Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 AĞUSTOS 2003 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER ARADABİR ZİYA GÜREL Ressam Dondupulmuş Bir Sürecin Kafesinde... Akıp gıden zamanın gorecelığı yok edıldı Uluslann kendı yazgısını belırleme hakkını çağdışı bır ayıp sayanlar bıreyın geteceğını kurgulamasına, dahası duşlenne bıle bundan boy- le ızın venlmeyeceğımn ayırdında değılter Yapmacık adlan- dırmaJaria belırienen donemleroylesıne ıçenksız kı ancak ne- ' reden buralara geldığımız ya da daha oncekı yonelışlenmızın neJerolduğu anılardan sılınerek benımsetılıyor Nedenler sor- gulanmadan, sonuçlar gundemın başına yerteştınldı7 Yaşa- dığımızbelırsızlık, sanatta "postmodemıte" ekonomıde "ser- bestpıyasa", dıyeadlandınldı "Kureselleşme"ıse aynıso- rumluluk duygusunu paylaşarak bıraraya gelmış ınsanlık bı- lıncıntn değıi, yerküre çevresınde uçan-konan sermaye'nm yarattığı yokJuğun, ışsızlığın saldırganlığın gobek adı Yeni Imparatorluk, ele geçırilen kaynaklann verdığı güvenle artan ıştahının coşkusuna gem vuramaz oldu; yazmaya başladığı tanhını yenı başlıklarla susluyor Iş- te uzun bır zaman kesrtı ıçın tasanlann toplamı, "Amen- kan Bın Yılı Projesı", saldırganlıklanna gerekçe edindik- teri ılkeyse, "Olası tehdıdın onune geçmek"... Geçmışının bınkımınden kaynaklanan anılannın umutlan- nın yok edılmesıyfe ınsanlığın ıçıne duşurulduğu karamsar- lık duygusu ustune yazılan senaryolaria gelecek bugunden yaşatılıyor Egemenlenn kuramcısı Fukuyama, "Tanhın So- nu'nun geldığını yıllar oncesınden bıldırmemış mıydı7 AKP'nın barajı aşamayan partılerden aldığı yuz seçmen- den otuz dordunun oyuyla pariamentoda elde ettığı ezıcı ço- ğunluğa neden olan seçım sıstemını değıştırmeden seçıme gıtmek nasıl bıraymazlıksa, Amenkan seçmenının de tek ku- tuplu bır yeryuzunde, yalnızca ABD'ye başkan seçmedığını aynı zamanda dunyanın yazgısını etkıleyecek bır yonetımı kararlaştırTnakta oldugunu duşunmeden, sandık başına yuzde 47 gıbı çok duşuk bır katılımla gıtmesı buyuk sorumsuzluk- tur Şımdı durmadan yenı kurgularta geiecegı karanlıklar ıçı- ne surukleyen ABD uygulamalan belkı de bırbınne benzer so- rumsuzluklann sonucu olduklan ıçın Turkıye'yı yonetenlere de çok çekıcı gelmekte Yalnız ıkı yonetım de ayn yol hantalan- nı ızlıyor Mr. Bush, mılıtanzmı kışkırtan soylemlerle ulusal çı- karfanndan odun vermeyeceğını açıklarken bızım Ulusa) Eğı- tım Bakanımız Bağıms/zlık Savaşımızın başlangıcının yıldo- numu 19 Mayıslann kutlanış bıçımının değıştınlmesı ıçın ko- panlan yaygaraya arka çıkıyor Seçılmış olmanın her ıstedı- ğını yapma hakkı verdığıne ınanan Başbakanımız 'Bûrokra- tik olıgarşı'den yakınırken yonetımını ustlendığı devlet yapı- sını guçsuz kılmayı hedefledığının ayırdında değıl Bu tutum surerse Irak halkının gelecegını hangı zaman dılımınde acı- lar ıçınde bırakarak dondurduklannın hesabını vermesı gere- ken, VVotfovvrtz, ABD egemenlığını kayrtsız koşulsuz tanıdı- ğımızı açıklarnamızı, sıvıl-asker, herkesımın ayn ayn "bıatye- mini" etmemızı ıstemeyı elbette kendınde hak gorur Ortağı ofduğu