Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 NİSAN 2004 PERŞEMBE YEREL SEÇIM 2004 DÜNYADABUGUN ALİ SİRMEN Deniz Baykal'ın 'Böyyük Zaferi!' Üç gündür damgalı sol elime bakıp hayıflanıyor, "Ben bu hallere düşecek adam mıydım?" diye sız- lanıyorum. Hatta pazartesi günü, Deniz Baykal 18 Mart se- ç/mlerinde CHP'nin başarılı olduğunu söyledikten sonra, mutfakta taze soğan doğrarken jilet gibi bı- çakla sol el başparmağımı kesince, "Bilinç altın- dan Fruedien bir biçimde kendimi cezalandırdım mı acaba?" diye sordum da içimden. Son iki genel seçimde uyarmak için oy verme- diğim CHP'yi bu kez sandık başında, kendi köşem- de, TV sohbet ve tartışmalannda desteklemiştim. Çünkü CHR salt 1 Mart tezkeresindeki doğru ve kararlıtutumu ileTürkiye'yi Irak savaşı batağından kurtarmakla tarihi bir hizmet görmüştü. Bunun yanı sıra, CHP'nin Kıbrıs ve AB sorunla- nnayaklaşımını, çözüme ve üyeliğe karşı olmak de- ğil, ama makul çözüme giden yolda sakınılması gereken konularda uyanlar, AB üyeliği konusunda da, bu özlemi yaşama geçirirken nelerin yapılma- sı gerektiğini gösterme olarak algılıyordum. Aynca CHP'nin rejim konusundaki duyarlılığının da, ne denli önemli ve isabetli olduğunu, önümüz- deki günlerde bütün kamuoyunun acı deneyleri ya- şayarak teslim edeceğine de inanıyorum. CHP'ye bu seçimde, bu nedenle destek verilme- si gerektiğini düşünmekteydim. Ama bu seçimden büyük yengiyle çıkanın, ken- di dile getirilmemiş beklentilerinin gerisinde kal- mış, kimi kamuoyu araştırma kurumlarının öngö- rülerine ulaşamamış da olsa AKP olduğu kesin. DYP ve MHP'yi de, yerel seçimlerden görece kazançlı çıkanlar arasına katabiliriz. Seçimin büyük mağlubu ise kuşkusuz CHP'dir. Bir buçuk yıllık iktidannda, muhal, gerçekleşme- si olanaksız beklentiler yaratarak kamuoyunu on- lann peşine takan ve bunlan gerçekleştireceğine milleti inandıran, ama somut olarak 57. hüküme- tin ekonomik politikasını takip dışında hiçbir şey ya- pamayan, işsizlik ve yoksulluk konusunda bir san- tim bile çözüm yolunda ilerieyemeyen AKP, bun- lara karşın seçimden yengiyle çıkmıştır. Daha ilginci ve CHP açısından da daha acısı, parlamento dışındaki muhalefet sandıkta az da ol- sa büyürken pariamentodaki CHP, sandıkta birön- ceki seçime oranla zayıflamıştır. Bu sonucun bütün vebalini salt parti yöneticile- rine yüklemek haksızlık olur. Kuşkusuz nesnel koşullar da vardır. Siyasetin ta- banı gittikçe değişmektedir ve çoğunun sandığı- nın aksine, bu değişim hiç de sosyal demokrat partilerin lehine olmamaktadır. Emekçilerin umududur sosyal demokrasi, lüm- penlerin değil. Lümpenlere seslenmenin kimi rejimsel ve siya- sal zorluklan ve tehlikeleri olduğunu da unutmaya- lım! Ve nihayet medya CHP'yi ya görmezden gelmiş ya da abartılı bir biçimde eleştirmiş, iktidann yan- lışlarını eleştirmek yerine muhalefete muhalefeti tercih etmiştir. Ama bütün bu gözlemler, CHP'nin hangi neden- le olursa olsun, seçimden yenilgiyle çıktığını ve gi- derek iktidar seçeneği olma niteligini yitirdiğini, hat- ta muhalefetınin içeriğinin kendisinden çok başka muhalif partilere yarar hale gelmeye başladığını görmemize engel olmamalıdır. Yengiyi ya da yenilgiyi doğru okuyup ondan so- nuç çıkaramayan kumandan veya lider yeni yenil- gilerin zeminini hazırlıyor demektir. Bunun en güzel örneğini de, pazartesi günü, TV kameraları önünde büyük