Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
ekonomi@cumhuriyet.com.tr
SAYFA CUMHURİYET 3 KASIM 2008 PAZARTESİ
10 EKONOMİ
CMYB
C M Y B
Önceki Son Yılbaşı Haftalık Yıllık
SEKTÖR ENDEKSLERİ Kapanış Kapanış Değeri Fark% Fark%
IMKBULUSAL-100 24,177 27,833 55,538 15.12 -49.89
IMKBULUSAL-TÜM 24,008 27,516 53,307 14.61 -48.38
IMKBULUSAL-30 30,040 35,748 70,457 19.00 -49.26
IMKBULUSAL-50 23,997 27,999 55,549 16.68 -49.60
IMKBULUSAL-SINAİ 19,835 21,991 40,567 10.87 -45.79
IMKBGIDA,İÇECEK 38,066 39,173 53,220 2.91 -26.39
IMKBTEKSTİL,DERİ 3,002 3,263 7,125 8.69 -54.20
IMKBORMAN,KAĞIT,BASIM 15,317 16,912 36,351 10.41 -53.48
IMKBKİMYA,PETROL,PLASTİK 14,924 16,378 30,345 9.74 -46.03
IMKBTAŞ,TOPRAK 24,356 26,075 54,939 7.06 -52.54
IMKBMETALANA 28,403 35,012 59,339 23.27 -41.00
IMKBMETALEŞYA,MAKİNA 11,735 13,583 36,941 15.74 -63.23
IMKBULUSAL-HİZMETLER 20,164 20,544 34,205 1.88 -39.94
IMKBELEKTRİK 1,833 1,997 3,092 9.00 -35.41
IMKBİLETİŞİM 17,935 18,617 31,891 3.80 -41.62
IMKBULAŞTIRMA 5,560 6,811 14,201 22.50 -52.04
IMKBTİCARET 29,660 25,945 41,348 -12.53 -37.25
IMKBTURİZM 2,799 3,278 8,477 17.10 -61.33
İMKBULUSAL-MALİ 32,448 39,772 83,822 22.57 -52.55
IMKBBANKA 46,460 57,609 119,972 24.00 -51.98
IMKBSİGORTA 55,786 60,513 119,204 8.47 -49.24
IMKBFİNANSALKİR.FAKTORİNG 4,495 5,093 13,694 13.31 -62.81
IMKBGAYRİMENKULY.O. 11,367 12,142 34,723 6.82 -65.03
IMKBHOLDİNGVEYATIRIM 16,849 20,511 43,983 21.74 -53.37
IMKBULUSAL-TEKNOLOJİ 4,233 4,842 10,491 14.40 -53.84
IMKBBİLİŞİM 2,787 3,176 6,647 13.94 -52.22
IMKBSPOR 52,492 53,897 41,521 2.68 29.81
IMKBSAVUNMA 12,232 14,121 32,941 15.45 -57.13
IMKB2.ULUSAL 7,703 8,796 27,284 14.18 -67.76
IMKBMENKULKIYM.Y.O. 7,911 8,585 16,429 8.52 -47.74
IMKBKURUMSALYÖNETİM 24,602 26,948 55,406 9.54 -51.36
B O R S A A N A L İ Z
Hafta Kapanış Özvarlık Cari Fiyat Bilanço
Fiyatı Kârlılığı PD/DD F/K NA Likidi tesi
Hafta Kapanış Özvarlık Cari Fiyat Bilanço
Fiyatı Kârlılığı PD/DD F/K NA Likidi tesiSektör Bazında Sektör Bazında
GÖZUCUYLA
TÜRKEL MİNİBAŞ
Fed Yükselen
Piyasaları Niye Öptü?
turkmini@superonline.com
www.turkelminibas.net
Borsaların toparlanma işareti verdi-
ğine bakmayın. Dünya ekonomisinde bir
resesyon yaygınlaşıyor, bir depresyon
riski artıyor. “Yeni başlamakta olan
kriz” bu sürece ilişkin ekonomi yönetim
modeliyle ilgili… Çünkü, bir model
çöktüğünde, yeni bir modelin oluşma-
sı, benimsenmesi uzun yıllar alıyor.
Küresel resesyon ve
kilitlenme riski
Geçen hafta, olumsuz ekonomik ha-
berlere karşılık borsalar şaha kalktı. Ör-
neğin, Dow Jones sanayi endeksi salı
günü yüzde 10’dan fazla değer kazan-
dı. Halbuki ayni gün veriler (tüketici gü-
ven endeksi), ABD’de ve dünya eko-
nomisinde büyümeyi destekleyen ABD
tüketicisinin nihayet “havlu attığını”
gösteriyordu. Bir önceki hafta BBC, İn-
giltere’de, gıda tüketiminin kayıtlar tu-
tulmaya başlandığından bu yana ilk kez
gerilediğini bildirmişti.
Bloomberg, borsadaki yükselmeye
ilişkin haberinin hemen altında kredi kri-
zinin “reel ekonomiyi vurduğunu”
bildiriyor, birkaç gün sonra da
New York Times, sıranın kredi
kartları borçlarına geldiğini yazı-
yordu. ABD’de ekonomik büyü-
menin yüzde 70’i tüketici tale-
binden kaynaklanıyor. Bu tüke-
tici talebi dünyanın geri kalanın-
da özellikle de Asya (öncelikle de
Çin’de) oluşmuş tasarruflarla fi-
nanse ediliyordu. Böylece, dün-
ya ekonomisinin yüzde 25’in-
den fazlasını oluşturan ABD’nin
ekonomik büyüme hızı, 2000-
2006 arasında dünya ekonomik
büyüme hızındaki artışın yüzde 70’ine
yakınını sağlıyordu. Geçen hafta bir di-
ğer veri de ABD ekonomisinin daral-
makta olduğuna ilişkindi.
Şimdi bu koşullarda, Fransa ve İn-
giltere’nin resmen resesyona girdiğin-
den, Çin’de ekonomik büyümenin yüz-
de 10-11’lerden yüzde 8-9 arasına ge-
rilemesine ilişkin beklentilerden hare-
ketle, küresel resesyonun artık yerleş-
tiği sonucuna ulaşabiliriz.
Resesyon, küresel bile olsa, tek ba-
şına çok tehlikeli bir olgu değil. İş dev-
relerinin, adeta kapitalist ekonominin
“nefes alıp verme hareketinin, nefes ver-
me aşaması” olarak görülebilir. Ancak
durum 1997’den bu yana farklı. 1997
Asya krizinden sonra merkez ülkelerde
oluşan köpüklerin patlamasıyla mey-
dana gelen resesyonun, depresyona
dönüşmemesi için şişirilen gayrimenkul
piyasası ve “menkulleştirme” köpükle-
rinin arkasındaki parasal genişleme,
neo-liberal ekonomi yönetim modelinin
“tabancasındaki son kurşundu”. Bu
nedenledir ki biz bu köpükler oluşurken,
geriye doğru bakarak neo-liberal mo-
delin “destek fantezisi” olan “küresel-
leşmenin” Asya kriziyle birlikte sona er-
meye başladığını, yeni bir döneme ge-
çiş sürecinin gündeme geldiğini sa-
vunmaya başlamıştık (örneğin: Küre-
selleşmeden sonra-geçiş sürecinde
gezintiler, Ütopya yayınları, Nisan 2006).
