs'ta Sıvas...
Almanya, Tunus, Fransa, Mısır, Ingiltere, Güney Af-
rika, Isviçre, Italya, Bulgaristan, Polonya'da konserler
vermiş olan Dalkılıç, 19 Mayıs'ı böyle selamlamak is-
temiş...
Ne güzel!
Sayısını, toplam nüfusa oranını elbette veremem
ama...
Genç kuşakta Mustafa Kemal'i özümsemiş, güzel
birdamarvar...
ankcum@cumhuriyet.com.tr
Danıştay'da 4 aday
ANKARA (AA) - Sumru Çörtoğlu'nun yaş
haddınden emekliye aynknasıyla boşalan Da-
nıştay Başkanlığı için yann seçim yapılacak.
Başkanlık için şu ana kadar Damştay 1. Daire-
si Başkanı Yılmaz Çimen, 2. Daire Başkanı
Mustafa Birden, 3. Daire Başkanı Gürsoy
Gönenç ve 7. Daire Başkanı Turgut Candan
aday oldu. Danıştay Başkanı seçilebilmek için
iiye sayısının salt çoğunluğu olan en az 48
üyenin oyunu almak gerekecek. Gizli oyla ger-
çekleştirilecek scçimlcrdc ilk üç oylamada so-
nuç alınamazsa, üçüncü turda en çok oyu alan
2 aday arasında dördüncü rur oylama yapıla-
cak. Bu turdan da sonuç ahnıııazsa, seçim ye-
niden aday gösterilcrek tekrarlanacak.
• Baştarafı 2. Sayfada
ra ordu komutanlan ile birlikte Anburnu
cephesinde büyük bir taarruzla düşmanı de-
nızc sürmeyi öngören bir plan yaptılar. Bu
taarruzun başanya ulaşması için siper içi-
ne gizlenerek, canını koruma kaygısına
düşmemış taze kuvvetlere ihtiyaç olduğu
düşünülerek Istanbul'dan gönderilen 2'nci
Tümen cepheye sevk edildi. 16 Mayıs'ta
Akbaş tskelesi'ne getirilen 2'nci Tümen,
18 Mayıs akşamı taarruz edecekleri si-
perlere yerleştirildi.
Bu tarihten bir ay evvelki bir toplantı-
ya dönclim. Istanbul nisan ortası. Yer: Bu-
günün Istanbul Üniversitesi Merkez Binası
vc ön bahçe. Yüzlerce Darülrunun talebcsi
ile dolu. Konuşmacı: Harbiye Nazm En-
ver Paşa. Konu: Çanakkale'de sürmekte
olan savaş.
Dakikalar süren ateşli konuşmalar so-
nunda Daıülfünun talebelerinin hepsi
cepheye gitmek için gönüllü başvuruda bu-
lunurlar. Bu konuşmayı ızleyen Istanbul
Erkek Lisesi son sınıf öğrencilerinden 55
kişi de tıpkı ağabeyleri gibi gönüllü olur-
lar. Yukanda isnıini verdiğim 2'nci Tü-
men'iıı çoğunu bu talebeler teşkil eder.
18 Mayıs gecesi Yarbay Hasan Askeri
komutasındaki bu askerler, daha evvelki
satırlarda bahsettiğim gibi, belirlenen si-
perlere yerleştirilmiştir. Kurmay Yarbay
Hasan Askeri komutasındaki 2'nci Tümen
lstanbul'dan yola çıkarak 16 Mayıs'ta Ak-
baş lskelesi'ndc toplanmış ve taarruz
için hazırlanınıştı.
Plana göre düşnıan donanınası ateşin-
den korunmak için taarruz 18 Mayıs'ı 19
Mayıs'a bağlayan gece 03.30'da baskın
şeklinde başlayacaktı. Harekâta kuzeyden
Çanakkale
itıbaren Yarbay Mustafa Kenıal komu-
lasııuiakı 19'ncu Tümen, Albay Hasan ko-
mutasındaki 5'nci Tümen, Yarbay Hasan
Askeri komutasındaki 2. Tümen ve 16. Tü-
men katılacaktı.
