Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 MART 2004 CUMARTESI 10 TARİHLERJYLE TANIŞAN BÜYÜKSEHİRLER [İZMİR-BÜRSA-ESKİŞEHİRİ 0K1AY EKİNCİ 1 Heryerel seçimde olduğugibi bu kezdegözler kentlerde? Kacakyapdaşmanm artması, alîyapıyatmmlanndaki a tamamJama" telaşı, adaylann o kent üzerindeü düşunceleri ve varsa eğer "hayaOeri", basının ve kamuoyunun "pm/'e" menah, yaşadığımızyerleşmelerin her türliisorunlanm her zamarûdnden daha çok gündeme taştyor. Bu sonmlar arasında. yine hemen tüm kentlerimizdegözlenen a tipleşme n ve "fdmliksizleşme " ise tarihsel \v kültüreldeğeriere duyarlı olan bir azıniığın dtşmdapek umursanmtvor? "Modern " kentin avnı zamanda "geçmişinikoruyan n bir çağdaşhğı da kucaklaması gerektiği konusuna, ne adaylar amsında öncelik veren varnede medya ve toplum bunafazla meraidı. Çünkûgünümüzde artık "imar" denince sadeceyeni apartmanlaşma anlasılıyor; "tarihset miras" denince de ibadet yapılan, sanaylar ve diğer "anttsal" eseıier dişında, hek o esld sokakları ve stvü mimariık örnelderiyle bezeli esk mahalleleri akdlarma getirenaday,partiveseçmen, hemen her kentte "aztnhktalar". tşte böylesi bir süreçte, özdliüe metmpollenleki hzlı betonlaşma \e vasadışı yapılaşmanın da bashstyla "geçmişin yok oluşa terkedildtği''bir döneminson Syılmda, iiç büyükşehrimt var h, "gendüt dişında " biryerel yönetim kültürüyle tanıştdar. hmir,Bursave Eskişehir, ülkedeki egemen ii mntimamhğı* dikeni dişında kalmayı başammk "tarihleriyle tanışan metropoüer " olarak farkyantitüar. Her üç büyükşehrimizin yerelyöneticileri de kültürel mirasm korunması, esld kent dokulannm yaşatıiması veyine o kentin anı vebellek degerlerininyok olmasau önleyerek elde kalanlarm gelecek kuşaldara da aktanlması konusunda, sadece saylemae kalmadılar. Çok sayıdaproje ve uygulamayla bunu gerçeUeştirmeye başladüar. Böylece, belediyeye emanet edilmiş olan "halkm bütçesinden "yine aynı halkm kimlik ve onıoiu gelecek değeıierine harcama vapılabileceğini de "Belediyeter tarihepara ayıramaz*'diyeniere göstermiş oldular. Kuşkusuz, diğer kentlerimt arasında ve özeüiMe TarihiKentler Biriiği 'ne iiye belediyeler arasında benzer duyariılık içinde çalışmalar gerçekleştirenler de var. Ancak, "büyükşehirier*yelpazemke baktığımızda, kültürel degeıierin korunmasında en olumsıc koşullann bulunduğu bu kentler arasındakı kmir, Bursa ve Eskişehir 'in gerçekten özel biryeri buiımuyor. Buyazı dizisi de işte o "ifadyerin * nasıl elde edildiğini inieleyerek yerel seçimler öncesindeki "Nasılbirbdediye?" gündemine katbda bulunmayı amaçlıyor. 'Ege'nin incisi' Izmir önce 6 5000yaşını'kutladı; ardından da kendi tarihini kucaklamaya başladı anımsayanmetropol J iirkiye'nin 3. büyük kenti olan tzmir'il 999-2004 dö- neminin karakteriyle tanım- lamak isteyenler, örneğüı temızlenen körfeze baka- rak "deniziyle banşan kent" diyebilirler; çözümlenen altyapıya bakarak "çağdaş- bğı yakaiayan kent" diyebilirler; ya da sı - vil toplum kesımleriyle oluşturulan diya- log ve işbirlikJerine bakarak "demokra- siyi özümseyen kent" de