Katalog

5 AĞUSTOS 2007 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR kultur?cumhuriyet.com.tr Sadako Sasaki anısına düzenlenen kâğıttan turna kuşu boyama etkinliği yarın yapılacak 15 ESİNTİLER ZEYNEP ORAL Bir anne bomba doğurur mu? II. Abdülhamit’in armağanlarını Japon İmparatoru’na sunduktan sonra, geri dönüş yolunda fırtınaya yakalanan ve 500’ü aşkın denizcimizle batan Ertuğrul, iki ülke arasında kurulan dostluğun simgesi olan bir gemidir. 1890 yılında yaşanılan bu facianın ardından İstanbul’a gelen Nakumara “Çiçek Pasajı” olarak bilinen Hristaki Pasajı’nda “Japon Mağazası”nı açar. Burası, Japon kültürünü kente tanıtan ilk mağazadır. Mağaza İstiklal Caddesi’ne taşınınca, Japonya’dan getirilen eşyaların yanında oyuncaklar da görünmeye başlanır. Japon mağazasını bir Beyoğlu çocuğu olan Giovanni Scognamillo’ya kulak vererek daha yakından tanıyalım: “Japon Pazarı, biz çocuklar için başlı başına bir dünya idi, halen egzotizm kokan. Sağdaki vitrin, boydan boya oyuncaklarla doluydu (ve bu konuda, karşı sıradaki, İpekçiler’e ait Bonmarşe’yi rahatlıkla bastırıyordu). Askerler, kaleler, arabalar, tanklar, yelkenliler, gemiler, tabancalar, kovboy şapkaları, silah kılıfları, asker miğferleri, itfaiyeci üniformaları, bebekler, minyatür mutfaklar, buzdolapları, boylarına uygun mutfak takımları, alçıdan yemekler, meyveler, sebzeler vb. Sağ vitrinin giriş kapısına yakın köşesinde kimonolar ve Japon bebekleri, minik geyşalar, bol bol yelpazeler, şemsiyeler bulunurdu. Soldaki vitrin ise zücaciye çeşitlerine ve biblolara ayrılmıştı.” Oyuncakla oynayan Japon çocuk Casa dell’Arte İki gün önce de söyledim: Tatil yörelerinde, nasıl bir tatil geçirmek istediğiniz sizlerin seçimine bağlı. Aynı yörede, aynı kıyı kasabasında, aynı sahilde, birbirinden çok farklı yaşamları seçebilirsiniz. Bodrum her geçen gün sanatsal, kültürel etkinliklerle zenginleşen bir yer oldu çıktı. Ağustos ayıyla birlikte festivaller hükümranlığını ilan etti: 117 Ağustos’ta “5. Bodrum Uluslararası Bale Festivali” zengin mi zengin bir program sunuyor. 118 Ağustos tarihleri arasında ünlü piyanistimiz Gülsin Onay’ın sanat yönetmenliğini yaptığı “4. Gümüşlük Festivali” ; 30 Ağustos 2 Eylül arasında ana teması “Ulusaldan Evrensele” olan “3. DMarin Turgut Reis Uluslararası Klasik Müzik Festivali” .. her ikisi de nitelikten ödün vermeden her geçen yıl çıtayı yükseltiyor… Ayrıca kent merkezinde ve çevresinde görülebilecek onlarca sergi… Evet ama, yolumuz oralara düşerse ya da düşmüşse bütün bunlardan nasıl haberimiz olacak derseniz? Malum, büyük medya bu gibi sanatsal olaylarla (hele davet edilip, yedirilip içirilmedikçe) hiç ilgilenmez… Siz en iyisi o yöredeyseniz, ilk iş “Bodrum Sanat” dergisini alın. Her ay yayımlanan (fiyatı 2 YTL) bu dergiden ilgi alanınıza girebilecek tüm sanat etkinliklerini öğrenin! Tokyo Körfezi’ne demirleyen Amerika donanmasına ait bir gemide, 2 Eylül 1955 gününün sabahı Japonya