Taarruzun başarısı düşmanın baskına
uğratılmasına ve taze bir kuvvet olarak ge-
len 2. Tümen'in dar bir cephede tüm kuv-
vetiyle hücuma geçerek düşmanı yarnıa-
sıııa bağlıydı. 18 Mayıs'ta Tüıkler düş-
mana karşı sayıca üstündüler. 4 tümenli
Kuzey Grup Komutanı Esat Paşa'mn 50
bini bulan askerine karşı General Bird-
wood'ıın 18 bin askeri vardı. Türkler ge-
nellikle daha hâkim sırtlarda, Anzaklar çu-
kurda idi. Ama neylersiniz ki sayı ve da-
ha yükseklerde bulunmak pck nıana taşı-
mıyordu.
Bir defa düşman uçak ve balonlarla
Türklerin bu cephede bir faaliyct içinde ol-
duklannı saptamış ve Anzaklar bugüıı için
taarruzu bekler olmuştu. Sonra çoğu talebe
olan 2. Tümen gece 24.00'te sıpcrlere yer-
leşirken çok sıkı tembihlere rağmen eği-
tim ve tecrübe eksıklığındcn çok gürültü
çıkannışlardır. (Sipcrler bırbirine metre-
lerle ölçülecek şekilde yakındı.) Anzak-
lar 3 km. gcnişlik ve 1 km. dcnnliktcki ara-
ziyi dantel gibi işleyip köşe başlanna ma-
kiııeli tüfekler yerleştırmişler vc ışıldak-
larkoymuşlardı. Doktorlann tavsiyesine
görc herkes teıniz çamaşırlannı giymiş ve
gece 24.00'te siperlere gırmışlerdi. Saldın
Prof. Dr. Cengiz KUDAY
ccphesi 600 metre ve 2. Tümen'in mev-
cudu 9 bin kişi ve bir kişiye düşen yer 13
cm. idi. Bunun anlamı şudıır: Hücum çok
sık saflar şeklinde yapılacaktı.
Ve hücum zifıri karanlıkta 18 Mayıs'ı
19 Mayıs'a bağlayan gece 03.30'da An-
bıırmı cephesinde hep birlikte başladı. Ne
bir ateş açılmış, ne hücum borusu çalın-
mış, ne o Türklerin yüzyıllardır bilinen Al-
lah Allah seslen duyulnıuştu.
Sadece öğrenciler, önde subayların ol-
duğu sırttan aşağı dalgalaı- halinde ileri atıl-
mışlardl. Kızılca kıyamct o anda kop-
muştu. Türkleri bekleyen Yeni Zclanda-
h ve Avustralyalı askerler tüm silahlan ile
büyük bir cayııtı koparttılar. Bir anda ma-
kineli tiifek vc bomba sesleri birbirine ka-
rıştı. Baskm kaybolmuştu.
Şimdi öğrenciler hücum borularını bir
oyundaymış gibi çalıyor, Allah Allah
sesleri ile koşuyorlardı.
Bu arada şiddctlı atcş altında korkunç
zayiata rağmen düşman siperlerine koşu-
yorlardı. 2. Tümen bandosu Vatan Mar-
şı'nı çalmaya başladı.
- Anncın beni yetiştirdi bu ellerc yolladı.
Bu sancağı teslim etti, Allaha ısmarladı.
Boş oturma çalış dedi, lıi/nıet eyle vatana
Sütüın sana helal olmaz saldırmazsan
düşmana...