Önce ev piyasası köpüğü, sonra
menkulleştirme köpüğü, delindi. Eko-
nomik kriz (kâr oranlarındaki kronik
zayıflıktan kaynaklanan bir aşırı birikim
krizi) bu kez, en tehlikeli dışavurumla-
rından biri olan “kredi krizi” biçiminde
gündeme geldi. Kredi krizi kısa sürede,
ekonominin mali devreleriyle üretici
devreleri arasında birbirini besleyen
bir fasit daire oluşturdu. Bu sırada
dünya ticareti de geriliyordu. Deniz ti-
caretinin nasıl hızla gerilemekte oldu-
ğunu göstermek amacıyla, yeni “kon-
teyner” talebini ölçen “Baltic Dry In-
dex’teki yüzde 90’a varan düşüşü ge-
çen hafta aktarmıştım. Perşembe günü,
Bloomberg’de bu konuya değinen bir
yorum (Mark Gilbert, 30/10) kara ve ha-
va taşımacılığına ilişkin korkutucu ve-
riler içeriyordu. Dünyanın ikinci büyük
kamyon (TIR) üreticisi Volvo’nun ürün-
lerine talep, bu yılın III. üç aylık döne-
minde bir önceki yıla göre yüzde 99 ge-
rileyerek 41.970 araçtan 155 araca
düşmüş. Dünyanın en büyük kamyon
üreticisi Daimler AG’de yılın ilk yarısında
talepte yüzde 30 gerileme olduğunu bil-
diriyormuş. Yazar, hava kargo taşı-
macılığının da eylülde yüzde 7.7 düş-
tüğünü aktarıyor. “Küreselleşmeciliğin”
diline çevirirsek, küresel mali piyasalar
kilitlendi, küresel mal piyasaları da ki-
litlenmek üzere…
‘Küreselleşme’den sonra ne?
Daha önce de aktarmıştım, küresel-
leşmeyle ilgili dikkate değer iki yaklaşım
vardı. Biri küreselleşmenin kendi “ağır-
lığı” altında çökebileceğinden kaygı
duyuyordu (Niall Ferguson, Jeffrey
Williamson, Joseph Stiglitz, Martin
Wolf). İkincisi, küreselleşmenin krizi
hızla yayarak derinleştirmesinden, bü-
yütmesinden korkuyordu (Morgan Stan-
ley’in Asya Direktörü, Stephen Roach).
Ben ise, küreselleşmeyi kapitalizmin ya-
pısal “kriziyle” ilişkilendiriyor, bir kriz
yönetme biçimi olduğunu vurgulu-
yor, geçici olduğunu savunuyordum.
Bugün, özellikle Roach’un küresel-
leşme sırasında oluşan uluslararası ti-
cari, mali bağlantıların, bilgi işlem ve ile-
tişim ağlarının bir bölgedeki krizi hızla
sisteme yayarak derinleştireceğine iliş-
kin korkusunun çok yerinde olduğunu
görüyoruz. Dahası geçen hafta Der
Spiegel’de yayımlanan bir yorumdan
(Michael Mandel, 28/10) hareketle
mali krizin bu üç yaklaşımı da doğrula-
dığını söyleyebiliriz.
Mandel’e göre bu kriz, aslında, in-
sanların geçen dönemde oluşan sınır
ötesi teknoloji transferi, ticari ve ma-
li bağların sürdürülemez olduğunu kav-
ramasından kaynaklanıyor. Mandel bu
süreçte, kredi sisteminin ve ÇUŞ’lerin
(Çok Uluslu Şirketler) kurduğu “küresel
tedarik zincirleri” temelinde (küresel-
leşme) oluşan yeni kapasitenin şimdi ba-
şa bela olduğuna da dikkat çekiyor; ma-
li kriz teşhisiyle yapılan müdahalelerin işe
yaramayacağını savunuyor. Tam bu
noktada, biz de, “Yeni başlamakta olan
kriz” olarak nitelediğim olguyu konuş-
maya başlayabiliriz.
Neo-liberal model, krize bir çare üre-
temiyor.. her müdahale (kurtarma, dev-
letleştirme, düzenleme ve denetleme) bu
modelden biraz daha uzaklaşmayı ge-
tiriyor. Yeni bir “model” gerekiyor. An-
cak, acilen gerekli olsa bile, yeni bir mo-
delin oluşmasının, benimsenmesinin
önünde en azından üç engel var.
(1) Yirmi beş yıldır uygulanan mode-
lin yerleşmiş kurumları, (IMF, Dünya
Bankası, Dünya Ticaret Örgü-
tü, hazine bakanlıkları, Merkez
Bankaları, üniversiteler, med-
ya), bürokrasileri, organik en-
telektüelleri, yeni önerilere di-
renecek, ayak sürüyecekler.
Siyasi liderler yetiştikleri orta-
mın yüküyle hızlı davranama-
yacaklar. Orta sınıflar, devlet
müdahalesine, vergilendirme-
ye, maliye politikalarına iyi
bakmayacaklar.
(2) Neo-liberalizm iflas edin-
ce akla Keynesgil modele ge-
ri dönmek geliyor . Ancak o modelin şe-
killendiği dönemde, sermayeyi uzlaş-
maya zorlayan üç etken, sosyal de-
mokrasi, kitlesel sendikal hareket ve
komünizm tehdidi bugün yok. Bu
yüzden sermaye sınıfı, devletin müda-
hale gücünün, “göreli özerkliğinin” ye-
niden artmasına karşı direnecek.
(3) Maliye politikalarından sonuç ala-
bilmek (tüketimi, üretimi, yatırımları
teşvik edebilmek) için ekonomik etkin-
liğin sınırlarını denetleyebilmek, yapılan
desteğin, ülke içinde kalmasını sağla-
mak gerekiyor. Yoksa hükümetler, yö-
netici sınıfları, hatta orta sınıfları bu uy-
gulamaların yükünü üstlenmeye ikna
edemezler. Anımsarsanız, Keynesgil
modelde dış ticaretle mali piyasalar ulu-
sal zeminde denetlenir, ülke içindeki
ekonomik etkinlik kısmen de olsa plan-
lanır ve ona göre desteklenir, daha
önemlisi işçinin ücretinin bir kısmını (top-
lumsal ücret: Sağlık, ulaşım, tüketim, ko-
nut vb. destekleriyle) ödemeyi devlet
üstlenirdi.
Bu yukarıdaki engellerin aşılması,
yeni (kapasite fazlası sorununa da, sa-
vaşa yol açmadan bir çare bulabilecek)
bir modelin şekillendirilip uygulanmaya
konması kolaylıkla ve kısa sürede ger-
çekleşecek bir şey değil. 1970’lerde,
Keynesçi modelden neo-liberalizme
geçiş 7-8 yıl sürmüştü.
Bir Kriz Daha Var ve Yeni Başlıyor!
DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ / ERGİN YILDIZOĞLU / LONDRA erginy@tr.net http://erginyildizoglu.blogspot.com
Endekslerin önceki ve bu haftaki cuma günü kapan›ş değerleri baz al›nm›şt›r.