birfütursuzluklayenilgi- sini yengi gibi takdim eden, bizim de verdiğimiz oy yüzünden hayıflanmamıza neden olan Deniz Bay- kal olmuştur. Deniz Baykal'ın bu tavnnın yalnız siyaset sana- tına değil, en hafif deyimiyle edebe de aykın oldu- ğunu, bizi alay edilen budala seçmen durumuna düşürdüğünü belirtmek isterim izninizle. CHP'nin bugünden başlayarak önce toplumu yeniden okuması, yeni ve sosyal demokrat kadro- laşmaya gitmesi, naylon delege sistemini bırak- ması, üyakat ilkesiyle birlikte parti içinde tam bir de- mokrasiyi yaşama geçirecek, kendi üyelerini oldu- ğu kadar potansiyel seçmenini de kucaklayacak ve onlarayenilerini katacak biçimde, halk ile iç içe, onun somut sorunlarına da değinen daha da içerikli bir muhalefeti, kendisini iktidarataşıyacakyeni prog- ram ve stratejiyi oluşturması zorunludur. Bunun nasıl olacağım burada da, bu gazetede de çok tartışacağız. Ama nasıl ve kiminle olmayacağını da şimdiden söyleyebiliriz. Yenilgiyi bile okumayı bilmeyen benmerkezci, dar kadrocu ve neden çekinmeden söylemeyelim, geniş kitlelere sevimsiz gelen Deniz Baykal ve ben- zeri kafalaria olmayacaktır. Kimse alınmasın! Ben bu yaayı başkalanndan çok, sol elimdeki damga ile somutlaşmış kendi buda- lalığıma karşı bir özeleştiri olarak yazdım. Ikinci inönü Zaferinin yıldönümü ' Cumhuriyetimize sahip çıkalım' HaberMerkezi-Cum- hurbaşkanı Ahmet Nec- det Sezer, îkinci tnönü Zaferi'nin, Türk ordusu- nun gücünü, Türk ulusu- nun yurduna ve bağımsız- lığına sahip çıkmak ko- nusundaki kararhlığını göstermesi yönünden önem taşıdığıru belirtti. Sezer yayunladığı me- sajda, "YüceAtatürk'ün gösterdiği hedefleri ger- çekteştirmek.bağunsızve özgür bir ulus olarak ge- leceğe güvenle bakabil- mek için yurdumuza, Cumhuriyetimize sahip çıkmalı; geçmişteverilen savaşuniann önemini, ay- dınükTürkiye'yi kuran- lann özverflermi genç ku- şaklara en iyi biçimdean- latmalryız" dedi. Cumhurbaşkaru Sezer, mesajına şöyle de\r am et- ti: "YüceAtatürk'ünan- laûmrvla Türk ulusunun 'makus talihini' yenen tkinci İnönü Zaferi, Bü- yük Zafer'e ulaşdması- nın yolunu açarken An- kara Hükümeti'nin de uluslararası alandaki gü- cünü ve sayguıhğuu art- tirmışür." TBMM Başkanı Bü- lent Annç ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da Ddnci İnönü Zaferfnin yıldönümü dolayısıyla birermesaj yayımladılar. 28 Mart'ta Türkiye son 20 yılın en düşük katılımlı seçimini yaşadı. 10 milyon kişi sandığa gitmedi Seçmenpartisine küskünSEVtMEKTEMUR Türkiye son 20 yılda katılım oranı- nın en düşük olduğu bir seçimi yaşa- dı. Sandığa gitmeyenlerin büyük çoğun- luğunu 'sol seçmenlerin' oluşturduğu ileri sürülürken Boğaziçi Üniversitesi öğretim görevlisi ve Siyaset Bilimi Uzmanı Prof. Dr. Zafer Üskül, "Sol seçmen mesaj vermek için, sağ seçmen rehavetten sandığa gitmedi" yorumu- nu yaptı. Türkiye genelinde, bazı itirazlar ya- şanmakla birlikte, oy aynm ve sayım işleminin tamamlanmasıyla, 28 Mart'ta yapılan yerel seçime katılım oranı da belli oldu. Sayım sonuçlarına göre, 43 milyon 557 bin 977 seçmenden 33 mil- yon 163 bin 548'inin oy kullandığı il genel meclisi seçimlerinde seçime ka- tılım oranı, yüzde 76.14 olarak ger- çekleşirken belediye başkanının belir- lenmesi için yapılan oylamada ise bu oran yüzde 70 dolayında kaldı. Seçi- me katılım oranının en düşük olduğu il, il genel meclisinde yüzde 65.47, be- lediye başkanlığı seçiminde de yüzde 44.4 katılımla Malatya oldu. Bu sonuç- lara göre, Malatya'daki seçmenlerin yansından fazlasının iradesi sandığa yansımadı. I] genel meclisi seçimlerinde Ma- larya'yı yüzde 66.30 katılımla Bat- man, 67.48'le Erzurum, 67.87'yle Bay- burt, 68.1 'le Rize, 68.86'yla îstanbul, eçime katılım il genel meclisinde yüzde 76.14 olarak gerçekleşirken belediye başkanlığında yüzde 70'lerde kaldı. 