Katalog

15TEMMUZ2003SAÜ CUMHURİYET SAYFA kultur(£cumhuriyet.com.tr 15 50'yi aşkın filmde rol alan dört Oscar'lı Katharine Hepburn'ü geçen günlerde yitirdik Güçlü ve cesur bir kimliktiASLISELÇUK Katharine Houghton Hepburn daha üç yaşındayken Bostonlu soy- Ju annesı, kaduı hakian savunucusu Katharine Martha Houghton ın feminist gösterilennde sahneye çık- rnaya başlamıştı. Virginia'lı cerrah ve üroJog babası Thomas Nor\ r al Hepburn, doğum kontrolünü savu- naa cinsel hastalıklarla savaşan, ıle- ricı bir doktordu. Kan-koca kadın haklannm. doğum kontrolünün gö- ziipek savunucusuydular. O yıllann Amenka'sında bu rür davranışlar gerçekten cesaret ısterdı. Ev orta- mında cinsellikten, sosyal vepolitik konulardan çekınmeksızin konuşu- lurdu. BöyJece Katharine çok kü- çük yaşJarda serüven ve bağımsız- Iık duygusunu tanıdı, içselleştirdi. ]928'de Bryn MawrKoleji 'ndey- ken tiyatro gösterilerine de katılan Hepburn, son sınıftayken Baltımo- re'da iki oyunda yer aldı. Yine aynı yıJ eJınde psikoloji diplomasıyla New York yoiunu tutup Broad- way'de ilk oyunu oJan "The Big PondHa sahneye çıktı. Tek gecelik bu gösterinin ardın- dan oyun dışı bırakılan Hepburn. umudunuhiç yıtirmedi, lasa sürede Broadway'de iş bulmaya başladı. 32 de "The NVarrior's Hus- band"da sergilediğı başanlı oyun- culuğu Hollywood'un dikkatıni çektı. George Cukor, uzun boylu, sporcu. ilginç bir kemik yapısı olan genç kıza "A Bill of Divorce- menf'ta (BirBoşanma Faturası/32) ünlü oyuncu John Barrymore'la karşılıklı başrol önerdi. Hepburn bu ilk fılmınde çarpıcı birkımlıği olan, başanlı. özgür birkadın rolündeydi. Ayrıksı güzelllk, modern oyunculuk Bu filmin ardından Cukor. Hep- burn'ün en yakın dostu, vazgeçil- meyen yönetmeni olacaktı. 25 ya- şında Hollyvvood'a gıren Hepburn için Cukor: "Katharine tam bir kasırga etkisi yarattı. Birlikte yaptığımız filmlerin çoğunda Ka- te'in kendisinden de pek çok şey vardır" demişti. Barrymore'un kı- zını canlandıran Hepburn'ün sinir küpü, saldırgan zarafetı, yüzsüz davranışlan böylesi biryıldız tıpine ahşık olmayan sinemacıları şaşırttı. "Christopher Strong"da (33) bir S, lorddan evlilik dışı gebe kalan ba- ğımsız bir pilot rolündeydi, sonun- da uçağını bulutlann arasına bıraka- rak intıhar edıyordu. Hepburn, 301u yıllann yenilikçi genç kızlannın sımgesiydı adeta, kararlı, güçlü. çağdaş kadın kahra- manlan oyunculuğuyİa vurguluyor- du. Sinemada yuvarlak hatlann be- ğenildiği, istendiği bir çağda o küs- tah bir erdişılik sunuyordu. Genel- geçerbeğenilenn dışında bir kimlik- ti yansıttığı, o özgüven sahibi, öz- gür, bağımsız bir kadındı. Hollyvvood'a adınunı atar atmaz herkes Hepburn'ün alışılmış Holly- wood yıldızlanndan çok farklı ol- duğunu aynmsamıştı. Bolpantolon- larla dolaşıyor, moda olan bağış et- kinliklerine katılmıyor, imza kuy- ruklanndan uzak duruyor ve özel yaşamını tıtizlikle kendine saklıyor- du. Hollyvvood'un yaldızlarla süslü tabakasına katılmıyor, sayılan az ol- sa da seçkin bir aydın grubun dost- luğunu yeğliyordu. Uzak duruşlu bi- raz da kibirli Katharine, onun bu davranışlanna ahşık olmayan ve onunla nasıl başa çıkacaklanru bile- meyen