MADENCİLİK
ParkElek.Madencilik 0.98 13.08 0.71 47.34 0.28 8 . 8 0
GIDA,İÇKİVETÜTÜN
Altõnyağ 0.32 -5.81 0.75 -2.24 -0.08 - 2 . 4 2
ÜlkerBisküvi 2.06 7.21 0.67 7.74 0.37 3 . 3 1
Banvit 1.28 1.27 0.97 0.53 0.29 0 . 4 6
CocaCola 7.45 7.98 1.95 7.34 0.66 3 . 6 3
ErsuGõda 0.30 0.88 0.52 1.40 0.01 0 . 8 5
FrigoPakGõda 0.53 -33.20 0.95 -17.31 -0.24 - 7 . 6 8
KentGõda 23.50 8.21 2.66 4.88 0.87 3 . 8 8
KerevitaşGõda 7.80 -7.13 -2.39 -1.40 0.63 - 0 . 9 9
KonfrutGõda 1.64 -2.43 0.62 -1.99 0.47 - 1 . 1 8
KristalKola 0.57 0.98 0.35 2.07 -0.01 0 . 7 4
MerkoGõda 1.64 -61.44 5.98 -15.88 -0.29 - 7 . 9 1
PõnarEtVeUn 1.62 7.38 0.34 10.27 0.73 5 . 2 3
PenguenGõda 0.50 -33.88 1.21 -26.00 -0.14 -10.39
PõnarSu 2.66 6.55 0.64 11.08 0.56 4 . 0 9
PõnarSüt 2.48 6.85 0.42 7.34 0.74 4 . 4 0
ŞekerPiliç 1.19 -19.53 0.82 -6.68 0.13 - 6 . 1 3
TatKonserve 1.22 1.99 1.12 1.04 0.07 0 . 6 7
T.Tuborg 0.90 -1,456.90 24.45 -58.78 -0.81 -23.76
Tukaş 0.42 -102.80 1.05 -49.00 -0.35 -14.83
Vanet 1.00 -0.16 1.66 -0.15 0.00 - 0 . 0 6
DOKUMA,GİYİMEŞYASIVEDERİ
AkalTekstil 0.62 2.48 0.21 1.04 -0.06 0 . 9 4
AkõnTekstil 0.88 -4.29 0.20 -6.77 -0.33 - 2 . 7 2
Aksuİplik 0.71 -26.80 0.39 -26.18 -0.59 - 8 . 6 9
Altõnyõldõz 4.24 -8.64 1.19 -10.62 -0.07 - 3 . 6 6
ArsanTekstil 0.80 -6.23 0.30 -12.36 -0.37 - 3 . 4 4
BisaşTekstil 0.39 -427.06 -4.48 -48.73 1.08 -12.12
Bossa 1.44 8.77 0.54 16.67 0.33 6 . 8 4
CeylanGiyim 1.84 3.97 1.45 1.88 0.08 1 . 2 8
CeytaşMadencilik 1.63 -2.88 0.80 -22.01 -0.15 - 2 . 6 5
Derimod 1.73 6.50 0.73 2.76 0.52 2 . 4 7
DesaDeri 0.40 -0.40 0.30 -0.57 0.14 - 0 . 2 4
Edipİplik 2.57 -7.96 0.92 -18.33 -0.33 - 2 . 0 2
Gedizİplik 0.42 -6.30 0.12 -162.58 -0.31 - 4 . 3 5
İdaş 0.99 -31.13 0.24 -35.06 -1.86 -10.73
KarsuTekstil 0.38 -1.09 0.18 -1.89 0.01 - 0 . 7 1
Kordsa 1.28 7.10 0.38 7.62 0.19 3 . 8 1
LüksKadife 1.30 -7.69 1.15 -22.03 -0.11 - 4 . 7 6
MenderesTekstil 0.22 -0.91 0.19 -2.15 0.00 - 0 . 5 3
MensaMensucat 0.25 -3.01 0.40 -18.51 -0.07 - 0 . 7 9
Metemteks 0.29 -15.97 0.60 -64.06 -0.16 - 8 . 9 3
Söktaş 2.76 1.74 0.32 3.07 0.63 0 . 8 2
SönmezFilament 0.53 -4.05 0.45 -11.28 -0.13 - 3 . 7 3
Yataş 0.80 -1.42 0.25 -1.08 0.07 - 0 . 5 1
Yünsa 0.89 -1.25 0.36 -1.02 -0.05 - 0 . 4 9
ORMANÜRÜNLERİVEMOBİLYA
AlkimKağõt 1.18 3.67 0.67 7.40 0.12 2 . 7 3
DoğanGazetecilik 1.41 4.73 0.58 7.05 0.17 3 . 2 6
Gentaş 0.96 4.06 0.62 10.99 0.12 3 . 7 4
KelebekMobilya 0.39 -9.32 1.24 -8.59 -0.03 - 3 . 4 6
BakAmbalaj 1.74 3.58 0.29 3.52 0.31 1 . 9 3
DoğanBurda 1.11 12.09 0.55 9.97 0.39 7 . 5 4
DuranDoğanBasõm 2.14 -34.21 2.78 -7.32 -0.64 - 4 . 6 6
IşõklarAmbalaj 0.32 2.51 0.93 3.38 0.09 0 . 2 3
Kaplamin 3.80 -2.37 0.57 -2.77 -0.09 - 1 . 8 0
Kartonsan 51.50 7.24 0.98 15.54 11.46 6 . 3 4
KozaMadencilik 0.92 23.59 1.23 30.30 0.28 9 . 8 8
Olmuksa 3.88 1.48 0.77 2.14 0.20 1 . 2 1
TireKutsan 10.00 -23.94 6.26 -11.62 -0.49 - 5 . 9 0
VikingKağõt 0.27 -110.49 1.17 -24.18 -0.44 -11.05
KİMYA,PETROL,KAUCUKVEPLASTİKÜRÜNLERİ
Aksa 1.59 4.48 0.27 6.25 0.26 2 . 9 4
AlkimKimya 3.86 11.54 0.82 17.53 0.84 7 . 5 2
Aygaz 2.00 6.50 0.40 5.59 1.22 3 . 9 4
Bagfaş 74.00 45.41 1.21 24.83 31.30 27.09
Brisa 34.25 5.69 0.62 6.33 8.03 3 . 5 3
DevaHolding 7.00 -14.78 1.44 -30.91 -1.00 - 7 . 2 3
Eczacõbaşõİlaç 1.21 2.41 0.40 9.64 0.84 2 . 0 4
EgeGübre 26.75 10.76 0.46 11.85 8.15 6 . 0 5
Good-Year 7.55 5.11 0.33 3.32 2.12 3 . 1 5
GübreFabrik. 23.20 67.27 1.89 29.67 9.41 10.31
Hektaş 0.62 14.53 0.50 22.34 0.18 11.45
Marshall 6.95 9.38 0.64 9.37 1.17 5 . 4 8
Petkim 4.18 -1.18 0.57 -1.40 -0.08 - 0 . 9 0
PetrolOfisi 3.00 4.72 0.59 1.62 0.90 1 . 9 3
Pimaş 1.16 -1.88 0.30 -2.16 0.22 - 0 . 7 6
AdvansaSasa 0.28 -6.77 0.22 -9.07 -0.26 - 4 . 1 0
SodaSanayii 0.96 4.64 0.45 6.91 0.09 2 . 8 3
SelçukEczaDeposu 0.99 10.32 0.71 3.79 0.29 3 . 8 1
TurcasPetrol 2.11 12.61 0.53 250.36 0.98 12.24
DyoBoya 0.24 -24.70 0.84 -14.19 -0.13 - 4 . 6 4
TAŞ,TOPRAĞADAYALISANAYİ
AdanaÇimento(A) 2.68 14.66 1.36 46.19 1.13 13.53