28 Mart'ta 10 milyon 394 bin 929 seçmen sandığa gitmedi. Bir milyonun üzerinde oy ise geçersiz sayıldı. Seçmenin sandığa iradesinin yansımasımn en düşük yaşandığı il Malatya olurken katılımm en yüksek olduğu il Düzce. 1 Yıllara göre yerel seçime katılım oranı Katılım ortalaması 9jU 1989 105.317 28.077.317 22.877.723 22.147.749 81.5 Yrf 1984 Seçmen Sandık sayısı 82.664 20.187.978 Oy kullanan seçmen ^•Geçerli oy 18.379.917 17.691.253 1994 127.291 31.960.555 1999 208.548 34.429.120 29.456.498 28.208.036 92.2 32.503.578 31.468.511 86.9 2004 173.420 43.557.977 33.163.548 32.162.207 76.14 BTP %0.479 BBP%1.163 DSP%2.113 ANAP%2.511 GP %2.603 SP %4.020 DGB %5.251 TKP %0.265 İP %0.248 YTP %0.247 DP %0.024 ATP%0.012 MP %0.0O8 [-Bağımsız %0.718 AKP%41.672 69.14'le Van, 69.24'le Ağn, 69.53'le Elazığ ve 69.62'yle Kars izliyor. Be- lediye başkanlığı oylamasında ise Ma- latya'dan sonra Adıyaman en az katı- lımın gerçekleştiği il olarak dikkat çe- kiyor: Yüzde 46.24. AKP'ye kaptınlan MHP'nın kalesi Erzurum'da belediye seçimine katılım oranının yüzde 51.37, sosyal demok- ratlann kalesi Tekirdağ'da da yüzde 54.08'de kalması dikkat çeİciyor. ANAP'ın sıfin tüketmesinin zemini- ni hazırlayan eski genel başkanı Me- sut Yümaz ın bir zamanlar kalesi olan ve şimdilerde ise AKP'nin seçimi ka- zanmakla övündüğü Rize'de de seçim sonuçlan ilginç. Rize'de yurttaşın il genel meclisi seçimine katılma oraru yüzde 68.1, belediye başkanlığı seçi- mine katılma oranı da yüzde 59.1. Ya- ni yurttaşlann yüzde 40'ı sandığa git- meyerek ta\Tinı koymuş bulunuyor. Belediye başkanını belirlemede Ma- latya ve Adıyaman'dan sonra katılı- mın en az olduğu iller ise sırasıyla yüz- de 55.36'yla Ağn, yüzde 57.82'yle Di- yarbakır, yüzde 57.85'le Mardin. tstanbul'da ise belediye başkanını 7 milyon 351 bin 261 seçmenden kayıt- lı yüzde 68.21 'i belirlemiş bulunuyor. Ankarave îzmir'de katılımın daha yük- sek olduğu göriilürken seçmeni en çok sandığa gıden il olarak Düzce dikkat çekiyor. II genel meclisi üyeleri Düz- celi seçmenlerin yüzde 88.87'sinin, be- lediye başkanı da yüzde 87.53 'ününoy- lanyla belirlenmiş bulunuyor. Prof. Dr. Üskül, seçime katılımın düşük olmasının farklı mesajlar içere- bileceğini belirtti "Sonucu önceden befli bir seçim olacağı düşüncesi sandık başına giöne oranuıı düşürdü" diyen Üskül, özellikle, sol seçmenin bir bö- lümünün gerekçesinin ise "kendisine uygun parti ve aday bulamaması oldu- ğunu" vurguladı. Üskül, sağ seçmenin oyunu kullanma konusunda daha istik- rarlı olduğunun altını çizdi. Başbakan Erdoğan 'Kıbns AKP'ye oy kaybettirdi' Hükümetin Kıbns konusundaki tutumu parti içinde de eleştiriliyor. Bursa Milletvekili Yalçınbayır, "Milli politikalar oydan ibaret değildir" dedi. MUSTAFA ÇAKIR ANKARA - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, hükümetin Kıbns politikasının AKP'ye oy kaybettirdiğini itiraf efti. MHP'nin ve DYP'nin oylannı arttırmasını Kıbns'a bağlayan Erdoğan, sıkıntısını