Katalog

-10 NİSAN 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA __İV\_J11 vJİTİJ. ekonomi(acumhuriyet.com.tr 13 Ceyfıan petrolü bekiemede • NEWYORK(AA)- Kerkük-Ceyhan boru hattından pompalandıktan sonra Ceyhan'daki termınallerde bekJetilen Irak petrolünün kısa sürede satılamayacağı bildinldi. BM Irak " Koordinatörü Benon Savan, şimdiye kadar petrolle ilgili sözleşmelerin Irak Devlet Pazarlama Orgütü SOMO tarafindan yapıldığını, artık bu kuruluş devre dışı kaldığı içın petrol pompalanması ya da satışının askıya alınmış olduğunu ifade etti. Tüpkbank'a yeni tasfiye kurulu • İSTANBUL(AA)- Türk Ticaret Bankasrnın (Türkbank) olağanüstü genel kurulunda, yeni tasfiye memurlan belirlendi. Genel kurulda aynca. 14 Ağustos 2002 iribanyla 240 trilyon 168 milyar liralık aktüeryal açığı bulunan Türkbank Emeklilik Sandığı'nın SSK"ye devrine kadar geçecek süre içinde, emeklilerin maaşlannın banka tarafindan ödenmesine yönelik düzenleme için tasfiye memurlanna yetki verildi. LPG yüzde 9 ucuzladı • ANKARA(AA)-LPG fiyatlan, otomatik fiyatlandırma sıstemi çerçevesinde maliyet unsurlannda meydana gelen değışim nedeniyle dünden geçerlı olmak üzere, yüzde 9.03-9.05 arasında değişen oranlarda ucuzladı. Yeni fıyat düzenlemesiyle Ankara'da otogazın litre satış fiyatı 1 mılyon 128 bin liradan 1 milyon 26 bin liraya, Istanbul'da 1 milyon 118 bin liradan 1 milyon 17 bin liraya, Izmir'de de 1 milyon 116 bin liradan 1 milyon 15 bin liraya indi. Vergide model arayışı • ANKARA (AA)- Türkiye'de etkin bir vergi idaresi ve denetim kurulması sistemi ile kayıt dışı ekonominin kayda alınması çaİışmalarında model arayışına girildi. Bu çerçevede Kanada'da ıncelemelerde bulunan Gelirler Genel Müdürvekili Osman Anoglu. Kanada"nın yanı sıra Avustralya ve E>animarka"nın da bu alanda örnek ülkeler arasında yer aldığıru, bu ülkelerin sistemlerini de incelemeye aldıklannı bildırdi. İngitere'ye BHO'dan teknotoji • Ekonomi Senisi - Beko Elektroruk, İngıltere'de Fusion Digıtal Technologies unvanıyla 1 milyon sterlın sermayeli bir teknoloji şirketi kurdu. Yûzde 70"i Beko'ya, yüzde 30'u STP (analog televizyon yayınını diıitale çevıren kutu) üreticisi PACE firmasının es«a kurucu ortağı Barry Rubery'e ait olan firma, di ital dünyaya geçişteki er önemli ürün olan set- to>box(STB) ile ilgili teknolojiyi geliştirerek pazarlamasını üstlenecek. Fısion Digital'in sayısal teknolojiyle ilgili ürünleri TimSye'de üretilecek. AKP'nin inceleme raporlanyla ilgili süreyi 10 gün azaltması büyük vergi kaybma yol açabilecekYandaşlara 243 trilyonliralık jest• Bugüne kadarki en bü- yük aklama planıyla yetin- meyip Vergi Banşı Yasa- sı'nda değişiklik yaparak bazı raporlan yok sayan hükümet, 242 trilyon 528 milyar liralık vergi kaybı- na neden olabilecek. FATMA KOŞAR "Vergi Banşı" adı altında, bugüne kadarki en büyük akla- ma planını uygulamaya sokan hükümet bununla da yetinme- yerek "yandaşlarajest" yapar- ken Hesap Uzmanlan Kuru- lu'nun raporlan, şirketlerin kendi bildinmlerinin dikkate alınmasıyla trilyonlarca liralık verginın alınamayacağını gös- teriyor. AKP'nin Vergi Banşı Yasası'nda. 31 Mart'a kadar olan inceleme raporlannın so- nuçlandınlması süresini 1 ay- dan 20 güne indirmesi. 