şırketlereçıkarsağladığı ıçın gorevınden aynlan Ame- nka'nın karanlıklar prensı de, olası Iran Sunye operasyo- nunda Turkıye'nın katkısının Turk-Amenkan ılışkılennın yaz- gısını belırleyecegını açıklayarak gozdağı vermeyı surdurur Yeryuzunun kalabalığına katılan yenı kuşaklar hergun bın- lercesı yaratılan olgularia oyalanmayı alışkanlık edındı Ya da bılgısayar oyunlanndak/ sanal evrentn yalnızca goruntuyle sesle yaratlan şıddet ortamında soluk alıyorlar Gorme ve duy- madan başkaca duyulara neredeyse hıç gerek kalmayacak Daha once sanata duşunsellıge yerayıran yayınlar artık say- falannı, "Matnx reloaded" filmının haberlenyle goruntuleny- le donatıyoriar Muzeler sergılemelennı cınsellığı, soylence- len one çıkaran başlıklarla duyuruyor St Petersburg kentı- nın 300 kuruluşyıldonumunde Devlet Başkanı Putın "Uçgun boyunca yağmur yağmasın" dıye uçak filolanna buyruk ve- nrken Bağdat Muzesı'nin yağmalanmasıyia yenı ımpa- ratoriann saraylanna dekor olarak taşınan 6000 yıllık ın- sanlık belleğı yapıtiann hesabını soran kımse yok. Zama- nın dondurulduğu bır kaf esteyız. Geçmışı, hıçbır gelecek umudu da bırakmadan sılmekle, tum bilıncımız zaman- sızlığa yargıtı kılınmak ıstenıyor. Ama ınsanlığın belleğı bır bılımkurgu oyunmuş gıbı kolay- ca sılınemez kı Bugunun saldırgan yayılmacılan yardakçı- lanyla bıriıkte uyguladıklan her senaryoda bılımı teknoloııyı boylesıne yok edıcı bır sılaha donuştunnenın utancını yaşa- yarak dıze gelecekler (e-posta: zgurel ' efes.net tr, web: ziyagurel.com Özerk Vergi Yönetimi... Vergılendırmede eşıtlık ılkesının kamuoyuna yerleştınlmesınm temel koşulu, "her turlu yerel, yonetsel. sıyasal etkılerden anndınlmış bır vergı yonetımı orgutlenmesmı" başarmaktır Faruk YALÇINER tkttsatçı 1 78 sayılı KHK'ye gore vergılen- dırmeye ıJışkın her furlu gorev ın yenne getınlmesınden sorumlu GeHrlerGenel Müdürlüğü Malı- ye Bakanlığı orgutlenmesınde doğ- rudan kendısıne bağlı olmayan defterdar- hklar aracılığıyla vergıyı toplamak duru- mundadır Vergı denetımını ıse gelırler kontrolorlen \ e uç parçaya bolunmuş ver- gı denetmenlen ı)e surdurmektedır Malı- ye mufettışlen ve hesap uzmanJannın ver- gı denetımlen bu genel mudurlukten ba- ğımsızdır, doğrudan Malıye Bakanı'na bağlıdır Vergılendırme ışlemJennı gerçekleştı- ren vergı daırelennın bağlı olduğu defter- darlıklar gerek 178 sayılı KHK'nın ge- rekse lller Idaresı Yasası'nın ongormuş bulunduğu gorev len yenne getırmek zo- rundadır Bu anlamda v ergı denetımı v e v er- gı toplamak ışlev ı "görevterinden herhan- gi biridir" Gorulduğu uzere "dort ayn sa- nı (unvanı)taşıvan vwgidenetçilerinden rast- gele açılnuş irili ufaklı vergi dairelerinden oluşan, dağınık, ge\ şek orgüdenmeve yan- faş derecelendirme (hiyerarşi) ile biriniteri arasında itetişimi yitirmiş bir vergi yöneti- mi söz konusudur." Kaldı Ja Turkıye'nın sıyasal gerçeklen ışığında "siyasetin beür- lediği il > ontticisine bağh defterdarlık dü- zeniile vergitendirmede başanlı ohınama- yacağı" çok açıktır Vergılendırmede eşıt- lık ılkesının kamuoyuna yerleştınlmesının temel koşulu "hertiirhnerel,>rinetsel,si- jasal