diyebilirler. Ancak, bütün bunlarla aynı zamanda ve aynı yönetim öncelikJeri içerisinde ger- çekleşririlen tarihsel miras ve kültür pro- jelerine ve bunlann "sonuçlanna" göre bir tanımlama için en uygunu, "yaşını anımsayan metropor olacaktır. Çünkü, 1999 Nisan'ındaki yerel seçim- lerden sonra "Bu kentegeçmişini yeniden anımsatmalryız" diye yola çıkan Başkan Ahmet Piriştina ve kadrolan, hemen er- tesi yıl, yani 2000"deki etkinlikleriyle ön- ce "İzmir'in 5000. yaşmı" kutladılar. Özellîkle hem Izmır"in hem de ülkemi- zin gururu olan Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal'ın arkeolojik araştırmalanyla da kanıtlanan bu kent tarihini sadece "bflgT için değil, "gefeceğe ruh vermesT için de toplumsal gündeme taşıyan sempozyum- lann ve toplanhlann ardından da aynı geç- mişe ait mirası koruma ve yaşatma proje- lerini başlattılar. • ANÜŞTAN DOĞRUYA Kentin binyıllannı bugünle buluşturup geleceğe de taşımanın bir yerel yönetim görevi olarak Izmir'de neden önemsendi- ğini, Başkan Piriştina şöyle anlatıyor: "İx- mir'in cumhurryet dönemine bakarsak. o ilk zamanlardaki merkezi yönetim ilgisi- nin yaratüğı ve büyük yangnıdan sonrald yeni kentin kurulmasında beHrievici olan çağdaşlaştna girişimJeri dışmda. genekJe ta- rihi dokunun ortadan kalkması ve bugün- kü kimBksiz metropol göriinümünün or- G«ılen • Sergî • Atelye • Seın®tevı KURUMSALLAŞAN KORUMA İZMİRİN DENtZt YENİDEN 'KKKOKITOR' 1999-2004 döaeoiBun, künikrine göre " n r a d a " denMMİecek ea büyök armağaıu, Körfez'in arök 'kaçüan' âeğjl, tam tersme kucakfauua ve kuiianıian bir toıüzükte yenklen yaşanuı kavnşması oidu. taya çıkmasında, yerel yönetimlerin imar vevapdaşnıa konusundaki eskni hiç önem- semeyen turumlannın çoketkin olduğunu görüyoruz? Bu sonucu yaratan bir kamu idarfsi anlayışınm tersini. yine aynı kamu idaresinde\aşamageçirmeninmünıkün\v gerekB okluğıınu düşündüğümüz için de birçok beledhenin hâlâ uzaktan baköğı tarihsel değerİerimizi \-e kültür zenginük- lerimia kendi kentirnizdesahip4enrne\çya- şatmavı, hizmetprogranılanmızarasında en önemB yere koyduk." A R P I ARDINA PROJELER Jzmir Büyükşehir Belediyesi, işte bu kararlılık içinde, 2001 vilında da Konak Meydanı'ndaki kentin simgesi Saat Ku- lesi'nin 100. yaşmı yine törenlerle kutla- dı. Ardından, Alsancak'tan başlamak üze- re, yıllardır bakımsızlığın tahribatını ya- şayan eski Jzmir sokaJdanndaki tarihi Le- \anten evlerinin cephelerini restore etme- ye başladı. Önemli konakJann da bakımı ve yaşa- tılmasuıı sağlayan projelerin yanı sıra Ka- difekale 'yi kentin kültüryaşamına kazan- dırarak korumak yönünde girişimleri ör- gütledi. Derken Izmir'in hemen her sem- tinde, o yöreye bilim, kültür ve aydınlan- ma alanında hizmet verenlerin yaşadıkla- n evlere *>efa plaketieri" asılarak adlan ve anılan ölümsüz kılındı. Bunlarla birlikte şimdi Türldye'nin en zengin "kentkitaphgınr oluşturan yayın- lanyla yine kültür, sanat. tarih, araştırma ve edebıyat alanında Izmir için düşünen ve ureten hemen herkesin çalışmalan ya- yın haline getirilerek belgelendi. Izmir Kent