Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
31 MAfBT 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER dishab « cumhuriyet.com.tr 11
4. Annan Planı'nda aslında tartışma yaratacak maddeler 'kazanım' olarak gösteriliyor AÇIKÇA
Plan gösterildiğigibideğil
Türk askerinin adada
kalması, Türkiye'nin
tek yanlı müdahale hakkı
ve Türk göçmenlerin
vatandaşlığı gibi
konulann tiimü 3. Annan
Planı'nda da yer aldığı
halde, Türk: basınmda
yeni kazanLm olarak
sunulması "'kamuoyunu
aldatmaya yönelik"
propaganda taktiği olarak
değerlendiri1iyor.
REŞAT AKAR
LEFKOŞA - Birleşmiş Milletler
(BM) Genel Sekreteri Kofi Annan ın
taraflara sunduğu 4. planda Türk ta-
raftnın bazı kaz-anımlan olduğu gi-
bi, Türk basınına yansımayan önem-
\i bazı kayıplannın da olduğu dik-
kat çekiyor.
Türk tarafının kazanımlan arasın-
da gösterilen Türk askerinin adada
kalması, Türkiye'nin tek yanlı mü-
dahale hakkı ve Türk göçmenlerin
vatandaşhğı gibi konulann tümü 3.
Annan Planı'nda da yer aldığı hal-
de, Türk basınında yeni kazanım-
lardan söz edilmesi "kamuoyunuaJ-
TÜRK TARAFININ KAZANIMLARI RUM TARAFININ KAZANIMLARI
1- Tartışmalara neden olan derogasyonlar daha
uzun süreli oluyor.
2- Kıbns Türk vatandaşlannın önemli
bir kısmı, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri
Kofi Annan'ın daha önce sunduğu
planda öngörüldüğü şekilde
adada kahyor. (Güney
Kıbns . £
Rum Yönetimi'nin bu \
konudaki itirazlannın \ RÜM KESİMl
dikkate ahnmaması Türk
tarafı açısından kazanım
olarak kabul ediliyor.)
3- Senato'nun 24 Rum ve 24 Türk üyeden oluşması.
1. Geçiş döneminin kaldınlarak yeni devletin
kurulması.
2. Eşbaşkanlığın iptali, Rauf Denktaş'ın
devre dışı bırakılması
3. Başkanlık Konseyi'nde Rumlann 40
ay, Türklerin 20 ay başkanlık yapması.
4. Göçmenlerin mülklerinin 1 3'ünü elde
etme hakkı.
5. lade edilecek topraklann BM
tarafından kısmi denetimi.
6. Türk askerinin 14 yıl ıçinde adayı
terk etmesi (650 kişilik konenjan hariç).
7. Tek Merkez Bankası ve Mülkıyet Kurulu'nu
yaşayabilir kılan düzenJeme.
datmaya yönelik" propaganda tak-
tiği olarak değerlendiriliyor.
Annan' ın daha önce sunduğu plan-
da, kuzeye dönecek Rum göçmen sa-
yısı yüzde 21 olarak belirtilirken,
yeni planda "iki bölgeüliği güçlendir-
me" adı altında bu oran yüzde 18 'e
çekiliyor. Ancak Türk tarafından ta-
lep edilen toprak tavizi buna para-
lel olarak yüzde 5 daha artıyor. Ku-
zeye dönecek Rum sayısının, Türk
nüfusun yüzde 18' ine çekilmesi ha-
linde, Türk toprağının yüzde 24'ege-
rilemesi öngörülüyor.
Cumhuriyet'in 29 Mart'ta yayım-
ladığı "Annan'dan ağır koşuÜar"
başlıkJı haberde yer aldığı gibi. Türk
tarafı açısından en ağır koşulun, top-
rak tavizinden yararlanmayacak ya-
ni Türk devletinın sınırlan ıçerisin-
de kalacak tüm mülklerin üçte bin-
nin 4. Plan çerçevesınde RumJara
ıade edilmesi olduğu görülüyor.