242 tril- yon 528 milyar liralık vergi Tutanağa bağlanan ancak, henüz raporu düzenlenmemiş şirketler ve matrah farkları: Incelenen Şirketler Tespit edilen matrah farkı (1000 TL) _ _ _ _ _ Istanbul Ulaşım AŞ Istanbul Deniz Otobüsleri AŞ Albayrak Şirketler Topluluğu Hamidi Şirketler topluluğu Yapısal Inşaat AŞ ART Soft - Art Net Ltd. Şti. İSTAÇ taşeronu şirketler İGDAŞ taşeronu şirketler TOPLAM —255.000.000 350.000.000 5.000.000.000 37.000.000.000 1.523.000.000 200.000.000 500.000.000 2.000.000.000 4.000.000.000 52.828.000.000 Dikkate alınmayan raporiann yansrttığı vergi kaybı: ŞirkeHer Albayrak Inşaat Sistem AŞ (Albayrakiar'a ait) ^ İGDAŞ Tcptem (1000 TL) 9.100.000.000 2.100.000.000 178.500.000.000 kaybına neden olabilecek. Vergi Banşı Yasası 27 Şubat 2003 tarihinde yüriirlüğe gir- dığınden, inceleme raporlan- nın 31 Mart'a kadar sonuçlan- dınlması gerekiyordu. Ancak, AKP, raporların teslim tan- hiyle ilgili süreyi 21 Mart'a kadar çekti. Böylece bu tarih- ten sonra düzerdenen raporlar dikkate ahnmadı. "Çakünna- dan" yapılan bu yasa değışik- liği sonunda. tstanbul Büyük- şehir Belediyesi'ne bağlı şir- ketler ıle Başbakan Recep TayyipErdoğan'a yakınlığıy- la bılinen ve beledıyeye iş ya- pan çok sayıda şirketin vergi borcu "yok sayüdT. Ta$eronlar da yararlanıyor CHP'nın Çankaya'dan döne- bileceğini savunduğu ya da dönmese de yasa önerisi vere- rek engel olmaya çalışacağı ya- sa değişikliği ile Albayraklar, İGDAŞ, yine Albayraklar'a ait Sistem Inşaat başta olmak üze- re belediyeye bağlı onlarca şir- ket ve bunlann bazı taşeronla- n yalnızca kendilerinin beyan ettiği kadar gelir üzerinden ver- gilendirilecek. Bu da büyük bir vergi kaybına yol açacak. Sa- dece Albayraklar' ın şirketlerin- de 9.1 trilyon liralık kaybı ola- cak. Hesap Uzmanlan Kurulu, Albayraklar'ın şirketleriyle il- gili tespitlerini içeren raporla- nnı 31 Mart'ta vergi dairelen- ne ulaştırdı. ABD'nin Irak'a saklırmasıyla her tür araç geçişine ve basına kapalı tutulan habur sınır kapisında askeri araç yığınağının yanı sıra bekleyen Petrol Ofısi tankerieri de göze çarpıyor. Tuncer 'in teklifverdiklerini açıJdamasının ardından PO 'nun araçlan sınıra geldi Petrol Ofîsi tankerieri Habıır'da GÜLŞAH KARADAĞ StLOPİ - Kuzey Irak'takı ABD ve Kürt güçlennin yakıtı da kapsayan lojıstik ihtiyaçlannın Türkıye'den karşılanması içın görüşmeler sürerken, ABD'ye yakıt hizmeti vermek için ikinci teklifini götüren Petrol Ofisi'nin amblemini taşıyan tankerler Habur sınır kapısına ulaştı. Amerikan Hummer ciplerinde kullanılan GT8 yakıtı yüklü 7 tanker. Adana Yumurtalık'tan başladıklan yolculuğu Habur'da tamamladılar. Tankerlerin 17 ile 18 ton yakıt yüklü olduğu bildinldi. Petrol Ofisi basın müşavirliği, şirketin teklifine ABD tarafindan henüz bir yanıt gelmediğini belirtti. Ancak, Genel Müdür Ertuğrul Tüncer'in geçen hafta cuma günü Reuters'a. ABD'ye ikinci bırteklif verdiklenni açıklamasının ardından pazar günü Petrol Ofisı tankerieri Silopi'den geçerek