da dile getirmiş oldu. Erdoğan, Isviçre'de BM Genel Sekreteri Annan'a "Kıbns başıma çok iş açü. Yerel seçimde çok iyi oy alacakken yüzde 6 düştü. Oylar çözüm karşıû CHP ve MHP'ye yöneldi" dedi. Erdoğan, sözlen ile hükümetin Kıbns politikasının AKP'ye oy kaybettirdiğini, muhalefeti ise güçlendirdiğini itiraf etmiş oldu. Milli Görüş tabanı da hükümetin Kıbns politikasını her fırsatta eleştiriyor. Saadet Partisi'nin oyunu arttırmasında da Kıbns konusundaki tutumunun etkili olduğu dile getiriliyor. Hükümetin Kıbns konusundaki tutumu parti içinde de yakından izleniyor. AKP Bursa Milletvekili Ertuğrul Yalçmbayır, "Kıbns bir dönüm noktasıdır. Tek başma belirlenecek bir iş değildir. Oyçokhığu olsa da milli politikalar oydan ibaret değiklir'' dedi. Yalçınbayır, yerel seçimlere ilişkin olarak da sandığa gitmeyen 13 milyon seçmen bulunduğuna işaret etti. Yalçuıbayır, "Halk iktidara da mesaj veriyor. Iktidardan beklediğini göremedi ama muhalefetten de umudu yok. O nedenJe nötr kaldılar" dedi. İĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇtN Cem'den seçim değerlendirmesi YTP: Halk sola 'bütünleşin' dedi ANKAR\(Cumhuriyet Bürosu)-Yeni Türkiye Par- tisi (YTP) lideri Ismail Cem, yerel seçimlerde hal- kın sol partilere 'Ş'enfleşin vebütünlefin'' mesajı ver- diğini söyledi. YTP'ninde28Martse- çimlerine matematiksel ba- şan için değil, sosyal de- mokrasinin bütünleşmesi- ne yönelik mesajlann yay- gınlaşması için girdiğinı sa\-unan Cem, solun Türk siyasetinde "eddsizveme- cakizaktör" olduğunu ıfa- de etti. Cem, CHP'nin TBMM'de ana muhalefet olmanın olanaklanndan ya- rarlanamadığı, oylannı ge- rilettiği eleştirisinde bu- lundu. Cem, YTP'nin pi- lot bölgelerde seçime girer- ken belli kazanımlara kar- şın başanlı olamadığını söyledi. Cem, dün yaptığı yazılı açıklamada seçim sonuçla- nru değerlendirdi. Halkın sol partileri nitelik ve nice- lik olarak beğenmediğini söyleyenCem, "Nitefikola- rak, 'Bu sizin solculuğunuz etkisiz, yetersiz ve etkisiz" demiştir. NiceJikolarak Bu kadar parçalı olunca olmu- yor" demiştir. Şimdi >"apü- ması gereken yenileşme ve bütünleşme sürecinin baş- lamasıdır" görüşlerini or- taya koydu. Cem, solun bir özeleşti- ri çerçevesinde kendini sor- gulaması gerektiğini anla- tırken yerel seçim sonuç- lannın genel çızgilerde şa- şırtıcı olmayan sonuçlar verdiğini savoındu. Gazi- antep, Antakya, Antalya gibi CHP ile özdeşleşmiş kentler ile Zonguldak gibi sol ile özdeşleşmiş bir kent- te AKP'nin başanlı oldu- ğuna işaret eden Cem, CHP'nin TBMM'de ana muhalefet olmanın olanak- lanndan yararlanmadığını söyledi. 'Etnik siyaset geriledT Cem, DYP ve MHP'nın oylannı arttınrken SHP adıyla seçimlere katılan DEHAP'ın yanına aldığı beş partiye karşın, genel seçımlerdeki oy oranını yüzde 20 yitirdiğini kaydet- tı. Cem. "Bankazanınüa- nna rağmen. sayısal olarak başanlı sonuç alamadı. Ozede, 2004 seçiminde sağ ileriedi, sol geriledi. Etnik künliğedayabsrv-asetdege- riledi" diye konuştu. 1991 yılında yerel ve genel seçimi kıyaslayarak olağanüstü kurultay için imza toplamıştı Baykal geçmişi çabuk unuttu MİYASEİLKNUR CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın. seçim sonuçlannı partisi açısından ba- şanh olarak yorumlaması şaşkınlığa neden oldu. Partisinin oy oranını bir ön- ceki genel seçimlere bakarak değer- lendirmenin yanlışhğına değinen Bay- kal'ın, aynca iktidar partisinin her dö- nemde yerel seçimlerde başan kazan- masının doğal olduğunu önıeklerle açıklamaya çalışması geçmişteki söz- lerini anımsattı. 