Kültürü dergisi kendi dalında zen- gin bir belleten oluşrurdu. Kordonbo- vıı'nda açılan Kent Kültürü Sergileri ile lzmır'ın denızle buluşmasına düşünce ve yaratıcılığın ilhamı da ekJendi. Aynı süreçte "Kseli öğrencüere kent ta- rihi derslerT; liseli gençler arasında kent tarihi bilincini güçlendirecek yanşmalar düzenlendi; ilköğretim okullanndaki öğ- rencilere bile "tarihi binalann maket>a- prm kartonlan" dağıhlarak ve bu binalar hakkında bilgıler verilerek onlann da bu yaşlarda İzmir'i "geçmişiyie tanımalan" için ilk adımlar atılmış oldu. işte bütün bunlarla ayru süreçte, tarihi Itfaiye Binası'nın da restore edilerek "Kent Arşivi veMüzes'' olarak hizmete açılma- sı, yanı sıra Kültürpark içinde de yine be- lediye olanakJanyla görkemh bir tarih ve sanat müzesinin kurulup Kültür Bakanlı- ğı kullarumına verilmesi, Izmir'in 1999- 2004 dönemini "yaşını anımsa>an ve ar- nk hiç unotnıayacakmetropol" kılmaya ne- den olan hizmetler olarak gerçekleşti. A h met Piriştina, böylesı bir kül- /M türelyoğunlaşmanın"kabcıbir ^ M. kurumsaMkazanması" ıçmde ülkeye örnek olacak örgütlenmeleri için şu bılgi>i veriyor: "Sanınm, Tür- ki\ç'deükkezbu çahşmalanmEiçinÖze) bir birim kurdukve bakanhğın da ona- yı ile Büyükşehir Beiediyesi bünyesin- de Tarihi Çevre ve Kültür Varüklan Müdürtüğü'nü oluşrurduk." Bu müdürlük. aralannda mimar, plan- cı, sanat tarihçisi ve arkeologların da bulunduğu kadrolu elemanlan ve da- nışmanlarla birlikte aynca Izmir'de- ki Kültür Bakanlığı'na bağlı birimler ve üni- versıtelerle de ya- kın ışbirliğı ıçe- risınde, kentin 5000 yılhk ta- rihini tanıtma- yı, yaşatmayı, çağdaş vaşama katmayı ve ko- ruma amaçlı plan, proje ve uy- gulamalannı gerçek- Ieştirmejiüstlen- miş durumda. Çalışma anlayı- şı ve ortaya çı- kan ürünlerle de bir kentte koru- ma kurullannın yalruz bırakılmama- sını özleyen ve yerel yönetimlerin de ayru koruma hizmetini üstlenmelenni hedefleyen Tarihi Kentler Bırliği'nin ödüllerini kazanan müdürlük, projele- rinin genel bir sergısiru de yeni düzen- lenen Konak Meydanı'nda bır sergı ile halkın bilgisine sundu 0 S E V C I L I L E R ARTIK MUTLU Kentlenn tarihsel dokularmı yaşat- MTATVTDEN KENT MÜZEStNE Cumhuriyetin Izmir'e armağanı, İtfaiye Binası'nda artık kentin 5000 yıllık belkgi yangından korunacak maiLiı neden gerekJı olduğunu anJal- maya çalışanların çok yennde bu"arum- satmalan da "beDeğmyitirflmeınesrdir. O bellek Id temelde ">aşannuşlığm"gız- leriyle doludur ve sadece resmı geçmi- şin değil, daha da denn bir kültürel et- kılenme içinde "tophımsal geçmişjn" anısal genlerini taşu1 . Bu genler de za- ten o kent insanlanna "orah'* oldukla- nru duyumsatan sayısız anılarla örül- müştür. tşte bu evrensel gerçeğin Iz- mır'e en yakışan tanımlamalanndan bin de tanhi mirastn kent halkı için u hiç akıldan çıkmavan sevgib" gi- bi olması. Kordon ne kadar betonlaşırsa betonlaş- sın örneğın bır "Ka- rantinaJı Despi- na" şarkısı insa- nı alır, yakın geçmişin sev- dalı yaşamlan- na taşır. Ya da şair. "tzmir'in denizi kız kokar, kcı da deniz"demış ama bu gerçeğin de