Katalog

10 TEMMUZ 2004 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER Aydınlanmanın usta yazarlanndan Vedat Günyol yaşamını yitirdi. Geride sayısız eser ve öğrenci bırakarak...'Edebiyatın cımhurbaşkanıych'GAMZEAKDEMÎR Vedat Günyol, geçen ay son söyleşisini kal- binde daima ayncalıklı bir yen olduğunu söy- ledıği gazetemize vermişti. Söyleşimizde usta- nın söylediklerinden bir alıntıyı sizlerle pay- laşmak istiyoruz: "Sabahattin (Eyüboğlu), Bunan (Orhan), ben, Azra, Halikarnas Balıkçısı ve daha nkele- rimiz toplumsaJcrydık. Atatürkçüydük. Oysa şimdi toplumsakı otanayı, Atatürk'ü, o bakışı hâlâ tam anlamayanlar var. AcKhr_" Yazar ve çevirmen Ahmet Vedat Günyol 6 Mart 1911 'de Istanbul'da doğdu. Ortaöğreni- mini 1934 yılında Saint-Benoit Fransız Lise- si'nde tamamladı. 1937 yılında Istanbul Üni- versitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Hukuk Fakültesi'nde Prof. AH Fuat BaşgiL Ebühıla Mardin ve Charles Crosat'nın asıs- tanlığını yaptı. Fakültede okurken ılk çevirisini yaptı: Öç (Maupassant). ADIVARLARLA DOSTLUK... Paris'te devletler hukuku üzerine doktorası- nı Ikincı Dünya Savaşı'nın çıkması üzerine yanda bıraktıktan 10 yıl sonra dönüp tamam- ladı. Bu arada tanıştığı Halide Edip Adrvar ve babası kadar sevdığını söylediği Adnan Adı- var'la yakın dost olan Vedat Günyol. Halide Edip Adıvar'la Türkün Ateşle Imtıhanı gıbi ortak çeviriler yaptı. 1941 yılında Cemal Na- dh- ıle Arkadaş adlı hattalık çocuk dergısinı yayımladı. Şirket-i Hayriye (1936) ve Yücel dergısinde (1936-50) çevirmenlik yaptı. Istanbul Hukuk Fakültesi'nde amme hukuku asistanlığı ve Fransızca okutmanlığı (1939- 40); Vefa Lisesi (1940) ve Gedıkpaşa Orta- okulu'nda Fransızca öğretmenliği; Ankara MEB'de neşriyat müdürlüğü ve tercüme büro- su üyeliği (1942-50); aynı tarihlerde Hasanoğ- lan Yüksek Köy Enstitüsü ve Ankara Gazı Li- sesi'nde ve Italyan Lisesi'nde Fransızca öğret- menliği (1950); Banko Di Roma'da hukuk müşavirliğı (1955-60) görevlennde bulundu. CAN YAYINLARI NIN KURUCUSU 1962 yılında Can Yayınlan'nı kurdu. 1972 yılmda Istanbul Erkek Lisesi Fransızca öğret- menliğinden emekli oldu. Aynca Mey- dan Larousse, Temel Britanıca, Yurt Ansıklopedısi, Islam Ansiklopedi- si gıbi ansüdopedilerde edebı kurul üyeliği ve çevıri çalışma- Cenaze töreni bugün tstanbul Haber Servisi - Türk aydınlanmasının usta yazan Vedat Günyol (93), Marmara Üniversi- tesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde dün yaşamını yı- tirdi Geçen salıgünüprostat ve mesane kanseri ne- deniyle tedavi gören gazetemiz yazan Günyol, tüm müdahalelere karşın kurtanlamadı. Vedat Günyol için bugün ilk tören saat 14.00'te Maltepe Cevizli'deki Teknoloji Channel TV bina- sı önünde ailesi, Marmara Eğitım Kurumlan ve Maltepe Üniversitesi'nce düzenlenecek. Günyol, daha sonra Erenköy Galip Paşa Camii'nde kılına- cak ikindi namazının ardından Karacaahmet'te ai- le mezarlığında toprağa verilecek. Marmara Üniversitesı Tıp Fakültesi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. NeşeZehraKavakyap- tığı yazılı açıklamada, Günyol'un uzun sü- redirprostat ve mesane kansen nedenıyle hor- monal tedavi gördüğünü anımsatarak şunla- n