Habur'a ulaştı. ABD Dışışleri Bakanı Colin PovveD'ın Ankara ziyaretinde. ABDnin Kuzey Irak'takı askerlenne yakıt dahıl olmak üzere lojıstik desteğin Türkiye'den ulaştınlmasını ıstemesıyle birlikte. Petrol Ofisi, ABD'ye ikinci bir teklıf götürmüştü. Şirketin ABD ile yaptığı ilk görüşmeler ise ABD askerlerinın Irak'a Türkiye üzerinden geçmesini sağlayacak ikinci tezkerenin Meclis'te reddedilmesinin ardından rafa kaldınlmıştı. Çankaya Veto vurgunu engeller AJVKARA (Cumhuriyet Bürosu) - AKP'nin vergi af- fında bir kelimelık değişik- likle bazı fırmalara tanıdığı ayncalığın Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tara- findan veto edilebileceği be- Hrtilıyor. Cumhurbaşkam- nın inceleme süresinin 21 Nisan tarihinden sonra bite- ceği dikkate alındığında, Se- zer'in, TBMM'ye iade et- mesı durumunda, Albayrak- lar ve iGDAŞ'ın "kurtarma operasyonundan" yararla- namayacağı belirtildi. Ancak İGDAŞ yönetimi, Sezer'in veto edeceğı olası- lığını dikkate alarak. kendi- lerine yarayabilecek yasa- dan faydalanmaktan vaz- geçti. Cumhurbaşkanı Sezer'in, "özel düzenleme" içeren ya- sayı. bu hafta yeniden görü- şülmek üzere Meclis'e gön- dermesi durumunda AKP'nin bu değişiklikten vazgeçebileceği bildirildi. Ancak hükümet 2. maddeki değişiklikte ısrarcı olursa. AKP'nin asıl amacı ortaya çıkacağı gibi, Cumhurbaş- kanı Sezer'in yine inceleme süresini sonuna kadar kulla- narak yasanın bazı gruplara sağlayacağı "avTKahğa" ge- çit vermeyeceğine dikkat çekiliyor. Baykal kızdı Öte yandan çok sayıda şir- ketin vergi borcunun affe- dilmesini sağlayan yasaya, içeriğini incelemeden "tek- nik bir düzenleme" diye CHP'nin de destek vermesi Genel Başkan Deniz Bay- kal'ı kızdırdı. Baykal. CHP'Ii yöneticileri uyararak bir daha böyle hatalar yapı I- maması için dikkatli olun- masını istedi. tlk maddesin- de kalkınmada öncelikli yö- relerde mükelleflere vergi kolaylıgı öngören 4 madde- lik yasa önerisinin altında AKP Grup Başkanvekılı Fa- nık Çelik ile CHP Grup Başkanvekili Mustafa Öz- yürek'in imzası yer almıştı. ABD'den 3 milyar dolar yakıtına destek DETROIT (AA) - General Motors, BMW ile geleceğin yakıtı olarak kabul edilen sıvı hidrojen için ikmal teknolojisi geliştireceğini açıkladı. Söz konusu proje, bugünkü gelişmişlik seviyesini büyük ölçüde ar-ge çalışmalanna verdiği önemle elde eden ABD'de, Senato nezdinde de destek buldu. ABD Senatosu, hidrojen yakıtlı araç motorlan ile hidrojen ikmal sistemlerinin kurulabilmesi amacıyla, beş yıllık bir araştırma programı için 3 milyar dolar para aynlmasını kabul etti. Yakıt ikmali kolaylaşacak Dünyanın en büyük otomotiv şirketi GM'den yapılan açıklamada, yakıt ikmal teknolojisinin geliştirilmesi projesine, diğer otomotiv şirketlerinin de davet edileceği kaydedildi. GM'nin. Araştırma. Planlama ve Geliştirme'den Sorumlu Başkan Yardımcısı Larry Burns, sıvı hidrojenin yakıt olarak kullanılması amacıyla, depolama ve dağıtım konusundakı teknolojiyi geliştirmeyi amaçladıklanru söyledi. GM ve BMW, 2010 yılına kadar, hidrojen yakıtlı arabalan satışa sunmayı ve bundan önce de bunlann yakıt ikmalini