etkılerden anndınlmış bir vergi >o- netimi orgutlenmesini" başarmaktır Bu bakımdan vergı yonetımı yuklenmış olduğu gorev lenn gerçekleştınlmesını sağ- layacak olçude guçlendınlerek Malıye Ba- kanlığı dışında, ancak vergı yonetımının ışgorurlugu (perförmans) v e sonuçlan yo- nuı den Malıye Bakanı 'na karşı sorumlu olaıı ayn bır geürler müsteşarfağı yapısın- da orgutlendınlmelıdır Musteşarlığın ul- ke genelındekı vergılendırme hızmetlen, Turkıye'nın toplumsal, sıyasal, ekonomık ve cografı ozelhklen goz onunde bulun- durularak oluşturulacak gelırler bolge mu- durluklennce yenne getınlmelıdır Boyle- ce gelırler yonetımının merkez ve taşra orgutlen arasındakı kopukluk gıdenlerek vergılendırmenın temel kurumlan olan vergı daırelen defterdarlıklardan aynla- cak, gelırler genel mudurluğu-gelırler bol- ge mudurluğu-vergı daıresı mudurluğu zıncın oluşturulacaktır Gelırler musteşarlığının vergı denetım hızmetlen de yıne gelırler bolge mudur- luklen koşufunda ve bunlarla eşgudumlu çalışmak uzere her bolgede kurulacak ver- gı denetçılen grup başkanlıklanncayuru- tulmelı, ancak denetımın ve denetçılenn bağımsızlığı açısından bolgelerdekı ver- gı denetçılen 4nkara"da oluşturulacak ver- gı denetçılen kuruluna bağlanmalıdırlar Malıye BakanJığı dışında orgutlenmış yo- netsel ozerklığe sahıp, gorev sonuçlan ba- kımından Malıye Bakanı'na karşı sorum- luluğu bulunan gelırler musteşarhğı, OECD ulkelennın buyuk çoğunluğımda orneğı gorulen bır gelırler yonetımı yapılanması olarak hem Malıye Bakanlığı'na vergı yo- netımının başansını denetleme olanağı vermekte hem de ıç ışlemlennde bağım- sız bır gelır orgutunun vergılendırme go- rev ını her turlu dış etkıden annmış bıçım- de yurutmesını sağlamaktadır Sıyasal yak- laşımın belırledığı malıye polıtıkasıru oluş- turan Malıye Bakanlığı, gelırlerde ulaşıî- ması gereken duzeyın yakalanabılmesı ıçın gelırler musteşarlığının sorumlu ola- cağı kurallan yazılı bır sozleşmeye bağ- layarak. donem sonunda gerçekJeşme oran- lan ile karşılaştırabılecek, boylece gelır- ler yonetımının başan ya da başansızlığı- nı dışardan gozleme ve denetleme olana- ğına kavTişacaktır Gelırler musteşarlığının yukleneceğı go- revlenn yenne getınlmesını sağlayacak bınmler, musteşarlık ıçınde oluşturulurken tum devlet gelırlennı bu kurumun çatısı altında toplamak amacıyla dış gelırlen temsıl eden gumruk genel mudurluğu ile ıç gelırlen temsıl eden gelırler genel mu- durluğunun merkez ve taşra orgutlennın gelırler musteşarhğı kapsamına alınması sonucunda ışlevsel bır yapı kurulacaktır Geiecek yazımızda vergı daıresı -vergı denetımı orgutlenmesı konusu ışlenecek- tır Avukatlara VeriJen Yeni Haklar Av.l\ırgutİNAL A vukatlık Yasası, avukat- lann dışında, yurttaşlan- mızı da yakından ılgılen- dırebılecek bır yasa olduğu ıçın, bu yasada yapılan bazı değışık- lıklere değınmek ıstıyorum Bıhrsınız, avukatlar bağlı ol- duklan ıl barolannın otesınde, ulkenın dort bucağındakı tum mahkemelere bızzat gıderek da- va takıp edebılırler Buna butun yuksekmahkemelerdahıldır He- le hele son yıllarda AlHM'ye