kaydetti: "Günyol, patolojisinin ilerlemesi ve yaşı nedeniyie iki taraflı böbrek fonksryorüarın- da boziüma sonucu Marmara Üniversitesi Hastanesi Ybğun Bakım l nitesfnde tedavi alüna ahndL Prof. Dr. Yılmaz Göğüş ve dd- binin tüm çabalanna karşın GünyoTun du- rumu dün sabaha karşı 02.50 sıralannda ağırlaşü. Günyol yapdan tüm müdahalele- re karşın kurtanlamadL" Kendi ölümünü yazmıştı.. V edat Günyol 85. do- ğum gününde Var- tıkta 'Vedat Günyol Öldü' başlığıyla bir yazı da yazmıştı: "Er ya da geç ola- caktı bu. Herkesten önce davranıp bu haberi ileteyim de- dim yakınlanma, dostlanma, ölesiye sevdiğim kişilere sıcağı sıcağına. Bu da nereden çıktı demeyin. Böyle kendi elimle ölüm haberimi vermek... Ben as- lında ölümden korkmuyorum, sadece sığdıramıyorum onu aklıma. Türkçemiz- de bir söz vardır 'Ölüm Allah'ın emri ay- rılık olmasaydı' diye. Peki ölümün kendi- si bir ayrılık değil mi? Ben bugün 85 ya- şıma bastım. Daha doğrusu bastınl- dım. Hâlâ neyim, ne değilim biliyorsam gözüm çıksm. Güzel günlerim oldu, kötü günlerim oldu. Sevdim, sevil- dim. Yetmedi. Hep doyumsuz kaldım. Kapkaranlık gelecek bekJentisi içinde durdum dolaşttm. Yine de bir sonuca varamadım. Neyim ben? Hiçbir şey! Kim biliyor ne oldu- ğunu, ne olacağını? Ben ne olacağım < > ' biliyorum: Kara top- rak." Merhaba insan sıeaklığı.. 99SÖyleşİSİDİ Cumhurİyet'e "Sabahattin (Eyüboglu), Burian (Orhan), ben, Azra, Halikarnas Balıkçısı ve daha nicelerimiz toplumsalcıydık. Atatürkçüydük. Oysa şimdi toplumsalcı olmayı, Atatürk'ü, o bakışı hâlâ lan ile sekız yıl kadar da avu- katlık yaptı. İki kez yargılan- dı Sabahattin Eyüboglu ile bırlıkte Babeuf ten çevirdik- len ve Devrim Yazılan adını koyarak çıkardıklan bir kitap nedeniyie iki yıl süren bir yar- gılanmanın ardından serbest bırakıldı. 1971 yılında daKo- . münist Partisı kuruculanndan ol- t a m duğu iddiasıyla Sabahattin Eyüboğ- Var. Acidir..." lu ve eşi, Azra Ertaat ve Yaşar Ke- mal'in eşiyle birlikte tutuklandı fakat ilk cel- sede beraat ettiler. TuRK HUMANIZMI... Yücel dergisindeki yazılanndan başlayarak öncelen Fransız edebiyatının çağdaş örnekle- rini Türk kültürüne tanıtmak amacındayken daha sonralan Yeni Ufuklar dergisı çevresinde ve Sabahattin Eyüboglu, Azra Erhat ve Hali- karnas Balıkçısı ile birlikte bir Türk hümaniz- mi oluşturma çabalanna katıldı. Kurduğu ya- yınevinde yayımladığı kitaplarla çağdaş, dü- şünsel akımlann ve gelişimlerin Türkiye'ye yansımasına katkıda bulundu. Maltepe Üniversitesi bünyesindekı Özel Marmara Radyo Televizyon ve Gazetecilik Anadolu Teknik Lısesi'nde Insan Haklan ve Demokrası dersleri veren Vedat Günyol'a Nı- san 2002'de Maltepe Üniversitesi tarafindan fahri doktorluk unvam venldi. Üniversitenin Cevizh Kampusu'nda 2 Mayıs 1998'de Vedat Günyol'un bağışlanyla açılan bir Vedat Gün- yol Kitaphğı da bulunuyor. O N U R YAZARI SEÇİLDI... 