kolaylaştıncı teknolojiyi oluşturmayı amaçlıyorlar. Hidrojen yakıtlı araçlar, henüz yüksek maliyet sorunu ve yakıt ikmal konusunun çözülmemesi nedeniyle kullanılamıyor. * EGITOPLÜMUNA DOGRU/ ÖZLEM YCZAK oztem.yuzak -. cumhuriyetcom.tr Tüm dünyanın naklen izlediği iğrenç savaş, ekonomik beklentiler ile iç içegeçiyorsa... ABD senatosu Türki- ye'ye yapılacak 1 milyar dolarlık yardımı "Türki- ye'nin Kuzey Irak'a tek taraflı müdahalede bu- lunmaması koşuluna" bağlayabiliyor ve biz yardımı "reddetme" ce- saretini bile göstereme- yip susuyorsak... Amerikan askerierinin dünyaya savaşla ilgili haberleri duyuran gaze- tecileri katletmesini kimi basının "Bağdat'ta medyaya duble dost ateşi" diye küçük pun- tolarla vermesine tepki- siz kalabiliyorsak... Bu kirlenmişliğin res- mi değil midir sizce? • • • Bir ping pong topu gi- bi "adil düzen ve vergi barışı söylemi" ile "en güven vermesi gereken kurumlann başında ge- len Maliye'nin bakanı Unakıtan /n ucuz şirket kayırma numaralan" arasında gidip geliyor- sak... 2002 yılında yüzde 7.8 Dost Ateşe' Sorular. ile ifade edilen büyüme- nin 7 puanının stoklar- dan geldiğini, ancak bu- nun yurttaşa yansımadı- ğını görüp, bunu değiş- tirecek radikal adımlar atmıyorsak... Işsizlik bir kâbus gibi üzerimize çökmüşse, bunu aşmanın yolunun ancak üretimi arrtırıcı politikalardan geçtiğini bilip yine de bir avuç 'pi- yasa' oyuncusunun elin- de alet olmayı sürdürü- yorsak... Bütün uluslararası göstergeler dünya eko- nomisinde zaten var olan durgunluğun daha da artabileceğine ışaret ediyorsa? Ve biz buna göre nasıl bir strateji ge- liştireceğimizi henüz tar- tışmaya bile başlayama- mışsak... Bu özgüveni olmayan bir ülke, günlük sorun- larla çok yoğrulan ve öz- den giderek uzaklaşan bir toplum olduğumu- zun göstergesi değil mi?.. • • • • •• Dünya tarihinin yep- yeni dönemecine tanık- lık etmekteyiz. Amerikan hegemonyası altındaki görsel basın her ülkede aynı anda Bağdat'ın merkezinde Saddam'ın bir avuç Iraklı tarafindan devrilmeyeçalışılan hey- kelinin görüntülerini ya- yımlıyor. Amerikan aske- ri üzerinetırmandığı hey- kelin başını "özgürlük" getireceğini söylediği Irak'ın bayrağı yerine ABD bayrağı ile örtecek kadar bayağılaşabiliyor. Daha bir gün öncesine kadar Amerikan ve Ingi- liz askerlenne karşı dire- nen irak halkı, ekranlar- daki görüntüye indirge- nen küçük birtoplulukla ne kadar özdeş diye so- ruyor muyuz? Yoksa önümüze atılan yemi alıp seyircilik halimizi sürdürüyor muyuz? Ye- ni dönemin ana belirieyi- cisi "esas güce boyun eğmek" zıhniyeti mi ola- cak? Bu 'boyun eğme', bu 'söz dinleme' hali ne koşullarda, nereye kadar sürecek? "Söz dinleme- yenin" başına neler ge- lecek. Veya bir gün biz de söz dinlemekten vaz- geçersek? • • • Peki ya Türkiye 2023 yılında nasıl olacak? Dünya Bankası'nın da- yattığı "reformlar" ile IMF'ye taahhütler ara- sında sıkışıp soluksuz kalan Türk tanmı ölecek mi yoksa kurtulacak mı? Ya bugüne kadar hükü- metlerin bilinçsiz politi- kalanyla yok edilen hay- vancılık? 