Rtımlara 300 bin dönüm daha
Son planın Türk tarafı açısından
olumlu olduğunu \ e Rumları kızdır-
dığını haber veren tsviçre'deki Türk
haber ajanslaruıın hiç değınmediği bu
yeni gelışme, kuzeyde kalacak top-
lam 1 milyon 50 bin dönümlük ara-
zinin 300 bin dönümünün daha Rum-
lara iade edilmesi anlamını taşıyor.
Aynca. mülkü olan Rumlara, kuzey-
de yaşama hakkı da veriliyor. Böy-
lesi bır durum karşısında, kuzey top-
raklannda yaşayan nüfusun en az üç-
te birinin zarnanla Rumlardan oluşa-
cağı ve ıkı bölgelilığın büyük ölçü-
de ortadan kalkacağı görülüyor.
Annan 'ın daha önce sunduğu pla-
nın garantıler kısmında, 6'şar bin
Türk ve \ unan askerinin adada kal-
ması öngörülüyordu. Bu rakamın
çok yüksek olduğunu belirten Rum
tarafı ıse, asker sayısının 3 'er binle
sınırlandınlmasını talep etti.
Son plana göreyse, iki yıldan son-
ra 2011 yılına kadar adada 6' şar bin
Türk ve Yunan askeri bulundurulma-
sını, 2011-2018 arasında bu raka-
mın 3 'er bine düşürülrnesini 2018
yılından sonra ise 1960 anlaşma-
sının öngördüğü şekilde adada sa-
dece 950 Yunan ve 650 Türk aske-
nnin kalmasını öngörüyor. Plan
aynca her 5 yılda bir adanın tama-
men askersizleştirilmesi konusu-
nun taraflarca ele alınmasını hük-
me bağlıyor.
Belırlenen sayı (6 bin) dışında-
ki Türk askennin adadan aynlma-
sı ise şu şekilde takvime bağlanı-
yor: tlk 4 ayda, yani ağustosa ka-
dar yüzde 20, ilk 6 ayın sonunda
yüzde 25, takip eden 6 ayda yüz-
de 25 ve son 8 ayda yüze 30 çekil-
me ile 6 binlik kontenjanın dışın-
da kalan tüm askerler 2 yıl içinde
adadan çekilmış olacak.
Denktaş devre dışı
Yeni plan, geçiş dönemini orta-
dan kaldınyor ve federal devletin
haziranda çalışmaya başlamasıru ön-
görüyor. Böylelikle. KKTC Cum-
hurbaşkanı Rauf Denktaş'ın "geçi-
ci başkanlığına" ıtiraz eden Rum ta-
rafının bır başka koşulu kabul edıl-
miş oluyor. Yine Rum tarafının ta-
lepleri doğrultusunda Başkanlık Kon-
seyi'nin sayısı 6 Rum. 3 Türk üye
olmak üzere 6dan 9'a çıkanlıyor.
Daha önceki planlarda Başkanlık
Konseyinin 4 Rum, 2 Türk olmak
üzere toplam 6 kişiden oluşması ön-
görülüyordu.
ASİF, ŞAŞKIN, KORKAK'
Karamanlis'e
eleştiriyağdı
MURATtLEM
ATÎNA -Yunanistan' ın
yeni Başbakanı Kostas
Karamanlis, Isviçre'nın
Bürgenstock kasabasında
süren Kıbns
görüşmelerindeki tutumu
nedeniyle ülkesinde ağır
şekilde eleştırildi. Ana
muhalefet partisi PASOK
baskanı Yorgo Papandreu
\e ıktidar partisi Yeni
Demokrasi'nm(YDP)
Fahri Başkanı Kostas
Mitçotakis de dahil
olmak üzere sıyasi
partilerve muhalifbasın,
yeni başbakanı "pasif,
şaşkın ve korkak
obnakla
n
suçladılar.