anımsanabilme- si ıçuı aynı kıyı- lannyıllarönce- kı zariflığmi ve uısancıllığını anımsamak ge- rekir. tzmir'deki geçmişi yeruden ya- şatma ve elde kalan tüm anı değerlen- ni koruma yönündeki çabalar, sankı iş- te o ıkı sevgıliden zamanla yok olan bi- rinı yeniden dığenne kavuşturmak, "hiç akddan çıkmayanuı varhğını da güven- ceye almak" gıbı bır anlam da taşıyor olmalı. Böylece insan Izmrr'de yaşar- ken süreklı birlikte olmasa bile sevdi- ğinın "yitirflmediğnü" bılmenin ve ona herhangi bır anda kavuşabılmenin hu- zurunu da duymaya başlıyor. GÖSTEREN; SAVAŞ ÇEKİÇ ILETİ5İM TASARIMI SERGISI 1993-2003 ÜRÜNLERİ 10-27 MART 2004 ATATURK KüLTUR MERKEZI SERGI SALONU TAKSIM ISTANBUL TÛBA İNAL heyiıei Sergıs "FlgOhtr ve Styttltr" 10 Mart -10 Nısan 2004 lebrlz.com YAKUT AYVERDI Online Atölye Sergisi 16-31 Mart2004 Sergl Izlemek için: www.lebrU.com Kentin sadece kimliğini korumak belediyeye yetmiyor Duygular da korunmalı KAİNAT BARKAN PAJONK Resim Sergisi 6 Mart - 3 Nisan 2004 Şatay* Sk. N 43 Teşııkıye 12 240 26 50 »** kanatbayazıt con- SEMRA GÖNEY resım sergisi 2 - 27 mort 2004 NELLJ sanat evi Paza-- P tesı lar»; 12 00-18 00 arası sçıktır Alıye So^ak Uzay Ap 3/2 Tesvımye j 60200 Istanbul Tel./Fax 0212-227 73 75 yavuz tanyeliresim sergisi 6 - 27 mart harmony s a n a t g a l e r i s i ıcadıye coddesı 70 lcuzgurKül< tel 0 2 1 6 5 5 3 21 67 faks 0216 553 89 22 www h a r m o n y g o l e n com golerımız oozartesı Kanç Kergun 11 00-19 00 saotterı afası oçıfaf KARŞU TEKSTİL • GALERİSİ ASIM İŞLER Resim Sergisi 3-19 Mart 2004 www as'mısier com Sıtea Va^rlar Sk No 26 80300 Esentepe - ISTAtBUL > 212 288 33 89'Faks 0212 267 2^4 e-maı) Qaltery@l<3rsu com tr »ww karsu cofn tr galen^naex htmi Bir Genç Sanatçının doğuşu Ressam GÜNEŞ ÖZMEN Resim Sergisi 17-31 Mart 2004 Açriış: 17 Mart Saat: 17.00 Mım Kemal Öke Cad. 15'1 Zümrüt Apt. Nışantaşı Tel; 0212.296 75 61 online ıziemelc ıcin www.lebfız com DOGAN AKÇA Resim Sergisi 13 Mart- 2 Nısan 2004 Teı 0216 362 18 26-Fax 410 91 97 Sınan Ercan Sok No 38 Öztor Sıtesı B Blok 81090 Kozyatağı - Istanbul www bakrac com Paza- ianç açığız 11 00 18 00 ARTI MEZAT SANAT GALERİSİNDE RASİN'in 50. YIL RESİM SERGİSİ 'Rasin'in portreleri önünde durduğumda gözbebekleri ile karşılaşırım. Bakarken 'Bakılan' olduğum duygusuna kapılırım" Melih Cevdet Anday 17 Mart - 7 Nisan 2004 TEŞVIKİYE CAD. DtLEK APT NO:95/4 TEŞVHOYE • İST. Tel (0212)26162 55-261 62 81 E-maıl am@artımera!.com.tr/ www artunezat com.tr Artı Mezat bır Can Has ve Tantekin Antû ortak gırişimidir. GALERİ ve SERGİ İlanlannız İçin (0212) 293 89 78 [email protected]. (r [email protected] www.perareklam com.tr u nedenle, kentin sadece kimJiğini "duygusumT da korumayı sağlayan bu çalışmalardan bazıten, büyükşehir belediyesi yayınlannda özetle şöyle anlatıhyor: vefa piaketleri: çok ünlü olmasalar bile, yaşadıklan semtlerde yöre halkının gönlünde yer etmiş ve oramn kent kültürüne katkılarda bulunmuş Izmirlilerin vaktiyle yaşadıklan evlere ya da yerlerine yapıhruş binalara, onlan anan ve teşekkür eden *anı