AdanaÇimento(B) 1.75 14.66 0.89 46.19 0.80 13.53
AdanaÇimento(C) 0.36 14.66 0.18 46.19 0.11 13.53
AfyonÇimento 625.00 7.00 1.36 20.78 74.10 5 . 7 1
Akçansa 2.54 9.54 0.66 17.46 0.80 5 . 8 3
AnadoluCam 1.12 7.40 0.58 9.04 0.23 3 . 2 0
BatõsökeÇimento 0.81 -0.55 0.25 -1.79 0.06 - 0 . 4 9
BatõÇimento 5.40 4.82 0.98 9.23 0.51 3 . 3 3
BoluÇimento 1.12 13.34 0.75 27.31 0.41 12.04
BursaÇimento 4.54 17.29 2.10 17.31 0.65 9 . 9 5
Çimbeton 8.50 -8.69 0.43 -5.63 -1.72 - 5 . 5 0
Çimentaş 3.88 -1.53 0.41 -4.50 0.62 - 0 . 8 7
Çimsa 2.88 9.19 0.52 22.65 1.02 6 . 4 4
DenizliCam 2.00 -4.00 0.46 -6.26 -0.35 - 2 . 3 6
EczacõbaşõYapõ 1.24 -7.01 0.56 -4.88 -0.65 - 2 . 5 4
EgeSeramik 0.42 -3.98 0.24 -6.56 -0.01 - 2 . 3 2
GöltaşÇimento 18.90 9.16 0.51 21.17 -1.36 6 . 8 0
HaznedarRefrakter 1.03 1.43 0.76 0.70 0.02 0 . 4 3
İzocam 9.85 15.94 1.87 17.48 2.16 12.02
KonyaÇimento 34.25 4.71 0.55 16.72 9.13 4 . 0 1
KütahyaPorselen 1.00 3.71 0.32 4.10 0.06 2 . 5 4
MardinÇimento 3.52 20.17 1.67 37.22 1.00 17.00
NuhÇimento 10.10 12.42 1.91 22.51 1.46 9 . 5 7
TrakyaCam 1.00 6.74 0.45 15.82 0.31 4 . 6 3
UşakSeramik 0.58 2.71 0.34 1.74 0.03 0 . 8 0
ÜnyeÇimento 2.43 18.52 0.99 39.30 0.91 14.93
METALANASANAYİ
BorusanMannesmann 6.75 17.58 0.73 8.21 2.54 5 . 7 0
Burçelik 10.45 -4.41 0.91 -2.02 -0.41 - 1 . 2 5
BurçelikVana 0.56 -13.54 0.88 -20.91 -0.24 - 7 . 9 1
Çemtaş 0.74 11.63 0.36 17.21 0.32 9 . 9 2
ÇelikHalat 2.29 9.45 1.08 6.51 0.15 4 . 8 3
DemisaşDöküm 0.85 9.07 0.32 7.74 0.22 4 . 8 8
ComponentaDökümcülük 4.18 12.74 1.34 9.23 0.44 7 . 8 3
Erbosan 4.60 14.30 0.47 13.23 1.44 7 . 7 7
EreğliDemirÇelik 4.74 13.07 0.83 22.76 1.01 7 . 6 6
FenişAlüminyum 2.00 13.12 1.24 10.52 0.22 5 . 7 1
İzmirDemirÇelik 1.56 10.90 0.61 5.77 0.55 5 . 4 8
Kardemir(A) 0.68 20.41 0.59 24.43 0.35 11.34
Kardemir(B) 0.68 20.41 0.59 24.43 0.35 11.34
Kardemir(D) 0.53 20.41 0.46 24.43 0.35 11.34
Sarkuysan 1.97 9.73 0.43 2.24 0.59 3 . 5 0
METALEŞYAVEMAKİNAGEREÇYAPIM
AlarkoCarrier 7.70 5.69 0.43 8.48 1.86 4 . 0 6
AnadoluIsuzu 4.10 10.47 0.50 7.54 1.48 6 . 3 5
Arçelik 2.19 5.86 0.41 3.74 0.44 1 . 7 7
GrundigElektronik 0.40 -15.29 0.50 -6.49 -0.33 - 3 . 2 5
BoschFrenSistemleri 42.00 -3.30 4.58 -0.81 0.14 - 0 . 8 7
BSHEvAletleri 20.40 6.06 1.74 3.16 2.48 2 . 3 0
DitaşDoğan 1.56 -1.69 0.59 -2.54 -0.09 - 1 . 1 1
EgeEndüstri 6.55 10.81 0.51 7.79 1.79 5 . 1 8
EmekElektrik 0.29 -5.27 -3.03 -1.16 0.04 - 0 . 6 3
EminişAmbalaj 6.60 -16.62 2.87 -16.82 -0.46 - 5 . 5 2
F-MİzmitPiston 6.85 45.92 3.29 76.77 1.15 40.71
FordOtosan 4.80 16.91 0.95 7.17 1.65 9 . 3 8
GersanElektrik 0.61 0.49 0.56 0.36 0.03 0 . 3 5
İhlasEvAletleri 1.20 0.14 1.78 0.29 0.03 0 . 0 8
KarsanOtomotiv 0.99 -19.23 1.09 -13.29 -0.15 - 7 . 5 3
KarelElektronik 0.85 5.19 0.29 8.35 0.30 3 . 2 3
KlimasanKlima 4.84 15.08 1.98 7.53 0.03 4 . 9 3
MutluAkü 1.23 4.70 0.60 3.68 0.30 2 . 3 7
Parsan 1.06 13.13 0.34 29.84 0.53 9 . 0 4
TürkPrysmianKablo 1.96 6.22 0.59 2.51 0.71 2 . 6 8
T.DemirDöküm 3.10 -39.89 1.96 -11.45 -0.75 - 5 . 3 3
VestelBeyazEşya 1.17 6.86 0.46 5.39 0.32 3 . 8 3
DİĞERİMALATSANAYİİ
AdelKalemcilik 2.82 22.79 0.48 20.23 1.30 10.06
GoldaşKuyumculuk 0.78 5.14 0.36 0.43 0.21 1 . 4 0
ServeKõrtasiye 0.56 2.03 0.43 3.72 0.09 1 . 5 6
ELEKTRİK,GAZVESU
AkEnerji 8.05 11.18 1.20 17.24 0.15 7 . 0 4
AksuEnerji 1.75 3.19 0.45 144.18 0.13 2 . 8 6
AyenEnerji 1.22 11.44 0.79 41.27 0.25 5 . 0 1
ZorluEnerji 2.28 -11.89 0.86 -8.49 -0.14 - 1 . 2 6
İNŞAATVEBAYINDIRLIK
BorovaYapõ 0.21 -17.39 0.54 -0.04 -10.61
Enkaİnşaat 5.75 14.39 1.64 14.81 0.85 5 . 8 9
TOPTANTİCARET
DoğuşOtomotiv 2.16 -8.06 0.58 -2.82 0.09 - 2 . 6 1
İntema 2.37 5.57 0.61 0.54 -0.08 0 . 5 5
SankoPazarlama 1.95 3.28 0.72 1.72 0.05 2 . 0 0
PERAKENDETİCARET
AFMFilm 6.95 -10.42 4.89 -5.89 -0.20 - 3 . 4 2
BİMBirleşikMağ. 31.00 37.92 9.61 2.92 1.65 10.11
BoynerMağazacõlõk 0.59 9.26 0.95 2.45 0.12 2 . 2 1
Carrefoursa(A) 9.45 32.13 0.97 34.06 3.72 21.47