Taarruz iki saat sürdü. Tanyeri ağanr-
ken Türk taarruzu durdu. Sonuç kor-
kunçtu; Türklerin ölü ve yaralı kaybı 10
bini bulmuştu. O kadar yol kat ederek ts-
tanbul'dan gelen ve büyük ümitler bağ-
lanan çoğu öğrenciden oluşan 2. Tümen
eriyip gitmişti. 19 Mayıs 1915 günü Ça-
nakkale Savaşlan'nııı en kanlı, kayıplı
günlerinden biri olarak tarihe geçecekti.
Çanakkele Savaşı'nda 600 bin yaban-
cı (lngiliz, Fransız sömürgelen), 400 bin
Türk askerinin savaştığı bir cephe, bize 59
bini aşkını cephede olnıak üzere 213 bin
882 kayıp vc şchide mal olmuştur. Ingi-
lızler 205 bin, Fransızlar 47 bin kayıp ver-
diler. En büyük kayıp Türklcnndir. Şe-
hitliklere baktığunızda 18-30 yaş arası nes-
limizi Çanakkale'ye gömdüğümüzü gö-
rürüz. Çoğu ilim, irfan sahibi olan gen-
çliğimizi Çanakkale'de feda etmişizdir.
Bu, ileride genç Türk Cumhuriyeti'nın ku-
ruluşunda ihtiyacımız olacak genç neslin
tünıe yakınımn kaybıdır. Bu kaybın acı-
sını genç Türk Cumhuriyeti çekmiştir.
Başka bir husus da Balkan harbi önce-
sınde onuru vc gururu ayaklar altına alı-
nan Osmanlılar'ın Çanakkale Savaşı sı-
rasuıda kcndisinden çok güçlü, teknik ba-
kınıdan üstün donanımlı ordular karşısında
czıci bir zafer kazanmasıydı. Aşağıda
anlatacağım olay, vereceği ders bakı-
mından geçerliliğini bugün de ne yazık ki
sürdürmektedir.
O zamanın IMF'si Düyunu Umumıye
devletten alacağı borçlanna karşılık köy-
lünün mahsulüııe el atmıştı. Kontrol için
bizim jandarmaya güvenmeyip Hıristi-
yanlar arasından jandarmaya komutanlar
tayin ediyordu. Trakya'da bazı ycrlerde
Türk jandarmasına, ıslah ismı altuıda ya-
bancı subaylar komuta ediyordu.
Yabancı subaylardan biri elinde kam-
çısıyla cadde üzerinde yürürken resmi bir
bınanın önüııde nöbet bekleyen Türk as-
kerine saldınr. Yabancı subayın, Türk as-
kerini kamçısıyla dövmesinin sebebi ise
Türk askennin kendisinc yeterli saygıda
selam vermeyişidir. Bu olayın sonunda
Türk asken silahını çeker ve yabancı as-
keri öldürür.
Netice: Harp Dıvanı kurulur, hem su-
bayı vuran Türk askeri, hem de yanında-
ki asker idama malıkûm olur. Osmanlı üni-
forması ile hakarete uğrayan, dövüldüğü
için kendini savunan Türk askerini bizim
yüce Osmanlı devletimiz yabancılardan
çekindiği için darağacına gönderdi.
Bu Harp Divanı'nda Harbiye Nazm En-
ver Bey de görevliydi. Hiçbir şey yapa-
mamanın czikliğini o da o gün yaşadı. tki
Türk askeri asıldı. Iştc Çanakkale Savaş-
lan bu utanç sahnelennin silindiği bir yer-
de başlanna geçirilen çuvallann çıkanl-
dığı günlerdir.
Inanıyoruz kı bir gün gelecek, bugün de
başımıza geçirilen çuvallan çikaracak ve
onurumuzu tekrar kurtaracağız.
Faydalamlan kaynaklar;
* Seddülbahir Kahramanlan (Derleyen:
Cemaleltin Yıldız)
* Teşkilatın İki Silahşörü (Soner Yalçın)
* Çanakkale 1915
Kanlı Sırt Günlüğü
Mehmet Fasih Bey 'in Günlüğü