1998'de 16. TÜYAP Kıtap Fuan'nın Onur Yazan seçilen Vedat Günyol'un 60. sanat yılı 24 Nisan 1999'da BEKSAV'da düzenlenen bir törenle kutlandı. Vedat Günyol'un 90. yaşı, 13 Mart 2001 'de Beyoğlu Ses Tiyatrosu'nda düzenlenen ve ga- zetemiz ımtiyaz sahibi İlhan Selçuk, Türkan Sayian, Halet ÇambeL Adalet Ağaoğlu. Meh- met Başaran. Atalay Yörükoğlu, Ferhan Şen- soj'"un Günyol ıle ilgilı anılanru anlattıklan ve onun kültur ve sanat dünyamızdaki yennin önemini vurguladıklan bir törenle kutlandı. Vedat Günyol adına geçen aylarda Cemal Sü- reya Kültür Sanat Derneği'nce Maltepe Üniver- sitesı'nin Dragos Kampusu'nda. AMEldber Ataş'ın sunup yönettiği "Vedat Günyol'a Saygı" adlı bir ızlence yapılmıştı. tzlenceye gazetemiz Imtiyaz Sahibi ve Yayın Kurulu Başkanı Ilhan Selçuk *1923 Aydnüanma DevTİmi\«Vedat Giinrol", ga- zetemiz yazan, eğiûmcı SamiKaraören de "Cum- hııri>«tYazanOlarakVedatGüııyol n başlıklıko- nuşmalanyla katılmışlardı. Vedat Günyol'a iliş- kin Ali Ekber Ataş imzalı Günyol'la ilgili yazı- lar, belge ve fotoğraflann yer alacağı 100'e 5 Kaldı adlı kitap ise yakında Cumhuriyet Kitaplan'ndan çıkacak. Cemal Süreya, Vedat Günyol için 'Yazınımızın cumhurbaşkanı' diyordu. OKTAY AKBAL (Yazar-gazeteci): VedatGünvol'un ölümüne çok üzüldüm. O edebıyatımızın cumhurbaşkanıydı. Aydın olmanın, gerçek bir kültür öncüsü olmanın simgesıydı. Hepımız onun öğrencisiydik. Ona çok şey borçluyuz. Şu anda kendimı çok yalnız hissediyorum. O birbilge ıdi. Insan ö'mrünün belli bir çizgisi var. O bu süreyi dolu dolu geçırdi. Bir güzel yaşama ve yaratma örneğı oldu. Günyol gibıler ölmekle yok olmaz. Onlar kuşaklarca yaşarlar. Okurlanna, sevenlenne, ailesine başsağlığı dilenm. ATAOL BEHRAMOĞLU (Şair-yazar)- Vedat Günyol benim için yaşama sevinci ve gün ışığı gibi aydınlık bir akıl demektir. Ömrünü gerçek bir insan olarak yaşadı, öylece tamamladı. Vedat Günyol gibi olabilmek mutluluktur. Onun ınsan ve yazar kimliğınden yayılan aydınlık. karanlığa, genciliğe karşı savaşanlann her zaman yanında olacak. SAMİ KARAÖREN (Yazar-eğitimci): Her aydının belirteceği gıbi Vedat Günyol çok seçkin bir kişiliğe, ayn bir yazarlık gücüne sahiptı. Gerçek bir düşün adamıydı. Durmadan düşünce üretir, onu yazı çeşidinin en etkilisi olan denemeler biçiminde düşün dünyamıza sunardı. Cemal Süreya ona boşuna 'edebiyatıınızın cumhurbaşkanı' dememıştır. Çok sıcak bir dosttu. Aydınlanmada ve hümanist düşüncede öncüluİc edenJerden bıriydi. Bu yakın dostumuzu kaybetmemin acısını her aydın gibi yüreğimde duyuyorum. Güzel amsı önünde saygıyla eğilirim. SELİM İLERİ (Yazar): Acı veren, Vedat Bey'i yalnızca yitirmiş olmak değil. O, bana bütün bir edebiyaö ve edebiyatta var olmajT armağan etmişti Ilk yazım, Hocam Günyol"un büyük özverilerle çıkârdığı Yeni Ufuklar dergısinde yayımlandı. tlk hikâye kitabım onun alçakgönüllü çabasıyla basıldı. Bu aydın ve ödünsüz insan, yaşamı boyunca sadece gelecek kuşaklar için çaba harcadı. Bana öyle geliyor ki bir haysiyetin son temsilcilerindendi. KONUR ERTOP (Yazar-edebıyat tarihçisi): Vedat Günyol'un edebiyatımıza ve düşüncemize hizmetleri unutulamaz. Yayıncı, çevirmen, dergi yöneticısi olarak 1950'lerden sonra edebiyatımızı ve düşüncemizi şekillendirmiştir. Toplumcu düşünceye insan sıcaklığını katmıştır. Anadolu gerçeğıne dayanan bir hümanizma anlayışının temsılci- lerindendır. Cumhuriyet aydınlanmasının kuruculan arasında yer alır. Toplumcu düşünceyı savunurken ınsan gerçeğıne yan çızenlerden olmamıştır. Bu