Karamanlis, zirveden
önce yaptığı
açıklamalarda
Yunanistan'ın
garantörlüğünü
görmezden gelerek
çözüm konusunda "taraf
değil, yartnmeı rol"
üstlendığini ifade etmiş,
bu açıklamalar ABD ve
BM tarafından hayret ve
tepki ile karşılanrmştı.
tsviçre zirvesı öncesi
AvrupaBırliğı(AB),
ABD ve Birleşmiş
Milletler (BM) nezdınde
yoğun bir telefon
diplomasisı
gerçekleştiren PASOK
lıderi Papandreu.
Karamanlis'i "korkak.
şaşkın ve çaresiz"
olmakla suçladı.
Başbakan'ın
sorumluluktan kaçan ağır
tavnnı eleştiren
Mitçotakis de
Karamanlis'in olaylann
içinde daha etkin olması
gerektiğıni söyledi.
'Rmn-Yunan
planlan bozuldıT
Yunan basını ise,
görüşmeler öncesınde
hazırlanan Rum-Yunan
planlannın tamamen
bozulduğunu belirtip,
BM ve AB'nin Türk
tarafi yanlısı tutum
takındığını belirtiyorlar.
4. Annan Planı'nın
özelhkle Rum kesimi
siyasi partileri arasında
görüş aynhğına neden
olduğu ortaya çıktı.
Bürgenstock'da sert bır
savaş sürdüğunü yazan
Vradini gazetesi
gelişmeleri "Öncekinden
daha kötü bir plan"
başlığı ile verdi. Etnos
gazetesi "Labirentlerdeki
tehtike" başlığı ile
gelişmeleri duyururken
Adesmevtop Tüpos
gazetesi "Korku devam
ediyor", Apoyevmatini
gazetesi "Lüzern'de
Helenizm savaşı"
başlıklannı kuîlandılar.
Kıbns'ta taraflar taslak plana ilişkin itirazlannı BM'ye sundular
Isviçre'de kritik giin
ONKOZLAR OYNAN1YOR'
Rum basını:
Kabuledilemez
Lefkoşa (Cumhuriyet) -
Dördüncü Aruıan Planı,
Kıbns Rum basınında
değişik yorumlara yol
açtı. Gazetelenn önemli
bir kısmı planda "kabuJ
afikmez" hususlann yer
aldığını iddıa ederken
caha fazla taMZ
koparabılmek ıçin Rum-
Yunan heyeri tarafından
ssn kozlaruı oynandığı
laber verildı.
Fileleftheros gazetesi,
*Son kartımız....
l»Tİeştirmekr için çetin
avaş" başlıklı manşet
laberinde. planın olduğu
şkliyle kabul
dilemeyeceğini sa\undu.
IM Genel Sekreten Kofi
jınan ın. \anlacak
anlaşma memının
taraflarca imzalanmasını
ya da, planın olduğu
şekliyle referanduma
sunulacağı konusunda
teminat istediğini yazan
Fileleftheros gazetesi, bu
talebin Rum tarafında
hoşnutsuzluk yarattığını
bildirdi. Diğer Rum
gazetelerinm
manşetlerinde de, şu
başlıklar dıkkat çekti:
Haravgi: Harita
değışmedi, daha çok
Ankara tatmin edildi.
Poütis: Ankara'yı tatmin
ettiler... Mahi: Annan'ın
tepeden ınme planı.
Alithia: Her ikı tarafa da
istedıklennı verdi.
Simerini: Annan.
kuzeyde saf bir devlet
oluşturuyor.
• BM Genel
Sekreteri Annan'ın
4. planına Rumlar 20
itirazda bulundu.
Taraflar, dün gece
Annan'ı planı
yeniden kaleme
alırken etkileyebilme
yönünde yoğun çaba
gösterdiler.
Dış Haberler Servisi - Isviç-
re'nin Bürgenstock kasabasında
yaldaşık bir hafta önce başlayan
Kıbns görüşmeleri sürecinin bit-
mesine az bir süre kala, taraflar
dün taslak plana ilişkin itirazla-
nnı sundular. Görüşmeler son
aşamasına girerken dün yoğun
bir diplomasi trafiği yaşandı.