teslim belgelerini imzalar. Atom bombalarından ölen on binlerce sivil insan için mezarların kazıldığı günlerde, zafer kazanan Amerika’nın bayrağını Japonya’ya taşıyan ve kamaralarından birinde teslim kâğıtlarının imzalandığı geminin adını birkaç yıl sonra Kız Kulesi’nin beyaz duvarına yazılan şu karşılama yazısında görürüz: “Welcome Missouri” Oysa, Ertuğrul fİrkateyni Kız Kulesi’nden top atışlarıyla uğurlanmıştı Japonya’ya!.. Dostluk ve kardeşlik taşıyan Ertuğrul’u selamlayan Kız Kulesi’nin, nice Japon çocuğun katili olan bir savaş gemisini İstanbul’da “Welcome” diye karşılaması, anıt eserin tarihine kara bir sayfa olarak girecektir. Dünya çocuklarının sevgilisi... ‘Sanat tatil yapmaz’ Süregelmekte olan bu etkinliklere bu mevsim bir yenisi eklendi: Bodrum Torba’da bir zamanlar bomboş olan ve yıkık bir kilise kalıntısı nedeniyle “kilise mevkii” diye bilinen yerde açılan, her nedense adı İtalyanca olan (illaki bütün tabelalar, bütün adlar Amerikanca olacak değil a!) “Casa dell’Arte” Oteli, Türkiye’de ender bulunan bir müze zenginliğinde… (Casa dell’Arte, “Sanat Evi” demek… Ev ne kelime, burası tam bir müze!) Sanayici , işadamı Yunus Büyükkuşoğlu, yıllar içinde geliştirdiği çok geniş ve çok nitelikli kişisel koleksiyonunu, “tüm sanatseverler, ilgi duyanlar, herkes görebilsin, bu değerleri tanısın, paylaşabilsin“ diye sahibi olduğu 12 odalı otelin tüm salonlarına ve odalarına dağıtmış. Otelin her köşesinde belli başlı Türk ressamların, heykeltıraşların eserleri sergileniyor. Ancak koleksiyonu öylesine büyük ki, belli sürelerle sergilenen tablolar değişiyor. Alaaddin Aksoy, Ali Atmaca, Adnan Çoker, Devrim Erbil, Ergin İnan, Eren Eyuboğlu, Ekrem Kahraman, Erdinç Bakla, Fikret Mualla, Hamit Görele, İrfan Okan, Komet, Mehmet Güleryüz, Neşe Erdok, Nuri İyem, Ömer Uluç, Temür Köran, Yusuf Tonkuş, Turan Erol gibi isimlerin (unuttuklarım beni bağışlasın) 300’ü aşkın eseri, belki de en ilginç eserleri, ortak paylaşım alanlarında ve odalarda sergileniyor… Durun hepsi bu kadar değil! Casa dell’Arte’nin görkemli bir iç avlusu var… (Otelin mimarını öğrenmek istediğimde yanıt alamadım, tüm konseptin Fatoş Büyükkuşoğlu’na ait olduğu söylendi.) Bu iç avluda yalın ama çok işlevli bir sanat galerisi yer alıyor. Buranın çalışması, işlerliği ve yönetimini Evin Sanat Galerisi üstlenmiş. 1996’da İstanbul Bebek’te Evin ve Ümit İyem tarafından kurulan Evin Sanat Galerisi, “Sanat tatil yapmaz”dan yola çıkarak burada süreli sergiler düzenliyor. Temmuz ortalarına dek “Figür Geleneğinde Çağdaş Yorum” başlıklı karma sergi vardı. Onu Neşe Erdok, Nuri İyem sergisi izledi. Nitekim bu serginin açılışında Kerem Görsev ve Allan Harris’in konseriyle birlikte doğanın, sanatın, müziğin bir araya gelen gücünden harikulade bir “dünya” yaratıldı… Daha nice “dünya”lara diyelim… Yeter ki bakmakla yetinmeyip görmesini bilelim, en önemlisi de seçmesini bilelim… eposta: zeynep@zeyneporal.com faks: 0 212 257 16 