stüdyo yönetıcılerini pes et- tiripkendisine saygı göstermelerini sonunda sağlamıştı. Perdedekı görüntüsü bir anlamda yabanıl birözgürlük, apaçık vurucu bir zekâ yansıtıyordu. Özel yaşa- mında genellikle pantolonluydu, külotlu çoraplardan, jartiyerlerden, yapışık taytlardan nefret ediyor, makyaj yapmıyordu. "Bilinen gü- zellerden olmadığımın ayrımın- ' enaryo konusunda seçici, bir metot oyuncusu olan Katharine Hepburn, 3O'lu yıllann yenilikçi genç kızlanrun simgesiydi adeta, kararh, güçlü, çağdaş kadın kahramanlan oyunculuğuyla vurguluyordu. Sinemada yuvarlak hatlann beğenildiği, istendiği bir çağda o küstah bir erdişilik sunuyordu. Genelgeçer beğenilerin dışında bir kimlikti yansıttığı, o özgüven sahibi, özgür, bağımsız bir kadındı. dayım. Suratımda bir ton çil var. \e yaparsam yapayım perdede onları gösteriyorlar" demıştı. Onun tıpikgüzellıği kendine olan güveninden, zekâsından kaynakla- nıyordu, izleyici onun tehlikelerle iç içe yaşadığını, cesur, atakama ay- nı anda incinebilir, yaralanabilir du- yarlıklara sahıp oldugunu biliyordu. Yıllar onu haklı çıkardı; oyununun, yürüyüş biçiminin modernliği, de- ğişik aynksı güzelliği onu sinema- nın unutulmazlan arasına soktu. "Sylvia Scarlett"te (36), Char- les Dickens'ın Ingiltere'si ile kesi- şen Amerikan komedisinde ızleyici- nin karşısına genç bir adam kılığın- da, kısa saçlı, şapkalı olarak çıktı, sanatının ve ışıltısının doruğunday- dı. 40'h, 50'li yıllarda Hepburn si- nemayla birlikte tiyatrodaydı. 55-60 arasındaysa Ingiltere'de Shakespe- are oyunlarında başarıyla sahne aldı. John Huston, George Cukor, Frank Capra, Elia Kazan, David Lean, Bryan Forbes, Michael Ca- coyannis, Stanley Kramer. Geor- ge Stevens gıbı ünlü yönetmenlerle çahştı. Joseph Manldevvicz'in bir Tennessee VVilliams uyarlaması olan kült film "Suddenly Last Summer"da (Geçen Yaz Birdenbi- re/59) Bayan Venable rolünde yine olağanüstüydü. "Ben rolün ente- lektüel vizyonuna yoğunlaşma- dım. Sadece evrensel duygular üzerine kurdum oyunumu. Ama- cım rolii ve karakteri duygulu kıi- makrı, izleyiciye duyguları akta- rabümekti. Aniden bir kibrit ya- kar gibi" demişti Venable karakte- rini betımlerken. Alışılmışın dışında btr yıldız oyuncu Parlak zekası, yadsınamaz zara- fetı. ıradesiyle tanınan bir oyuncuy- du. Izleyicı onun entelektüel dün- yasına, yaşamındakı dövüşçü yanı- na hayrandı. Bir metot oyuncusuy- du, rolüne önceden çalışır, sürekli prova yapardı, yansıtacağı karakte- ri yenıden düşünür. tartışırdı. senar- yo konusunda seçicıydı. Idealleri, sağlam ölçüleri olan, dürüst, açık sözlü, alışılmışın çok dışmda ger- çek bir yıldız oyuncuydu. 62 yıllık oyunculuk yaşamı boyunca 50'yi aşkın filmde rol aldı, 4 Oscar ödü- lü kazandı, 12 kez de Oscar'a aday oldu. "Doğrusu büyük bir ressam ya da yazar olnıayı çok isterdim. Oyunculuk kanımca önemsiz bir sanat. En zor yanı da bu işi baş- kaları ile yapnıak. Büyük bir me- kanizmanın parçası olmaktansa insanın kendi kendine yetebilme- si, bir şeyleri var etmesi bence çok daha dovurucu" diye açıklamıştı oyunculukla ilgili düşüncelerini. "Ben yaşamımj bir kadın gibi de- ğil, hep denir