Türk tarafı ve KKTC yetkılı-
leri dün, taslak planda yapılma-
sını istediği değişiklikleri Bırleş-
miş Milletler'e iletti. Edinılen
bilgiye göre. Türk tarafi. kendi
lehineyapılmasını istediği deği-
şiklikleri BM yetkilılerine, ge-
rek yazılı gerekse sözlü şekilde aktardı.
Rumlann planda 20 noktaya itiraz ettiği öne
sürüldü. Yunanistan Hükümet sözcüsü Te-
odorosRusopulosda kendi itirazlannı BM'ye
sunduğunu açıkladı. Rusopulos, Yunan ta-
rafinın itirazlannın "güvenBkve derogasyon-
lar" konulan etrafinda toplandığını söyledi.
Bundan sonraki süreçte, Genel Sekreter'in
taraflann kendisine yazılı olarak sunduğu
bu görüşlen önüne alarak, planını yeniden
şekillendirmesi bekleniyor. Bu süreçte çok
yoğun bir diplomasi trafiği yaşandı. Taraf-
lann bu çerçevede gerek birbirleriyle gerek-
se ilgili tüm taraflarla yapacaklan görüşme-
lerle metni kendi lehlerine biçimlendirme
çabalan dün de sürdü. Annan'ı planı yeni-
den kaleme alırken etkileyebilme dönemi
olarak adlandınlabilecek bu sürec bugün sa-
bah saatlerine kadar sürdü. Edinilen bilgiye
göre, taslak planda, taraflardan, mekaniz-
ERDOĞAiN, K A R A M A N U S ' L E GÖRÜŞTÜ - Başbakan Recep Tav>ip Erdogan, Kıbns
görüşmeleri için bulunduğu Bürgenstock'da, dün BM Genel Sekreteri Kofi Annan ve
Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis ile ayrı ayrı bir arava geldi. Erdoğan, Annan'a Türk
tarannın taslak plana ilişkin ilk değerlendirmelerini aktardı. Başbakan ile Karamanüs'in ise
çözüme ilişkin i\i niyet ve siyasi iradelerinin teyit cdildiği vurgulandı. (Fotoğraf: AA)
manın harekete geçebilmesi için bazı mek-
tuplara imza istenmesi gündemde. Ancak
diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye
göre, Türkiye ve KKTC bu konuda nasıl bir
tutum izleyeceğini henüz net şekilde sapta-
mış değıl.
Diplomasi trafiği hızlandı
Buna ilişkin görüşler. söz konusu imzanın
"taraflan bağJayarak, taahhütaltma sokaca-
ğı* ya da "bağlayıcıbir unsurolmadıgı" şek-
linde ikiye aynlıyor. Imza konusuna, Yuna-
nistan ve Rum tarannın sıcak bakmadığı be-
lirtiliyordu.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Petnos Mo-
lh'jatis'in AB Komisyonu'ndan görüş al-
mak için Bürgenstock'tan aynlan AB'nin
Genişlemeden Sorumlu üyesi Günter Ver-
heugen ile bir telefon görüşmesi yaptığını.
aynca Başbakan Kostas Karamanlis'in Rum
lider Tasos Papadopulos ile bır durum değer-
lendirmesi yaptıklannı kaydetti Karaman-
lis-Erdoğan görüşmesine de değinen Ruso-
pulos, taraflann Kıbns sorununun çözümü-
ne ilişkin iyi niyet ve siyasi ıradelerini te>it
ettiklerini vurguladı
Edinilen bilgiye göre diplomasi trafiği
dün gece yoğunlaştı. Başbakan Recep Tay-
yip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Abdul-
İah Gül, Yunanistan Başbakanı Kostas
Karamanlis ve Dışişleri Bakanı Petros
MoJivyatis ile bır araya geldiler. Erdo-
ğan "m. Yunan tarafıyla yapılan toplantı-
dan önceGünter Verheugen ile de bir gö-
rüşme yaptığı kaydedildi. Bu arada, Alva-
ro de Soto'nun KKTC Başbakanı Meh-
met Ali Talat, Dışişleri Bakanı ve Baş-
bakan Yardımcısı Serdar Denktaş, Rum
yönetimi lideri Tasos Papadopulos ile ay-
n ayn toplantılar yaptığı kaydedildi.