50 Enola Gay, dünyaya getirdiği erkek çocuğa “Tibbets” adını koyar. Çocuk büyür ve pilot olur. O da annesinin adını verir uçağına. Enola Gay’in, 6 Ağustos 1945 tarihinde Hiroşima üstünde açılan kapakları bu kez, 250 bin insanın ölümüne neden olan atom bombasını doğurur! Böylelikle, oyuncakla oynayan bir Japon çocuk, Nâzım Hikmet’in dizeleriyle ilk kez girer şiirimize: Koşuyor altı yaşında bir oğlan, uçurtması geçiyor ağaçlardan, siz de böyle koşmuştunuz bir zaman. Çocuklara kıymayın efendiler. Bulutlar adam öldürmesin. Japonya’da çocuklar, geleneksel el sanatlarından olan kâğıt oyuncaklarla oynamayı severler. Ama, Sadako Sasaki’nin öyküsü oldukça farklı ve bir o kadar hüzünlüdür… Atom bombası atıldığında iki yaşında olan Sadako, on iki yaşına geldiğinde radyasyonun etkisiyle yatağa düşer. Bir Japon inancına göre, kâğıttan bin turna kuşu yapanın dileği gerçekleşirmiş. Ölümün pençesine düştüğünü öğrenen Sadako, hasta yatağın da başlar kâğıtlardan turna kuşları yapmaya! 5 Mayıs 1958’de, “Atom Bombası Çocukları” adında bir anıt dikilir Hiroşima’ya. Anıtın tepesinde omuzuna turna kuşu konmuş bir kız çocuğunun heykeli vardır. Sadako Sasaki’dir heykeldeki çocuk… 646. turna kuşundan sonra gözlerini yaşama kapayan Sadako’nun etrafında rüzgâr, kâğıtlardan yapılan binlerce turna kuşunu uçurur yaz kış. On binlerce küçük el, savaşlar olmasın, çocuklar ölmesin diye Sadako’nun bıraktığı yerden turna yapmayı hâlâ sürdürmektedir. 2. Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılan Japonlar, 1950’li yılardan sonra tüm dünyada oyuncak pazarını ele geçirmeye başlarlar… Pilli Japon oyuncakları çıkardıkları sesler, saçtıkları ışıklar ve hareketleriyle kısa sürede dünya çocuklarının sevgilisi olurlar… 1950’li, 60’lı ve hatta 70’li yıllarda Japon malı bir eşya “tel maşa” denilerek küçümsenirken, uzaklardaki dostlarımız dünyanın en güzel, en sağlam oyuncaklarını üretiyorlardı… Bugün dünyaya hükmeden Japon teknolojisi o oyuncaklardan doğmuştur!.. Evlere, fabrikalara, kentlere giren robot, Japonların ürettiği oyuncakların eseridir. Robotun kendinden önce oyuncağı vardı. Japonlar çok değişik konularda o kadar çok oyuncak ürettiler ki, bu oyuncaklar arasında Hiroşima’ya atom bombası atan “Enola Gay” adlı uçağın oyuncağı da vardır. Yalnızca o mu?.. Japonlar, Amerika’ya teslim oldukları Missouri gemisinin oyuncağını da yaptılar!.. Bu iki oyuncak, İstanbul Oyuncak Müzesi’nde sergilenmektedir. Hiroşima’nın yıldönümü olan 6 Ağustos, pazartesi gününe geliyor… İstanbul Oyuncak Müzesi yalnızca pazartesi günleri kapalı… Bu yüzden, Sadako Sasaki anısına düzenlenen kâğıttan turna kuşu boyama etkinliği 7 Ağustos Salı günü yapılacak… O gün, müzemizi ziyaret edenler, saat 10.00’da başlayacak olan etkiliğe katılabilirler. Son söz, büyük usta Oktay Akbal’ın bir kitap adı: “Hiroşimalar Olmasın”… İngiliz Kraliyet Filarmoni Orkestrası, gelecek sezon bir konserini ünlü bestecimize ayıracağını