bakımdan Sait Faik'ten Onat Kutlar'a kadar edebıyatımızın ileri hamlelenne tanıklık etmiştir. MEHMET BAŞARAN (Şair-yazar): Vedat Günyol Türkiye Cumhuriyeti'nin seçkin bir aydınıydı. Günyol'un yitimiyle olgun bir erdem, seçkin bir aydınlanmacı aramızdan aynlmış oldu. O, gerçekte bir aydınlanma okuluydu. Köy Enstitüleri imecesine coşkuyla katılmış. kuşaklar yetiştirmiş bır öğretmendı. Denemelen, eleştirileri, çevinleriyle merhabasına bilincin aydınlığını. yaşamın güzellığini yükleyerek "Merhaba insan acaküğT derdı hep. Cemal Süreya onun ıçın "Yazınınuzın cumhurbaşkanı" diyordu. Sanat dünyamız cumhurbaşkanını yitirmiş oluyor. Tüm yazarlann, aydınlanma savaşımcılannın başı sağ olsun. Vedat Günyol aydınlığı hepımızi aydınlatmayı sürdürsün. CENCİZ BEKTAŞ (Şair-yazar, TYS Genel Başkanı): Deneme türünün ustalanndan biri ve Türkçemizi varsıllaştıran ustalardan biriydi. Ama bütün bunlardan da ayn, Cumhuriyet döneminde toplumumuzun geleceğı için bir tasanm önerebilmiş takımın en etkin üyelerinden bin ve bunun için de gerek ögretmen ve eğıtmen olarak, gerek yazar olarak tüm yaşamını cömertçe ortaya koymuş binydi. Her zaman Halikarnas BalıkçıSL Sabahattin Eyüboğhı Azra Erhat ıle bırlıkte anıldı. Ancak o takım içinde de en özverilı, en çok ürün vermış olan kışiydi. Böylece o dörtlüyü tümüyle yitirmiş oluyoruz. Umudumuz onlann yetiştirdık- lennde ARİF DAMAR (Şair): Çok üzüldüm. Büyük bir kayıptı ama yaptıkJanyla Türk düşün ve edebıyat tarihınde yaşayacaktır. Bütün sevdıklenne başsağlığı dilıyorum. GERİDE SAYISIZ YAPIT BIRAKTI Hümanist-aydınlanmacı bakışını gelecek kuşaklara aktarmak en önemli hedefiydi... Çok sevdiği çocuklarla birlikte... Vedat Günyorun eleştiri ve araştırma yazılan Yücel (1938- 56), Orhan Burian ile birlikte çıkârdığı Yeni Ufuklar (1952). Burian'ın ölümünün ardından tek başına kısa bir süre L'fuklar adıyla sürdürdüğü Yeni Ufuklar (1953-76) üe; Cumhuriyet gazetesi ve Adam Sanat, MiBivet Sanat, Tiyatro 76, Forum, Gösteri, ABC, Yücel, Kapris,\arhk,Saçak dergilerinde yer aldı. Sabahattin Eyüboğhı ile birlikte Can Yaymtan'm kurarak (1959) Batı edebiyatından çeviriler yayımladı. Gölgeden Işığa ile 1989 Sedat Sinuıvi Edebiyat Odülü'nü kazandı P. Vakry, W. Heisenberg, J.P. Sartre, Babeuf, B. Russei, T. Moore gibi ünlü yazarlardan çeviriler yaptı. ' DENEME: DUeGekekr (1966); Yeni Türkiye Ardında (1966); De\1et tnsan mi? (1974);BuCennetBu Cehennem (1975); Çalakalem (eleştınler, 1977); Ormanlşnrsa (1979); Daldan Dala (1982); BilinçYohında(1985), Güleryüzlü C kldüik (1987); Yine de Yaşarken (1990): Gün Doğarken (1992); Dünden Bugüne (1995); Gün Ola Harman Ola (2000). DERLEME: Konuşmalar- Çağdaş Türk Edebiyaö'nın KryKiğmda(1995). ARAŞTIRMA: Prens LütfuBah Dosyası (Orhan Cavit Tütengil ile, 1977); Sanat ve Edebiyat Dergüeri (1986). ANI: Gölgeden Işığa (deneme-anı, 1988); Gklerayak Yaşarken (deneme-anı, 1989); Uzak Yakm Anılar I (1990) ORTAK KlTAP: Seyreyie Dünyayı (Yunanlı gazeteci Robert Anheegger ile EvangeMnos Misaih'dis' üı Temaşa-i Dünya ve Cefakâr adlı Türkçe eserlennden sadeleştirme. 1986); Shakespeare 1 HayaO-Sanab- Eserleri (Orhan Bunan ile, 1955);Aydmlarve Toptum/Ântonio GramscL