Başbakan Raffariıı gitti geldi
Bölgesel seçimlerde ağır yenilgi alan Fransa Başbakanı istifa etti.
Cumhurbaşkanı Chirac ise Başbakan'a 'yeni hükümeti kur' dedi
Chirac yeni hükümeti kurma
görevini Raffarin'e verdi.
Dış Haberler Servisi - Fransa
Başbakanı Jean-Pierre
Raffarin, pazar günkü
bölgesel seçimlerde partisinin
uğradığı yenilgi üzerine istifa
etti, ancak yeniden hükümet
kurmakla görevlendirildı.
Cumhurbaşkanı Jacques
Chirac'ın bürosundan yapılan
açıklamada, Raffann'in dün
sabah hükümetin ıstifasını
Cumhurbaşkanı Jacques
Chirac'a sunduğu ve istifanın
kabul edildiği belirtildi.
Cumhurbaşkam Chırac ise,
Raffarin'i yeni hükümeti
kurmakla görevlendirirken
yeni kabinenin bugün
açıklanabileceği kaydedildi.
Rusya ziyareti ertelendi
Raffarin, yaklaşık 1.5 saat
kaldığı başkanlık sarayından
çıkışta gazetecilere herhangi
bir açıklama yapmadı.
Cumhurbaşkanı Chirac ise,
Rusya'ya yann yapacağı
ziyareti yeni hükümet
çalışmalan nedeniyle
cumartesiye erteledi.
Muhafazakâr iktidar, 21 ve
28 Mart'ta yapılan iki turlu
bölgesel ve kantonal
seçimlerde yenilgiye uğramış,
22 seçim bölgesınin 20'sinde
sol ıttifak kazanmıştı. 1998
seçimlennde ıse sağ. 14
bölgede başanlı olmuştu.
Seçımler, 2007'de görevini
bırakacak hükümet için bir
"ara test" olarak
görülüyordu.
ŞÜKBÜ SİNA GÜREL
Kıbns'ta Son Nokta -1
Annan'ın Kıbrıs'a "çözüm" üretme süreci son
aşamasına giriyor. Taraflar, Türk ve Yunan başba-
kanlannın da katılımıyla Isviçre dağlannda Annan'la
bir araya gelip Genel Sekreter'in yanında getirdiği
"plan "ın son biçimini değerlendirıyorlar. Nedense
bunun adına "görüşme"deniyor! Oysa ortada hâ-
lâ "görüşme" yok; görüşemeyen taraflardan yalnız-
ca "görüş" isteniyor.
Dün ögle saatlerinde Annan'ın taraflara sun-
duğu son öneri paketi -haritalar dışında- eli-
mizdeydi. Herhalde yakında ve önce Rum-Yunan
basınında yer alarak, kamuoylarınındikkatine-hem
de haritalarla biriıkte- gelecektir. Aslında. ortada bir
özgür görüşme ve böylece taraflann ortak iradesi-
ne dayanan bir çözüm bulma süreci olsaydı, bu
belgeye ilişkin tutumumuz da farklı olurdu. Görüş-
me sürecini olumsuz etkileyecek herhangi bir adım
atmaz, eleştiri ve kaygılarımızı "belgeleyerek" dile
getirmekten geri dururduk. Ama görünen, yalnız-
ca bir "dayatma süreci". Bunun için kamuoyu-
muzu aydınlatma görevini, her kaygının önüne
almamız gerekiyor.
Bugünden başlayarak Annan Planı denilen "çö-
züm paketi"n\n aynntılannı sizlerle paylaşacağız.