ya- pılan kışısel başvuru hakkı, ulke- rruz tarafindan da kabul edıldığı ıçın bu mahkemenın Strasbo- urg'da bulunan merkezınde de avukatlar, kendılennı vekıl edı- nenler adına davalar açabılırler, takıpler yapabılırler Avukatlık Yasası'nda yapılan değışıklıklerden bıronernlısı de, bır avukat Turkıye nın herhangı bır yenndekı avukata yetkı bel- gesı gondererek kendı adına mu- vekkılının hakkının korunması- nı ısteyebılır Burada esbden ol- duğu gıbı noterden vekâletname çıkarmaya gerek kalmamakta, noter devTeden çıkanlmaktadır Bu değışıklık avukatlarca ne ka- dar kullanılmaktadır, ne kadar yaygındır, avukatlar bırbırleny- le ne kadar ışbırlığı yaparak yet- kı belgesı kullanmaktadır, bunun henuz araştırması yapılmamış- tır Avukatlık Yasası'yla getın- len bır başka yenılık Avukatlar bırbırlenyle yazışma yaparak, muvekkıllennın haklannı, talep- lennı, alacaklannı mahkeme onu- ne hıç çıkarmaksızın,karşıhkİJ an- laşma, hukuk yollan ve mevcut yasalann uygulanmasıyla anlaş- mazhğın çozulmesı yoluna gıde- bılecekler ve mahkeme karan gı- bı \ e mahkeme karan değennde bır anlaşma sağlayıp yapabıle- ceklerdır Son derece yararlı, yar- gının gorevını azaltan, hakkı el- de etmede buyuk surat getıren bu yolun başlayıp başlamadığı, uygulamada emsal kararlaralınıp alınmadığı konusunda henuz du- vumlar ahnış değılız Dıleğımız ve onenmız odur kı, bu yol su- ratle, avukatlar arasında artsın ve anlaşmazlıklar da o sayıda azal- sın Avukatlık Yasası'yla getmlen bırbaşka yenılık, avukatlann ken- dılennı \ekıl kılan kışıler adına, karşı tarafa noterden çekılen ıh- tarname gıbı, çok çeşıtlı teblıgat- lan bırbırlenne yazılı yapabıle- ceklendır Bu, noterlen ış yığının- dan kurtardığı gıbı avukatlara ve- nlen yenı bır gorev le anlaşmaz- lıklann çozumunde suratı getır- mektedır Avukatlar ıçın getınlen bırbaş- kayenılık Butun karakoUarve ne- zarethanelerde avukatlar muv ek- kıllenyle tek başına, bağımsız bır odada goruşebılecek ve konuşa- bıleceklerdır Yanlannda hıçbır memur bulunmayacaktır O an- da yapılan tahkıkatla ılgılı her turlu evrakı ınceleyebılecek, fo- tokopı alabılecektır Avukatlar kendılenne tanınan yenı bır hak ile emnıyet mudur- luğu, jandarma, nufus, tapu, ad- lı sıcıl, bankalar vs resmı daıre- lerde bulunan tum kayıtlan ıste- yebıleceklerdır Avukatlar mah- keme ıçın, gereklı olan nufus, aı- le kayıt tablosu, sabıka kaydı gı- bı kayıtlan daha once alarak, aça- caklan davalarda bunlann gel- mesını beklemeksızın davanın suratle bıtmesını sağlayabılecek- lerdır Şımdı dıleğımız odurkı, yıllar- dan ben yazdığım yazılarda açık- ladığım gıbı avukatlar trafık ka- zalan ve başka kazalarda, acıl hallerde yazacağı bır yazı ve ta- mamlayacağı obur ışlemlerle, ka- za yapan arabayı ıhtıyatı onlem yolu ile zabıtaca durdurabılme- lı, yıne zarurethalınde keşıfve tes- pıtler yaptırabılmelı, bılırkışı ve tanığı dınleyebılmelıdır PENCERE Felsefe Yapmak?.. Bızım sevgılı Turkıyemızdekı kahvehane sohbet- lennde ıçı boş laflarla yuksekten atıp tutarak ah- kâm kesmeye kalkışanın lafını hoşafın yağı gıbı ke- serler - Felsefe yapma' Gazetelerden