Carrefoursa(B) 8.25 32.13 0.85 34.06 3.72 21.47
TescoKipa 4.60 -11.05 1.00 -8.33 -0.75 - 4 . 1 0
Migros 16.70 8.74 2.05 5.37 3.37 4 . 8 4
Milpa 0.78 -8.41 1.49 -0.10 - 3 . 3 2
VakkoTekstil 0.33 -5.16 0.43 -6.26 -0.07 - 3 . 1 4
TURİZM
FavoriDinlenmeYer. 1.27 -20.90 0.15 -1,657.62 -0.85 - 7 . 7 8
MarmarisAltõnyunus 5.15 0.11 0.69 0.56 -0.60 0 . 0 9
MartõOtel 0.42 0.99 0.43 7.93 -0.03 0 . 4 3
NetTurizm 0.50 -96.12 0.56 -958.94 -0.50 -34.52
Tek-ArtTurizm 0.44 -3.19 0.94 -20.47 -0.02 - 1 . 9 0
ULAŞTIRMA,HABERLEŞMEVEDEPOLAMA
Çelebi 5.08 16.78 1.07 13.71 1.45 7 . 0 8
TürkHavaYollarõ 4.76 11.82 0.39 9.76 2.62 4 . 2 0
ReysaşLojistik 0.95 3.23 0.45 2.97 0.11 1 . 0 7
Usaş 0.86 14.87 0.44 57.79 -0.09 11.29
HABERLEŞME
Turkcell 7.60 15.63 2.32 27.74 0.97 11.00
TürkTelekom 3.30 22.62 2.63 19.96 0.00 8 . 0 3
TIBBİVEDİĞERSAĞLIKHİZMETLERİ
AcõbademSağlõk 7.35 -7.01 5.84 -3.98 -0.07 - 2 . 1 7
SPORHİZMETLERİ
BeşiktaşFutbolYat. 1.53 -9.59 4.36 -1.42 -0.03 - 0 . 8 5
FenerbahçeSportif 49.75 4.14 10.63 73.00 2.31 3 . 6 0
GalatasaraySportif 121.00 39.90 1.40 34.59 32.83
TrabzonsporSportif 9.15 43.97 3.74 93.57 1.08 38.34
BANKALARVEÖZELFİNANSKURUMLARI
Akbank 5.22 10.90 1.49 0.65 1 . 4 5
AlbarakaTürk 2.34 10.45 1.13 0.42 1 . 3 8
AlternatifBank 0.72 11.02 0.60 0.22 1 . 2 8
Denizbank 4.76 7.79 2.27 0.30 0 . 6 5
FortisBank 0.91 8.00 0.54 0.17 1 . 2 8
Finansbank 4.84 9.53 2.68 0.30 1 . 0 7
GarantiBankasõ 2.52 12.46 1.33 0.43 1 . 3 4
İşBankasõ(A) 16,200.00 12.27 4,750.09 60.63 1 . 3 1
İşBankasõ(B) 725.00 12.27 212.58 3.03 1 . 3 1
İşBankasõ(C) 4.28 12.27 1.25 0.76 1 . 3 1
T.KalkõnmaBank. 2.84 4.17 0.97 0.26 2 . 1 4
T.S.K.B. 0.78 10.87 0.58 0.33 1 . 4 2
T.EkonomiBank. 0.91 12.18 1.00 0.17 0 . 9 2
Tekstilbank 0.54 2.19 0.60 0.05 0 . 2 4
VakõflarBankasõ 1.49 8.95 0.71 0.41 0 . 9 7
YapõveKrediBank. 1.92 12.84 1.49 0.24 1 . 2 3
HalkBankasõ 4.20 16.66 1.36 0.99 1 . 4 0
SİGORTAŞİRKETLERİ
Aksigorta 3.12 2.63 0.58 0.33 1 . 9 3
AnadoluSigorta 0.81 14.99 0.44 0.32 6 . 6 3
AnadoluHayatEmek. 1.35 5.35 1.08 0.19 0 . 5 6
AvivaSigorta 13.00 15.13 4.14 0.34 3 . 8 4
GüneşSigorta 1.25 6.29 0.97 0.08 2 . 0 7
YapõKrediSigorta 7.30 6.17 2.19 0.35 2 . 3 6
RaySigorta 1.39 2.69 2.24 -0.04 0 . 5 5
FİNANSALKİRALAMAVEFACTORİNGŞİRKETLERİ
GarantiFaktoring 1.37 9.79 0.65 10.71 0.38 0 . 4 1
FinansFin.Kir. 0.90 9.12 0.33 36.01 0.53 1 . 9 3
İşFin.Kir. 0.52 21.24 0.37 731.93 0.43 4 . 7 0
ŞekerFin.Kir. 0.27 13.81 1.04 12.90 0.04 0 . 8 8
TekstilFin.Kir. 0.33 13.69 0.15 40.71 0.39 5 . 5 8
CreditwestFaktoring 1.72 13.95 1.19 0.40 2 . 8 5
YapõKrediFin.Kir. 1.29 12.31 0.91 45.43 0.35 2 . 5 1
VakõfFin.Kir. 1.42 2.08 0.84 2.77 -0.11 0 . 2 9
HOLDİNGLERVEYATIRIMŞİRKETLERİ
AlarkoHolding 1.65 3.50 0.51 6.00 0.27 1 . 7 0
BorusanYat.Paz. 2.72 7.63 0.74 0.50 7 . 6 1
DoğanHolding 1.22 2.28 0.47 1.48 0.13 0 . 8 7
EczacõbaşõYatõrõm 2.11 0.62 0.23 0.40 1.24 0 . 6 0
GSDHolding 0.42 3.25 0.24 0.13 0 . 3 8
İhlasHolding 0.29 -2.32 0.27 -4.71 -0.05 - 1 . 0 3
KoçHolding 2.84 25.79 0.60 9.68 1.91 3 . 6 7
NetHolding 0.38 14.04 1.14 44.82 0.22 4 . 5 7
ŞişeCam 1.24 6.92 0.46 9.69 0.34 3 . 2 5
İşGirişim 1.45 6.20 0.30 53.61 0.38 6 . 1 1
TAVHavalimanlarõ 3.70 -5.16 1.46 -4.55 -0.28 - 1 . 1 3
SabancõHolding 3.70 17.12 0.74 40.17 1.05 1 . 6 6
VakõfGirişim 5.10 3.08 1.07 0.12 3 . 0 6
YazõcõlarHolding 4.84 11.84 0.57 28.76 1.72 3 . 1 9
GlobalYat.Holding 0.28 -1.58 0.50 -5.46 0.03 - 0 . 5 7
TekfenHolding 4.16 12.82 0.91 14.08 0.87 6 . 5 5
BİLİŞİM
ArenaBilgisayar 1.39 6.68 0.64 0.70 0.51 1 . 6 9
AlcatelLucentTeletaş 0.79 -4.32 0.92 -1.12 -0.04 - 0 . 8 6
EscortComputer 0.99 1.43 0.50 2.49 0.02 1 . 0 1
AnelTelekom 2.31 13.27 1.66 18.40 0.16 5 . 3 5
IndeksBilgisayar 0.88 2.92 0.58 0.53 0.13 0 . 7 6
LinkBilgisayar 1.05 0.34 0.91 1.07 -0.14 0 . 3 1
LogoYazõlõm 1.46 3.09 0.60 8.93 0.28 2 . 5 9
NetaşTelekom. 11.40 1.11 0.41 2.62 0.04 0 . 7 3
SAVUNMA
Aselsan 2.84 8.37 0.65 12.72 0.94 2 . 8 0
GAYRİMENKULYAT.ORT.