Ama önce, paketin aynnt/lanna girmeden söylen-
mesi gerekenler var.
Başlangıçta bilinmesı gerekenler Bu paketin tar-
tışılması, "bazı düzeltmeler yapıldığı takdirde
KKTC'de ve Türkiye 'de kabul edilebilir olduğu" so-
nucunun çıkartılmasına yol açmamalı. Bu pake-
tin, bir görüşme süreci sonunda ortaya çıkma-
dığını ve dayatma olduğunu unutmamalıyız. Ay-
nca, işin başında kararlaştırılan "Annan süre-
cr'nin nukuk temefine dayanmadığını da... Unut-
mamamız gereken bır nokta daha var: özüne ve te-
mellerine hiç bakmadan bu sürecin sonunda getire-
ceklerine razı olmuşsak bile, şimdiye kadar başlan-
gıçta öngörüldüğü gibi yürütülmeyen bu sürecin
özde sapmalara yol açtığını ve şimdi derhal bi-
tirilmesi gerektiğini de bilmemiz gerekiyor. Baş-
langıçta, önceikili, sonra dörtlü görüşmeler yapılma-
sı ve sonunda ortaya çıkan belgenin Annan tarafın-
dan boşluklar doldurularak tamamlanması ve bu-
nun referanduma sunulması öngörülmüştü. Oysa ne
ikili, ne de dörtlü görüşmeler yapılabildi. Annan boş-
luklan doldurmadı, heryanını doldurduğu ve üzerin-
de taraflann görüşmeden görüş bildirecekleri bir bel-
geyle Isviçre'ye geldi. AB'nin görüşmelere katılma-
yacağı kararlaştırılmıştı, şimdı AB her şeyin ortasın-
da. Dolayısıyla Annan Paketi'nden söz ederken,
aslında başlangıçta kararlaştırılan biçim ve öze
aykırı olarak ortaya konan ve dayatılan bir paket-
ten söz edildiğini unırtmamamız gerekiyor.
Pakette neler var?
Paketin başında, Kıbns'ın iki tarafı, Yunanistan,
Türkiye ve Ingiftere, AB Komisyonu ve BM Ge-
nel Sekreteri tarafından imzalanması öngörülen
kısa metinler var. Yanı bütün ilgililer, pakette yer alan
belgelerin referanduma götürülmesi ve referandum-
dan çıkacak sonuca göre kabul edilmesi konusun-
da önceden olurlarını belırtecekler. Bu imza işi, her-
halde Isviçre'de gerçekleştirilmeye çalışılacak.
Aşağıda bu metinlerın ayrıntısına değıneceğiz. Bun-
ların arkasına ise referanduma ve Türkiye, Yunanis-
tan ve Ingiltere'nın aynca ımza ve onayına sunula-
cak olan belgeler konmuş: Birincisi, Kurucu Ant-
laşma. 13 madde ve eklerden oluşuyor. Ekler ara-
sında "Birleşik Kıbns Cumhuriyeti Anayasası", temel
yasalar, toprak düzenlemeleri ve haritalar, mülkiyet
sorunlarına ilişkin temel ilkeler, uzlaştırma komisyo-
nunun kuruluşu gibi temel belgeler var. Ikincisi, "Ku-
rucu Devlet Anayasalan" olarak belırtilmiş, ama bun-
lann referanduma kadar hazırlanmasının beklendiği
anlaşılıyor. Üçüncüsü "Kıbns'ta Yeni Duruma İliş-
kin Antlaşma": Bunun Kıbns, Yunanistan, Türkiye
ve Ingiltere tarafından imzalanması bekleniyor vehü-
kümlen, bır yandan ek protokollerle Kurucu Antlaş-
ma, Garanti Antlaşması ve Ittifak Antlaşması'nı yeni
koşullara uydurmayı, öte yandan da garantör dev-
letlerin Kıbrıs'la ilgili eski tutumlannı bırakıp yeni du-
ruma onay vermesini öngörüyor.