1989 yerel seçimlerinde ANAP tek başına iktidar olduğu halde büyük bir yenilgi ahnış ve üçüncü parti konumu- na düşmüştü. Bu örnek, Baykal'ın "lk- tidar partisi her zaman yerel seçimler- de başan sağjar" görüşünü çürütüyor. Seçim sonucunda ANAP'ın büyük oy kaybı üzerine o dönem SHP'nin genel sekreteri olan Deniz Baykal, şimdi söy- lediğinin tersini yapıp yerel seçim so- nuçlannı genel seçim sonuçlan ile kı- yaslayarak Ozal'a istifa çağnsında bu- lunmuştu. 1989 yerel seçünlerinden zaferle çı- MHP lideri Devlet Bahçeli, iktidann AB hayaliyle sorunlan göremediğini söyledi 'Hükümet zaaf içinde' Devlet Bahçeli. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Türkiye'nin ciddi sorunlarla karşı kar- şıya bulunduğunu, ancak AKP iktida- nnın "hayali bir Avnıpa Büüği üyeü- ği bahanesiyle'' ülke çıkarlanm temel hassasiyet kabul edecek bir duruş ge- liştirmediğini söyledi. Milletin, yerel seçimlerdeki tavny- la Meclis'te iki kutupluluğu değişti- receğini işaret ettiğini söyleyen Bah- çeli, merkez sağdaki bütünleşme tar- tışmalanna "MHP bu tür sanal tarüş- malann herhangi bir yerinde olama- yacakür" diye tepki gösterdi. Düzenlediği basın toplantısında se- çim sonuçlannı değerlendiren Bahçe- li. hükümetin, seçim sürecinde med- ya gruplanmn büyük desteğini arka- sma aldığmı ve kamunun her türlü imkânım seferber ederek devletin kay- naklannı "büyük bir savurganbkla" dağıttığını söyledi. Tüm bunlannya- nı sıra seçim öncesinde bazı gruplar tarafından "sözde ankeder" düzen- lendiğini belirten Bahçeli, "Bunlann belirlediği sonuçlar abarbh ve yönlen- dirici bir şeldlde açıklanarak güdüm- lü bir kamuoyu yaraülmaya çabşılnuş, adeta bir beyin yıkama yöntemi uygu- lanmışOr" dedi. Türkiye'nin, Kıbns, Ege, Kuzey Irak gibi dış politika sorunlannda kö- şeye sıkıştınhnaya çalışıldığmı akta- ran Bahçeli, Türkiye'nin mevcutyö- netimi, bu konularda milli çıkarian temsil etmek bir yana, asgari bir tavir dahi geüştirme konusunda zaaf içeri- sine düşmüştür" diye konuştu. kan ana muhalefet partisi SHP'de Ge- nel Sekreter Baykal ile Genel Başkan Erdal tnönü arasındaki balayı uzun sürmemiş, Bayrampaşa Belediye Baş- kanlığı seçimi için aday belirleme sü- recinde inönü ile ters düşen Baykal, Bayrampaşa seçiminden SHP ağır bir yenilgi alınca görevinden istifa etmek zorunda kalmıştı. istifa üzerine genel merkezde inönü ve Baykal ekibi ara- sında çatışmalar baş gösterince kurul- tayda kılıçlar çekilmiş, Baykal ve tnö- nü genel başkanlık yanşında karşı kar- şıya gelmişlerdi. Baykal'ın yenilgisi ile sonuçlanan kurultaydan sonra gün- deme gelen erken genel seçim, olağa- nüstü kurultayın da habercisiydi. SHP 1991 genel seçimlerinde yüzde 7.5 ora- nında oy kaybedince Baykal bunu bir hezimet olarak yorumlamış ve olağa- nüstü kurultay çağnsında bulunmuştu. SHP'nin 1989 yerel seçimlerine gö- re 1 milyon 250 bin oy kaybına uğra- dığını belirten Baykal, yine bugün söy- iediğinin tersini yaparak yerel seçim ile genel seçim sonuçlannı kıyaslamıştı. Baykal'ın yakın çalışma arkadaşlan olağanüstü kurultay için imza topla- maya başlayınca DYP ile hükümet kur- ma çalışmalanna başlayan SHP Genel Başkanı Erdal tnönü, 26 Ocak'ta ku- rultayı toplantıya çağırmıştı.