3 tarafı deniz- lerle çevrili ülkede bir türlü atılım yapamayan balıkçılık? Gümrük du- varlannın inmesiyle, ko- talann kalkmasıyla iyice şahlanacak olan ulusla- rarası rekabetteTürk sa- nayiinin şansı ne ola- cak? Eğitim, içine düş- tüğü yozlaşıdan kurtu- lup çağdaş bir düzeye kavuşabilecek mi? Bilgi ve teknolojinin ekonomi- ye katkısı ne olacak? • • • Sorularımız "dostate- şe" ve dost ateşin tetik- leyicilerine, şakşakçıla- nna... İŞÇİNİN EVllENtNDEN ŞÜKRAN SONER Kanlı Sanstir Durumu gazetemizin dünkü başlığından daha ya- lın anlatacak söz yok. Uluslararası Gazeteciler Fede- rasyonu (FIJ) Genel Sekreteri Aidan VVhite da gaze- tecilerin bulunduğu otel ıle Arap medyasının hedef alınmalannı, şok edici olarak nitelemiş. ABD birlikle- riyle hareket eden ilişik gazeteciler yüzünden bağım- sız gazetecilerin daha kolay hedef haline geldiklerini vurgulamış. Akıllı bombaların bu kadar çok sivili öldürdüğü bir savaşta, savaşı canlı olarak vermeye çalışan gaze- tecilerin de ölümleri kaçınılmaz olabilir. Bazılan var ki kaçınılmaz değil. Hele de önceki gün 3 gazetecinin ölümü, çok sayıda gazetecinin yaralanması ile sonuç- lanan ABD bombalannı çok farklı okumak gerek. Ta- bii savaşın ilk gününden bugüne sürekli akıllı bom- balara özel hedef olan Irak medyasının susturulma- sı eylemleri de basın özgürlüğünün katledılmesi, ulus- lararası suç kapsamına giriyor. Doğru okumak için özel yetenek, gazetecilik algı- laması da gerekmiyor. ABD yetkilileri olaydan sonra- ki açıklamalarında maksatlannı tartışmaya yol açma- yacaknetlikteaçıkladılar "Biz gazetecileri Bağdat'ta kalmalarının kendileri içın gûvenilir olmayacağı ko- nusunda uyarmıştık" dediler. Gazeteciler güvende olmalan için nerede olmalı, savaşı nasıl ızlemeliler? Tabii ki ABD ya da Ingiliz silahlı kuvvetlerine ilişti- rilmiş. Gerçi özel eğıtımden geçmiş, kendini asker, ta- raf, militan gören, gazetecilik ilkelerini ayaklar altına almış bu meslektaşlarımızdan da savaşan askere iliş- tirilme ılişkisi içinde ölenleroldu. Birfarkla ki, koordi- natlan verilerek akıllı bombanın bilinçlı, seçilmiş he- defi olmadılar. El Cezire bürosu, Abu Dabi TV'si, Reuters'in ofisi- nin hedef seçılerek vurulmalannda verilen mesaj çok başka: Irak'ı emperyalist çıkariar adına işgal eden güç, "Demokrasi, insan haklan, basın özgüriüğü din- lemem; gücüme, iktidanma, yapmak istediklerime karşı durmaya kalkışan her gücü ezerim" güç gös- tensine devam ediyor. Gerekirse gazetecinin kame- rasını. kendisinı akıllı bombaların hedefi yapacağının örneğini veriyor. Kaba güç gösterisi ile dünyayı ele geçirme, yönet- me savaşının hıç şakası olur mu? Hele de güç araç- larının biri para ve silahsa, diğeri en az onlar kadar önemli, etkilı medya gücü olmuşsa. Irak işgali ope- rasyonunun en başından dünya medyası söz dinle- yip, demokrasi, basın özgüriüğü, gazetecilik ilkeleri- ne tam kadro ıhanet edip iliştirilmiş gazeteci ile sahi- binin sözcüsü medya rolüne boyun eğselerdı... Biz Irak'ta ABD'nin çıçekle karşılanmadığından, ölen halktan. çocuk, kadınlardan, açlıktan, susuzluk- tan, hastalıktan, esirierden.. ınsanların yaşadıklann- dan, ezen ile ezilenin güç uçurumundan, savaşın hak- sızlığından insana