Dördüncüsü, "Birleşik Kıbns Cumhuriyeti'nin Ka-
tılım Koşullannın Kabul Edilmesine İlişkin Karar Tas-
lağı". Bunu AB Komisyonu'nun kabul etmesi öngö-
rülüyor. Beşincisı, "BM Güvenlik Konseyi'nin Karar
Alması İçin Sunulacak Hususlar" başlıklı belge. Al-
tmcısı ise BM Genel Sekreteri'nin 2004 Nisan'ı için-
de tarafların atmasını öngördüğü adımlarta ilgi-
li takvim.
Bundan sonraki yazılanda aynntılanna da değinmek
kaydıyla, şimdilik pakette ilk göze çarpan noktalan
vugulamakla yetinelım. Başa konan ve taraflann -
herhalde- hemen imzalaması istenen belgeler-
den ilki olan "Kıbns Sorununun Kapsamlı Çözümü"
başlıklı belgede referandumda sorulacak soru yer
alıyor. Bu soru "Bütün ekleriyle birlikte Kurucu Ant-
laşmayı, Kıbns Rum/Kıbns Türk devleti anayasası-
nı veyürüriüğe girecekyasalan, Kıbns'ın AB'ye gi-
rişini sağlayacak yeni durumu yürürlüğe sokmak
üzere kabul ediyor musunuz?" İki tarafta yapıla-
cak referandumlarda Kurucu Antlaşma onaylan-
mazsa veya garantör devletlerden biri "Kıbns'ta
YeniDuruma İlişkin Antlaşma "yı Nisan 2004'te im-
zalamamış olursa, "çözüm" başlangıçtan itibaren
hüküm ifade etmeyecek biçimde geçersiz ola-
caktır, deniyor. Burada sonuçla ilgili garantör
devletlere de belirleyici bir sorumluluk verilmiş
oluyor. Başlangıçtaki belgelerden ikincisinde de
Yunanistan, Türkiye ve Ingittere'nin Kıbns'ta çö-
züme ilişkin olarak, referandumlann yapılması-
nı, antlaşmanın kendileri tarafından da imzalan-
ması halinde yürürlüğe gireceğini ve Genel Sek-
reter'in nisan ayı için öngördüğü takvime uyula-
cağını şimdiden taahhüt etmeleri bekleniyor.
İlk bakışta, bazı iyileştirmeler karşın, yeni pa-
ketin de "Türk Kurucu Devlef'e egemenlik hakkı
tammadığını, iki kesimliliğin gereğince güçlen-
dirilmediğini ve Türkiye'nin etkin ve kalıcı gü-
venlik garantisini sağlamaktan uzak olduğunu gör-
mek mümkün. Bunların da ötesinde, AB tarafın-
dan, bir yandan Kıbrıs Türk tarafına kolaylıklar
ve ayncalıklar tanınmasını öngören belgeler im-
zalanması öngörüldüyse de, bunlann 1. Dero-
gasyonfan "geçici" kabul ettiği; 2. AB Birincil Hu-
kuku haline getirmekten uzak olduğu belli.
Acaba "yazılı belge olmadan derogasyonlar ger-
çekleşmez" dıyen Tayyip Erdoğan'ı, özünde kalıcı-
|jk içermeyen, kapsarm bell/ olmayan, kalıcılığı şüp-
heli bu belgelertatmin edecek mi? Türk askerini stra-
tejik olmaktan uzak kışlalara eğrtim ve araç gereç ba-
kımı için kapatan sözde güvenlik düzenlemeleri as-
keri ne kadar tatmin edecek? Karmaşık mülkiyet ko-
nulannın içinden Kıbrıs Türk'ü kendisine ne tatmin
sağlayacak? Yer değiştirmelerin ve "yenidurum"un
getireceği bedellerı kim üstlenecek? Bu konular he-
nüz belirsiz. Ama paketin belli unsurlarıyla bundan
sonra da ele alınması gerekiyor. Bu son noktada her
şey açıkolmalı...