AkmerkezG.M.Y.O. 27.75 25.18 3.80 79.23 3.58 22.27
AlarkoGMYO 9.45 5.28 0.31 87.36 2.41 4 . 4 0
AtakuleG.M.Y.O. 0.77 5.19 0.38 21.44 0.29 5 . 1 6
DoğuşGEGMYO 0.49 -2.75 0.35 -83.58 0.12 - 2 . 1 4
İşGMYO 0.59 3.05 0.30 70.49 0.02 2 . 8 8
NurolGMYO 1.19 1.39 0.25 42.85 0.52 1 . 3 7
SağlamGMYO 0.42 0.17 0.40 8.16 0.02 0 . 1 2
SinpaşGYO 1.92 0.39 0.30 16.71 0.22 0 . 3 3
ÖzdericiGMYO 0.58 11.94 0.43 201.43 0.17 4 . 5 9
VakõfGMYO 1.02 8.77 0.29 56.86 0.39 8 . 7 4
PeraGMYO 0.32 -4.52 0.58 0.04 - 2 . 4 7
YapõKrediKorayGMYO 0.72 -7.85 0.28 -13.58 -0.23 - 4 . 9 3
MENKULKIYMETLERYATIRIMORT.
AkYat.Ort. 0.80 -15.29 0.36 -9.40 -0.16 -14.38
AlternatifYat.Ort. 0.39 -13.50 0.26 -5.59 -0.14 -13.34
AtaYat.Ort. 0.46 -28.54 0.49 -21.08 -0.18 -26.08
AtlantisYat.Ort. 0.33 -47.17 0.26 -14.94 -0.53 -45.91
AtlasYat.Ort. 0.39 -45.42 0.26 -2.41 -0.28 -44.77
AvrasyaYat.Ort. 0.27 -60.10 0.40 -1.69 -0.27 -56.79
BaşkentYat.Ort. 0.54 -2.17 0.49 -0.05 0.01 - 1 . 3 4
BumerangYat.Ort. 0.42 -9.43 0.45 -10.60 -0.09 - 9 . 3 2
DenizYat.Ort. 0.96 -11.48 0.37 -36.63 0.05 -11.10
EczacõbaşõYat.Ort. 0.46 -16.54 0.29 -10.51 0.04 -16.49
GedikYat.Ort. 0.60 -20.72 0.65 -0.58 -0.10 -18.62
EuroYat.Ort. 0.58 -5.81 0.55 -0.32 0.01 - 5 . 7 9
EuroTrendYat.Ort. 1.15 -7.19 1.19 -0.22 0.00 - 7 . 1 7
EVGYat.Ort. 0.47 -26.05 0.44 -0.35 -0.33 -25.79
EgeliCo.Yat.Ort. 0.36 -26.35 0.39 -2.80 -0.16 -26.22
FinansYat.Ort. 0.62 -45.47 0.58 -6.69 -0.43 -45.09
GarantiYat.Ort. 0.32 -18.41 0.36 -9.23 -0.05 -18.28
HedefYat.Ort. 0.32 -10.15 0.42 -4.43 -0.10 -10.12
İnfoYat.Ort. 0.29 -30.89 0.39 -0.34 -0.22 -26.91
İnfotrendYat.Ort. 0.42 1.25 0.40 0.01 0.07 1 . 2 5
İşYat.Ort. 0.59 -8.25 0.46 -7.18 0.01 - 8 . 1 4
M.YõlmazYat.Ort. 0.37 -47.83 0.44 -6.23 -0.38 -47.43
MarbaşBTipiYat.Ort. 0.91 1.96 0.80 0.44 0.12 1 . 9 6
MetroYat.Ort. 0.39 -67.08 0.67 -1.52 -0.29 -65.75
MerkezBTipiYat.Ort. 0.75 -6.38 0.83 -0.09 -0.09 - 5 . 5 7
OyakYat.Ort. 0.31 -22.82 0.35 -1.92 -0.20 -22.42
TSKBYat.Ort. 0.36 -13.35 0.35 -16.38 -0.12 -12.97
TaçYat.Ort. 0.97 -22.00 0.39 -16.34 -0.26 -21.44
TaksimYat.Ort. 0.38 -56.36 0.81 -0.50 -0.41 -36.17
TacirlerYat.Ort. 0.41 -24.35 0.50 -1.05 -0.19 -23.63
VakõfYat.Ort. 0.62 -23.14 0.36 -9.47 -0.29 -22.25
YatõrõmFin.Yat.Ort. 0.37 -25.66 0.32 -5.90 -0.32 -25.00
VarlõkYat.Ort. 0.41 -20.75 0.39 -2.92 -0.12 -20.64
YapõKrediYat.Ort. 0.49 -13.38 0.29 -5.55 -0.01 -13.33
ARACIKURUMLAR
İşY.Men.Değ. 0.95 1.13 0.47 0.02 0.21 0 . 2 1
İKİNCİULUSALPAZAR
LafargeAslanÇimento 41.00 6.00 1.76 7.48 4.21 3 . 2 0
AltõnyunusÇeşme 1.66 -5.02 0.39 -99.95 -0.20 - 4 . 1 5
BerdanTekstil 0.69 -17.38 -0.13 -16.17 -1.15 - 7 . 9 4
BirlikMensucat 0.36 -30.37 0.25 -21.85 -0.39 - 8 . 1 3
Dardanel 0.27 -7.89 -0.04 -22.56 0.18 -20.76
Doğusan 0.66 -16.23 1.59 -222.64 -0.09 - 8 . 8 7
EgeProfil 1.45 0.18 0.97 0.17 0.13 0 . 0 7
IpekMatbaacõlõk 0.69 38.20 1.17 30.60 0.27 9 . 5 5
MegesBoya 0.76 -25.18 3.75 -14.07 -0.50 - 5 . 5 3
PetrokentTurizm 19.50 -42.03 2.78 -64.33 -3.00 - 7 . 9 4
SönmezPamuklu 0.64 -13.95 0.61 -41.17 -0.08 -12.58
MetemturOtelcilik 0.76 -18.56 0.58 -413.48 -0.27 - 6 . 6 8
ŞekerFin.Kir. 0.27 13.81 1.04 12.90 0.04 0 . 8 8
MertGõda 0.55 -16.57 0.84 -11.50 -0.19 - 6 . 0 2
SilverlineEndüstri 0.39 -2.34 0.37 -2.32 -0.03 - 1 . 2 9
FonFin.Kir. 4.20 16.82 0.34 160.45 2.46 5 . 7 7
YENİEKONOMİPAZARI
ArmadaBilgisayar 0.68 -5.49 0.45 -0.87 0.07 - 1 . 3 8
DatagateBilgisayar 0.95 2.22 0.55 0.34 0.15 0 . 7 9
Plastikkart 1.58 2.20 1.56 3.99 -0.03 1 . 7 8
KURUMSALYÖNETİM
AsyaKatõlõmBankasõ 1.35 7.93 0.97 0.26 1 . 2 7
AnadoluEfes 13.00 11.39 2.91 12.84 0.90 4 . 6 0
DoğanYayõnHol. 0.89 -0.41 0.40 -0.37 0.04 - 0 . 1 2
DentaşAmbalaj 0.51 -5.98 0.43 -7.96 -0.09 - 2 . 9 7
HürriyetGzt. 0.83 8.10 0.45 13.24 0.26 3 . 4 2
TofaşOto.Fab. 1.79 13.92 0.74 4.30 0.44 4 . 8 1
Tüpraş 19.50 18.97 1.29 4.75 5.62 6 . 3 0
TürkTraktör 4.62 26.11 0.86 11.92 1.87 8 . 9 7
Otokar 7.40 23.38 1.20 14.95 2.94 10.24
Şekerbank 1.23 9.85 0.56 0.37 1 . 1 8
Vestel 0.89 -6.83 0.13 -3.44 -0.12 - 1 . 7 5
YveYGMYO 0.43 -3.57 0.56 -237.96 -0.05 - 3 . 4 9
GÖZALTIPAZARI
BoyasanTekstil 0.19 51.29 2.55 9.81 0.02 6 . 3 8
ÇbsBoya 0.22 -12.46 -0.08 -39.52 -0.45 -18.17