ait ne varsa olup bitenlerden ha- berlı olmayacaktık. Büyük olasılıkla 1. Körfez Sava- şı'nın ışıklı oyunlannın çekiciliğinde, silahlann tanıtım kampanyasına, tek yanlı ABD-lngiliz propagandası- na hedef olacaktık. Gazetecilik yapmakta, meslek ilkelerini uygula- makta direten sayılan belki de yüzü geçmeyen ga- zetecinin özverileri sayesinde savaşın insanı ilgilen- diren yüzünden bir şey\er gördük. Kalabildikleri sı- nırlı oteller, ofislerden, ızin verilen dar alanlarda ka- meralarının gösterebildiği. gözleri ile görüp, kulakla- n ile işittiklerinden aktarabıldikleri kadarıyla. işte önceki gün hedef seçilenler onlardı. Bomba- lanan aslında insan haklan, demokrasi, basın özgür- iüğü idi. Gazeteciler kaldıkları, koordinatlan bilinen noktalarda akıllı bombalara hedef olduklarında, sa- vaşın öteki yüzünü göstermeye çalışan bütün gaze- tecilerin öldürülebileceği dersi verilmış oluyordu. Bombalann hedefine alınan. ölen, yaralanan ga- zetecilerin kendileri haber konusu olduklarında, yüz- yılların ürünü basın özgüriüğü evrensel ilkeleri de ABD akıllı bombalarının düşman, hedef alanına yer- leştirilmiş oldu. ABD basınının, ünlü Ingiliz BBC'nin bile içinde bu- lunduğu sansür çemberi göz önüne alındığında, gü- nümüz medyası, basın özgüriüğü, sonuç olarak de- mokrasiler ve insan haklan, halkların doğru bilgilen- me haklan önündeki tehdit odaklarının değiştiğini görürüz. Basın özgüriüğü önünde en büyük, etkin tehdit artık sadece diktatörlükler değil. Ağırlıklı tekelci, medya patronajı, siyasal güç odaklan var. Başta FIJ ve ulusal basın örgütlerinin sorumluluğu, du- yarlılığı ya da duyarsızlığı, güdümlülükleri giderek önem kazanıyor... soner@cumhuriyet.com.tr Ticari anlasma olursa Telsim'den Aria'ya yeşil ışık İST\NBUL(AA)-Te- lekomünıkasyon Kuru- mu"nun(TK)2002Mart ayındaki çağnsına rağ- men Telsım ve Turk- cell'ın ulusal dolaşım (roamıng) hakkını kul- landırmamalan üzerine, 31 Mart'ta uluslararası tahkime baş\"uran Iş- Tım'e, Telsim'den ulusal roaming sözleşmesı yapmaya hazınm çağn- sı geldi. Îş-Tim'in talep etmesı halinde, Tel- sim'in Telekom'un be- lırlediğı teknik şartlarda, ticari kapsamdakı ulusal roamıng anlaşmastnı yapma ısteğını sürdür- düğü bildinldi. Telsım, TK aracılığıyla yapılan görüşmelerde Îş-Tim'in, haklı gerekçesi olmadan sözleşme yapmaktan ka- çınması nedeniyle söz- leşme yapılamadığını öne sürdü. BKONOHİ J TAfdHtNt>e mjçuN ^ 1927 - Kentlerde binalara numara, sokak ve caddelere I ad verilmesine ilişkin kanun kabul edildi. \ 1936 - Türkiye, boğazlann statüsünü beliıiemek amacıyla ilgili devletlere nota vererek toplantıya çağırdı." 1956 - Fırat nehri üzerinde yapılan Türkiye'nin en uzun köprüsü ulaşıma açıldı. 720 metre uzunluğunda ve 20 ayak üzerine oturtulan köprü 5 milyon liraya maloldu. 1968 - Hakkâri'de iki ortak tarafindan açılan oto tamir atölyesi, kent tarihine "sanayi ıle ilgili otarak kurulan ilk tesis" olarak geçti. Halk Bankası'nın teşvik ve f yardımlanyla açılan atölyede bütün motorlu araçlann j onanlabileceği açıklandı. I 1970 - TBMM'de Gider Vergisi Kanun tasarısı yeniden I kabul edildi. I