ya bir erkek gibi sürdürdüm. Canım ne istediyse onu yaptım. Kendimi geçindire- cek parayı kazandım, derin bir aşk da yaşadım ama yalnız kal- maktan da korkmadım. Cehen- nemden ürkmüvorum, doğrusu cenneti de aramıyorum." Müziğin iki devi CompaySegundo ve Benny Carter yaşamını yitirdi Cazdabir devirkapandıKültür Servisi - Caz dünyasmın efsane isimleri Kübah Compay Segundo (96) ve saksofoncu Benny Carter (95) dün yaşama \eda etti. Bir süredir böbrek yetmezliği hastalığıyla yaşam mücadelesi veren Kübah ünlü müzisyen Compay Segundo 1907'de* Küba'da doğdu. Segundo, bu yaz Avrupa'da birçok konser vermeyi planlamış ama hastalığı yüzünden ıptal etmek zorunda kakmştı. Asıl adı Maximo Francisco Repilado Munoz olan sanatçı Havana'nın yakınında bulunan Miramar'daki evinde yaşıyordu. Armonlconun yaratıcısı Segundo, 1920'li yıllarda klarnet ve tres çalmaya başladı. Sanatçı kariyerinin başlangıç yıllannda Sindo Garay, Nico Saquito, IMiguel Matamaros, Benny More gibi dıkkat çekici müzisyenlerle ;alıştı. Segundo daha sonra, önemli >ek çok grupla çalışmalanna devam •tti. Bunlardan biri olan El ronjunto Matamaros a 1939'da Jarnet çalmak üzere girdi ve 12 yıl oyunca bu grupta kaldı. lunu izleyen yıllarda, neredeyse ısadüf sonucu, kariyerinin en nemli adımlanndan birini attı. ?42 'de bir gün, Segundo Lorenzo ierrezuelo'nun saçını keserken, i eski arkadaş, 'niye bir grup ırmayahm ki' fikrini ortaya :ılar ve daha sonra Los )mpadres adını alacak olan ıkili. yıl boyunca kariyerlerinin en lenceli zamanlarını geçirdiler. Bu aem aynı zamanda Segundo'nun 1920'li yıllarda klarnet ve tres çalmaya başlayan Segundo, Sindo Garay, Nico Saçuito, Miguel Matamams gibi ustalarla çahşmıştı. Benny Carter da 70yıllık müzik yaşamında Miles Davis, Ella Fitzgerald ve Dizzy Gillespie gibi ünlülerle çalmıştı. Besteci ve yapımcı Arif Mardin'e ödülünün verildiği Esma Sul- tanYahsı'n- daki törene çok sayıda ünlü katıldı. takma ismini kazandığı yıllar oldu: Compay, 'Compadres'in değişmiş hali olduğu için; 'Segundo'yu ise, bas, grupta ikincil ses olduğu için kazanmış. ('Segundo', Ingilizcede 'ikinci' demek olan 'second' kelimesinin değişime uğramış halı.) Sanatçı aynı zamanda, 'armonico" olarak adlandunlan müzik aletinin de yaratıcısı. Alet, Ispanyol gitanyla Küba tresinin melez çocuklan olarak düşünülebilir. Segundo, 1956 yılında kendi grubu olan 'Compay Segundo y sus Muchachos'u kurdu. Grup trio olarak başladı ve quartet olarak yoluna devam etti. Ünlü sanatçı, Fidel Castro başa gelmeden önce ünlü olmuş. 1960- 70 yıllan arası inzivaya çekilmiş ve 1980'de tekrar sahnelere geri dönmüştü. Segundo 1999 yılında Wim Wanders'inyönettiği 'Buena Vista Social CJub' belgeseli ile dünyaca üne kavuşmuş ve film müziği 4 miiyon adet satmıştı. Filmin müzıgi aynı zamanda Grammy ödülü de kazanmıştı. Klarnet ve Küba'ya özgü bir alet olan 'Tres'i çalan Segundo'nun 1996 yılında 'Lo Mejor de la Vida' (Hayattaki en iyi şey) adındaki albümü ve 1999 yılında da 90"ncı yaşgünü nedeniyle 'Salle Salud* albümü yayunlanmıştı. Carter-CHnton duett Caz dünyasının efsane isimlerinden saksofoncu Benny Carter. 