piaketieri" asıldı. Hemen tüm büyükşehir bütünündeki ilçelerde, 100'den fazla İzmirli için. Evlere $enlilc Son 40 yılın yıkımlanndan kurtulabilen eski sokaklardaki, adeta birbirlerine yaslanarak zamana ve imar rantlanna karşı hâlâ direnen eski evler, önce Alsancak'tan başlanarak, sonra Karataş'ta da devam ediierek çatılan ve cepheleri onanlmak ve özgün mimarilerine yeniden kavuşturulmak üzere restore edildiler. Kentin sivil mimari kültürünün "baknnsız ve metruk* kalmaması sağlanarak tarihin zarafetini "görünür" lalan bu uygulama ile Izmir "eski gûzeDerine" yeniden kavuşuyor. Kentii LİSelİler: Siyasi tarih kent bilinci vermiyor. Yaşanmışlığın tarihini bilerek yannlann yaşamını kurmak, ancak uygarlık ve sanat tarihiyle mümkün. Bu nedenle Milli Eğitim Bakanlığı ile de işbirlıği içinde önceki yıl başlatılan "kentii ÜsdT seminerleri kapsamında, 2 dönemde 3000'den fazla lise Peterson Köşkü, 54 bin metrekarelik bahçesiyle, Murat Köşkü de öğrencüere yönelik rekreasyon olanaklanyla toplumla buluştular. Bunlarla birlücte tarihi Pasaport Iskelesi, geçmişe ait mimari kimliğini daha da öne çıkaran özgün ve çağdaş bir tasanmla arnk kentin anılanna saygılı bir biçimde hizmet veriyor. Kent Müzesi ve Arşivi: (IKEMA) Eskı itfaiye Binası'run tüm özgün değerleri korunarak restore edilmesiyle elde edilen mekânlarda da artık kentin belleğınin tarih düşmanı yangınlara karşı korunması sağlanıyor? Dünyadaki büyük müzelerden Izmir'le ilgıli sayısız belgenin de derlenip getirilmesiyle oluşturulan arşrvde, 5000 yıllık geçmişin hemen tüm çağlannı gözler önüne seren kent tarihi sergisi de izlenebiliyor. Ve "Agora" artık biliniyor; kentin kalbi ve ESKİÎNfİN ZARAFETÎNE K4VUŞ3MAK t a r i h i t ı c a r e t m e r k e z J o l a n Kentin gecmişine saygnun önemli bir uygulama- sı da eski Izmir e>lerinin yıpranmış cephelerine veniden tarihselgüzeffiklerini kazandmnakoldu_ öğrencisine Izmir'in geçmişi öğrehldi ve antik, eski dokular yerinde incelemelerle tanınlarak "gefeceğin tarih bflincine sahip kuşaklan" yetiştirildi. Homeros Anitl: rarihte, Meles'in oğlu anlamındaki "Melesigenes'' adıyla da anılan, tlyada ve Odysseia destanlannın ozanı tzmirli Homeros, doğduğu yer olan Meles Çayı deltasında. adına dikilen ve heykeltıraş Ferit Özşen'in eseri bir anıtla kentin bellegine kazandınldı. ızmır ın amtsal değerdeki eski köşkleri ve konaklan da büyükşehir belediyesi'nce restore edilerek yeniden yaşama ka\'uşturuldular. "Kemeralö" ile iç içe ve yan yana konumdaki antik tzmir'in Agora'sı da kendisini halka gösterebilecek ve insanJarın da bu geçmişi izleyebilecekleri bir konumda planlanarak çevTesiyle birhkte yeniden düzenleniyor. Agora koruma projesi, Konak Belediyesi'nin Dokuz EyJül Ünversitesi mimariık ve şehircilik uzmanlanyla üretriği Kemeraltı Planlaması ile de ilişkili olarak bir metropolün tam merkezindeki "arkeolojik kaa alanırun" da aynı kimliğiyle yaşatılmasuıı sağlıyor. fşte bütün bu çalışmalarla fzmir "yaşnu ânunsa>an" ve "geleceğini geçmişhle düşünen" bir büyükşehir olarak 21 ,yüz\ilda ilerliyor. YARIN: BURSA