okuduğum kadanyla, dunyaca un- lu fılozof Jürgen Habermas Istanbul'da duzen- lenen '21 'ıncı Dunya Felsefe Kongresı'nde felse- fe yapmamış Demış kı "- ABD hukuk tanımıyor" Şaşılmaz1 Adına 'Kureselleşme' denen somuru duzenının halı pur melâlı oylesıne çarpıcı kı Anstoteles bır- kaç saatlığıne dınlıp dunyaya gelse, çevresıne bı- raz bakındıktan sonra aynı lafı soylerdı • öyle gorunuyor kı 'Yenı Dunya Duzenı 'nde her ınsan pek yakında felsefe yapmak zorunda kala- cak Çunku ınsan yerellıkten kurtuluyor Kışı, yerkurenın neresınde yaşarsa yaşasın, 'ABD Imparatorluğu 'nun çevırdığı çarkın dışlılerı arasın- da ezılmeye aday gorunuyor Isa dan once 6'ncı yuzyılda yaşayan fılozof Pro- tagoras ne demıştı "Insan her şeyın olçusudur " Isa'dan sonra 17'ncı yuzyılda fılozof Descartes daha ılgınç bır ozdeyış yumurtladı "- Duşunuyorum, oyleyse varım " Duşunemeyen ınsan yok mu sayıhyor^1 • Musluman, ne yazık kı, bılımde olduğu gıbı fel- sefede de yaya kaldı Nıçın? Bugerılığı Gazali'nın Muslumanlıkta 'ıçtıhatka- pısı'n\ kapatmasına bağlamak fısfıs bır gerekçe olur, dınsel kokenden kaynaklanan felsefenın za- ten çoktan defterı duruldu, postmodern laflama- nın da kendı kendını aldatmaktan gayrı bır ışe ya- ramadığı kureselleşmenın bugunku elle tutulur, gozle gorulur rezaletıyle ortaya çıkmıştır Felsefenın ayaklarını toprağa dayayıp zaman ve mekân ıçınde ınsana yol gosteren akıl ve bılımle hemhâlolmasının başlangıcıda 'Aydınlanma'do- nemınde tohumlandı Eleştırel akıl ne zaman ışıdı? • Insan ozgurce duşunmeyı, bağımsız mantıkla fi- kır uretmeyı oğrendı Guncel dunyamızda her fıkır teknolojık devnmın yarattığı olanaklarla en uzak toplumun en yalnız kı- şısıne bıle ulaşabılıyor Eskı değeryargılarının kohnemışlığınde, ınsanın ınsanı somurmesının doğallığını savunup kışıyı çağdaş kolelere donuşturen duzenı tum gezege- nımıze dayatmak ısteyen guç, egemenlığını surdu- remeyecektır Çağımız felsefesı, toplumdan kopuk bıreyın ka- fasında bıçımlenen bır soyut mantık değıldır • Istanbul'da duzenlenen 21 'ıncı Dunya Felsefe Kongresı felsefe mı yapıyor? Felsefe yapan da olacak Yapmayan da Fılozof Habermas demış kı "- Insanlığın sonjnlan kureselleştı " Kureselleşen sorun, tum ınsanlığı ılgılendırdığı ıçın felsefeleşır, hepımız filozof olacağız, ama, bu el ele tutuşmayı daha da guçlendırecek' MYCEP KAZANDIRMAYA DEVAM EDIYOR KONTOR YUKLEDIKÇE KONTOR+MESAJ KAZANACAKSINIZ MyCep'e 2003 yılında abone olduysanız, kontör yükledikçe 20kontör+20mesaj MyCep'e 2002 yılında abone olduysanız, kontör yükledikçe 30 kontör+30 mesaj MyCep'e 2001 yılında abone olduysanız, kontör yükledikçe 40 kontör+40 mesaj MyCep'e 2000 yılında abone olduysanız, kontör yükledikçe 80 kontör+80 mesaj MyCep'e 1999 yılında abone olduysanız, kontör yükledikçe 100 kontör+100 mesaj Hedıye kontör ve hedıye mesaj kazanabılmek ıçın bır defada en az 250 kontor yuklenmesı gerekmektedır Bu kampanya 31 Aralik 2003 tarıhıne kadar geçerlıdır 1 ay ıçınde en fazla ıkı kez hedıye kontör ve hedıye mesa) kazanabılırsınız Kazanılan hedıye mesajların 1 ay ıçınde kullanılması gerekmektedır