95 yaşında Los Angeles'taki Cedars Sinai Hastanesi'nde yaşama veda etti. 'Stormy YVeather' gibi klasikleşmiş bazı filmlerin müziklerini yapan Carter, 70 yılı bulan meslek yaşamı boyunca piyanist VViJlie Smith, Miles Davis, Eİa FitzgeraJd ve Dizzy Gillespie gibi ünlülerle çahşmış ve birlikte çalmıştı. Carter amatör saksofoncu olan eski ABD Başkanı Bill Clinton ile de Beyaz Saray'da bir konser vermişfi. Carter'ın aranje ettiğı müzikler Duke Ellington, Benny Goodman, Chick Webb ve Glenn Miller gibi ünlü orkestralar tarafından çalmıyordu. Arif Mardin'e Yaşam Boyu Başan Ödülü Servisi - Istanbul Kültür ve Sanat Vakfi (IKSV) taranndan dünyaca ünlü besteci ve yapımcı Arif Mardin e "Yaşam Boyu Başan Ödülü" verildı. 10. Üluslararası Istanbul Caz Festivali kapsamında dün gece Esma Sultan Yalısı'nda düzenlenen ödül törenine ış, müzik ve basın dünyasından çok sayıda seçkin isim katıldı. Ödül töreni öncesinde Mardin'in bugüne kadar birlikte çalıştıgı dünyaca ünlü müzik yıldızlan ve son olarak bu yıl Grammy ödülü kazanan Norah Jones'la birlikte görüntülerinin yer aldığı barkovizyon gösterisi sunuldu. ArifMardin'e "Yaşam Boyu Başan Ödülü"nü Istanbul Kültür ve Sanat Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Şakir Eczacıbaşı verdi. Eczacıbaşı ödül törenınde yaptığı konuşmada, Arif Mardin'ın başanlı müzik geçmişıne değindi. Eczacıbaşı, "Bu akşam vereceğuniz ödülün, Arif Mardin'in ABD'den aldıgı çok sayıda ödülün yayında özel bir anlamı olacağ-nı dü.vünüyorum. Bu ödülü sunarken kendisine bir İngiliz ata sözünü hatırlatmak istiyorum: İyi bir kemanla. esidmiş de olsa daha nice türküler çalınır" diye konuştu. Arif Mardin de sanat ve kültürün uygarlığın temel taşlan olduğunu belırterek "Büyük Atatürk'ün yarattığı dinamik ortamda sanat ve külrüre önem veren bir toplum içinde büyüdüm. Eskinin iyisini alarak hep üeriye bakıyorum" dedi. Ödüİ töreninin ardından Türk cazının iki tanınmış ısmi Kerem Görsev ve Volkan Hürsever konuklara bir dinleti sundu. Şubat 2001 'de NARAS (National Recordıng Academy of Arts and Sciences) Yaşam Boyu Başan Ödülü'nü alan Mardin'ın birlikte çahştığı, prodüksiyon ve müzik aranjmarîlannı yaptığı sanatçılar arasında Bee Gees, Bette Midler, Diane Ross, Aretha Frankün, Barbra Streisand. Phill Colüns, Norah Jones gibi pek çok ünlü bulunuyor. Terci-Korad Gitar Ikilisi • Kültür Servisi - Iran'ın başkenti Tahran'da iki konser veren Terci-Korad Gitar Ikilisi, Iranlı gençler ve müzikseverler tarafından büyük bir ilgiyle izlendi. Dışişleri Bakanlığı Kültür Dairesi ve Tahran Büyükelçiliği taranndan düzenlenen konserler basında da olumlu eleştiriler aldı. Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatlan Fakültesi'nde öğretim görevlisi olan Kürşad Terci ve Korad, konserlerinde kendilerine adıyan ve düzenlemelerini de kendilerinin yaptığı çağdaş Türk ile dünya repertuvanndan seçmeyapıtlan sundular. Terci-Korad Gitar tkilisi 18-21 Temmuz tarihlerinde dünyanın önemli gitar festivallerinden olan Yunanistan'ın Volos kentinde düzenlenen'26. Üluslararası Volos Gitar Festivali'ne katılacaklar. 