açıkladı İngiltere’de Saygun çalacak İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) İngiliz Kraliyet Filarmoni Orkestrası (RPO) İngiltere’de de Saygun çalacak. İzmir Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı’nın (İKSEV) düzenlediği 21. Uluslararası İzmir Festivali’nde Ahmed Adnan Saygun’un “Ayin Raksı”nı seslendiren RPO, İngiltere’de gelecek sezon bir konserini Saygun’a ayıracağını açıkladı. RPO, Saygun’un 100. doğum yılı nedeniyle Şef Gennadi Rozhdestvensky yönetiminde Saygun’un “Ayin Raksı”nı seslendirmişti. 60 yıllık tarihinde ilk kez bir Türk bestecinin eserini seslendiren RPO’nun Yönetim Direktörü Ian Maclay, “İKSEV’in davetiyle üçüncü kez Efes Antik Tiyatro’da çaldık. Ancak, son konserimizde Saygun’un müziğini keşfettik. Saygun’un müziği son derece etkileyici. Orkestra, önümüzdeki sezon bir konserini Saygun’un müziğine ayırmaya karar verdi” dedi. İKSEV Yönetim Kurulu Başkanı Filiz Eczacıbaşı Sarper de, “RPO’nun önümüzdeki sezon bir konserini Saygun’a ayırması son derece sevindirici. Türk bestecilerinin yurtdışında tanınıp sevilmesi, eserlerinin çalınması açısından da önemli bir adım. RPO’yu Saygun’la tanıştırmaktan mutluluk duyuyoruz” diye konuştu. Emma Shapplin Çeşme’de büyüledi ? Kültür Servisi Dünyaca ünlü Fransız şarkıcı Emma Shapplin, önceki akşam Sezen Aksu ve Mercan Dede ile birlikte verdiği konserle Çeşmelilere uzun süre akıllarda kalacak anlar yaşattı. Müzik kariyerinin ilk 3 yılını North Wind adlı hard rock grubunun solisti olarak geçiren, sonrasında müzik çalışmalarına tek başına ve özgün bir tarzda devam eden Shapplin, daha önce Sezen Aksu’yu dinleme fırsatı olmadığını ancak müzik direktörünün Mercan Dede’ye duyduğu hayranlık dolayısıyla onun çalışmalarını kendisine sık sık dinlettiğini belirtti. Türkiye’ye konser vermek için birçok kez gelen şarkıcı, sıcakkanlı Türk seyircisinden hep olumlu tepkiler aldığını sözlerine ekledi. Münir Özkul’un adı veriliyor İstanbul yeni bir tiyatro sahnesine kavuşuyor Kültür Servisi İstanbul, 2010 Avrupa Kültür Başkenti ilan edilip projelendiriliyor, yasalar çıkarılıyor. Çıkarılan yasaların içerisinde sahnelerin yıkım kararları alınıyor, tüm bunlara karşın sanatçılar direniş gösteriyor. Bu direnişe bir örnek de İstanbul Eğitimciler Derneği Kültür Salonu; yıllar önce öğretmenlerin aidatlarıyla yapılan fakat 12 Eylül Dönemi’nde öğretmenlerin elinden alınan bina, şimdi tekrar gerçek sahiplerine teslim edildi. Sendika binasının alt katında kullanılamaz durumdaki salon ise sanatçıların ve duyarlı insanların çabalarıyla tekrar hayata geçirilmeye çalışılıyor. Birçok önemli tarihi olaya da ev sahipliği yapmış olan Türk tiyatro ve sinemasının usta oyuncusu Münir Özkul’un adı verilerek tekrar eski günlerine döndürülmeye çalışılan salon, destek alınabilirse Münir Özkul Sahnesi olacak ve İstanbul’da bir tiyatro salonu daha hayat bulacak. (munirozkulsahnesi@gmail.com) Jose Feliciano İstanbul’da ? Kültür