EGSG.M.Y.O. 0.27 0.30 0.15 54.34 0.27 0 . 2 3
Egeplast 0.77 -39.87 -1.35 -7.39 -0.23 - 5 . 3 4
EsemSporGiyim 0.40 -11.65 0.72 -27.41 0.13 - 2 . 4 3
MakinaTakõm 0.20 -28.66 0.31 -33.49 -0.72 - 4 . 6 0
MazharZorluHolding 0.44 -19.82 -0.25 -6.15 -0.48 - 4 . 3 3
OkanTekstil 0.98 -71.07 1.40 -0.49 -36.94
ÇBSPrintaş 0.26 -9.28 0.21 -33.09 -0.17 - 3 . 0 8
SelçukGõda 0.25 -74.17 0.78 -175.69 -0.33 -33.98
TranstürkHold. 0.22 -56.19 0.25 -46.15 -0.99 - 6 . 1 8
Tümteks 0.23 -20.44 -0.35 -80.73 -0.11 -77.99
Çalõşanõn
ücreti vergiye gidiyor
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Asgari ücret-
li bir yurttaşõn maaşõndan õsõnmaya ayõrdõğõ
pay, doğalgaza yapõlan son zammõn üstüne kö-
mür fiyatlarõnõn da son bir yõlda yüzde 68 artmasõ
sonucu yõl başõndan bu yana yüzde 28.5’ten yüz-
de 43’e çõktõ. Ekim’deki elektrik zammõyla be-
raber yüzde 56’ya ulaştõ. Bağõmsõz Kamu Gö-
revlileri Sendikalarõ Konfederasyonu (BASK)
Başkanõ Resul Akay, “Geçen yıl kasımda ısın-
mak için 124 YTL’ye ihtiyaç duyan bir aile bu
yıl 196 YTL para ayırmak zorunda kalacak”
derken, Kamu Emekçileri Sendikalarõ Konfede-
rasyonu Başkanõ Sami Evren zamlara bütün si-
vil toplum örgütleriyle birlikte kasõm sonunda tep-
ki göstermeye hazõrlandõklarõnõ duyurdu.
Hükümet dar gelirli yurttaşõ yeni yõla soğukta so-
kacak. BASK Ekonomik ve Sosyal Araştõrmalar
Merkezi tarafõndan yapõlan araştõrmaya göre, do-
ğalgaza ardõ ardõna yapõlan zamlar sonrasõnda di-
ğer õsõnma çeşitlerine yönelen yurttaş, bu alan-
larda da hayal kõrõklõğõ yaşadõ. Geçen yõl kasõm
da tonu 380 YTL olan Güney Afrika kömürü bu
yõl kasõmda 638 YTL’ye yükseldi.
Bizim gibi “yükselen piyasaların” insanları, global
mi, mali kriz mi diye tartışadursun… Global yatırımcılar
yine bizim gibi yükselen piyasalardan bir bir çıkıyorlar.
Anlamak için iktisat eğitiminin kenarından köşe-
sinden geçmek gerekmiyor. Ülkelerin ulusal para-
larındaki değer kayıplarına ve de hisse senedi ve tah-
vil piyasalarındaki hareketlere bakmak yeterli!
Global yatırımcı Türkiye’den de çıkıyor. Ne var ki,
geldiği gibi değil; hasar yaratarak çıkıyor. Döviz ku-
ru volatilitesi artıyor. Arttıkça kur yükseliyor, ithalat
zorlaşıyor, ihracat gelirleri daralıyor.
Hasarın azaltılması ulusal merkez bankalarının do-
lar kredisi açma kapasitelerine bağlı. Ama, bu kap-
asiteyi oluşturmak için hem cari açığın ekonominin
yumuşak karnı olmaması lazım. Hem de kısa vade-
de kredi açacak finansörler lazım.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) perşembe günü ba-
zı merkez bankalarıyla yaptığı swap anlaşmalarına
bakılırsa, finansör ABD. 30 milyar dolarlık anlaşma-
nın yapıldığı ülkeler ise Meksika, Brezilya, Singapur,
Güney Kore.
Malum, swap işlemi dediğimiz bir nevi takas. Bir
kurumla belli bir süreyi diyelim ki bir aylık kontrat ya-
parak YTL karşılığında aldığınız dolarları bir ay son-
ra YTL olarak geri alma işlemi.
Swap anlaşmaları’na gelince... İki ülkenin belli bir
zaman diliminde yapacağı ödemelerin nasıl bir “ta-
kas”la gerçekleştirileceğinde anlaşmaları. Özellikle
faiz oranları ile kur dalgalanmalarının yüksek oldu-
ğu dönemlerde ortaya çıkan kur riskinin yükselme-
sini önlemek, dahası sonlandırmak için kullanılmakta.
Şimdi Fed’in yaptığı da bu. Meksika, Brezilya, Sin-
gapur Güney Kore üstünden kur risklerini azaltma ça-
lışması. Hatırlarsanız Fed, eylül sonuna doğru Avus-
turya ve İsveç’e 10 milyar dolar, Norveç ve Dani-
marka’ya da 5 milyar dolarlık döviz takası gerçek-
leştirmişti. Bu seferki fark, yükselen piyasalara ilk kez
el uzatması.
Tabii ki akla hemen “Fed, yükselen piyasalara ne-
den el uzatma ihtiyacı duydu” sorusu geliyor. Bunun
için Fed’in bu dört ülke merkez bankası bilançola-
rındaki yerine bakmak lazım. Zira, global kriz dedi-
ğinizin temeli finansal serbestleşmeden kaynaklan-
makta. Ülke merkez bankalarının sıcak para çıkışıyla
uğradığı hasar, bağlantılı ülkeleri de aynı derece sal-
lamakta! Zaten, Fed’in açıklaması da bu yönde: ABD
Doları üzerinden ortaya çıkan “fonlama sorunlarının
yayılmasının” engellenmesi!
İşin diğer bir ilginç yanı ise, Fed’in kararının açık-
landığı sırada IMF’nin de acil borç programının baş-
ladığını açıklaması!