'Cağdas SanatKonusmalarr Kültür Servisi - Resim ve Heykel Müzeleri Derneği'nin, '22. Günümüz Sanatçılan Istanbul Sergisi'ne katılan 22 sanatçmın son çalışmalan Akbank Kültür Sanat Merkezi'nde sergilenmeye devam ediyor. Sanatçılar aynı zamanda, Akbank Kültür Sanat Merkezi'nde 19 Temmuz cumartesi saat 15.00 - 18.00 arasında 'Çağdaş Sanat KonuşmalarT etkinliğinde, izleyicileri güncel eğılimler ve yapıtlan hakkında bilgılendirecek. (0 216 474 30 61) Japonlardan Kıpşefıir'e ımize • KIRŞEHtR (AA) - Kırşehir Kültür ve Turizm Müdürü Temel Çiroğlu, Kaman ilçesine bağlı Çağırkan beldesi Kalehöyük bölgesinde. Japon uzmanlar tarafından sürdürülen kazı çalışmalannda çıkanlan tarihi yapıtlann sergüenmesi için, bölgeye Japon hükümetı tarafından müze yaptınlacağım açıkladı. Müzenin yapımı için 2.5 miiyon dolar ödenek aynldığı belırtildi. Çiroğlu, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından bu konudakı çalışmalann tamamlandığmı ve müzenin temelinin yakuıda atılacağmı söyledi. Çağırkan beldesinde, Japonlar tarafından kurulan bir de 'Japon Bahçesi' bulunuyor. Muhittîn Sebati Sanaf Müze'de • Kültür Servisi - Eczacıbaşı Sanal Müzesi, temmuz ayında Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği'nin önemli isimlerinden Muhittin Sebati 'yi ağırlıyor. 31 yıllık kısa yaşamında hiç kişisel sergi açmayan sanatçmın natürmort, portre, manzara resimlerinden ve heykellerinden oluşan bu ilk sergisi vv r ww.sanalmuze.org adresinde görülebilir. Happy Potter'ın evi satılık • LONDRA (AA) - Harry Potter filminin çekimlerinde kullanılan ve Potter'ın Hoguarts Büyücülük Okulu'na başlamadan önce çocukluğunu geçirdiği ev satılığa çıkanldı. Times ve Guardıan gazetelerindeki habere göre evin sekreterlik yapan sahibi Sandra Smith, senaryoda Potter'ın teyzesi Petunia ve eniştesi Vemon Dursley'in yanında mutsuz bir çocukluk geçirmesine rağmen, evin rekor bir fiyata satılmasını bekliyor. btanbuf'un mîstik dokusiı • Kültür Servisi - Selahattin Kara'nın Istanbul peyzajları konulu sergisi 19 Temmuz'a kadar Ahmet Başar Antiques'te sergileniyor. Sergide Haydarpaşa, Göksu Deresı, Boğaz, Taksim Meydanı peyzajlanna yer veren sanatçı, resimlerinde insanın varoluş duygulan bütünselliğinde Istanbul'un tarihi dokusunu, serbest firça vın-uşlan ve eriyen renk tonlan ile tuvale aktanyor. (0 216 418 83 57) Ash Erdoğan Fransccada Kültür Servisi - Aslı Erdoğan'ın 'Kjrmızı Pelerinli Kent' adlı romanı Fransa'nın önde gelen yayınevlerinden Actes Sud tarafından basıldı. Erdoğan, yazarlan arasında Paul Auster, Imre Kertez, Nina Berberova gibi isimleri banndıran yaymevinin dördüncü Türk yazan. Levent Yılmaz editörlüğündeki 'Türk Edebıyatı' dizisinde daha önce Ahmet Altan, Ihsan Oktay Anar ve Enis Batur'un kitaplan yayımlanmıştı. BUGÜN • GALATASARAY MEYDAM'nda saat 12.30'da Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Şokakta kapsamında Yıldız Ensemble'den Öğle Paydosu Konseri. (0 212 252 47 00) • BEYOĞLU StNEMASI'nda Alim Şerif Onaran anısına 11.30, 14.00, 16.30, 19.00 ve 21.30'da Karanlıkta Dans fihninin gösterimi. (0212 251 32 40) • ENK4 AÇIKHAVA TİYATROSU'nda saat 21.15 te Tiyatro Ayna 'dan Mutlu Ol Nâzım adlı oyunun gösterimi. (0 2122762214) i ff