Servisi Ünlü Latin gitar virtüözü Jose Feliciano, “Avea 2007 Harbiye Açıkhava Konserleri” kapsamında yarın akşam Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu’nda konser verecek. Doğuştan kör olan ve “en iyi gitarist” ödülünü pek çok kez alan Latin müziğinin ünlü ismi Feliciano, “Rain”, “California Dreamin”, “Destiny” gibi pek çok hit parçaya imza attı. Açıkhava konserleri kapsamında bu hafta ayrıca, Ajda Pekkan, Kıraç ve Funda Arar Harbiye Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu’nda sahne alacak. 1980’li yılların ünlü pop müzik sanatçısı Paul Young da bu hafta İstanbullu hayranlarıyla buluşacak. Sanatçının “Greatest Hits” başlıklı konseri, 10 Ağustos’ta Parkorman’da izlenebilecek. Gennadi Rozhdestvensky yönetimindeki İngiliz Kraliyet Filarmoni Orkestrası, Efes Antik Tiyatro’da Saygun’un ‘Ayin Raksı’nı seslendirmişti. Gülsin Onay ve Dünya Gençlik Orkestrası Gümüşlük’te Kültür Servisi Bodrum Antik Tiyatro, 4. Gümüşlük Uluslararası Klasik Müzik Festivali kapsamında bu akşam saat 21.15’te görkemli bir konsere sahne oluyor. Beş kıtadan seçilmiş yetenekli genç sanatçıların yer aldığı Dünya Gençlik Orkestrası, ünlü piyano virtüözümüz Gülsin Onay’a eşlik edecek. Konserde Gülsin Onay, temmuz ayı başında Miami Uluslararası Festivali’nde de seslendirdiği SaintSaens’ın 2. Piyano Konçertosu’nu yorumlayacak. Konserde Gülsin Onay’a eşlik edecek olan Dünya Gençlik Orkestrası, uluslararası alandaki en ilginç ve en önemli gençlik topluluklarından biri olarak kabul ediliyor. 2001 yılında MusicaEuropa tarafından kurulan Dünya Gençlik Orkestrası (WYO) beş kıtadan üniversitelerin, akademilerin ve konservatuvarların en iyi öğrencilerinden oluşuyor. Kurulduğu yıl Uluslararası Genç Müzisyenler Festivali’nde çok başarılı bir çıkış yapan orkestra, Amerika’dan Asya’ya gerçekleştirdiği pek çok konser ve turnelerle dünya çapında büyük övgü ile karşılanıyor. Şef Işın Metin yönetimindeki Dünya Gençlik Orkestrası, konserde ayrıca Çaykovski’nin 1. Senfonisi’ni seslendiriyor. Bu yılki Gümüşlük Klasik Müzik Festivali’ne damgasını vuran, 100. doğum yılını kutladığımız bestecimiz Ahmed Adnan Saygun bu konserde de bir yapıtıyla anılıyor. 17 Ağustos’a dek sürecek olan 4. Uluslararası Gümüşlük Klasik Müzik Festivali, Ilya Itin’den Kemal Gekic’e, Francesco Libetta ve Valery Oistrakh’dan Alma Kuartet’e, dünya sahnelerinin yıldız isimlerini Türk müzikseverlerle buluşturmaya devam ediyor. Beşiktaş’ta “Park Buluşmaları” ? Kültür Servisi Beşiktaş’ta semt sakinlerinin yoğun ilgisi nedeniyle, kültür sanat etkinlikleri hız kesmeden devam ediyor. Beşiktaş Belediyesi, 628 Ağustos tarihleri arasında “Park Buluşmaları” adı altında bir dizi etkinlik düzenleyecek. Beşiktaş’ta çeşitli mekânlarda gerçekleştirilecek olan etkinliklerde film gösterimleri, Serhat Özcan standup show ve Sunay Akın’ın tek kişilik gösterisi yer alacak. Tüm etkinlikler ücretsiz izlenebilecek. Gülsin Onay CUMHURİYET 15 K