Fed’in ulusal merkez bankalarına kısa vadeli do-
lar kredisi açma operasyonu ile IMF’nin acil borç
programı arasındaki bağlantı görülmezse, birçok ge-
lişmekte olan ülke için geleceğin tek bir adı var: Hüs-
ran!
Niye, derseniz... Öncelikle, IMF’nin açıklamaları
geniş ölçekli kurtarmalara hazır fon birikiminin ol-
madığını göstermekte. Bilinen, IMF’nin elindeki
kaynağın 207 milyar dolar civarında olduğu. Bu da
IMF’nin kaynak aktaracağı ülkelerde seçici davra-
nacağını göstermekte!
Yani? Pakistan, Ukrayna, İzlanda, Macaristan
gibi küçük ölçekli ülkeleri tercih edecek!
Kaldı ki, Fed’in Brezilya, Meksika gibi daha büyük
ölçekli ekonomilerle swap anlaşmaları yapması,
IMF’nin tercihinin bu yönde olacağını gösteren
önemli bir kanıt olarak görülmeli.
Bize gelince… Kimse kusura bakmasın, IMF is-
tesek de, kapısına yüz sürsekde zaten bir kaynak ak-
tarmayacak. Bir kere Türkiye’nin yukarıdaki neden-
lerle IMF’nin kaynak dağıtım sıralamasına girmesi zor.
Kaldı ki, ihtiyati stand-by’la kapıda tutmak çok da-
ha cazibeli. Düşünün bir kere, IMF’nin her gözden
geçirmesinden sonra kredi dilimi serbest bırakılacak
mı diye bekleyeceğiz.
Yani? IMF kasasında ihtiyat olarak bekletilen pa-
rayı almak için gerçekten kredi sıkışıklığı çektiğimi-
ze önce inandırmak sonra IMF’nin icazetini bekle-
mek gerekecek!
Haydi hayırlısı!
1ABD Doları:
1.5138 Avustralya Doları
5.8465 Danimarka Kronu
1.1507 İsviçre Frangı
7.7718 İsveç Kronu
97,48 Japon Yeni
1.2281 Kanada Doları
6.6994 Norveç Kronu
3.7529 SuudiArabistanRiyali
1 Avro: 1.2737 ABD Doları
1 İng. S: 1.6189 ABD Doları
1 Kuveyt D.: 3.6968 ABD Doları
Dar gelirli
õsõnamayacak
İSMMMO’ya göre net 1.550 YTL
ücret alan bir çalõşandan, devlet
1.056 YTL vergi alõyor
Ekonomi Servisi - İs-
tanbul Serbest Muhasebe-
ci Mali Müşavirler Oda-
sõ’nõn (İSMMMO) hesap-
lamasõna göre bugün brüt
ücreti 2.163 YTL, net üc-
reti de 1.550 YTL olan bir
çalõşan için devlete vergi
ve prim kesintisi olarak
1.056 YTL ödeniyor.
Buna göre önlem alõn-
mazsa işsizliğin artmasõn-
dan neredeyse çalõşan kadar
devlet de gelir yitirecek.
İSMMMO Başkanõ
Yahya Arıkan, İSMM-
MO’nun ev sahipliğinde
Ekonomi Gazetecileri Der-
neği’nin “Bilanço Okuma
ve Enerji” konularõndaki
eğitim seminerinin ardõn-
dan düzenlediği sohbet
toplantõsõnda, istihdam
üzerindeki vergi yükünün
katlanõlmaz oranlara ulaş-
tõğõnõ bildirdi.
Arõkan, ortalama yüzde
40 olan istihdam üzerinde
vergi ve prim yükünün,
bazõ sektörlerde ise bu ora-
nõ aştõğõnõ ifade etti.
Resmi verilere göre ka-
yõt dõşõ ekonominin gayri
safi milli hasõlanõn
(GSMH) yüzde 50’sinden
fazla tahmin edildiğini
anõmsatan Arõkan, “TÜ-
İK’e göre de kayıt dışı
çalışanların oranı yüzde
50. Çalışan 22.6 milyon
kişinin 10.9 milyonu her-
hangi bir sosyal güvenlik
kurumuna kayıtlı değil.
Bugün işsiz sayısı 5
milyona dayanmış. Hü-
kümet mevduata ga-
ranti, bankalara para
gibi tartışmalara kulak
vermeden yarım kalan
vergi indirimlerini ta-
mamlamalı. Biz bu ko-
nuda rehber olmaya ha-
zırız. Kamu gelirini art-
tırarak krizi atlatma-
nın yollarını görüşmek
istiyoruz” dedi.
Asgariücretekrizdarbesi
ANKARA (AA) - DİSK’e
bağlõ Birleşik Metal-İş
Sendikasõ’nõn araştõrmasõna
göre, brüt asgari ücretin,
küresel finansal krizin ardõndan
dövizde yaşanan dalgalanmayla
son 2 ayda 39 Avro
gerileyerek 311 Avro’ya
geldiği ifade edildi.
Araştõrmada, Türkiye’nin, AB
ülkeleriyle karşõlaştõrõldõğõnda
krizden asgari ücretlinin en çok
etkilendiği ülkelerden biri
olduğu vurgulandõ.
KİT çalışanları
enflasyona
yenildi
ANKARA (AA) - Ka-
mu iktisadi teşebbüslerin-
de (KİT) çalõşanlar, son 14
yõlõn 6’sõnda enflasyonla
savaştan yenik çõktõ.
Bu yõllardaki ücret zam-
larõ, enflasyon rakamlarõ-
nõn altõnda kaldõ. Bu dö-
nemin 8 yõlõnda ise çalõ-
şanlar, enflasyon oranõn-
dan daha yüksek ücret
zamlarõ aldõ.
İşçilerin, enflasyona ye-
nik düştüğü yõllar 1995,
1996, 2001, 2002, 2006 ve
2008 yõllarõ olarak belir-
lendi. Gerekçede çalõşan-
larõn yüzde 5.4 oranõnda
ücret artõşõ aldõğõ bu yõl,
ücretle zamlarõ ile enflas-
yonun aynõ seviyelerde
olacağõ ifade edildi. 2008
yõlõ da kayõp yõl hanesine
yazõldõ.
MERKEZ BANKASI KURLARI 3 KASIM 2008
DÖVİZ EFEKTİF
CİNSİ ALIŞ SATIŞ ALIŞ SATIŞ
1 ABD Dolarõ 1,5603 1,5678 1,5592 1,5702
1 Avustralya Dolarõ 1,0290 1,0357 1,0243 1,0419
1 Danimarka Kronu 0,26685 0,26816 0,26666 0,26878
1 Avro 1,9873 1,9969 1,9859 1,9999
1 İngiliz Sterlini 2,5249 2,5381 2,5231 2,5419
1 İsviçre Frangõ 1,3538 1,3625 1,3518 1,3645
1 İsveç Kronu 0,19965 0,20173 0,19951 0,20219
1 Kanada Dolarõ 1,2709 1,2766 1,2662 1,2815
1 Kuveyt Dinarõ 5,7206 5,7959 5,6348 5,8828
1 Norveç Kronu 0,23245 0,23402 0,23229 0,23456
1 S. Arabistan Riyali 0,41701 0,41776 0,41388 0,42089
100 Japon Yeni 1,5977 1,6083 1,5918 1,6144
1 Yeni İsrail Şekeli 0,40164 0,42224